TRẦN THÁNH TÔNG
(1240 - 1290)
Nhà Trần thay nhà Lý
Lo củng cố quốc phòng
Và chấn hưng kinh tế,
Đặc biệt là nghề nông.
Để trao đổi hàng hóa,
Chợ mọc lên khắp nơi,
Hầu như các làng xã,
Luôn nhộn nhịp, đông người.
Nghề thủ công phát triển,
Như nghề gốm, đúc đồng,
Nghề làm giấy, rèn dũa
Các công cụ nhà nông.
Triều đình sai các lộ
Phải đào sông, đắp đê,
Khai khẩn đất hoang hóa
Ngăn nước biển bằng kè.
Biết trước họa xâm lược,
Vua bắt quân thường xuyên
Học binh pháp, luyện võ,
Sử dụng giáo, cung tên.
Thời kỳ đầu cai trị,
Các ông vua đời Trần,
Là người hiền, tài giỏi,
Lo cho nước, cho dân.
Trần Thánh Tông trị quốc
Trong vòng hai mươi năm.
Đất nước luôn thịnh trị,
Không có giặc ngoại xâm.
Ông đặc biệt chú ý
Lo cuộc sống cho dân,
Giảm phu phen, lao dịch,
Tạo điều kiện làm ăn.
Lê Văn Hưu viết sử
Theo chiếu lệnh của ông.
Cuốn Đại Việt sử ký
Cuối cùng đã viết xong.
Bộ sử ba mươi cuốn
Từ xưa đến Chiêu Hoàng.
Tiếc bây giờ thất lạc,
Nhưng là cuốn sử vàng.
Ông mở nhiều trường học,
Đúc chuông, xây chùa chiền,
Lập xưởng rèn vũ khí,
Đóng sẵn các chiến thuyền.
Khi còn nhỏ, Thái tử
Từng theo cha Thái Tông
Nhiều lần ngự thuyền chiến
Tham gia đánh Nguyên Mông.
Ông cho phép vương thất
Cùng dân nghèo khai hoang.
Các vương hầu từ đó
Nhiều người có điền trang.
Ông đều đặn xuống chiếu
Kén chọn người hiền tài
Sung vào nơi Quán, Các,
Không phân biệt trong ngoài.
Năm Một Hai Bảy Tám
Thánh Tông nhường ngôi vàng
Cho Trần Khâm, thái tử,
Để thành Thái thượng hoàng.
Ông lui về Cung Bắc
Rồi xuống tóc, nhập thiền,
Nghiên cứu về Phật Giáo,
Xây dựng nhiều chùa chiền.
Năm Một Hai Tám Bốn
Quân Nguyên lại tấn công.
Hưng Đạo Vương Quốc Tuấn
Được phụ trách quốc phòng.
Quân Nguyên bị đánh bại
Lần thứ hai, thứ ba,
Đều có công đóng góp
Của Thánh Tông vua cha.
Năm Một Hai Tám Chín,
Khi kết thúc chiến tranh,
Thánh Tông về ở ẩn,
Làm thơ và du hành.
THƠ TRẦN THÁNH TÔNG
1
Chơi phủ An Bang
Sáng chơi cùng mây núi.
Tối eo biển đầy sao,
Đang nghỉ, chợt cao hứng,
Đầu bút, chữ tuôn trào.
2
Đề động Huyền Thiên
Hương khói đền Ngọc Đế.
Huyền Thiên chìm trong mây.
Tiếng cầu kinh khe khẽ.
Hoa rụng vì chim bay.
3
Họa thơ thượng sĩ Tuệ Trung
Sáng suốt hay không vốn ở ta.
Dụi mắt nhìn lâu thấy ác tà.
Nhưng thấy mà coi như chẳng thấy,
Thì điều ác ấy tự lui xa..
4
Tặng Trần Quang Khải
Suốt một đời tận tụy,
Trọn cả danh lẫn công.
Với hai triều trung hiếu,
Quả không ai bằng ông.
5
Ngày xuân trong vườn ngự, nhớ người xưa
Vắng người, lối nhỏ phủ rêu xanh.
Cửa cung hờ khép, liễu buông mành.
Trong vườn rực rỡ hoa muôn sắc.
Cho ai hoa đẹp thế trên cành?
6
Cảnh mùa hè
Vệt rừng mưa tạnh, biếc xa xa.
Ngày rụng bóng dài lên gác hoa.
Dìu dịu hương sen thơm sát cửa.
Đôi tiếng ve kêu rộn bóng tà.
7
Tự nói về mình
Bài hai
Nhàn rỗi, vô công sáng lại chiều,
Gẩy đàn không điệu, lắng thông reo.
Bất chợt trong lòng ngân tiếng nhạc.
Chỉ gió trên cành, nghe, họa theo.
8
Tự nói về mình
Bài bốn
Lòng ta không cạn, cũng không đầy.
Phật không, người không, gió hây hây.
Cảnh thu sâu thẳm, trời sâu thẳm.
Mây vờn quanh núi, núi vờn mây.
9
Cảm xúc khi đọc Phật sự Đại minh lục
Tu bốn mươi năm một tấm lòng.
Vượt ngàn ải ngục, tựa như không.
Động như tiếng gió vang trong núi.
Tĩnh giống vầng trăng sáng giữa đồng.
Đường đời bốn ngả tha hồ bước.
Ngũ huyền đạo lý đã tinh thông.
Đừng hỏi thế nào là sinh, diệt.
Hãy nhìn trời nước rất xanh trong.
10
Viếng Trần Trọng Trưng
Giang Nam người giỏi chết, đau lòng,
Thương xót hôm nay lệ mấy dòng.
Không cần phân biệt sai hay đúng,
Thiên tào giở sổ xóa tên ông.
Sáng chiều mây trắng che nhà cũ.
Trên mồ bia đá mãi ghi công.
Tài chí đành buông theo nước chảy.
Nước cũng bất bình, cuộn dưới sông.
11
Chơi hành cung Thiên Trường
Thật thanh, thật nhã cảnh nơi này.
Như chốn thần tiên mây trắng bay.
Như đàn réo rắt - trăm chim hót.
Như nghìn đầy tớ - cả rừng cây.
Hồ thu in bóng trời thu lạnh.
Người nhàn, trăng sáng cũng nhàn lây.
Cuộc đi này hẳn vui hơn trước.
Biển lặng, trời trong rộng tháng ngày.
12
Ngự chơi hành cung Thiên Trường
Cảnh vật thanh u ở chốn này.
Mười hai cõi tiên, một là đây.
Trăm tiếng chim ca, trăm điệu nhạc.
Nghìn binh lính gác, ấy nghìn cây.
Trăng nhàn chiếu cảnh người nhàn nhã.
Trời thu soi bóng nước thu gầy.
Bốn bể bình yên, mưa gió lặng.
Cuộc chơi năm ngoái kém năm nay.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét