Thơ Heine

HEINRICH HEINE

 (Đức, 1797 – 1856)      

         ________   

ANH KHÔNG TIN...

Anh không tin trời cao,

Cả Thánh Kinh cũng vậy.

Anh chỉ tin mắt em,

Có bầu trời trong đấy.

Anh không tin chúa trời,

Cũng không tin Kinh Thánh,

Anh chỉ tin tim em,

Dù tim em giá lạnh.

Anh không tin quỉ thần,

Không sợ trời bắt tội.

Anh chỉ tin mắt em,

Dù mắt em giả dối.

TÔI THÍCH...

Tôi thích bịt mắt nàng

Hôn lên môi nhè nhẹ.

Nàng bắt nói nàng nghe

Vì sao tôi thích thế.

Suốt từ sáng đến chiều

Nàng hỏi tôi gay gắt:

“Vì sao khi hôn em,

Anh bắt em nhắm mắt?”

Tôi chẳng biết vì sao

Thường thích làm như thế.

Tôi lại bịt mắt nàng,

Hôn lên môi nhè nhẹ.

HỌ LÀM CUỘC ĐỜI TÔI...

Họ làm cuộc đời tôi

Khổ đau hơn cái chết -

Một số bằng tình yêu,

Một số bằng thù ghét.

Họ đầu độc miếng ăn,

Họ làm tôi bực tức -

Người thì do vì yêu,

Người vì do căm tức.

Nhưng cô gái làm tôi

Buồn và đau hơn hết

Là cô không yêu tôi,

Và cũng không hề ghét.

MỘT CHÀNG TRAI...

Một chàng trai đem lòng yêu cô gái,

Nhưng cô ta yêu người khác, và rồi

Người khác ấy lại yêu cô gái khác,

Để nàng buồn và thất vọng khôn nguôi.

Và sau đó, vì thất tình, cô gái

Không mảy may kén chọn, đã lấy chồng,

Thành bất hạnh, cả chàng trai cũng vậy,

Phải suốt đời đau khổ, phải chờ mong...

Câu chuyện trên khồng có gì mới lạ.

Bao đời nay thường vẫn thế. Có điều,

Nếu xẩy ra với chúng ta, ta sẽ

Biết thế nào là cái giá tình yêu!

BIỂN...

Biển có nhiều ngọc quí,

Trời có nhiều sao đêm.

Trái tim nhiều cảm xúc,

Vì trái tim có em.

Biển và trời thật lớn.

Tim anh lớn hơn nhiều.

Sáng hơn sao và ngọc

Là ánh sáng tình yêu.

Trái tim anh rộng lớn

Đang chờ em đến nhanh.

Vì tình yêu tràn ngập

Biển trời và tim anh.

ANH VÀ EM...

Anh và em không hẹn,

Cùng đi chuyến xe đêm.

Hai đứa cười vui vẻ -

Chỉ mình anh với em.

Sáng ra ta kinh ngạc

Thấy người khách thứ ba

Là Tình yêu lậu vé,

Lén vào ngồi bên ta!

             

EM HÃY NÓI...

Em hãy nói cho anh nghe: Vì sao

Giữa mùa xuân mà hoa hồng đã héo,

Và trước anh, do nguyên cớ thế nào

Bông hoa tím cúi đầu buồn lạnh lẽo?

Em hãy nói: Vì sao chim họa mi

Hót buồn bã, làm tim anh nhức nhối?

Sao anh nghe như mục nát cái gì

Trong hơi thở của rừng xanh, đồng nội?

Em hãy nói: Sao suốt ngày mặt trời

Luôn giận dữ nhìn cánh đồng nhăn nhó?

Sao bóng đen luôn bao trùm khắp nơi,

Cả trái đất âm u như nấm mộ?

Anh đau buồn, anh thất vọng, ủ ê -

Hãy giải thích cho anh nghe điều ấy.

Và em yêu, em hãy nói anh nghe:

Sao em nỡ bỏ anh đi như vậy?

MÙA XUÂN BUỒN...

Mùa xuân buồn, đăm chiêu.

Hoa buồn trong khóm lá.

Họa mi hót buổi chiều

Nghe cũng buồn khó tả.

Nào, em yêu của anh,

Đừng cười to, đừng hát.

Thà em khóc để anh

Được hôn khô đôi mắt.

NÀY CÔ NÀNG ĐÁNH CÁ...

Này cô nàng đánh cá

Hãy cho thuyền lại đây.

Không việc gì phải sợ -

Ta tán chuyện suốt ngày.

Nào, chìa tay tôi bắt.

Hãy ngả vai vào tôi.

Em quen tin sóng biển

Luôn thay đổi suốt đời.

Trong tim tôi, như biển,

Có sóng vỗ êm đềm,

Có gió và nhiều ngọc.

Tiếc còn chưa có em.

TRÊN TRỜI, CÁC VÌ SAO...

Trên trời, các vì sao

Nhún chân đi rún rẩy,

Để trái đất ngủ yên,

Không giật mình thức dậy.

Cả khu rừng lắng nghe,

Vểnh muôn nghìn chiếc lá.

Núi ngủ, bóng đổ dài

Những cánh tay kỳ lạ.

Có tiếng gì thế nhỉ

Ngân vang trong trái tim?

Tiếng người yêu đang gọi,

Hay chỉ là tiếng chim?

NHÀ EM CÓ VŨ HỘI...

Nhà em có vũ hội,

Thắp đèn xanh, đèn vàng.

Anh nhìn lên cửa sổ

Thấy bóng em đi ngang.

Em không nhìn, không biết

Anh đang đứng trong đêm

Và càng không thể biết

Anh đang buồn vì em.

Vì tình yêu, lần nữa

Anh lại buồn đêm nay.

Tim xốn xang, chỉ tiếc

Em không biết điều này.

XƯA CÓ ÔNG VUA GIÀ...

Xưa có ông vua già,

Tính hung tàn, khủng khiếp.

Và rồi ông vua già

Cưới một nàng xinh đẹp.

Xưa có một anh hầu,

Đẹp trai và mạnh khỏe.

Vua bắt chàng theo hầu

Bên cô hoàng hậu trẻ.

Và về sau, về sau,

Theo lời bài hát cổ,

Cả hai cùng mất đầu

Vì tình yêu của họ.

ĐÊM...

Đêm, bên bờ biển vắng,

Trăng chênh chếch trên đầu,

Cây trầm tư im lặng,

Sóng thì thầm hỏi nhau:

“Anh chàng kia lạ mặt

Là ngốc hay đang yêu

Mà khi cười, khi hát,

Khi khóc buồn, đăm chiêu?”

Trăng mỉm cười vui vẻ

Nói với sóng: “Anh chàng

Vừa ngốc, điên, hơn thế,

Vừa nhà thơ lang thang”.

                     EM CỨ LẤY ANH ĐI...

Em cứ lấy anh đi,

Đời em anh sẽ cố

Không để thiếu thứ gì,

Không bao giờ em khổ.

Em cứ việc mắng anh,

Cứ trêu đùa, chọc tức.

Nhưng nếu chê thơ anh,

Anh bỏ em lập tức!

NHỜ NÀNG THƠ...

Nhờ nàng thơ cất cánh,

Em hãy đến cùng anh,

Đến sông Hằng lấp lánh,

Trời miền nam trong xanh.

Ở đấy vườn thơ mộng

Nhuốm sắc đỏ trời chiều;

Dưới trăng vàng soi bóng,

Sen buồn nhớ người yêu.

Ở đấy hương ngào ngạt,

Và hoa hồng đêm đêm

Ngắm trời sao; cỏ hát

Những bài hát êm đềm.                         

Và bầy nai sợ hãi

Lắng nghe gió trên cành,

Bên dòng sông mềm mại

Gợn sóng vàng, sóng xanh.

Ở đấy, nằm trên cỏ

Trong giấc mơ ban ngày

Ta thả lòng theo gió

Cùng tình yêu ngất ngây...    

TRÊN TRỜI LÀ TRĂNG TRÒN...

Trên trời là trăng tròn,

Biển rì rầm tiếng sóng.

Không hiểu sao toi buồn.

Trái tim đầy xúc động.

Bống nhiên tôi bâng quơ

Nhớ những bài hát cổ,

Về các thành phố xưa

Vùi chôn trong sóng vỗ.

Nhưng ích gì, than ôi,

Lời ca, lòng nhân ái,

Vì ai đã chết rồi

Không bao giờ sống lại.

                                                         

ANH MUỐN EM...

Anh muốn em nán lại

Để anh được giải bày.

Nhưng em, luôn bận bịu,

Em vội vàng đi ngay.

Trái tim anh, anh nói,

Thuộc về em nguyên lành.

Em cúi đầu đáp lại,

Không thèm nghe lời anh.

Em làm anh đau khổ,

Cười diễu anh lâu nay.

Thậm chí em từ chối

Hôn anh khi chia tay.

Nhưng, để em vui sướng,

Anh sẽ không khóc đâu.

Với anh - yêu, thất vọng,

Đây không phải lần đầu.

MIỀN BẮC, CÓ CÂY THÔNG...

Miền Bắc, có cây thông

Một mình trên núi vắng

Đang thiu ngủ mơ màng

Dưới chiếc chăn tuyết nặng.

Nó nhớ cây cọ xanh

Tận phương Nam gió lộng,

Cũng đang khóc một mình

Giữa bốn bề cát nóng.

TRÊN MÁ EM...

Trên má em xinh đẹp

Là cái nóng mùa hè.

Trong tim em bé nhỏ

Là mùa đông ủ ê.

Nhưng yêu anh, điều ấy

Sẽ thay đổi, nhanh thôi:

Má em sẽ giá lạnh,

Trái tim nóng, bồi hồi.

ANH KHÔNG QUÊN...

Anh không quên đêm ấy -

Khi ôm em, rồi hôn,

Rồi dịu dàng chiếm đoạt

Cả thể xác, tâm hồn.

Anh muốn ôm lần nữa

Cơ thể em mảnh mai.

Tâm hồn anh đủ rộng

Cho tình yêu cả hai.

Trái tim, anh xé nhỏ,

Truyền cho em khi hôn,

Để hai ta là một,
                    Chung thể xác, tâm hồn.

                     HỌ YÊU NHAU...

Họ yêu nhau, vâng, rất yêu, than ôi,

Không một ai tự nói ra điều đó.

Họ cư xử như người dưng, và rồi

Suýt nữa chết vì tình yêu của họ.

Và cuối cùng hai người ấy chia tay,

Chỉ gặp nhau trong giấc mơ mỏi mệt.

Dường như họ không nhận thấy điều này:

Do không yêu, họ từ lâu đã chết.

TRÊN TẢNG ĐÁ...

Trên tảng đá, tôi ngồi bên biển vắng,

Ngồi ưu tư, suy ngẫm chuyện đời mình.   

Gió thổi mạnh, hải âu kêu dai dẳng.

Biển sóng dồi, những đốm sáng lung linh.

Vâng, ở đời, tôi yêu nhiều cô gái.

Và cũng nhiều chàng trai trẻ như tôi.

Giờ họ đâu? Gió vẫn gào thét mãi.

Vẫn lung linh, lấp lánh biển sóng dồi...

NHƯ BÔNG HOA...

Như bông hoa mới nở,

Em đẹp và trắng trong.

Tôi nhìn em, chợt thấy

Buồn, xao xuyến trong lòng.

Mái tóc nâu mềm mại,

Tôi mân mê trong tay,

Thầm mong Chúa phù hộ

Em đẹp mãi thế này.

TÔI TỪNG CÓ...

Tôi từng có một quê hương yêu dấu,

      Nhiều, nhiều năm trước đây.

Thông cao vút, hoa đua nhau nở rộ -

      Như giấc mơ ban ngày.

Quê hương tôi yêu tôi theo kiểu Đức.

      Bạn sẽ không bao giờ

Hiểu cảm giác tôi được yêu lúc ấy.

      Nay chỉ là giấc mơ.

                                        

LÀ THÁNH...

Là thánh - yêu lần đầu

Dẫu không được yêu lại.

Lần thứ hai không thành

Là thằng điên ngu dại.

Tôi, thằng điên, luôn yêu,

Bị chối từ, tôi biết

                    Trăng và sao cười tôi.
                    Tôi cũng cười - và chết!

    

XƯA CHIA TAY...

Xưa chia tay các bạn giữa mùa hè,

                    Giờ gặp lại đúng ngày đông giá lạnh.
                    Các bạn nay sao hờ hững, lạnh lùng,
                    Dẫu một thời từng vui tươi, lấp lánh.

Rồi lại xa, gặp các bạn lần sau -

Không ấm áp, chẳng lạnh lùng - tôi thấy.

Các bạn chết, tôi khóc, đứng bên mồ.

Trái tim tôi cũng héo già lúc ấy.

                                                                                 

                     ANH GỐI ĐẦU...

Anh gối đầu âu yếm

Lên vai em trắng, mềm,

Cố nghe những tiếng động

Rộn ràng trong tim em.

Anh nghe thấy tiếng ngựa

Của những chàng kỵ binh.

Chắc em sẽ theo họ

Khi trời rạng bình minh.

Em bỏ anh, đành vậy.

Nhưng còn lại đêm nay

Anh thấy mình hạnh phúc

Được em ôm thế này.

      

            SAO EM LẠI THAY ĐỔI...

Sao em lại thay đổi,

Ghét anh đến mức này?

Anh sẽ không ngần ngại

Nói cho mọi người hay.

Sao môi em có thể

Nói những lời chua ngoa

Với anh, người âu yếm

Vừa hôn em hôm qua?

EM KHÔNG HIỂU...

Em không hiểu vì sao anh cằn nhằn.

Lời em nói, anh cũng không hiểu nốt.

Nhưng trước kia, gặp nhau trong khó khăn,

Chúng ta từng, từng hiểu nhau rất tốt.

EM BỎ ANH...

Em bỏ anh ra đi.

Đi nơi nào không biết.

Bất kể nắng hay mưa,

Anh lần theo dấu vết.

Anh hỏi đám hầu bàn

Mọi nhà hàng lớn nhỏ,

Chạy ngược rồi chạy xuôi

Khắp nơi trong thành phố.

Cuối cùng anh thấy em

Đứng trên cao vẫy vẫy.

Anh không ngờ rằng em

Đến nơi sang trọng vậy.

VẪN VẬY...

Vẫn vậy đôi mắt nàng,

Luôn long lanh, rực cháy.

Cả đôi môi khi hôn

Làm ngất ngây - vẫn vậy.

Vẫn vậy tiếng nàng cười,

Khiến người nghe bối rối.

Còn tôi, về quê hương,

Tôi hoàn toàn thay đổi.

Áp đầu lên ngực nàng,

Trong vòng tay mềm mại,

Tôi nằm, tim giá băng,

Óc cứng xơ, bải hoải.

CHIỀU HÈ...

Chiều hè, hoàng hôn tắt

Trên rừng cây, cánh đồng.

Thoảng hương xanh nhè nhẹ,

Vầng trăng vàng trên không.

Chim hót bên bờ suối.

Nước chảy khác mọi ngày.

Có cái gì xao xuyến

Xạc xào trong lá cây.

Dưới suối, nàng tiên nữ

Mải mê tắm một mình,

Vai và tay rất trắng

Dưới trăng vàng lung linh.

CON ĐƯỜNG XƯA...

Con đường xưa thân yêu,

Tôi bước đi, im lặng;

Dừng lại trước nhà nàng

Giờ bỏ hoang, trống vắng.

Con phố giờ chật sao,

Những mái nhà ọp ẹp.

Như có lửa dưới chân,

Tôi bước nhanh đi tiếp.

TÔI NGẮM CHÂN DUNG NÀNG...

Tôi ngắm chân dung nàng,

Vui buồn xưa trỗi dậy.

Cái đường nét trong tranh,

Kia, bắt đầu động đậy.

Đôi môi đẹp của nàng

Cười nụ cười dịu ngọt.

Long lanh trong mắt nàng

Giọt lệ buồn đau xót.

Giọt lệ ấy đang lăn

Trên má nàng mềm mại.

Ồ không, không thể tin

Nàng xa tôi mãi mãi.

QUA GIỌNG NÓI...

Qua giọng nói và cái nhìn của em,

Anh biết em thuộc về anh, thế đấy.

Chắc chắn anh đã hôn em từ lâu,

Nếu mẹ không đứng gần như vậy.

Ngày mai anh lại lên đường đi xa,

Xin gửi lại chút cảm tình lưu luyến,

Khi thấy em, cô gái đẹp tóc vàng,

Từ cửa sổ nhìn theo anh, đưa tiễn.

NẮNG VÀNG...

Nắng vàng trên núi biếc.

Tiếng nhạc cừu đâu đây.

Anh muốn thêm lần nữa

Gặp em và chia tay.

Ngước nhìn lên cửa sổ:

Thôi, chào em, anh đi!

Cửa sổ rèm che kín.

Giờ này em làm gì?

ĐÊM BUÔNG...

Đêm buông trên bãi cỏ.

Chân mỏi, tim buồn lo.

Trăng non chiếu chênh chếch

Như món quà trời cho.

Ánh trăng xua bóng tối,

Xua cái ác xung quanh.
                    Mọi buồn lo lắng xuống,

Mắt sương bám long lanh

                     

SỰ SỐNG...

Sự sống - ngày ngột ngạt.

Cái chết - đêm dịu dàng.

Đêm đã buông, tôi ngủ.

Tôi mệt với nắng vàng.

Dưới cây, tôi nằm nghỉ.

Con sơn ca mải mê

Về tình yêu, đang hát.

Thiu thiu ngủ, tôi nghe.

ĐANG THÁNG NĂM...

Đang tháng Năm vui vẻ,

Sao tim buồn thế này.

Bên một pháo đài cổ,

Tôi ngồi dưới gốc cây.

Dưới chân tôi, trong vắt

Là nước của con hào.

Trên chiếc thuyền, cậu bé

Chèo và hát vui sao.

Phía xa xa, sặc sỡ

Thấp thoáng những bóng người,

Những mái nhà, bãi cỏ

Và hàng cây xanh tươi.

Các cô gái giặt vải;

Nhảy múa trên cỏ xanh.

Tôi nghe cối xay gió

Đang quay, thật hiền lành.

Cao trên chiếc tháp cổ

Là điếm canh; trên đồi

Một người mặc áo đỏ

Đang đi về phía tôi.

Anh ta nghịch chiếc súng

Dưới nắng vàng lung linh.

Tự nhiên tôi chợt muốn

Anh ta bắn vào mình!

MỘT HÔM...

Một hôm, trời mới rạng,

Trước nhà nàng, nhìn lên

Tôi vui mừng khi thấy

Khuôn mặt nàng dịu hiền.     

Nàng nhìn tôi, buồn bã:

“Anh là ai, muốn gì?

Hỡi chàng trai xa lạ,

Sao anh buồn, nói đi.”

“Tôi là nhà thơ Đức,

Dòng dõi không quá tồi.

Trong các tên nổi tiếng

Chắc phải có tên tôi.

Cái tôi cần, người Đức

Cũng luôn cần, và rồi

Nói về người khổ nhất,

Chắc họ nhắc tên tôi.

XA XA, PHÍA CHÂN TRỜI...

Xa xa, phía chân trời,

Như bức tranh mờ khói

Những mái nhà nhấp nhô

Giữa hoàng hôn sẫm tối.

Cơn gió ẩm dịu dàng

Vào mạn thuyền cứ thổi.

Anh chèo thuyền của tôi,

Trang nghiêm, chèo không vội.

Mặt trời chui khỏi mây,

Lại chiếu lên mặt đất,

Chiếu đúng chỗ trước đây

Tình yêu tôi để mất.

                                      

NĂM THÁNG ĐẾN...

Năm tháng đến, rồi năm tháng trôi qua.

Bao người sinh, chừng ấy người lại mất.

Nhưng ngọn lửa của tình yêu mê say

Trong ngực tôi không bao giờ lụi tắt.

Thêm lần nữa anh muốn nhìn thấy em

Để lần nữa cúi thấp chào vĩnh biệt,

Và rồi chết được thì thào với em:

“Thưa công nương, tôi yêu bà tha thiết!”

            

TÔI NẰM MƠ...

Tôi nằm mơ: một đêm trăng bàng bạc,

Những chùm sao run rẩy đứng hiền hòa.

Tôi lặng lẽ đi tới thành phố khác,

Mong gặp nàng, nhiều, nhiều dặm cách xa. 

Và rồi đây, đứng bên ngôi nhà nhỏ,

Tôi cúi hôn những bậc đá vô hồn

Mà nhiều lần, rất nhiều lần trước đó

Gót chân nàng và vạt váy từng hôn.

Đêm rất dài, đêm giá băng đầy gió.

Lạnh buốt tay các bậc đá bên thềm.

Tôi đã thấy nàng ngồi bên cửa sổ,

Khuôn mặt mờ, nhợt nhạt dưới sao đêm.

        

NGƯỜI TA NÓI...

Người ta nói tim anh

Vỡ tan vì đau khổ.

Bản thân anh bắt đầu

Cũng đồng tình với họ.

Với em, người anh yêu  ,

Anh thường im, không nói

Rằng anh rất yêu em.

Yêu đến tim đau nhói.

Chỉ khi ở phòng mình

Anh than đời cay đắng.

Em biết, lúc có em

Anh chỉ ngồi im lặng.   

Hình như có quỉ thần

Dán môi anh. Ai biết,

Một ngày kia quỉ thần

Mở môi, cho nói hết.

CHAO...

Chao, tôi những muốn hôn

Những ngón tay thon, trắng,

Áp chúng vào ngực mình,

Ngất ngây trong im lặng.

Chao, đôi mắt màu xanh

Luôn trước tôi ám ảnh.

Ừ nhỉ, chúng là gì -

Đôi sao xanh lấp lánh?

LORELEI

Tôi không hiểu vì sao

Hôm nay buồn, uể oải.

Câu chuyện cổ ngày nào

Cứ vấn vương tôi mãi.

                            

Sông Rhine trôi hiền lành,

Trời bắt đầu xạm tối.

Trên đỉnh núi xanh xanh

Tia mặt trời vẫn dọi.

Có cô gái dịu dàng

Ngồi một mình nơi ấy.

Tay cầm chiếc lược vàng

Chải tóc nàng lộng lẫy.

Vừa chải tóc, buồn buồn,

Nàng hát bài hát cũ,

Vang vọng giữa hoàng hôn,

Du dương và quyến rũ.

Nghe hát, người chèo thuyền,

Ngất ngây trong đêm tối,

Chỉ ngước mắt nhìn lên,

Quên hiểm nguy đang đợi.

Con thuyền và người này

Than ôi, va vào đá.

Bài hát của Lorelei

Là nguyên nhân tất cả.

ĐÔI MÔI EM...

Đôi môi em thật đỏ.

Thật trong đôi mắt em.

Về em, em yêu quí,

Anh nghĩ suốt ngày đêm.

Đêm đông lạnh, anh muốn

Đến nhà em cùng ngồi

Trong căn phòng ấm cúng,

Tán gẫu mãi không thôi.

Anh áp môi thặt chặt

Ngón tay em nhỏ, thanh,

Cho đến khi ướt đẫm

Những giọt nước mắt anh.

THẬT RỘN RÀNG...

Thật rộn ràng tiếng trống.

Hùng dũng tiếng kèn đồng

Khi người tôi yêu dấu

Bị bắt đi lấy chồng.

Cả tiếng Double Base,

Tiếng xập xèng... Than ôi,

Chỉ thiên thần lặng lẽ

Khóc thương cho chúng tôi.  

                     HAI NGƯỜI KIA...

Họ, hai người, bịn rịn,

Giờ chia ly, cúi đầu

Cùng thở dài và khóc,

Chìa bàn tay cho nhau.

Còn ta, ta không khóc

Khi hai đứa chia tay.

Giọt lệ buồn, đau khổ

Ta sẽ khóc sau này.

  

VIỆC EM ÁC VỚI ANH...

Việc với anh, em ác,

Anh không nói ai hay,

Nhưng anh sẽ ra biển

Cho cá biết điều này.

Tên em được kính trọng

Trên đất liền, không sao.

Nhưng cư dân của biển

Biết em người thế nào.

NÀY NHÀ THƠ...

“Này nhà thơ, người yêu anh ở đâu,

Người anh yêu và ngợi ca ngần ấy,

Bằng ngọn lửa trái tim anh mê say

Đầy ma lực và cân thành như vậy?”

Ngọn lửa ấy của tình yêu từ lâu

Đã nguội tắt trong tim tôi giá lạnh.

Tập thơ này là chiếc bình đựng tro

Tình yêu chết dẫu một thời lấp lánh!

ĐỪNG CÓ ĐÙA VỚI QUỈ...

Đừng có đùa với quỉ.

Không dài lắm đời người.

Bị ném xuống địa ngục

Không phải chuyện đùa chơi.

Có nợ là có trả.

Không ngắn cuộc đời này.

Cần tiền, sẽ có lúc

Ta còn phải đi vay.

                                    

MẮT EM...

Mắt em, đôi ngọc bích,

Trong suốt, đẹp, long lanh.

Hạnh phúc người chiếm được

Đôi ngọc này màu xanh.

Trái tim em bé nhỏ

Cháy rực như kim cương.

Hạnh phúc ai Số Phận

Trao nó giữa đời thường.

Môi em - đôi ngọc đỏ,

Dịu dàng và mê say.

Hạnh phúc người nhận được

Nụ hôn từ môi này.

Tôi, trong rừng mà gặp

Người sở hữu ngọc xanh,

Kim cương và ngọc đỏ -

Tôi sẽ cướp cho mình!

NGHĨ VỀ THỜI XƯA ẤY...

Nghĩ về thời xưa ấy,

Tôi lại thấy buồn rầu.

Xưa, mọi người tử tế,

Hạnh phúc, không buồn đau.

Nay mọi điều ngược lại.

Tranh nhau vì miếng ăn.

Trên trời không có Chúa.

Địa ngục vắng quỉ thần.

Ai cũng buồn, cũng khổ,

Mặt buồn lo, tiêu điều.

May đời còn sống nổi

Nhờ có chút tình yêu.

VUA CÁU...

Vua cáu, muốn phát động

Một chiến tranh thiêng liêng

Để chiếm con bò cái

Của ông vua láng giềng.

Thưa đức vua vĩ đại,

Ông là con lừa già

Nếu vì con bò cái

Mà gây họa can qua!

  

KHI PHỤ NỮ BỎ RƠI ANH...

Khi phụ nữ bỏ rơi anh, quên đi

Lời thề thốt yêu chân thành của họ.

Hãy yêu ngay cô gái khác, hay là

Gọi xe ngựa, đi chu du đây đó.    

Hãy đến thăm khu hồ nhỏ trong xanh,

Nơi rặng liễu cầm tay nhau im lặng.

Hay một mình leo lên núi dạo chơi,

Anh thấy đời cũng không toàn cay đắng.

Leo lên nữa, mệt một chút không sao,

Cho đến lúc tới đỉnh cao chót vót.

Nghỉ lấy hơi, anh đưa mắt nhìn quanh,

Tai lắng nghe tiếng đại bàng đang hót.

Nghĩa là anh đang tự do như chim.

Anh làm lại cuộc đời mình mới mẻ.

Anh sẽ hiểu, từ độ cao chim bay,

Rằng mất mát cũng bình thường, nhỏ bé.

PHÒNG KHÁCH, GIỜ UỐNG TRÀ...

Phòng khách, giờ uống trà.

Tình yêu - đề tài chính.                

Khách toàn các quí ông

Và quí bà đáng kính.

“Yêu phải như Platon!”

Mở đầu ông cố vấn.

Vợ ông đưa mắt lườm,

Xem như lời vớ vẩn.

Cha cố nói: “Tình yêu,

Không tốt cho sức khỏe!”

Một cô gái thơ ngây

Hỏi ông: “Sao lại thế?”

                    Một nữ Bá tước già:
                  “Tình yêu? Ai biết được!”

Rồi bà rót chén trà

Đưa cho ông Nam tước.

Anh nghĩ, nếu được mời

Cùng uống trà hôm đó,

Em nói về tình yêu

Đúng và hay hơn họ.    

TÔI, NGƯỜI THÍCH LANG THANG...

Tôi, người thích lang thang,

Ở đâu tôi sẽ nghỉ?

Trong rừng cọ xa xôi?

Bên sông Rhine bình dị?

Ai đó sẽ chôn tôi

Ngày kia trên sa mạc?

Hay dưới đáy biển xanh

Phải suốt đời vùi xác?

Không quan trọng! Ở đâu

Cao trên đầu, tôi biết,

Trăng sao luôn nhìn tôi

Cả khi tôi đã chết.

THÔI CHẤM HẾT...

Thôi, chấm hết! Đó là điều chắc chắn.

Hết tình yêu cùng những điều ngớ ngẩn.

Tâm hồn ta được giải phòng, ơn trời,

Ta sẽ sống với đúng nghĩa con người

Trong hạnh phúc của gia đình ấm áp,

Cái hạnh phúc giản đơn, không phức tạp.

Rồi lặng lẽ, ta chăm chỉ kiếm tiền.

Mà có tiền là đời sướng, tất nhiên.

Ta ăn, ngủ không yêu đương, mộng mị

Trong vòng tay bà vợ già chung thủy.

TÔI THỀ...

Tôi thề không quyến rũ

Các cô gái ngây thơ.

Với các bà khả kính,

Cũng vậy - chẳng bao giờ.

Nếu tôi làm điều đó,

Xin được thề chân thành:

Tôi đáng bị phỉ nhổ,

Thay vì được lưu danh!

HÃY ĐỢI ĐẤY...

Các vị tưởng tôi chỉ biết làm thơ,

Chỉ biết hát, làm những trò vớ vẩn,

Nên vì thế, các vị tưởng rằng tôi

Không biết giận và thét vang căm phẫn?

Hãy đợi đấy, nhất định sẽ đến ngày

Tôi thể hiện khả năng kia tôi có.     

Từ đỉnh cao nghệ thuật, giọng thơ tôi

Sẽ gầm thét như trong cơn dông tố.

Thật ghê gớm cơn giận ấy của tôi.

Nó làm cả cây sồi già đổ gãy,

Làm nát vụn nhiều cung điện, lâu đài.

Vâng, cơn giận của thơ tôi thế đấy.

BÀI HÁT DO THÁI...

Mong cho anh khi sống ở đời này

     Nếm đủ niềm vui trần thế.

Một khi anh không sợ mũi tên bay

     Thì ai dương cung, mặc kệ.

Khi bất ngờ thấy hạnh phúc, tất nhiên,

     Hãy tóm thật nhanh, đúng vậy.

Đừng xây trên núi cao, tôi khuyên,

     Xây ở đồng bằng, nhớ lấy!

                                    

THÔI ĐI...

Thôi đi, đừng né tránh,

Rằng thế nọ, thế này.

Xin hãy trả lời thẳng

Những câu hỏi sau đây:

Vì sao người tử tế

Nghèo khổ, lắm buồn đau?

Vì sao những thằng đểu

Được kính trọng và giàu?

Ai gây nên điều ấy?

Nếu đó là ý trời,

Thì trời quả đê tiện.

Hay chỉ tại do người?

Suốt đời ta ám ảnh,

Cứ hỏi mãi - đến ngày                                                        

Chết đất lấp đầy miệng,

Vẫn không hiểu điều này.

                               

LỜI KHUYÊN CHÂN THÀNH

Tôi  khuyên, hãy hành động,

Đừng cau có, bực mình.

Rồi anh sẽ nổi tiếng,

Còn lấy được vợ xinh.

Cuộc vui phải có nhạc.

Nhớ cho nhạc công tiền.

Cười khi gặp thằng ngốc.

Nghĩ: Cút đi, thằng điên!       

Kính trọng các bá tước.

Để yên các quí bà.

Khi săn được con lợn,

Đừng tiếc lông và da.   

Nếu không may bị ghẻ,

Cứ gãi, dấu làm gì.

Giày đã chật, lại xấu,

Thì kiếm tiền thay đi.

Đã làm bạn với quỉ

Thì nên tránh bà già.

Nếu gặp ngài linh mục,

Nhớ mời ông uống trà.

Đừng cau có với vợ,

Khi xúp mặn - hãy cười

Và dịu dàng bảo vợ:

Món xúp này tuyệt vời!

Vợ muốn một chiếc áo,

Hãy mua hai tặng nàng.

Mua thêm cả khăn lụa

Và dây chuyền nàng mang.

Lời khuyên này quí giá,

Hãy làm theo - suốt đời

Anh sẽ sống hạnh phúc,

Chết còn được lên trời.

TÔI UỐNG...

Tôi uống đến giọt cuối

Cốc tình yêu mê say.
                     Nó như cốc rượu mạnh

Gây mệt và ngất ngây.

Chuyển sang cốc tình bạn,

Tôi thấy như uống trà.

Tỉnh táo và thong thả,

Ấm đến tận thịt da.                

CÓ MỘT LÂU ĐÀI CỔ...

Có một lâu đài cổ

Cao trên núi, và rồi

Chủ có ba cô gái -

Cả ba đều yêu tôi.

Hôn tôi ngày Thứ Bảy

Là Hetty; Julia -

Chủ Nhật; và ngày tiếp -

Cô Kunigunda!

Lâu đài mở vũ hội.

Khách được mời rất đông.

Đi xe hoặc cưỡi ngựa -

Toàn quí bà, quí ông.

Tôi không được mời dự -

Mọi người khá ngạc nhiên.

Mấy bà cô xoi mói

Thấy thế, cười rất hiền.

TÔI ĐI TRONG RỪNG CÂY...

Tôi đi trong rừng cây

Khóc vì tình; lúc ấy

Có con chim đang bay

Hỏi: Sao anh buồn vậy?

Tôi đáp: Bạn của chim

Biết điều này rất rõ -

Họ làm tổ cạnh giường

Người tôi yêu đau khổ.

    

CHÚNG TÔI NGỒI...

Chúng tôi ngồi trong lều,

Im lặng nhìn ra biển.

Buổi chiều, biển đầy sương,

Chờ bóng đêm đang đến.

Xa xa ngọn hải đăng

Hết tắt rồi lại đỏ.

Xa nữa có con tàu,

Những nét mờ không rõ.

Chúng tôi nói về tàu,

Về bão giông, tai họa,

Các thủy thủ lênh đênh

Bao hiểm nguy, vất vả;

Về những miền đất xa

Khắp Bắc, Nam - ở đó

Phong tục và con người

Khác xa ta nhiều chỗ.

Nói cả về sông Hằng

Nước có mùi thơm phức.

Người Ấn Độ dễ thương

Thờ hoa sen rất mực;

Về người ở Lapland,

Miệng rộng, đầu bé, phẳng.

Họ nhặt đá làm nhà,

Khóc, cười trông rất nhắng...

Các cô gái lắng nghe,

Lặng im, nghiêm nét mặt.

Trời tối, con tàu kia

Đã hoàn toàn biến mất.

CÔ GÁI ĐẸP...

Cô gái đẹp trong phòng mình ngủ say,

Nơi ánh trăng chiếu trên tường, run rẩy.

Chợt cô nghe, nghe rất rõ lúc này

Có tiếng ai đang hát, đàn đâu đấy. 

Cô nhỏm dậy, từ cửa sổ nhìn ra:

“Ai đêm khuya còn làm mình bực bội?”

Bỗng nhìn thấy một bộ xương - bóng ma

Vừa chơi đàn vi-ô-lông, vừa nói:

“Thưa cô nương, cô hứa nhảy cùng tôi,

Nhưng cô quên, tôi nhắc cô điều ấy.

Ở nghĩa trang có vũ hội, xin mời,

Xin mời cô đi cùng tôi ra đấy.”

Bị thôi miên bởi tiếng nhạc lạ kỳ,

Cô gái đẹp ra khỏi nhà, lặng lẽ

Đi vật vờ theo bộ xương biết đi

Đang vung vẩy cầm chiếc đàn nhỏ bé.

Hắn vừa đàn, vừa nhảy múa mê say,

Các đốt xương va vào nhau theo nhạc.

Cái sọ dừa trắng hếu cứ lung lay

Trông thật sợ dưới ánh trăng bàng bạc.  

SAO THẾ NHỈ...

Sao thế nhỉ, mắt tôi

Bỗng lệ trào lấp lánh.

Phải chăng nỗi buồn xưa

Lại quay về ám ảnh?    

Từ lâu, khô từ lâu

Những giọt buồn, đau khổ,

Tan trong gió, trong đêm

Cùng tình yêu trong đó.

Như những ngôi sao xanh

Tan trong đêm, chiếu dọi

Niềm vui và nỗi buồn

Vào tim tôi nhức nhối.

Than ôi, cả tình yêu

Cũng tan như hơi thở.

Cả giọt nước mắt buồn

Than ôi không còn nữa.

SAO EM CÓ THỂ NGỦ...

Sao em có thể ngủ

Khi anh đang đứng đây?

Anh đã thề ngày trước,

Đâu cam chịu điều này!

Chắc em biết câu chuyện

Về một chàng thất tình

Chết rồi, đêm, bắt cóc

Người yêu ra mộ mình.

Còn anh, anh đang sống,

Lại khỏe hơn rất nhiều.

Nên anh hơn, chắc chắn,

Về khoản bắt người yêu!

                                                            

NÀNG KHÔNG TỎ THÁI ĐỘ...

Nàng không tỏ thái độ

Khi anh nói yêu nàng?           

Trong đôi mắt anh thấy

Sự thờ ơ phũ phàng?

Và anh buồn? Hãy nhớ:

Trong tình yêu xưa nay

Anh không phải duy nhất

Gặp những điều thế này!

XƯA...

Xưa, ta hai đứa trẻ,

Không buồn, không lo âu.

Vào chuồng gà đùa nghịch,

Lấy rơm phủ kín đầu.

Ở đấy, như gà trống,

Người lớn khi đi qua,

Kêu cúc cu rất nhộn,

Nghe giống như tiếng gà.

Trong sân có thùng gỗ

Trước chuyên đựng giấy tờ.

Hai ta trốn vào đó,

Chơi những trò ngây thơ.

Chú mèo già hàng xóm

Thường hay ngồi với ta.

Ta chào và khen chú,

Thân thiết như người nhà.    

Nói chuyện hệt người lớn,

Ta trốn đấy vui sao.

Giờ mọi chuyện thay đổi,

Không còn như ngày nào.

Theo những trò tinh nghịch,

Biến mất hết mọi điều:

Niềm vui, tiền, tuổi trẻ,

Chân lý và tình yêu...

    

NGƯỜI THÌ YÊU MARY...

Người thì yêu Mary,

Người lại yêu ai đó,

Nhưng anh chỉ yêu em,

Em - mặt trời rực đỏ.

Hãy hôn anh, em yêu.

Hãy yêu anh - quả thật,

Em, mặt trời của anh.

Em, nàng tiên đẹp nhất.

ANH BẠN...

Anh bạn, anh đang yêu,

Đang buồn và cau có.

Đầu anh đầy màu đen,

Trái tim đầy đau khổ.

Anh không nói anh yêu,

Nhưng nhìn anh tôi thấy

Tim anh bốc lửa - kia,

Áo của anh đang cháy.

                     PHIĐÔUSI

1

Vàng đến với người này,

Nhưng lánh xa người khác.

Đối với người bình thường -

Đồng tôman là bạc.

Nhưng trong lời của vua,

Tôman là vàng thật.

Vua chỉ nhận hoặc cho

Những đồng tiền quí nhất.

Cả Phiđôusi,

Một nhà thơ lừng lẫy,

Tác giả Shah- nameh,

Cũng luôn tin như vậy.

Ông viết tập sách dày

Theo lời vua mời đặt.

Vua hứa thưởng mỗi câu

Một đồng vàng tốt nhất.

Mười bảy lần đông qua.

Mười bảy lần xuân tới.

Họa mi bên cành hồng

Mười bảy lần ca ngợi.

Suốt mười bảy năm dài

Nhà thơ ngồi, chăm chỉ

Dệt chiếc thảm bằng thơ,

Đêm và ngày không nghỉ.

Ông đã dệt lên đây

Chiêc thảm thơ kỳ lạ,

Các truyền thuyết Iran,

Tên các vua danh giá;

Cùng lịch sử nhân dân,

Và chiến công tráng sĩ,

Đủ hết cỏ và hoa,

Phép tiên và chước quỉ

Tất cả thật trang nghiêm,

Nhưng nên thơ, sinh động,

Và tỏa ánh hào quang

Như bản thân cuộc sống.

Khi tác phẩm viết xong,

Công phu và cẩn thận,

Ông đem trình nhà vua

Hai trăm nghìn câu chẵn.

Sau đó, ở Gasna,

Vừa tắm xong, đang đợi,

Ông thấy hai tên hầu

Của đức vua tìm tới.

Mỗi tên mang một bao

Đựng đầy tiền, và đó

Là món quà của vua

Hứa tặng ông ngày nọ.

Nhà thơ liền vội vàng

Mở ra xem, xúc động,

Tưởng thấy toàn tiền vàng,

Nhưng hóa ra thất vọng.

Trước mặt ông, than ôi -

Đống bạc to, xám nhạt.

Đúng hai trăm nghìn đồng.

Ông mỉm cười chua chát.

Rồi ông bắt đầu chia

Thành ba phần đều đặn.

Lấy hai phần, ông cho

Hai tên hầu mẫn cán.

Còn lại phần thứ ba,

Ông cho người giúp việc

Vừa giúp ông tắm xong,

Mà hoàn toàn không tiếc.

Rồi ông rời thành đô,

Gậy cầm tay, tới cổng,

Ông phủi bụi khỏi giày,

Đi, không hề xúc động

2

“Nếu vua chỉ lừa ta,

Hứa mà không thực hiện -

Đời lừa nhau không hiếm -

Ta sẵn sàng bỏ qua.

Nhưng vua, một thằng tồi,

Nói những lời trống rỗng,

Để ta chờ, hy vọng-

Nghĩa là lừa gấp đôi.

Vua là người không ngốc,

Trông tử tế, hiền lành,

Cao to và thông minh -

Vua từ chân đến tóc.

Vua cả xứ Iran,

Đấng cầm cân, nẩy mực,

Thế mà tồi đến mức

Nỡ lừa cả thằng dân!”

3

Môhamet, đức minh quân vĩ đại,

Tiệc vừa xong, đang trầm tư khoan khoái.

Vua nằm yên trên đống gối thật mềm

Bên những đài phun nước chảy êm êm.

Trong đông đuc đám tùy tùng tận tụy

Có nhà thơ Anzary yêu quí.

Kia, tỏa hương thơm ngát, những bông hồng

Đựng trong bình đá cẩm thạch rất trong.

Cao, cân đối như một hàng thiếu nữ,

Hàng cọ đứng trong mơ màng tư lự.

Hàng phi lao ngái ngủ, khẽ chao mình,

Cơn gió hè thổi nhẹ, lá rung rinh...

Bỗng từ đâu một bài ca mềm mại

Khẽ vang lên cùng tiếng đàn êm ái.

Vua lắng nghe, xúc động tận đáy lòng,

Hỏi: “Bài này do ai viết, biết không?”

Anzary liền tâu: “Thưa bệ hạ,

Chính nhà thơ Phiđôusi danh giá!”

“Phiđôusi, nhà thơ lớn, thiên tài,

Sống nơi nào? - vua hỏi. - Sống cùng ai?”

“Tâu bệ hạ, đã nhiều năm, thật tội,

Ông ta sống trong cô đơn, nghèo đói

Ở quê hương, xứ Tus, sống qua ngày

Bằng khoản tiền thu nhập của vườn cây.”

Môhamet ngồi trầm ngâm nghĩ ngơi,

Rồi lên tiếng: “Hãy lắng nghe ta nói:

Anzary, hãy lấy ở chuồng ta

Trăm con la và năm mươi lạc đà,

Chất lên chúng toàn những đồ quí nhất,

Làm ai thấy cũng thỏa lòng, vui mắt -

Ngọc, kim cương, các vật lạ nước ngoài,

Các đồ dùng bằng mun khảm ngọc trai;

Đồ trang sức được viền quanh to, nặng

Những đường viền bằng vàng và bạc trắng;

Rồi ngà voi, rồi da hổ, lông chồn,

Các loại bình, các loại hộp sơn so,

Các loại thảm, các loại khắn lớn nhỏ

Được thêu dệt ở Iran giàu có...

Cũng đừng quên mang gươm giáo, khiên đồng,

Cùng những đồ ăn uống lạ Tây, Đông,

Thêm hai mươi con ngựa nòi đẹp đẽ

Giống Ả Rập, phi nhanh, to và khỏe;

Hai mươi thằng nô lệ trẻ da đen,

Chăm làm ăn, vừa khỏe mạnh, vừa hiền.

Anzary, những thứ này quí giá

Người phải đưa đến thành Tus tất cả,

Cùng lời chào và thăm hỏi của ta

Tới nhà thơ Phiđôusi tài ba!”

Anzary nghe xong, không lần lữa,

Chất lên lưng lạc đà cùng la, ngựa

Món hàng kia to lớn - lớn ngang bằng

Các khoản tiền thu nhập một thành bang.

Rồi xuất phát, ông phất cờ đi trước,

Cả đoàn vật và người cùng cất bước.       

Họ đi, đi, liên tục tám ngày liền,

Và sang ngày thứ chín, mặt trời lên,

Đã nhìn thấy tường thành Tus, và họ,

Từ phía Tây, tiến dần vào thành phố.

Ai cũng vui, tiếng người ngựa, lạc đà...

Ai cũng hô: “La-in-ta, in Alla!”

Nhưng lúc ấy, một đoàn người buồn bã

Từ cổng Đông đang đi ra - tất cả

                                                                        

Khóc và nâng thi thể Phiđôusi

Tới nghĩa trang bên con suối rầm rì.        

Thái Bá Tân dịch từ tiếng Nga và Anh