Thơ Phật

Thơ Phật

NHỮNG LỜI VÀNG PHẬT DẠY

*

Không được làm điều ác.

Luôn làm những điều lành.

Giữ tâm ý trong sạch,

Sẽ an lạc, yên bình.

*

Hãy gấp làm việc lành,

Ngăn tâm làm việc ác.

Người chưa làm việc lành,

Tức cái tâm còn ác.

*

Ý quan trọng hơn Pháp.

Nếu ý thiện và lành,

Hành động tự sẽ thiện,

Như bóng không rời hình.

*

Người trí không dao động,

Như tảng đá bên khe,

Vẫn bình yên, tự tại,

Bất chấp lời khen chê.

*

Không Huệ, sẽ không Thiền.

Không Thiền, không có Huệ.

Ai có Thiền, có Huệ,

Người ấy gần Niết Bàn.

*

Pháp Thí thắng mọi Thí.

Pháp Vị thắng mọi Vị.

Ái Diệt thắng Khổ Đau.

Pháp Hỷ thắng mọi Hỷ.

*

Ai thắng được Ái Dục

Sẽ  thoát khỏi buồn phiền,

Như giọt sương buổi sang

Chóng khô trên lá sen.

*

Không thể lấy Thù Hận

Diệt Thù Hận. Ở đời

Cái chiến thắng Thù Hận

Không gì, ngoài Tình Người.

*

Ai mặc áo cà-sa

Mà Tâm còn vương vấn,

Lòng còn đang thù hận,

Thì phí áo cà-sa.

*

Không đúng mà tưởng đúng.

Không sai mà tưởng sai.

Nghĩa là tu chưa đúng,

Nghĩa là đường còn dài.

*

Ngôi nhà, mái chưa chắc,

Nước mưa sẽ thấm vào.

Tu mà tâm chưa tịnh,

Tham dục sẽ thấm vào.

*

Người sống không phóng dật,

Không buông thả, ăn chơi,

Là người xây đê vững

Ngăn nước lụt cuộc đời.

*

Cái Tâm mà không thiện

Là tự làm hại mình.

Ý nghĩ mà vẩn đục,

Dễ rơi vào Vô Minh.

*

Đừng cười chê người khác

Việc đáng làm không làm.

Hãy trách mình có lúc

Việc đáng làm không làm.

*

Hương hoa thơm không thể

Bay ngược gió. Tuy nhiên,

Lời nói hay, việc thiện

Lan tỏa khắp mọi miền.

*

Hương một rừng hoa đẹp

Không bằng lời nói hay

Của một người đức hạnh

Rách rưới như ăn mày.

*

Nghe và theo Chính Pháp,

Lòng người sẽ tịnh yên,

Như nước hồ sâu thẳm,

Không gợn một bóng đen.

*

Vì chưa chịu vứt bỏ

Tham Sân Si nặng nề,

Ở đời rất ít kẻ

Vượt qua được Sông Mê.

*

Bỏ đam mê sở hữu

Để thư thái trong lòng,

Người trí tự tẩy uế,

Bắt đầu từ bên trong.

*

Ai lòng trong như suối,

Như đất, không hận thù,

Vững vàng như trụ đá,

Người ấy là chân tu.

*

Cái Tâm mà an tịnh,

Lời an, Nghiệp cũng an.

Thấu hiểu được Chính Pháp,

Bận mấy cũng thấy nhàn.

*

Người chân tu lưu trú

Không cố định nơi nào.

Tự do và tự tại

Như đàn ngỗng trên cao.

*

Để giữ được đầu óc

Luôn tỉnh táo, an bình,

Mọi người có trách nhiệm

Chăm lo sức khỏe mình

*

Cả hàng nghìn lời giảng

Rối rắm và dài dòng,

Không bằng một câu ngắn

Làm người nghe ấm lòng.

*

Nơi chiến trường ác liệt

Có thắng nghìn tinh binh,

Không đáng khen, không khó

Bằng chiến thắng chính mình.

*

Không được lửa đốt cháy,

Ngọn nến không lung linh.

Con người không thể sống

Thiếu cuộc sống tâm linh.

*

Không tìm thấy chân lý -

Hai nguyên nhân như sau:

Một là bỏ dang giở.

Hai là không bắt đầu.

*

Người nào biết kiềm chế

Các suy nghĩ của mình,

Người ấy sẽ đắc đạo,

Thoát khỏi vòng Vô Minh.

*

Không ai cứu được ta

Ngoài chính bản thân ta.

Cũng không ai, dẫu muốn,

Sống và chết hộ ta.

*

Chỉ những người ngu ngốc

Mới tìm cớ để lười.

Người thông minh thực sự

Luôn bận rộn suốt đời.

*

Ghen tị là ngu ngốc,

Chỉ gây khổ cho mình.

Ai có tính ghen tị,

Đầu óc không yên bình.

*

Hãy cân nhắc thật kỹ

Những lời sắp nói ra.

Vì người nghe có thể

Buồn vì lời của ta.

*

Nghìn ngọn nến thắp sáng

Từ một ngọn. Ở đời,

Hạnh phúc sẽ vô tận,

Nếu chia cho mọi người.

*

Không có gì đáng sợ

Bằng thói quen nghi ngờ.

Nghi ngờ, lo thất bại

Làm chết yểu ước mơ.

*

Nghi ngờ khiến bạn tốt

Trở thành thù hận nhau.

Nó là con dao sắc

Làm trái tim nhói đau.

*

Anh thương yêu người khác

Mà không thương yêu mình,

Thế là chưa đầy đủ,

Chưa hợp lý, hợp tình.

*

Ba điều quan trọng nhất:

Một - có nghĩa, có tình.

Hai là biết buông bỏ.

Ba là sống hết mình.

*

Cho dù anh có nói

Cả một nghìn lời hay.

Không kèm theo hành động,

Vô bổ nghìn lời này.

*

Bám theo cái gì đó

Không ngừng nghỉ đêm ngày,

Cuối cùng cũng phải bỏ.

Đơn giản vì mỏi tay.

*

Phải nghi ngờ tất cả,

Nhưng không nghi ngờ mình.

Chỉ tin sau khi có

Các bằng chứng chứng minh.

*

An lạc là bậc trí,

Không hận giữa hận thù.

Giữa những người thù hận,

Biết sống không hận thù.

*

Bông hoa đẹp đến mấy,

Không hương cũng vứt đi.

Người nói hay đến mấy,

Không làm cũng vứt đi.

*

Ngu bình thường, nếu biết

Rằng mình là người ngu.

Ngu mà tưởng mình giỏi

Thì đúng là đại ngu.

*

Không có kẻ hơn mình,

Không có kẻ ngang mình

Để học hỏi, kết bạn,

Thì thà sống một mình.

*

Như con ong hút mật

Hút mật, không phá hoa,

Các tỳ kheo khất thực

Không làm phiền chủ nhà.

*

Không phải là điều dữ

Kết thân với người lành.

Không phải là sự dốt

Học hỏi người thông minh.

*

Người ham danh, ngu dốt

Thích ngồi ở chỗ cao.

Người thực sự tài đức

Ngồi bất cứ chỗ nào.

*

Người tốt làm việc thiện

Chỉ được người tốt yêu.

Người ác thì ghen tị

Và tìm cách đặt điều.

*

Nông dân lo cày ruộng.

Thợ gốm lo vắt bình.

Người trí lo tu tập.

Trẻ nhỏ lo học hành.

*

Biết xa lìa ngũ dục,

Bỏ cái Tham Sân Si,

Lòng ta sẽ đầy ắp

Cái Hỷ Xả Từ Bi.

*

Người chưa theo Chính Pháp,

Cái Tham còn nặng nề,

Thì làm sao có thể

Vượt qua được Sông Mê?

*

Bỏ gia đình chật hẹp,

Thoát cám dỗ ma tà,

Người trí luôn chọn cách

Tu hành và xuất gia.

*

Giàu có hay nghèo đói,

Khi trở thành tỳ kheo,

Mọi người đều bình đẳng,

Không giàu, cũng không nghèo.

*

Chỉ các vị La Hán

Bỏ hết Tham Si Sân,

Được Chính Nghiệp giải thoát

Khỏi Nhân Quả, Kiếp Luân.

*

Người chân tu đích thực

Thích sông núi, đất trời.

Ngược lại, người phàm tục

Thích những chỗ đông người.

*

Tụng cả ngàn câu kệ

Dẫu chân thành, say mê,

Không bằng một câu nói

Làm ấm lòng người nghe.

*

Chiến thắng mình rất khó.

Để chiến thắng chính mình,

Phải kiềm chế tham dục

Đang luôn cám dỗ mình.

*

Suốt năm làm công đức

Cũng không bằng một lần

Bước ra cửa, lặng lẽ

Dâng cơm mời sư ăn.

*

Có sống đến trăm tuổi,

Phá giới, không tu thiền,

Không bằng sống một phút

Trì giới và tu thiền.

*

Có sống đến trăm tuổi

Mà trong vòng Vô Minh,

Không bằng sống một phút

Thoát được vòng Vô Minh.

*

Nếu đã nhỡ làm Ác,

Không được làm Ác thêm.

Thay vào đó, sám hối.

Sám hối suốt ngày đêm.

*

Phải luôn nhớ làm Lành.

Bao giờ cũng làm Lành.

Vì chế ngự làm Ác

Chính là nhờ làm Lành.

*

Chớ coi thường điều Ác,

Dù nhỏ nhặt hàng ngày.

Giọt nước rơi, dù nhỏ,

Cuối cùng bình cũng đầy.

*

Gieo Ác thì gặt Ác.

Gieo Lành thì gặt Lành.

Không người nào có thể

Thoát được Nghiệp của mình.

*

Không ai thoát cái chết.

Cũng không ai xưa nay

Thoát được cái Nghiệp Ác

Mình đã làm trước đây.

*

Không phải là ích kỷ

Việc mình biết thương mình.

Thân mình chưa lo nổi,

Còn giúp gì chúng sinh?

*

Ai cũng sợ cái chết

Và sợ bị đánh đau.

Tự suy mình thì biết.

Vậy đừng làm hại nhau.

*

Trước những lời độc ác

Anh im lặng, thì anh

Đã tước hết vũ khí

Của người muốn hại mình.

*

Người nói lời độc ác

Mà người khác không nghe.

Thì lời độc ác ấy

Rốt cục chỉ mình nghe.

*

Còn trẻ mà bất lực

Không lo được cho mình,

Thì về già, sức yếu

Làm được gì cho mình?

*

Người mà biết hổ thẹn

Rồi lặng lẽ tu mình,

Tức là tới đắc đạo

Đã đi nửa hành trình.

*

Người mà đã ngu dốt,

Không học hành, chân tu,

Thì chỉ như trâu ngựa,

Lớn xác mà vẫn ngu.

*

Giảng đạo cho người khác,

Mà trước hết chính mình

Chưa thành người đắc đạo,

Thì là điều đáng khinh.

*

Suy cho cùng, sướng khổ

Đều hoàn toàn do ta.

An lạc hay lo lắng

Đều hoàn toàn do ta.

*

Không nên vì người khác

Mà quên bản thân mình.

Người biết lo cho mình

Mới giúp được người khác.

*

Cuộc đời này bèo bọt

Như đám mây trên trời.

Ai hiểu được điều ấy

Mới an lạc, thảnh thơi.

*

Hãy luôn giữ Năm Giới.

Xua cái buồn khỏi rầu.

Luôn ăn uống chừng mực.

Hàng ngày thiền thật lâu.

*

Người ta hay làm Ác

Vì có lợi cho mình.

Người ta ít làm Lành,

Vì không lợi cho mình.

*

Thắng, sẽ bị thù oán.

Sẽ đau buồn nếu thua.

An lạc và hạnh phúc

Khi không màng thắng thua.

*

Hỷ Ái gây đau khổ,

Biệt ly và buồn lo.

Bỏ hết được Hỷ Ái,

Ta thoát được buồn lo.

*

Không kiêu căng, giận dữ,

Không ràng buộc điều gì.

Thoát được Tham Sân Si,

Tức là đã thành Phật.

*

Tức giận với người khác

Là chuốc vạ vào mình.

Tha lỗi cho người khác

Tức là tha cho mình.

*

Lấy Thật thắng Giả Dối.

Lấy Thiện thắng Gian Tà.

Lấy Không Giận thắng Giận.

Lấy Cúng Dường thắng Ma.

*

Kiềm chế không tức giận.

Chỉ nói lời tốt lành.

Luôn chăm lo đạo pháp,

Tâm trí sẽ tốt lành.

*

Không lửa nào dữ dội

Bằng lửa dục ái tình.

Không đêm nào đen tối

Bằng đêm tối Vô Minh.

*

Người thực sự tài giỏi

Trước hết phải là người

Tự mình thắng Sân Hận,

Rồi mới cứu giúp Đời.

*

Mang bát đi khất thực

Chưa hẳn là tỳ kheo.

Chuyên tu hành thanh tịnh

Mới đích thực tỳ kheo.

*

Người tử tế phải tránh

Những kẻ xấu đáng chê.

Phải dọn sạch cỏ dại

Trước khi trồng Bồ Đề.

*

Đã là người tâm thiện,

Không phạm tội sát sinh,

Không nói dối, uống rượu

Để mình tự hại mình.

*

Có lỗi thì nhận lỗi.

Không có thì bảo không.

Tự khắc sẽ thanh thản,

Không vấn vương trong lòng.

*

Hãy nên làm một mình.

Hãy nên đi một mình.

Hãy một mình tu luyện

Để đắc đạo một mình.

MƯỜI BỐN ĐIỀU RĂN CỦA PHẬT

Kẻ thù nguy hiểm nhất    

Của mình là chính mình.    

Sai lầm to lớn nhất

Là tự đánh mất mình.   

Cái ngu dốt lớn nhất

Là dối lừa, ba hoa.

Tội lỗi to lớn nhất -

Bất hiếu với mẹ cha.

Lễ dâng tặng lớn nhất

Là khoan dung với người.

Niềm an ủi lớn nhất

Là bố thí cho đời.

Sự khâm phục lớn nhất -

Ngã, đứng dậy rồi đi.

Điều đáng thương hại nhất

Là khi anh tự ti.

Tài sản đáng giá nhất -

Sức khỏe và thông minh.

Món nợ khó trả nhất -

Chưa ăn ở có tình.

Điều đáng lên án nhất

Là tự cao, khinh đời.

Cái buồn đáng buồn nhất

Là ghen tị với người.

Sai lầm to lớn nhất

Là thất vọng, ê chề.

Còn khiếm khuyết lớn nhất

Là ngu dốt, u mê.   

TAM  BẢO VÀ NGŨ GIỚI

Phật dạy, muốn theo Phật,

Phải làm lễ quy y

Tức quy y Tam Bảo,

Nương tựa cửa Từ Bi.

Thứ nhất là Phật Bảo:

Yêu tin Phật thực lòng.

Phật là đức cứu độ,

Với tình yêu mênh mông.

Nó là Tuệ Cụ Túc,

Tức có được Niềm Tin

Vào con đường đã chọn

Để Nghe, Ngẫm và Nhìn.

Thứ hai là Pháp Bảo,

Tức Giáo Lý của Ngài,

Theo đó, phải diệt dục

Để thoát khổ trần ai.

Nó là Tín Cụ Túc,

Niềm Tin để mọi người

Chăm chân tu, hành đạo

Cứu mình và cứu đời.

Thứ ba là Tăng Bảo.

Tăng là các nhà sư

Giúp ta đến với Phật

Khoan dung và nhân từ.

Nó là Thí Cụ Túc:

Các nhà sư giúp ta,

Ta phải nuôi nấng họ.

Mối quan hệ hài hòa.

Ba Cụ Túc đã nói

Cùng Cụ Túc thứ tư

Thành Tứ Bất Hoại Tín

Của Đạo Phật nhân từ.

Đó là Giới Cụ Túc,

Tức là Năm Điều Răn

Mà chúng ta phải tránh

Khi sống ở đời trần.

Không vi phạm Năm Giới:

Một, không được Sát Sinh.

Hai, không được Trộm Cắp,

Lấy cái không của mình.

Ba, liên quan sắc dục,

Quyết không được Dâm Tà.

Bốn, không được Nói Dối,

Nói dối là xấu xa.

Năm, không được Uống Rượu.

Rượu làm mất thông minh,

Làm tổn hại sức khỏe

Và tan nát gia đình.

Giữ được Năm Giới ấy,

Ta sẽ sống thảnh thơi,

Yên tâm với hậu kiếp,

Không phạm tội ở đời.

Cuộc sống là giấc ngủ,

Mọi cái đều đổi thay.

Chỉ Tam Bảo, Ngũ Giới

Bất biến ở đời này.

BỐ THÍ VÀ CÚNG DƯỜNG

Sống, phải làm việc thiện,

Mà không mong đợi gì.

Việc thiện giúp tâm sáng,

Hỷ Xả và Từ Bi.

Bi là giúp người khác

Thoát nỗi khổ cuộc đời.

Từ - đem niềm vui đến

Cho tất cả mọi người.

Làm việc thiện, chủ yếu

Là bố thí, cúng dường.

Không toan tính, vụ lợi,

Trọn vẹn tình yêu thương.

Bố thí là gieo thiện,

Gieo mầm đức, sau này

Người gieo hái quả phước

Từ việc làm hôm nay.

Bố thí không nhất thiết

Giá trị lớn, hoặc nhiều,

Để cúng dường Tam Bảo,

Và giúp đỡ người nghèo.

Phật dạy, giúp kẻ khó

Trong cuộc sống đời thường

Là việc làm kính Phật,

Cũng một dạng cúng dường.

Bố thí phổ biến nhất

Là cho tiền, thức ăn,

Tức tài thí, vật thí,

Đáng quí và rất cần.

Nhưng quan trọng hơn cả

Là Pháp Thí, tức là

Giúp người khác cùng hiểu

Và theo Phật Thích Ca.

Vì người biết theo Phật

Là người sống có tâm,

Xa lánh những điều ác,

Giúp hạt thiện nảy mầm.

Pháp Thí là phổ biến

Giáo lý Phật Thích Ca

Bằng viết hoặc in sách,

Phân phát cho mọi nhà.

Giúp một người hiểu biết,

Thì về sau người này

Sẽ giúp nhiều người khác

Hiểu cái đúng, cái hay.

Cứ thế, chân lý Phật,

Bác ái và từ bi,

Sẽ dần dần lan tỏa,

Chiến thắng Tham Sân Si.

Cuối cùng - Vô Úy Thí

Là đem lại tình thương,

Niềm vui, sự tĩnh tại

Trong cuộc sống đời thường.

Thí chủ sẽ tìm cách,

Bằng lời dạy, lời khuyên,

Giúp người khác nghị lực,

Niềm tin và bình yên.

Tóm lại, như Phật dạy,

Làm bố thí giúp đời

Là việc làm đẹp nhất

Suốt trong cả kiếp người.

Giá trị của bố thí

Không ở ít hay nhiều,

Mà ở lòng thí chủ,

Ở tình thương, tình yêu.

Đức Phật cũng từng dạy:

Cứu được một mạng người

Hơn xây bảy chùa lớn,

Dù cao đẹp nhất đời.

VÃNG SANH

Đôi khi rất đơn giản,

Ta nghĩ sống làm người,

Chết là coi như hết.

Ngắn ngủi một cuộc đời.

Vì thế ta sống vội,

Chỉ biết ngày hôm nay,

Không lo, không chuẩn bị

Cho thế giới sau này.

Không sợ luật Nhân Quả,

Không biết vòng Luân Hồi,

Ta buông xuôi, sống thả,

Kiểu bèo dạt mây trôi.

Không một lần tự hỏi,

Không vương vấn trong đầu:

Chúng ta từ đâu đến,

Và chết sẽ về đâu?

*

Sau sáu năm khổ hạnh,

Thái tử Tất Đạt Đa

Ngồi lặng lẽ thiền định

Dưới cây bồ đề già.

Sang ngày thứ bốn chín,

Mồng Tám tháng Mười Hai,

Ngài chứng đạo Vô Thượng,

Trở thành Phật, và Ngài

Nay hoàn toàn giác ngộ,

Tường tận hết Lục Thông,

Biết được Sinh và Tử,

Luật Luân Hồi quay vòng.

Ngài nói rằng người chết,

Trong bốn mươi chín ngày,

Sẽ vãng sanh trở lại

Trong sáu cõi dưới đây:

Một, người tu Thập Thiện,

Nhiều công đức với đời,

Khi chết, được siêu thoát,

Vãng sanh lên Cõi Trời.

Hai, người giữ Ngũ Giới,

Chuyên tâm làm việc lành,

Khi lâm chung sẽ được

Vào Cõi Người vãng sanh.

Những người tu Thập Thiện,

Siêu thoát lên Cõi Trời,

Khi hưởng hết phước báo,

Lại quay về Cõi Người.

Ba, người có công đức,

Nhưng còn Tham Si Sân,

Ngạo mạn và ích kỷ,

Sẽ vào cõi Quỉ Thần.

Cõi này còn được gọi

Là cõi A Tu La.

Nửa tốt và nửa xấu

Như hầu hết chúng ta.

Ba Cõi còn lại khác:

Tùy tội lỗi của mình,

Mà khi chết buộc phải

Đầu thai thành Súc Sinh,

Hoặc Ngạ Quỉ, quỉ đói,

Hay đày đọa suốt đời

Dưới chín tầng Địa Ngục

Tăm tối, không mặt trời.

Phật nói: Số người chết

May mắn được đầu thai

Thành người, ít như đất

Dắt ở móng tay Ngài.

Tức là số còn lại

Khổ nhiều kiếp, nhiều đời,

Cho đến khi hết nợ

Mới lại được làm người.

Các chúng sinh khi sống

Phải sống thiện hàng ngày

Để tránh ba Cõi Dữ

Của các kiếp sau này.

Luân Hồi và Nhân Quả

Là Luật của đất trời.

Không ai thoát được nó,

Cả vật và cả người.

NGHIỆP

Nhân Quả trong tiếng Phạn

Được gọi là Karma,

Thường hay dịch là Nghiệp,

Phiên âm thành Yêt Ma.

Nghiệp dẫn tới Quả Báo,

Liên tiếp mãi không thôi,

Tạo thành Luật Nhân Quả,

Trong vòng lớn Luân Hồi.

Hồi là quay trở lại.

Luân nghĩa là bánh xe.

Bánh xe quay, thực chất,

Quay đi lại quay về.

Con người sinh, rồi chết.

Chết rồi lại được sinh.

Con người mới là Quả

Của Nhân cũ của mình.

Ai đó, theo Phật dạy,

Được sinh ở đời này,

Tức là đã từng sống

Nghìn vạn kiếp trước đây.

Người sinh ra, hình tướng

Đẹp hay xấu khác nhau.

Cũng khác nhau sướng khổ,

Phải nghèo hay được giàu.

Đó là Nghiệp, Nhân Quả.

Mọi cái có nhân duyên.

Ở ác thì gặp ác,

Ở hiền sẽ gặp hiền.

Muốn biết Nhân ngày trước,

Hãy nhìn Quả hôm nay.

Nhìn việc làm hiện tại

Để biết Số sau này.

Muốn giàu, phải bố thí,

Làm những điều tốt lành.

Kiếp sau muốn sống thọ,

Kiếp này không sát sinh.

Muốn mặt mày tươi đẹp,

Phải vào chùa dâng hoa.

Muốn tinh thần thoải mái,

Không nóng giận, dâm tà.

Tất cả đều do Nghiệp.

Mà Nghiệp gồm ba phần,

Mỗi phần có hai loại.

Nghiệp gồm Ý, Khẩu, Thân.

Ý Nghiệp quan trọng nhất.

Nó chi phối mọi điều.

Thiện Ý là trí tuệ,

Từ bi và thương yêu.

Ác Ý là nghĩ xấu,

Nghĩ chuyện Tham Sân Si.

Nóng giận và ghen ghét,

Chẳng coi ai ra gì.

Khẩu Nghiệp là lời nói.

Ác Khẩu là điêu toa,

Nói dối, gây hiềm khích,

Hoặc khai man trước tòa.

Thiện Khẩu là nói thật,

Nói điều hay, điều lành,

Giảng kinh hay thuyết pháp,

Sâu xa và chân thành.

Thân Nghiệp và Khẩu Nghiệp

Dễ nhận thấy ở người.

Cái Ác và cái Thiện

Trong việc làm và lời.

Thân Ác là làm ác,

Như trộm cắp, sát sinh,

Đánh đập người, súc vật,

Phá chùa, phá đền đình.

Thân Thiện thì ngược lại,

Bố thí và cúng dường,

Giúp đỡ người nghèo khổ,

Sống bằng tình yêu thương.

*

Vậy là ta đã biết,

Mọi cái có nhân duyên.

Ở ác thì gặp ác,

Ở hiền sẽ gặp hiền.

Nhưng nhiều người sống thiện

Vẫn gặp ác, vì sao?

Còn lắm kẻ sống ác

Vẫn sướng, là thế nào?

Là vì hạt giống Thiện

Và giống Ác ở đời,

Như mọi hạt giống khác,

Phải chờ mưa, chờ thời.

Nghiệp và Luật Nhân Quả

Như Lưới Trời bủa vây.

Không người nào có thể

Thoát được Lưới Trời này.

PHẬT A DI ĐÀ

Tên Phật, theo tiếng Phạn,

Là A-mi-tab-ha,

Tức Vô Lượng Ánh Sáng,

Tức Phật A Di Đà.

Đức A Di Đà Phật

Là vị Phật đầu tiên

Trong vô số Đức Phật

Được tôn làm người hiền.

Ngài được thờ nhiều nhất

Trong Ma-hay-a-na,

Tức Đại Thừa, nhánh Phật

Thịnh hành ở nước ta.

Theo truyền thuyết kể lại,

Vô lượng kiếp trước đây

Có vị vua hùng mạnh

Bất chợt trong một ngày

Được Đức Phật thuyết giáo,

Ngài từ ngôi, qui y,

Sau thành Phật, biểu tượng

Của Trí Tuệ, Từ Bi.

Ngài bèn lấy Phật hiệu

Là Phật A Di Đà,

Pháp danh là Pháp Tạng,

Đức độ và tài ba.

Thích Ca Mâu Ni Phật

Nói Ngài ở Tây Phương,

Hay Tây Phương Cực Lạc,

Kiểu một dạng thiên đường.

Cực lạc là sướng nhất,

Phong cảnh đẹp tuyệt vời.

Ai muốn gì có ấy,

Nhưng chẳng ai ham chơi.

Thay vào đó, tất cả

Nghe Phật A Di Đà

Thuyết pháp để thành Phật,

Sống giữa cõi chói lòa.

Nhiều phật tử tâm niệm

Khi chết được vãng sanh

Vào cõi trời của Phật,

Cực lạc và yên lành.

Trong lịch sử Đạo Phật,

Phép niệm A-di-đà

Là một mốc quan trọng

Ở rất nhiều quốc gia.

Đây là cách tu mới -

Qua niệm Phật đời thường,

Phật tử mong được đến

Cõi Cực Lạc Tây Phương.

Để tới đấy, đơn giản,

Lúc lâm chung, người ta

Nhớ mười lần tụng niệm

“Nam mô A-di-đà.”

Tưởng dễ, nhưng rất khó,

Vì sắp chết, con người

Thường đau đớn, lú lẫn

Và quên hết sự đời.

Do vậy lúc còn sống

Các phật tử hàng ngày

Niệm càng nhiều càng tốt

Câu niệm quen thuộc này.

*

Ở các chùa hiện tại,

Ngoài tượng Phật Thích Ca,

Ta còn thấy cả tượng

Đức Phật A-di-đà.

Tượng Ngài thường sơn đỏ,

Tượng trưng mặt trời hồng

Ở Tây Phương Cực lạc

Soi sáng mọi tấm lòng.

Tay Ngài cầm bát pháp,

Có khi một bông sen,

Đưa xuống, như nâng đỡ

Các phật tử cùng lên.

Đặc điểm nổi bật nhất

Của tượng A-di-đà,

Là tóc hình xoắn ốc,

Khác tóc Phật Thích Ca.

Dưới chân tượng túc trực

Một đôi công rất hiền,

Và công là biểu tượng

Giữ cuộc sống bình yên.

Ai cũng muốn khi chết

Được hưởng lạc, yên hòa.

Vậy hãy nhớ niệm Phật.

Nam mô A-di-đà.

NIỆM PHẬT

1

Có người đàn bà nọ,

Hiền thục và thông minh,

Nhờ nghe Phật giảng pháp,

Nên hiểu đời, hiểu mình.

Bà hiểu về địa ngục,

Về nhân quả, hàng ngày

Rất chăm lo niệm Phật

Để siêu thoát sau này.

Bà còn khuyên hàng xóm

Và người thân của bà

Lúc nào cũng phải nhớ

Niệm Phật A Di Đà.

Thế mà bà bất lực

Không thuyết phục được chồng.

Mà bà thì lo sợ

Địa ngục đang chờ ông.

Một hôm bà nghĩ kế,

Nói với ông thế này:

“Bây giờ nhiều trộm cướp.

Tôi ở nhà suốt ngày.

Nhà lắm người qua lại,

Chẳng biết ai là ai.

Ta lấy chiếc chuông nhỏ

Đem treo ở cổng ngoài.

Cứ phòng trước cho chắc.

Mỗi lần ông về nhà,

Hãy rung chuông và nói:

Nam mô A Di Đà.

Tôi nghe, ra mở cửa

Vì biết đó là ông.

Chỉ đơn giản như vậy.”

Và thế là ông chồng,

Dẫu không theo đạo Phật,

Nhưng mỗi lần về nhà

Đều rung chuông và nói:

Nam mô A Di Đà.

Vì không tin chính pháp,

Nên khi chết, tiếc thay,

Ông phải xuống địa ngục,

Bị tra tấn hàng ngày.

Cả một bầy quỉ dữ

Ném ông vào vạc dầu,

Rồi vớt ra tùng xẻo,

Cưa chân và chặt đầu.

Đau quá, ông kêu thét.

Rồi buột miệng nói ra

Cái câu ông thường nói:

Nam mô A Di Đà.

Đột nhiên vạc dầu tắt.

Cả địa ngục tối đen

Bỗng bất ngờ rực sáng.

Bốn bề thật tĩnh yên.

Có sứ giả mang đến

Lệnh của chính Diêm Vương

Cho ông được trở lại

Với cõi người bình thường.

“Tên này dẫu tội lỗi,

Nhưng công đức đủ dày

Vì đã niệm danh Phật.

Ta tha tội đọa đày.”

2

Lúc Đức Phật chứng quả

Phép Vô Thượng Bồ Đề,

Ngài bắt đầu giảng pháp.

Rất nhiều người đến nghe.

Trong số những người ấy,

Một số vị sau này

Chứng quả A La Hán,

Luôn đi gió về mây.

Họ thoát vòng nhân quả,

Thoát khổ đau, và rồi

Thoát cả vòng sinh tử

Cùng các kiếp luân hồi.

Một vị trong số đó

Đã phát nguyện, ra tay

Cứu những người tội lỗi,

Cả kiếp trước, kiếp này.

Ông giúp họ giải thoát

Bằng tài đức của mình,

Chết, khỏi làm ngạ quỷ

Hay chịu kiếp súc sinh.

Trong số bạn thời nhỏ,

Ông có một người quen,

Một hoàng tử cao quí

Nhưng độc ác và hèn.

Hoàng tử này bất hiếu,

Lập mưu giết vua cha

Để leo lên ngôi báu,

Sống thác loạn, xa hoa.

Là  một A La Hán,

Ông biết trước người này

Sẽ chết, xuống địa ngục

Chỉ sau đúng bảy ngày.

Ông đến báo điều ấy.

Tên vua nghe, thất kinh,

Quỳ lạy ông, bạn cũ,

Xin ra tay cứu mình.

Ông nói: “Đã quá muộn.

Chỉ còn lại bảy ngày.

Có muốn tạo công đức,

Cũng rất khó điều này.

Chỉ còn lại một cách,

Là sửa lễ, dâng hoa

Và luôn miệng niệm Phật:

Nam mô A Di Đà!”

Tên vua ác bất hiếu

Đã nhất nhất nghe lời.

Nhờ thế được giải thoái

Và tái sinh làm người.

3

Ngày xưa ở Ấn Độ

Có một vị thiền sư,

Giỏi pháp và đức độ,

Hòa nhã và nhân từ.

Ông giảng giáo lý Phật,

Giác ngộ rất nhiều người.

Nhờ thế họ sống tốt

Và có ích cho đời.

Thế mà ông không thể

Giác ngộ được cha mình,

Một ông già bướng bỉnh,

Sống trong vòng vô minh.

Ông nói: “Để tĩnh tại

Và siêu thoát sau này,

Bố phải đọc Kinh Phật

Và niệm Phật hàng ngày.”

Ông già đáp: “Vẽ chuyện,

Làm những việc không cần.

Đọc Kinh và niệm Phật

Thì lấy gì mà ăn.”

Thuyết phục mãi không được,

Thiền sư rất buồn phiền.

Cuối cùng nghĩ được kế

Với ông bố tham tiền.

“Một ông nhà giàu nọ

Nói với con điều này.

Vì ông ấy rất bận,

Không niệm Phật hàng ngày.

Nên bỏ tiền nhờ bố

Hãy niệm Phật giúp ông.

Cứ mỗi lần niệm Phật,

Bố được trả một đồng.

Bao nhiêu lần tùy ý.

Niệm càng nhiều càng hay.

Bố nhớ đếm cẩn thận

Rồi nhận tiền cuối ngày.”

Ông bố già bướng bỉnh

Liền đồng ý, tất nhiên.

Và luôn miệng niệm Phật

Để có được nhiều tiền.

Vừa niệm, ông vừa nghĩ:

“Đúng là bọn nhà giàu.

Có tiền, tiêu hoang phí

Vào những việc không đâu.”

Ngày thứ hai, thật lạ.

Ông thấy hết buồn phiền.

Vẫn luôn miệng niệm Phật

Mà không nghĩ đến tiền.

Tối thứ ba, giận dữ,

Ông bảo con trai mình:

“Cất tiền! Tự ta muốn

Niệm Phật và cầu kinh!”

Từ đấy ông chăm chỉ

Niệm Phật A Di Đà,

Cả khi đi công chuyện,

Cả khi ngồi ở nhà.

Vì việc tụng niệm Phật

Làm ông bớt buồn phiền,

Lòng thảnh thơi, tĩnh lặng

Và ít nghĩ đến tiền.

4

Niệm Phật là công việc

Rất cần thiết hàng ngày.

Giúp không làm việc ác,

Không đi chệch đường ngay.

Niệm Phật mở tri tuệ,

Làm tĩnh lặng cõi lòng.

Được siêu thoát, cứu độ

Nhờ ân đức tổ tông.

Niệm Phật để con cháu

Và gia đình bình yên.

Không đau ốm, bệnh tật,

Tránh được mọi ưu phiền.

Niệm Phật giải ân oán

Và nghiệp chướng trước đây.

Để sống thiền, tĩnh tại,

Phải niệm Phật hàng ngày.

DIÊM VƯƠNG VÀ ĐỊA NGỤC

Diêm Vương trong tiếng Phạn

Là Ya-ma-ra-ja.

Khi dịch sang tiếng Hán,

Thành Diêm Ma La Già.

Nguyên gốc là như thế,

Nhưng sau, trong đời thường,

Người ta thích gọi tắt -

Diêm La Vương, Diêm Vương.

Trong giáo lý Đạo Phật,

Do Đức và do Tâm,

Ngài được giao trọng trách

Quản lý cả Cõi Âm.

Diêm Vương, theo truyền thuyết,

Là vua Vệ Xá Li,

Một người cũng từng mắc

Cái thói Tham Sân Si.

Trong một trận đánh lớn,

Quân ông thua, và ông

Trước khi chết chỉ có

Duy nhất một ước mong,

Là cai quản Địa Ngục.

Chư Phật rủ lòng thương

Cho ông được toại nguyện,

Trở thành Diêm La Vương.

Ông, cùng chín vị tướng

Và chín mươi nghìn quân,

Phải rũ sạch tội cũ

Bằng cách ngày ba lần

Bị bắt há to miệng

Để nuốt đồng đun sôi.

Họ phải chịu đau đớn

Đến sạch tội mới thôi.

Chín vị tướng tài giỏi

Sau thành người đứng đầu

Chín tầng của Địa Ngục.

Còn binh sĩ về sau

Trở thành lính cai ngục

Dữ dằn và vô tâm.

Một đội quân đông đúc

Thường trực dưới cõi âm.

Diêm Vương, khi đến hẹn,

Thông báo với mọi người

Giờ chết và cái giá

Họ phải trả cho Đời.

Ngài là người chính trực,

Xét xử rất công minh.

Thiện Ác, Công và Tội

Rất có lý, có tình.

Ngài có bà em gái

Tên gọi là Ya-mi,

Được giao việc cai quản

Các tội nhân nữ nhi.

*

Địa Ngục, trong tiếng Phạn

Gọi là Na-ra-ka.

Tiếng Hán là Nại Lạc,

Hoặc Na Lạc, Na La.

Người đời, sau khi chết,

Tùy theo tội của mình

Bị đưa xuống Địa Ngục

Để Diêm Vương anh minh

Xét xử theo tội lỗi,

Sẽ đày đến tầng nào

Trong chín tầng Địa Ngục,

Từ tầng thấp lên cao.

Cả chín tầng Địa Ngục

Đều khủng khiếp, ngoài ra

Có mười sáu ngục phụ,

Sâu và rộng bao la.

Trong đó kinh khủng nhất

Là ngục gọi A Tỳ,

Nơi đầy đọa những kẻ

Phạm tội ác cực kỳ.

1

Tầng đầu địa ngục

Ở tầng đầu địa ngục,

Sau khi xét, những người

Có công ngang bằng tội

Được chuyển đến tầng mười.

Tức là tầng, ở đó

Sau một thời gian dài

Tu niệm Phật, và họ

Được chuyển kiếp đầu thai.

Tuy là tầng nhẹ nhất,

Tội nhân ở tầng này

Chịu cực hình tra tấn,

La hét suốt đêm ngày.

Người rượu chè, cờ bạc,

Làm người thân đau lòng

Phải leo những chiếc cột

Được nung đỏ, bằng đồng.

Người giết mổ động vật

Để xiên nướng trước đây,

Giờ phải nằm giường lửa

Trên chông nhọn và dày.

Tội được coi nặng nhất

Là tội tự giết mình,

Không phụng dưỡng bố mẹ

Và chăm sóc gia đình.

Tiếp đến là các tội

Bất hiếu, buôn bán gian,

Tà dâm và nói dối,

Lười biếng, thích an nhàn…

2

Tầng thứ hai

Người phạm tội, khi chết

Bị bắt xuống tầng này

Càng bị đánh, tra tấn,

Đầy đọa suốt đêm ngày.

Mà sự đầy đọa ấy

Lặng lẽ dưới cõi âm,

Cứ kéo dài liên tục,

Một trăm hay nghìn năm.

Sống, lấy que sắt nhọn

Xiên động vật, chúng sinh.

Chết, bị giáo nung đỏ

Đâm xuyên qua người mình.

Đâm đến nát cơ thể,

Chết, sống lại, và rồi

Lại bị giáo đâm tiếp,

Cứ thế mãi không thôi.

Sống, ai dùng dao kiếm,

Khiêu khích gây chiến tranh,

Cậy mạnh, hiếp kẻ yếu,

Làm khốn khổ dân lành,

Thì chết, xuống địa ngục,

Một thanh kiếm khổng lồ

Sẽ thái mỏng người họ

Thành từng miếng nhỏ to.

Ai sống mà ác khẩu,

Sẽ bị một lưỡi câu

Nung đỏ, móc vào lưỡi,

Rồi kéo, như kéo trâu.

Ai khi sống dẫm đạp

Những con vật nhỏ nhoi,

Thì chết sẽ bị đánh

Bằng gậy và bằng roi.

Ai ăn thịt có máu

Hoặc phạm tội sát sinh,

Người ấy bị thái nhỏ

Sau khi chịu nhục hình.

Ai ăn uống phung phí,

Để một hạt cơm rơi,

Mà không chịu cúi nhặt,

Phải ăn một bát dòi.

Loại dòi cứng như đá,

Trong nước tiểu, trong phân

Luôn bốc mùi hôi thối.

Mỗi ngày ăn mười lần.

Người ăn nói hỗn láo,

Làm bố mẹ buồn đau,

Sẽ bị thiêu trong lửa

Và nhúng vào vạc dầu.

3

Tầng thứ ba

Ở tầng này Địa Ngục

Tất cả các tội nhân

Bị tra tấn, đày đọa

Rùng rợn hơn nhiều lần.

Ai làm quan, tham nhũng

Và chôm chỉa của đời,

Bị dơi và quạ đói

Hút hết máu trong người.

Làm quan không liêm khiết,

Cướp miếng ăn của dân,

Kẻ đào trộm mồ mả,

Kẻ phá hoại hôn nhân,

Đều chung một hình phạt

Là một sợi xích to

Móc vào đầu, bắt kéo

Những tảng đá khổng lồ.

Ai bắt cóc phụ nữ

Hoặc giở trò hiếp dâm,

Sẽ bị treo trên lửa

Thiêu sống một nghìn năm.

Cướp tài sản người khác

Bằng giấy giả, khai man,

Sẽ bị móc hai mắt

Và moi hết ruột gan.

Phụ nữ mà dâm loạn,

Lẳng lơ với chồng người

Sẽ bị rút gân cốt,

Giã trong cối suốt đời.

4

Tầng thứ tư

Ở tầng này chủ yếu

Giam giữ các tội nhân

Đã phạm các trọng tội

Khi còn ở dương trần.

Nếu may, được siêu thoát,

Lần nữa lại đầu thai,

Họ vẫn bị bệnh tật

Và xấu xí hình hài.

Kẻ làm, buôn bạc giả,

Kẻ phỉ báng thánh thần

Sẽ phải chịu tùng xẻo,

Bắt đầu từ tay chân.

Kẻ lột da loài vật

Hoặc làm nghề sát sinh,

Bị bắt cầm dao sắc

Để tự lột da mình.

Kẻ cố tình ngược đãi

Con riêng của vợ, chồng,

Sẽ bị nghiền nát vụn

Dưới bánh xe lửa hồng.

Để tranh dành tài sản

Mà anh em kiện nhau,

Sẽ bị xẻo tai mũi

Và lột hết da đầu.

Người đố kỵ, ác khẩu,

Đặt điều vu người ngay,

Sẽ bị dòi ăn lưỡi,

Từng tí một hàng ngày.

Người khi sống lười biếng,

Không dạy dỗ con mình,

Còn vũ phu với vợ,

Hỗn với bố mẹ mình,

Khi chết xuống địa ngục,

Bị ném xuống tầng này,

Bị nướng trên chảo lửa,

Ngâm vào vạc dầu đầy.

5

Tầng thứ năm

Kẻ bội bạc, thất nghĩa,

Chuyên lấy oán báo ân,

Đầu nghĩ điều thất đức

Mà giọng lưỡi ân cần,

Hàng ngày phải chịu cảnh

Bầy quỉ đói tranh nhau

Móc lục phủ, ngũ tạng,

Luộc chín trong vạc dầu.

Kẻ vì tiền, làm giả

Thuốc chữa bệnh cho người,

Bị bắt nuốt dao kéo

Và gươm nhọn suốt đời.

Kẻ đang tâm ăn thịt

Và uống máu chó mèo,

Sẽ bị ăn, xâu xé

Bởi một bầy chó mèo.

6

Tầng thứ sáu

Bị nghiền trong cối đá

Nếu mắc tội ngoại tình.

Những người nhiều thê thiếp,

Suốt đời phải nuốt đinh.

Những ai đã có vợ

Còn tán tỉnh vợ người,

Thì thận và hòn dái

Làm mồi cho lũ dơi.

Ai săn bắn động vật

Hay làm vỡ trứng chim,

Sẽ bị các loài thú

Đến móc mắt, moi tim.

Người đang tâm đánh trẻ,

Bị lột hết da đầu,

Sau đó, đúng một tháng

Bị luộc trong vạc dầu.

Chồng mà nỡ đánh vợ,

Thì cả ngày lẫn đêm

Bị một bầy quỉ cái

Đánh bằng roi da mềm.

7

Tầng thứ bảy

Ai xúi dục người khác

Kiện cáo để kiếm tiền,

Sẽ bị cắt cụt lưỡi

Làm mồi cho kền kền.

Con dâu mà độc ác,

Làm hại bố mẹ chồng,

Sẽ bị lột quần áo,

Bắt nằm trên bàn chông.

Con trai mà nghe vợ,

Hỗn với bố mẹ mình,

Suốt đời bị tùng xẻo

Và chịu các nhục hình.

Bất hiếu là trọng tội,

Loại lớn nhất trên đời.

Thậm chí cả quỉ dữ

Không xem họ là người.

Họ sẽ bị đày đọa

Suốt cả đêm lẫn ngày,

Và bị kinh tởm nhất

Ở tầng địa ngục này.

8

Tầng thứ tám

Tội nhân bị đầy xuống

Tầng thứ tám thì thôi,

Coi như không lối thoát.

Sẽ ở đây suốt đời.

Còn nếu được hóa kiếp,

Sau nghìn năm cực hình,

Sẽ biến thành ngạ quỉ,

May lắm, thành súc sinh.

Những người thích dùng lửa

Đốt tổ kiến, tổ ong

Hay hun chuột, hun cáo,

Giết sinh vật ngoài đồng,

Thì sẽ bị nướng chín

Trong một chiếc lò hầm,

Lật trên rồi lật dưới,

Trong suốt một nghìn năm.

Ở tầng tám Địa Ngục

Nhiều hình phạt rợn người

Chờ những kẻ phạm tội

Khi còn sống ở đời:

Quỳ Bàn Chông sắc nhọn

Dành cho kẻ gian tà,

Tham nhũng và hối lộ,

Chuyên ăn hiếp đàn bà.

Người bị Cắt, Cưa, Xẻ

Là hình phạt cho ai

Trộm cắp, chơi bạc bịp,

Và phụ nữ phá thai.

Bị Rắn Lửa đày đọa

Dành cho tội ki bo,

Không cúng tiền, bố thí,

Chỉ nhận mà không cho.

Uống Nước Đồng Sôi Đỏ,

Mà phải uống suốt đời,

Là hình phạt cho kẻ

Chuyên ác khẩu hại người.

9

Tầng thứ chín

Tầng thứ chín Địa Ngục,

Còn gọi là A Tỳ,

Là tầng có hình phạt

Ghê rợn và cực kỳ.

Đây là tầng sâu nhất,

Rộng lớn, nhiều tầng ngầm,

Xung quanh rừng rực lửa,

Nơi đày đọa nghìn năm

Những kẻ phạm trọng tội,

Như tội giết mẹ cha,

Mưu mô làm người khác

Phải tan cửa nát nhà.

Tội lừa thầy, phản bạn,

Cấu kết với ngoại bang,

Rước voi dày mả tổ,

Giết bà con xóm làng.

Tội đầu cơ lương thực

Khi hạn hán, mất mùa.

Tội không giúp người đói,

Còn bày trò trêu đùa.

Tội làm nhân chứng giả,

Dám đặt điều khai man.

Tội quan ăn của đút

Rồi thiên vị, xử oan.

Tội a dua, nịnh hót,

Để chiều lòng bề trên,
Tìm mọi cách hãm hại

Người hơn mình, tài hiền…

Hình phạt thì ghê gớm,

Đến không nói nên lời.

Tội nhân phải gào thét

Và đau đớn suốt đời.

Họ bị rắn, bọ cạp

Gặm từng tí hàng ngày,

Người bị ép thành bột,

Bị tháo khớp chân tay.

Bị một hòn núi lớn

Giã liên tục vào đầu.

Bị cởi trần hứng chịu

Những trận mưa kim khâu…

*

Tầng thứ mười: Qua cầu Nại Hà, ăn cháo đầu thai

Qua chín tầng Địa Ngục,

Bị đầy đọa, tội nhân

Gột sạch hết tội lỗi,

Đầu thai lên dương trần.

Từ Địa Ngục, ma quỉ

Đưa họ lên tầng mười,

Nơi họ được xem xét

Tùy tội và tùy người.

Người phước nhiều ác ít

Sẽ đi qua Cầu Vàng.

Theo công tội, lần lượt,

Cầu Bạc, cầu Ván Ngang.

Cầu cuối cùng đợi họ

Gọi là Cầu Nại Hà,

Mà ai đầu thai tiếp

Cũng phải bước chân qua.

Khi vượt qua cầu ấy,

Đích thân Chuyển Luân Vương

Tay cầm gậy, thong thả

Đi trước để dẫn đường.

Sau đó, mỗi người húp

Một bát cháo Mạnh Bà

Để quên các kiếp trước

Và tội lỗi vừa qua.

Ít người được thoát tội,

Lại đầu thai thành người.

Phần lớn thành ngạ quỉ

Và súc sinh suốt đời.

SÁU PHÁP BA LA MẬT

Ba La Mật, tiếng Phạn

Là Pu-ra-mi-ta,

Gồm có sáu pháp chính

Của những người xuất gia.

Ba La Mật có nghĩa

Là vượt qua sông Mê.

Một quá trình tu dưỡng

Giúp phát tâm Bồ Đề.

Đây là Bồ Tát đạo,

Trước, giải thoát cho mình,

Còn gọi là tự độ,

Sau, cứu giúp chúng sinh.

Sáu pháp Ba La Mật:

Một, Bố Thí giúp người.

Hai, Trì Giới, giữ luật.

Ba, Kiên Nhẫn ở đời.

Bốn, Rèn Luyện Tinh Tấn.

Năm, Thiền Định hàng ngày.

Sáu, chăm lo Trí Tuệ

Để bát Tuệ luôn đầy.

1

BỐ THÍ

Bố thí có ba loại.

Tài thí là loại đầu,

Tức bố thí tiền bạc.

Pháp thí là loại sau.

Pháp thí đem chân lý

Của Phật đến cho người.

Dạy Từ Bi Hỷ Xả

Để sống tốt ở đời.

Vô úy là bố thí

Niềm vui và lời khuyên,

Để người khác an lạc,

Thoát khỏi nỗi buồn phiền.

Bố thí có ba bậc,

Tùy đức độ từng người,

Là Hạ, Trung và Thượng.

Tất cả nhằm giúp đời.

Hạ, bố thí cơm nước,

Quần áo cũ, dầu đèn.

Trung, bố thí nhà cửa,

Vàng bạc và thuốc men.

Thượng, bố thí cao nhất,

Của các bậc thánh linh,

Sẵn sàng đem bố thí

Đầu, mắt, chân tay mình.

Xét theo luật nhân quả,

Bố thí nghĩa là cho,

Nhưng cũng nghĩa là nhận

Cái ngày xưa mình cho.

Người nhận của bố thí

Là người có phước lành,

Giờ khó khăn, nhận lại

Cái đức xưa của mình.

Tương tự, người bố thí

Đang tu đức này nay

Bằng cách giúp người khác,

Để được giúp sau này.

2

TRÌ GIỚI

Để Thân, Khẩu và Ý

Tránh được điều không hay,

Không làm điều bất thiện,

Phải trì giới hàng ngày.

Tức là luôn tâm niệm

Để ghi nhớ trong lòng,

Không phạm năm điều cấm,

Trong ý nghĩ cũng không.

Một, được không nói dối.

Hai, không được sát sinh.

Ba, không được trộm cắp,

Lấy cái không của mình.

Bốn, không được uống rượu.

Năm, không được tà dâm.

Giữ được năm giới ấy,

Sẽ thanh thản cõi tâm.

Trì giới phải tự nguyện,

Không để khoe với đời.

Liên tục và kiên nhẫn,

Không một phút buông lơi.

3

NHẪN NHỤC

Nhẫn nhục là đức tính

Cần thiết cho con người

Để được sống thanh thản

Và thành đạt trong đời.

Nhẫn nhục có ba cấp.

Thân nhẫn là cấp đầu.

Nhẫn nhục chịu mưa gió,

Đói khát và buồn đau.

Khẩu nhẫn là cấp tiếp.

Nhẫn nhục nén trong lòng,

Không nói lời than trách,

Cả khi chịu bất công.

Quan trọng và cao nhất

Là Ý nhẫn, là khi

Tâm ý không thù hận,

Không để bụng điều gì.

Khi đạt được Ý nhẫn,

Lòng an lạc, yên bình.

Tham Sân Si tự biến,

Thoát được vòng vô minh.

4

TINH TẤN

Theo nghĩa thông dụng nhất,

Tinh tấn là chuyên cần,

Quyết tâm và cố gắng

Để vượt mọi khó khăn

Đời thường đầy cám dỗ,

Vất vả đủ trăm điều.

Người tu hành còn khổ

Và vất vả hơn nhiều.

Vì thế phải tinh tấn,

Luôn nhắc nhở chính mình,

Để vượt qua cám dỗ,

Thoát khỏi vòng vô minh.

Muốn đắc quả, giác ngộ,

Thì với người tu hành,

Phải một lòng tu pháp,

Không để ý xung quanh.

Chính nhờ sự tinh tấn,

Thái tử Tất Đạt Đa

Vượt được nhiều khổ ải

Để thành Phật Thích Ca.

Kiên nhẫn và tinh tấn

Giúp ta thắng cái lười,

Đạt được đích mình muốn,

Tránh thói xấu cuộc đời.

 5

THIỀN ĐỊNH

Thiền định trong tiếng Phạn

Gọi là Dhyana,

Tức tư duy, tĩnh tại,

Là quá trình khi ta

Chuyên tâm ngồi một chỗ,

Trong tư thế tọa thiền,

Suy ngẫm về tâm thức,

Thân và trí tĩnh yên.

Sau sáu năm khổ hạnh,

Thái tử Tất Đạt Đa,

Nhờ chuyển sang thiền định,

Mới thành Phật Thích Ca.

Thiền định là một cách

Ta tìm lại chính mình,

Thanh lọc các ý nghĩ,

Đạt cái thiền, cái minh.

Như tụng kinh, niệm Phật,

Hoặc thanh tịnh ăn chay,

Thiền, phải thiền liên tục,

Kiên nhẫn và hàng ngày.

6

TRÍ TUỆ

Theo Phật học, Trí tuệ

Có hai loại như sau.

Một là Căn bản trí,

Trí tuệ gốc ban đầu.

Căn bản trí là trí

Có sẵn trong mỗi người,

Được thiên nhiên ban phú

Ngay từ lúc chào đời.

Tuy nhiên, cái trí ấy

Có thể bị lãng quên

Nếu không chịu rèn luyện,

Sống vô minh, thấp hèn.

Vì vậy phải cần đến

Cấp Trí tuệ thứ hai,

Gọi là Hậu đắc trí,

Giúp ta thành hiền tài.

Trí này chỉ có được

Qua quá trình dài lâu

Thiền định và trì giới,

Đọc sách và nguyện cầu.

Một khi có được nó,

Ta thoát vòng vô minh,

Phân biệt rõ sai đúng,

Cứu người và cứu mình.

Việc rèn luyện trí tuệ

Để sống tốt, thành người

Đòi hỏi phải kiên nhẫn,

Và kéo dài suốt đời.

TIỀN KIẾP CỦA PHẬT THÍCH CA

Ngày xưa ở Ấn Độ

Có một vị vua già.

Tên ngài là A Dục,

Con là Câu Nà La.

Câu Nà La có nghĩa

Mắt chim câu hiền lành,

Vì thái tử nước ấy

Rất hiền và thông minh.

Vua là ông vua tốt.

Thái tử được dân yêu

Vì chàng rất khiêm tốn,

Trung thực, hiểu biết nhiếu.

Không may hoàng hậu chết,

Vua cưới thêm một người,

Đẹp thì rất xinh đẹp,

Nhưng độc ác, hợm đời.

Mụ rất ham quyền lực,

Không ngần ngại điều gì,

Thích thao túng mọi chuyện.

Tên mụ là Xích Di.

Bỗng nhiên vua lâm bệnh,

Các thầy thuốc bó tay,

Thế mà mụ tài giỏi

Cứu được vua lần này.

Suốt đời mụ mong ước

Con mụ nối ngôi cha,

Nên dễ hiểu, mụ ghét

Thái tử Câu Nà La.

Nhân chữa vua khỏi bệnh,

Mụ xin được một ngày

Vua cho giữ quốc ấn.

Vua chiều mụ điều này.

Quốc ấn của vương quốc

Là vật bất ly thân,

Nó dùng để đóng dấu

Các lệnh truyền, công văn.

Mụ xúi dân làm loạn

Ở một thành phía Tây,

Khuyên vua cho thái tử

Đến cai trị nơi này.

Thế là chàng phải đến

Một nơi đầy hiểm nguy,

Bất chấp lời can gián

Của vợ, Ma Đa Vì.

Chàng vừa đi hôm trước

Thì hôm sau, lạ thay,

Có lệnh vua mật gửi

Các quan ở thành này.

Lệnh niêm phong, khẩn cấp,

Có quốc ấn triều đình,

Bắt móc mắt thái tử

Rồi bẩm báo về kinh.

Các quan thấy lệnh lạ

Chưa dám vội thi hành,

Mà đem trình thái tử.

Chàng đọc nó, giật mình,

Rồi đau buồn, chàng nói:

“Đây đúng lệnh vua cha,

Lại có thêm con dấu,

Vậy cứ móc mắt ta!”

Nhưng quả không ai nỡ.

Cuối cùng, một người say,

Sau khi được ban thưởng,

Đang tâm làm việc này.

Chàng còn bảo dân chúng

Nhất thiết không giúp chàng,

Vì lệnh cấm điều đó.

Dân thương khóc, bàng hoàng.

Thế là chàng thái tử

Ngồi giữa nắng một mình.

Con ngựa quí chàng cưỡi

Lặng lẽ chạy về kinh.

Vợ chàng nhìn thấy nó

Biết có chuyện không hay,

Liền báo vua A Dục,

Vua phái người đi ngay.

Thế là rõ mọi chuyện.   

Vua cho gọi Xích Di,

Lệnh phải đem xẻo thịt,

Xẻo hết, chẳng chừa gì.

Bỗng nhiên chàng thái tử

Lại bênh mụ, xin tha.

Chàng nói người lương thiện,

Chân tu và thật thà

Có thể bị trừng phạt

Vì tiền kiếp của mình.

Rồi chàng kể câu chuyện

Về cái ác, vô minh.   

*

Ngày xưa, đã lâu lắm,

Một thợ săn vui mừng

Vì một lúc bắt được

Năm mươi con dê rừng.

Nhưng nếu giết tất cả,

Không mang hết thịt về

Nên quyết định móc mắt

Cả năm mươi con dê.

Vì bị mù nên chúng

Luôn quanh quẩn rất gần,

Chỉ chờ anh ta đến

Bắt từng con ăn dần.

“Tâu phụ hoàng, người ấy,

Móc mắt không ghê tay,

Chính là con kiếp trước,

Nên mới nông nỗi này.

Việc con bị móc mắt

Không hẳn tội Xích Di,

Vậy mong ngài suy xét

Mà tha chết cho dì.

Nếu những gì con kể

Mà ngài vẫn chưa tin

Và dùng dằng chưa quyết,

Thì xin mời ngài nhìn.”

Nói đoạn, chàng vái lạy,

Rồi ngồi xuống, uy nghi:

“Nếu lời tôi nói đúng,

Mắt sáng lại tức thì!”

Lập tức mắt thái tử

Trở lại sáng như xưa.

Xích Du bị đầy ải,

Chàng được nối ngôi vua.

Câu chuyện này có thật.

Thái tử Câu Nà La

Chính là người tiền kiếp   

Của Đức Phật Thích Ca.

NHỮNG THÍ DỤ THÂM SÂU

Đức Phật, như ta biết,

Khi giảng đạo cho người,

Đưa ra nhiều thí dụ

Thâm sâu và dạy đời.

Đó là những câu chuyện

Sinh động và thông minh

Giúp người nghe chiêm nghiệm,

Rút bài học cho mình.

Ngài nói, sẽ vô ích

Nếu ta muốn giúp đời

Mà tự mình không muốn

Tu dưỡng để thành người.

Chẳng khác gì đêm tối

Đèn của ta hết dầu

Mà ta muốn chiếu sáng

Giúp người khác qua cầu.

Nấu canh ăn cũng vậy,

Canh không bao giờ sôi

Khi bếp không có lửa,

Khuấy mãi cũng thế thôi.

Những ai trong cuộc sống

Tìm cái vui nhất thời

Ngài ví như con trẻ

Còn nhỏ tuổi, ham chơi.

Chúng thích liếm mật ngọt

Trên lưỡi dao - điều này

Sẽ làm chúng sớm muộn

Cũng đứt môi, đứt tay.

Cuộc đời là bể khổ,

Ngài dạy thế nhiều lần.

Khổ vì Lão, Bệnh, Tử,

Khổ vì Tham, Si, Sân.

Cuộc đời là đêm tối,

Bốn xung quanh màu đen.

Chỉ ít giây sung sướng

Khi tia chớp lóe lên.   

*

Ngài bảo các đệ tử:

“Hãy nhìn kìa, bầy sâu

Đang ăn quả táo thối.

Mà cắn xé, tranh nhau.

Chúng tưởng chúng hạnh phúc

Ăn thứ nhơ bẩn này.

Ta, người thường, thấy chúng

Là loài đáng thương thay.

Còn những người giác ngộ

Thì thấy người vô minh

Như sâu ăn táo thối,

Rất hài lòng với mình.”

*

Để răn người keo kiệt

Và tham lam trên đời,

Ngài kể một câu chuyện

Rằng xưa có một người

Bỗng nhiên bị mất hết

Cả nhà cửa, ruộng đồng,

Rồi vợ con cũng chết,

Cuối cùng trơ tay không.

Hơn thế, do khinh xuất

Ông bị giam suốt đời.

Vậy mà lạ, trong ngục,

Ông thấy mình thảnh thơi,

Thậm chí còn hạnh phúc

Vì thấy được tự do.

Không còn gì để mất,

Nên không gì để lo.

Thế đấy, Đức Phật dạy,

Chính vì lo làm giàu

Và vì lo giữ của

Mà con người khổ đau.

*
Một người hỏi Đức Phật:

Để đạt được chân thiền,

Vì sao cứ nhất thiết

Phải ngồi lâu, ngồi yên?

Ngài sai lấy chậu nước

Nhúng tay, quấy một vòng,

Ôn tồn hỏi người ấy:

“Con có thấy gì không?”

“Bạch, không, chỉ thấy nước.”

Chờ nước lặng. Vỗ vai,

Ngài nói: “Con nhìn lại.”

“Bạch thầy, con thấy Ngài!”

“Giờ chắc con đã hiểu

Để đạt được chân thiền,

Vì sao phải im lặng

Ngồi lâu và ngồi yên.”

*

Ngài nói, mưa chỉ một,

Và chia đều cho nhau:

Bãi cỏ và vườn thuốc,

Ruộng lúa và nương dâu.

Nhưng các cây hút ẩm

Lại rất khác, thế là

Có loài thì lụi chết,

Có loài lại ra hoa.

Có loài biết cách hút

Tinh túy của đất trời

Để thành cây thuốc quí

Giúp chữa bệnh cho người.

Cũng vậy, giáo lý Phật

Không phân biệt nghèo giàu,

Dòng dõi và đẳng cấp.

Ai cũng hưởng như nhau.

Thế mà có người ngộ,

Có người vẫn vô minh,

Có người không thoát khổ,

Có người giải phóng mình.

Có người đi theo đạo

Để hành đạo giúp đời.

Cũng có người theo nó

Để phá đạo, hại người.

LỜI PHẬT DẠY CON TRAI

Người con trai duy nhất

Của Đức Phật Thích Ca,

Cũng trở thành phật tử,

Tên là La Hầu La.   

Cậu ít tuổi, ngỗ nghịch,

Nhưng được mọi người chiều,

Nên đôi khi nói dối,

Kiểu trẻ con, đáng yêu.

Một hôm Phật bảo cậu:

“Con hãy mang ra đây

Một chậu nước thật sạch

Để ta rửa chân tay.”

Cậu mang chậu nước đến.

Đức Phật rửa chân xong,

Hỏi cậu có muốn uống

Nước trong chậu này không.

Cậu lắc đầu, từ chối,

Nói nước bẩn, và Ngài

Bảo cậu bê đi đổ

Rồi dẫn cậu ra ngoài:

“Giờ thì con đã thấy,

Nước bẩn không ai xin.

Cũng vậy, khi nói dối,

Miệng bẩn, không ai tin.”

La Hầu La chợt hiểu,

Từ đó chẳng bao giờ

Còn nói dối thêm nữa,

Dẫu đáng yêu, ngây thơ.

*

Một hôm, Ngài ngồi nghỉ

Dưới bóng mát hàng cây,

Rồi gọi con trai đến,

Nhẹ nhàng nói thế này:

“Con hãy học ở đất

Sự nhẫn nhục, khiêm nhường.

Đất lặng lẽ chấp nhận

Cái xấu xa, tầm thường.

Bị người ta vứt bẩn,

Hay khạc nhổ, không sao,

Đất thản nhiên chịu dựng,

Không nói một lời nào.

Và khi vụ mùa đến,

Đất trao tặng cho đời

Những bông lúa trĩu nặng,

Những cành hoa xinh tươi.

Hơn thế, con phải học

Để làm sao trong con

Có Từ Bi Hỷ Xả

Để sống có tâm hồn.

Có Từ để đối Giận,

Vì Từ là Tình Thương

Của con với người khác

Ở đời này vô thường.

Có Bi để đối Ác,

Vì Bi là khi con

Làm vợi đau người khác,

Mà không cần đền ơn.

Có Hỷ để đối Ghét,

Vì Hỷ là thật lòng

Mừng người khác hạnh phúc,

Cầu cho họ thành công.

Có Xả để tha thứ

Những lỗi lầm của người.

Xả giúp con thanh bạch,

Sống có ích cho đời.   

Vậy Từ Bi Hỷ Xả

Là Tứ Vô Lượng Tâm.

Có được bốn cái ấy,

Con và Phật ngang tầm.

Lại nữa, con phải hiểu

Bản chất luật Vô Thường,

Để xua cái Tham Dục,

Để ngự trị Tình Thương.

Vạn vật luôn thay đổi.

Có mà lại như không.

Không mà lại như có.

Hãy ghi nhớ trong lòng”.

TỲ KHEO U-TY-A

Xưa, ở thành Xá Vệ,

Có chàng U-ty-a,

Con một nhà giàu có,

Xin phép Phật xuất gia.

Được Đức Phật đồng ý,

Chàng trở thành tỳ kheo,

Đến sống trong tịnh xá

Cùng các nhà sư nghèo.

Chàng là người mộ đạo,

Tu luyện rất chuyên cần.

Chỉ có một điều nhỏ

Khiến chàng thấy khó khăn.

Là ngoài đời phải giữ

Chỉ năm giới mà thôi.

Với tỳ kheo, số giới

Là hai trăm năm mươi.

Chừng ấy điều cấm đoán

Làm chàng mụ cả đầu,

Không tài nào nhớ nổi,

Nên một thời gian sau

Chàng đem tâm tư ấy

Đến gặp Phật Thích Ca,

Xin phép được hoàn tục,

Quay về sống ở nhà.

“Hai trăm năm mươi giới -

Phật đáp, - con kêu nhiều.

Ta giảm xuống còn một,

Con vẫn làm tỳ kheo?”

U-ty-a đồng ý,

Xin phép lại quy y,

Háo hức mong được biết

Điều giới ấy là gì.

“Chỉ một giới duy nhất

Con phải nhớ từ nay.

Nhớ và luôn thực hiện,

Cả đêm cũng như ngày.

Đó là khi con nghĩ

Hay định làm điều gì.

Cả điều lớn, điều nhỏ,

Mọi lúc và mọi khi,

Con phải luôn tự hỏi:

Điều ấy tốt hay không?

Tốt thì làm, ngược lại,

Xấu thì dứt khoát không.”

Chỉ một giới, đơn giản.

Dễ nhớ, dễ thực hành:

Quyết không làm việc xấu.

Chỉ làm việc tốt lành.

Nhờ giữ được giới ấy,

Tỳ kheo U-ty-la

Chứng quả A La Hán,

Được theo hầu Thích Ca.

*

Câu chuyện này có thật,

Được chép trong Sách Kinh.

Từ đó ta có thể

Rút bài học cho mình.

Rằng năm giới Đạo Phật

Ngăn cái Tham Sân Si,

Rốt cục đều qui tụ

Ở nghĩ gì, làm gì.

Tóm lại: Không làm ác,

Chỉ làm điều tốt lành

Và hàng ngày thanh lọc

Các ý nghĩ của mình.

CHIẾC ĐÈN CỦA BÀ GIÀ HÀNH KHẤT

Có ông vua giàu có

Mời Đức Phật giảng kinh,

Cúng nghìn chiếc đèn lớn

Bày tỏ tấm lòng mình.

Cùng lúc, một bà lão

Sống bằng nghề ăn mày,

Cũng nghe Ngài giảng đạo,

Nghe xong, bà lão này

Với hai xu trong túi,

Mua chỉ được ít dầu,

Rót vào chiếc đèn nhỏ,

Dâng Ngài, cúi thấp đầu.

Sáng hôm sau, tỉnh dậy,

Vua thấy, lạ lùng sao,

Nghìn chiếc đèn vua tặng

Tắt hết từ lúc nào.

Còn chiếc đèn bé tí

Của bà lão ăn mày

Vẫn tiếp tục tỏa sáng.

Vua hỏi: “Sao thế này?”

Phật đáp: “Không quan trọng

Đèn nhỏ hay đèn to,

Dầu nhiều hay dầu ít,

Mà tấm lòng người cho.

Đèn sáng nhờ ánh sáng

Xuất phát từ tấm lòng.

Bố thí mà vô cảm

Thì cũng chỉ bằng không.”

TRUYỆN SƯ CỤ VÀ ĐỒ ĐỆ CỦA MÌNH

Xưa, có một sư cụ

Cùng đồ đệ của mình

Đi trên con đường vắng,

Mới được nửa hành trình.

Trời nắng như đổ lửa.

Chẳng ai nói với ai.

Đồ đệ sau sư cụ,

Chiếc túi nặng trên vai.

Thấy nông dân cày ruộng,

Giun dế bị xới tung,

Chim sẻ sà xuống bắt,

Anh đau xót vô cùng.

“Kiếm ăn thật vất vả.

Thật bèo bọt kiếp người.

Ta sẽ tu thành phật

Để cứu giúp cõi đời.”

Ngay lập tức sư cụ

Bảo đưa túi cho ngài,

Mời anh ta đi trước,

Rồi khoác túi lên vai.

Anh đồ đệ không hiểu,

Nhưng buộc phải nghe lời.

Thế là anh đi trước,

Nhẹ nhàng và thảnh thơi.

Đường xa, trời vẫn nắng,

Nông dân vẫn làm đồng,

Mồ hôi chảy nhễ nhại,

Chim vẫn bay trên không.

Anh đồ đệ thấm mệt,

Nghĩ: “Quả thật đời này

Có quá nhiều đau khổ,

Muốn cứu, cứu sao đây?

Hay có lẽ tốt nhất,

Chỉ lo cứu lấy mình.

Làm sao ta có thể

Cứu đồng loại, chúng sinh?”

Sư cụ là La Hán,

Đọc được ý nghĩ người.

Ngài trả lại chiếc túi,

Lại đi trước, thảnh thơi.

Cứ thế, họ thay đổi,

Lúc người trước, người sau.

Cả hai đi lặng lẽ,

Nắng vẫn gắt trên đầu.

Cuối cùng người đồ đệ

Đánh bạo hỏi vì sao.

Sư cụ thong thả đáp:

“Hễ bất cứ lúc nào

Con nghĩ đến cứu độ

Cho toàn thể chúng sinh,

Con trở thành Bồ Tát,

Đi trước là hợp tình.

Nhưng lúc con ích kỷ

Muốn mình con thoát đau,

Con là người trần tục,

Nên phải đành đi sau.”

SÂN KHẤU CUỘC ĐỜI

Đức Phật Tổ thường nói

Rằng chúng ta, con người,

Thực sự là bầy rối

Trên sân khấu cuộc đời.

Rằng chúng ta phải diễn

Rất nhiều vai khác nhau,

Dù muốn hay không muốn,

Toàn những vai buồn đau.

Cái đau của mất mát,

Mất tiền bạc, mất nhà.

Đau cả vì bệnh tật,

Để cuối cùng chúng ta,

Không một ai ngoại lệ,

Đều phải chui xuống mồ,

Đến lúc ấy có lẽ

Mới thoát khỏi buồn lo.

Vậy muốn tránh điều đó,

Ta phải làm thế nào?

Đức Phật nói: Đơn giản

Ta phải sống làm sao

Để không phải đóng kịch.

Cái sân khấu cuộc đời

Ta phải cố rời bỏ,

Sống đúng nghĩa làm người.

Nghĩa là ta quay lại

Với Sự Thật, Thiên Nhiên,

Với tư duy thông tuệ,

Cuối cùng là Sống Thiền.

Các trường phái đạo Phật

Phát triển lời khuyên này

Thành giáo lý chủ yếu

Cả mấy nghìn năm nay.

TRUYỆN NGƯỜI ĐÀN BÀ TỤNG KINH

Xưa, có một bà nọ,

Một hôm gặp sư thầy,

Nói: “Tôi không giác ngộ,

Dù tụng kinh hàng ngày.”

Sư thầy đáp: “Bà biết,

Tụng kinh chẳng khó gì.

Cái khó là phải tụng

Đều đặn và kiên trì.

Bà kia liền thú nhận,

Nói bận việc gia đình

Nên đôi lúc bắt buộc

Phải tạm ngừng tụng kinh.

Nhưng từ nay, bà hứa

Đều đặn tụng hàng ngày,

Quyết không để phân tán,

Theo lời dạy của thầy.

Một năm sau, bà đến:

“Bạch sư thầy, vì sao

Con làm như thầy dặn,

Mà chẳng ngộ chút nào?”

“Là vì, - sư thầy đáp, -

Bà thực sự tụng kinh,

Kiên nhẫn và đều đặn,

Nhưng ý nghĩ của mình

Vẫn còn bay đâu đó.

Vừa tụng kinh, trong đầu

Bà vừa lo đủ chuyện.

Thế thì quả còn lâu...”

Người đàn bà chợt hiểu,   

Liền vội vã về ngay.

Bà không chỉ tụng niệm

Rất kiên nhẫn hàng ngày,

Mà chuyên tâm, chuyên ý

Vào lời niệm của mình,

Hoàn toàn không phân tán

Bởi những điều xung quanh.

Mấy năm sau, lần nữa

Bà đến gặp sư thầy,

Cúi thật thấp và nói:

“Hôm nay con đến đây

Để cảm ơn, từ biệt.

Nhờ thầy dạy mà con

Đã tu thành chính quả

Cả thể xác, tâm hồn.

Con tin con chắc chắn

Sẽ được lên Niết Bàn.

Tạm thời trên mặt đất

Thoát bể khổ trần gian.”   

TRUYỆN ÔNG BỐ GIÀU VÀ ANH CON NGHÈO

Ngày xưa có ông bố

Và anh con chia tay

Mỗi người đi một ngả,

Hẹn gặp nhau sau này.

Đúng mười năm sau đó

Ông bố thành rất giàu.

Anh con thì nghèo rớt,

Ăn bữa cháo, bữa rau.

Anh quá nghèo, xấu hổ,

Không đến gặp cha mình

Theo như lời đã hẹn.

Nghĩ mà thấy thương tình.

Tại cái số nó thế

Chứ anh không ham chơi,

Cần cù, không nghiện ngập,

Thế mà nghèo suốt đời.

Một hôm, vì đói quá

Anh ngửa tay xin ăn,

Lại xin đúng nhà bố,

May chỉ gặp gia nhân.

Đứng từ xa, ông bố

Đã nhận ra con mình.

Thấy thế, ông thương lắm,

Nhưng bấm bụng làm thinh.

Rồi ông cho người nói

Rằng có việc đang cần,

Nếu chịu khó làm việc,

Anh sẽ được nuôi ăn.

Anh con liền đồng ý,

Được đưa tới một nơi

Ở rất xa nơi ấy

Làm việc mấy năm trời.

Anh làm việc chăm chỉ,

Làm vất vả, không tiền

Chỉ được ăn no đủ,

Không một lời than phiền.

Bỗng một hôm ông chủ,

Cho gọi anh vào nhà.

Lần đầu tiên gặp mặt

Giữa anh con và cha.

Lúc ấy đang có mặt

Đông đủ đại gia đình.

Ông chỉ anh và nói

Đây là con trai mình.

Ông kể chuyện ngày trước

Hai cha con xa nhau,

Rồi anh con nghèo đói,

Còn ông thì rất giàu.

Và rằng ông thử thách   

Con mình mấy năm qua.

Anh đã vượt được nó,

Và nay ông tuổi già,

Đã làm sẵn di chúc

Để lại cho con trai

Hết những gì ông có,

Tức toàn bộ gia tài.

Anh con trai sung sướng,

Chỉ còn biết đứng ngây.

Khi kể xong câu chuyện,

Đức Phật nói thế này:

“Kỳ thực, núi của ấy

Do anh ta làm ra.

Có điều chuyển cho bố

Để giữ cho anh ta.

Ta làm việc, có thể

Thành quả chưa có ngay.

Một khi làm việc tốt,

Nó sẽ đến sau này.”

HOA SEN MỌC TỪ BÙN

Thời ấy, ở Xá Vệ

Có một người bình dân,

Thuộc vào hàng hạ đẳng,

Chuyên làm nghề gánh phân.

Như thường lệ, ngày nọ

Đức Phật đi vào thành

Để thuyết giáo Đạo Pháp.

Buổi sáng, nắng vàng chanh.

Không phân biệt giai cấp,

Không phân biệt nghèo giàu,

Ngài đi qua các phố,

Cả những đường hẻm sâu.

Người gánh phân nghèo ấy,

Có tên là Ni Đề,

Như mọi ngày, lúc đó

Đang đi gánh phân thuê.

Anh chàng nhìn thấy Phật,

Đứng thẫn thờ hồi lâu,

Chiêm ngưỡng khuôn mặt đẹp,

Vành hào quang trên đầu.   

Tự nhiên anh chàng muốn

Được đến đứng thật gần,

Nhưng rụt rè, không dám,

Mặc cảm nghề gánh phân.

Hiểu được ý nghĩ ấy,

Phật bước về phía anh.

Anh hốt hoảng bỏ chạy,

E sợ điều không lành.

Đức Phật cười, liền hỏi:

“Vì sao con sợ ta?”

“Con nghèo hèn, - anh đáp -

Đẳng cấp Chiên Đà La.

Con chỉ được tiếp xúc

Với những người như con,

Và hết lòng phục dịch

Đẳng cấp Bà La Môn.”

Nghe thế, Phật giảng giải

Về giáo lý của Ngài,

Về bình đẳng, bác ái,

Rằng ai cũng như ai.

Ni Đề nghe, sung sướng.

Sung sướng nhất là khi

Được mời làm đệ tử

Của Đức Phật từ bi.

Sau đó anh theo Phật

Xuống tắm rửa dưới sông,

Rồi quay về tịnh xá,

Khi Ni Đề tắm xong.

Vậy là Phật đã nhận

Một người gánh phân nghèo,

Rồi được Ngài thâu nạp,

Cho trở thành tỳ kheo.

Do chuyên tâm tu luyện

Vị tỳ kheo mới này

Chứng quả A La Hán,

Trí dày, đức cũng dày.

*

Lại nói vua Xá Vệ,

Tức Ba Tư Nặc vương,

Bấy lâu nay khó hiểu

Sao nhiều người bình thường

Mà được Phật thâu nạp,

Như thằng Ni Đề này.

Đó là tiền lệ xấu,

Gây nhiều điều không hay.

Vua bèn đến tịnh xá,

Xin Phật đuổi Ni Đề,

Từ nay không còn nhận

Bọn nghèo hèn, nhà quê.

Khi đến nơi Phật ở,

Vua thấy một tỳ kheo,

Ngồi trên tảng đá lớn,

Mặc quần áo người nghèo.

Vua nhờ tỳ kheo ấy

Vào bẩm báo với Ngài.

Người kia chui vào đá

Mà không thấy ra ngoài.

Lát sau lại xuất hiện,

Cũng từ đá ngoi lên,

Báo Đức Phật đang đợi.

Vua rất đỗi ngạc nhiên.

Khi hầu chuyện Đức Phật,

Vua thành thật hỏi Ngài

Tỳ kheo chui xuyên đá

Đang ngồi kia là ai?

“Là Ni Đề La Hán,

Vốn là một thần dân

Của kinh thành Xá Vệ,

Chuyên làm nghề gánh phân.”

Ngài nói, dẫu nghèo khổ

Và đẳng cấp thấp hèn,

Nhưng cần cù, thông tuệ,

Đã tự mình vươn lên.

Rằng Ni Đề học đạo

Và khổ luyện lâu nay,

Chứng quả A La Hán

Nên mới có tài này.

Vua lặng im, suy nghĩ.

Phật ôn tồn nói thêm:

“Trong bùn có sen trắng,

Ngài có muốn cầm xem?”

Giờ thì vua đã hiểu

Cái thâm ý của Ngài,

Rằng cả người hèn mọn

Cũng không hề thua ai.

Rằng ở đời quan trọng

Là có tài, thông minh,

Chứ không phải đẳng cấp

Hay xuất thân của mình.

Vậy là vua Xá Vệ

Từ chỗ ghét thành yêu,

Tỳ kheo tài giỏi ấy,

Vốn anh gánh phân nghèo.

Gơn thê, vua xin Phật

Cho La Hán Ni Đề

Hôm sau vào thành nội

Giảng pháp cho vua nghe.

TRUYỆN HAI ĐẠO SĨ VÀ CÔ GÁI XINH ĐẸP

Có hai đạo sĩ nọ   

Đang cùng đi trên đường,

Bỗng gặp một cô gái

Xinh đẹp và dễ thương.

Cô gái ấy xinh đẹp

Ngồi bên dòng suối sâu,

Muốn sang bên kia suối

Mà tiếc chẳng có cầu.

Có việc, cần đi gấp,

Biết làm sao bây giờ?

Lội thì sợ ướt váy,

Nên cô đành cứ chờ.

Hay chuyện, hai đạo sĩ

Dừng lại, dáng phân vân,

Rồi một người trong họ

Dùng hai cánh tay trần

Bế cô vượt qua suối.

Rồi hai người lại đi.

Một người đã phạm giới,

Nhưng không ai nói gì.   

Tối đến anh bạn trách

Sao dám bế đàn bà.

Người kia thản nhiên đáp,

Vô tư và thật thà:   

“Ừ thì tôi phạm giới,

Chỉ một chốc mà thôi.

Vả lại tôi làm thế

Là chỉ để giúp người.

Còn anh, anh không giúp,

Nhưng lại bế cô ta

Từ bờ con suối ấy

Đến tận đây, tận nhà.

Câu chuyện này của Phật

Dạy ta hiểu: Đôi khi

Người thực sự phạm giới

Là người không làm gì.

AI LÀ NGƯỜI TA YÊU NHẤT ?

Một hôm, Ba Tư Nặc,

Vua Xá Vệ thanh cao,

Hỏi hoàng hậu Mạt Lợi:

“Nàng yêu nhất người nào?”

“Thiếp yêu nhất bệ hạ.

Đó là điều tất nhiên.

Nhưng nếu ngài cho phép,

Thiếp xin được nói thêm,

Rằng người thiếp yêu nhất,

Yêu hơn hết trên đời

Là chính bản thân thiếp,

Mọi lúc và mọi nơi.

Vua nghe xong, im lặng.

Rồi Mạt Lợi hỏi ngài:

“Vậy người ngài yêu nhất,

Xin được hỏi là ai?”

“Là nàng!” Vua liền đáp.

“Thế ngài sẽ làm gì

Nếu thiếp không chung thủy?

Sẽ chém đầu? Tru di?”

Bị dồn ép nhiều quá,

Vua gật đầu và cười.   

“Vậy là vua nỡ giết

Người ngài yêu nhất đời.

Giờ thì ngài tự biết

Thực ra ngài yêu ai.

Đó cũng là sự thật

Thiếp chẳng dám giấu ngài.”   

Như ta biết, Mã Lợi

Là con một nô tỳ,

Và chính nàng dẫn đến

Cái chết thành Ca Tỳ.

Thông minh và trung thực

Nàng trả lời giúp ta

Cái câu thường được hỏi

Ngoài đời và trong nhà.

Chính Đức Phật từng dạy,

Thực ra ta yêu mình -

Điều ấy chẳng gì xấu -

Hơn yêu mọi chúng sinh.

Có điều ta ngại nói,

Hay ta tự dối lòng.

Và đó là sự thật,

Dù ta thích hay không.

CON DAO TRONG LÒNG

Cũng ở thành Xá Vệ,

Nước Ấn Độ ngày nay,

Đức Phật thường khất thực

Hết nhà nọ, nhà này.

Có một người độc ác

Cầm dao định đâm Ngài.

Lập tức một lớp kính

Bao bọc xung quanh Ngài.

Anh ta đâm chém mãi

Mà không trúng nhát nào.

Cuối cùng anh ta nói:

“Mở cửa cho ta vào!”

Phật đáp: “Được, trướt hết,

Bỏ dao xuống nền nhà.”

Anh ta bỏ, rồi nói:

“Sao tường vẫn ngăn ta?”

“Vì con dao anh bỏ

Là con dao trong tay.

Còn có con dao khác

Trong tim anh lúc này.”

Giờ thì anh kia biết

Đang nói chuyện với ai.

Liền cúi đầu tạ tội

Trước Đức Phật, và Ngài

Bước ra từ tường kính,

Vành hào quang sáng lòa.

Ngài thành tâm giáo huấn

Giúp người này cải tà.

TRUYỆN ĐẠO SĨ VÀ THẦN HỘ MỆNH

Ngày xưa, một đạo sĩ

Sống ngay trên bờ sông.

Mùa nước lũ sắp tới

Có thể cuốn nhà ông.

Có nhiều người đến nhắc

Phải di dời thật nhanh.

Ông nói thần báo mộng,

Hứa bảo vệ cho mình.

Người ta lại tới nhắc

Khi nước đã dâng to,

Nói ông gặp nguy hiểm,

Nhưng ông không hề lo.

Cuối cùng nước lũ đến,

Cuốn nhà ông xuống sông.

Còn đạo sĩ, thật tiếc,

Bị chết đuối giữa dòng.

Sau khi chết, ông gặp

Thần hộ mệnh, và rồi

Trách thần hứa bảo vệ,

Thế mà ông chết trôi.

Thần đáp thần đã giúp

Bằng cách cử nhiều người

Đến nhắc ông nguy hiểm,

Nhưng ông chẳng di dời.

*

Đức Phật cho ta thấy

Một chân lý, đó là

Ngài chỉ con đường sáng,

Không làm hộ cho ta.

Và rằng giáo lý Phật

Chia đều cho chúng sinh.

Còn hiểu và thực hiện

Là tùy thuộc ở mình.

TRUYỆN ĐỨC PHẬT VÀ

NHÀ SƯ BỊ SẮC DỤC QUẤY PHIỀN

Có một nhà sư nọ

Chăm kinh kệ và thiền.

Hiềm một nỗi, đôi lúc

Bị sắc dục quấy phiền.

Ông đến gặp Đức Phật:

“Bạch Thế Tôn, xin ngài

Giúp con diệt sắc dục,

Tránh nỗi khổ trần ai.

Các cô gái xinh đẹp

Cám dỗ con nhiều lần,

Làm phân tán tâm tưởng,

Làm khó chịu xác thân.”

Đức Phật nghe, lặng lẽ

Đưa chiếc bút: “Từ nay

Con hãy vẽ lên mặt

Những kẻ cám dỗ này.”

Hôm sau nhà sư thấy

Một cô gái đi ngang,

Cô gái đẹp, hấp dẫn,

Lòng không khỏi xốn xang.

Chưa kịp vẽ lên mặt

Cô gái ấy đa tình,

Thì cô đã đi mất,

Để sư buồn một mình.

Lát sau vào tắm rửa,

Sư soi gương, ngạc nhiên

Thấy trên trán có mực,

Một dấu bằng đồng tiền.

Qua truyện này của Phật

Ta hiểu rõ ý Ngài:

Sự quấy nhiễu thực chất

Không phải từ bên ngoài.

Chính người “bị quấy nhiễu”

Đã tự quấy nhiễu mình.

Vậy trách mình trước đã

Rồi trách người quấy tình!