Cổ Học Tinh Hoa

ĐẠT LAI LẠT MA

Các tư tưởng triết lý

Của Đạt Lai Lạt Ma

Là ngọn đèn chân lý

Soi đường cho chúng ta.

Đó là trí tuệ Phật,

Hướng thiện và từ bi

Trong một thế giới động,

Bạo lực và ngu si.

Con người mất định hướng.

Cái Ác đang hoành hành,

Thiên nhiên bị tàn phá,

Ngùn ngụt lửa chiến tranh.

Giản dị và sâu sắc,

Lắng đọng và tâm tình.

Những điều lành Ngài dạy

Giúp ta tìm lại mình.

Hãy buông bỏ lo lắng.

Hãy xả lòng từ bi.

Để tịnh tâm hướng Phật,

Bỏ cái Tham - Sân - Si.

1

Quan trọng là phải biết

Hài lòng với những gì

Hiện tại ta đang có.

Không than vãn, suy bì.

Sự hài lòng nội tại

Giúp ta thấy yên bình

Quan sát và đánh giá

Cuộc sống xung quanh mình.

2

Khi có ai cố ý

Làm ta thấy tổn thương.

Hãy tha thứ cho họ.

Không bận tâm vấn vương.

Là vì họ làm thế,

Chưa hẳn do xấu xa.

Mà họ đang đau khổ.

Có khi hơn chúng ta.

3

Hãy làm việc bố thí

Mà không mong đợi gì.

Bố thí là nền tảng

Của Nhân Ái, Từ Bi.

Bằng Tình Yêu, bố thí

Giúp chúng ta, nghèo, giàu,

Vượt qua thói ích kỷ

Để lại gần với nhau.

4

Với kẻ thù, đừng giận,

Mà hãy học cảm ơn.

Họ là người giúp bạn

Trở thành khôn lớn hơn.

Họ dạy bạn nhẫn nhục,

Bao dung và từ bi.

Và điều quan trọng nhất -

Họ không đòi hỏi gì.

5

Tài sản quí giá nhất

Bạn có, là tình yêu,

Lòng từ bi, nhân ái.

Chỉ thế, không cần nhiều.

Hạnh phúc hay đau khổ,

Giàu sang hay thấp hèn

Là nhờ những cái ấy,

Chứ không phải nhờ tiền.

6

Việc giải trừ vũ khí

Phải bắt đầu trước tiên

Từ giải giáp tâm thức,

Để tâm thức bình yên.

Thế giới không vũ khí

Là ước mơ của tôi.

Tạm thời ước mơ ấy

Vẫn chỉ ước mơ thôi.

7

Thấy ai đó hạnh phúc,

Cả khi mình khổ đau,

Hãy chia vui với họ.

Bạn không mất gì đâu.

Ngược lại, khi làm thế,

Bạn sẽ tin rằng mình

Có ngày cũng hạnh phúc

Như những người xung quanh.

8

Làm người, ai cũng sợ.

Đó là chuyện bình thường.

Xua đi nỗi sợ ấy

Là từ bi, yêu thương.

Người mà có tâm thiện

Luôn dũng cảm, yên hòa.

Đừng quên chính tâm thức

Chi phối cuộc đời ta.

9              -

Hãy tu tập để sống

Hài hòa với chính mình

Cả khi đang gặp khó,

Cả với người xung quanh.

Một khi tâm thức thiện,

Thì không ai, không gì

Làm bạn thấy bất hạnh

Thậm chí buồn, tin đi.

10

Phật dạy, quan trong nhất

Là giây phút lìa đời

Phải an bình, tĩnh tại,

Mãn nguyện và thảnh thơi.

Để có trạng thái ấy,

Thì trong suốt đời mình

Phải tu tập tâm thiện,

Tĩnh tại và an bình.

11

Muốn cháy, cần có củi.

Ai đó chọc tức mình,

Đừng để mình bốc cháy

Rồi rơi vào vô minh.

Nhẫn nhục là phẩm hạnh,

Cũng một dạng từ bi.

Bạn nhẫn nhục, chắc chắn

Không ai làm được gì.

12

Cuộc sống chỉ ý nghĩa

Khi ta đặt cho mình

Một mục đích cao cả

Là phục vụ chúng sinh.

Đời không chỉ tồn tại,

Càng không phải ăn chơi

Để hưởng thụ lạc thú.

Đời là sống làm người.

13

Hãy làm đẹp thế giới

Bằng việc làm từ tâm.

Bất kể lớn hay nhỏ,

Miễn là tốt, từ tâm.

Hãy thương yêu người khác

Như thương yêu chính mình,

Hãy xem phúc người khác

Như phúc của chính mình.

14

Đời vô thường, phù phiếm.

Đừng ghen tị với người.

Sinh ra ta trần trụi.

Trần trụi ta lìa đời.

Để chết được thảnh thản,

Thì khi sống, hàng ngày

Phải học sống thanh thản,

Học buông bỏ hàng ngày.

15

Để tâm thức giác ngộ,

Thoát khỏi vòng vô minh

Và gần hơn với Phật,

Thì thân xác của mình

Không nuông chiều thái quá,

Nhưng cũng không bỏ bê.

Thân xác giúp tu tập,

Vượt qua dòng Sông Mê.

16

Không kìm được thèm muốn,

Tức là ta vô tình

Cách này hay cách khác

Tự trói buộc chính mình.

Ta trở thành nộ lệ

Của những thói phù hoa.

Tâm thức không tĩnh tại,

Cuộc sống không yên hòa.

17

Khi làm việc bố thí,

Không được gây tổn thương

Cho người nhận bố thí,

Dẫu nhỏ nhặt, bình thường.

Ta bố thí người khác,

Tức là ta giúp mình.

Ta làm đau người khác,

Tức là làm đau mình.

18

Ở đời, luyện nhẫn nhục

Là luyện lòng yêu thương

Để tha thứ cho kẻ

Làm ta thấy tổn thương.

Yêu thương là liều thuốc

Dài lâu và vạn năng

Chữa lành cho tâm thức,

Làm cuộc sống cân bằng.

19

Phần vì thiếu sáng suốt,

Phần vì do vô minh,

Nhiều khi ta tự nguyện

Gây bất hạnh cho mình.

Ta hành động như thể

Chỉ mình ta trên đời.

Quên rằng ta cũng chết

Y hệt như mọi người.

20

Tâm thức sẽ bệnh hoạn

Nếu chỉ lo làm giàu.

Nhiều của cải vật chất

Chưa thể gọi là giàu.

Một người giàu thực sự

Là giàu về tâm linh,

Mang cho đời hạnh phúc

Bằng nụ cười của mình.

21

Khi tức giận ai đó,

Thì việc làm đầu tiên

Là cố thương người ấy,

Rồi nhắm mắt, nhập thiền.

Khi làm được điều ấy,

Mọi cái sẽ vô thường.

Thuốc hóa giải giận dữ

Chính là lòng yêu thương.

22

Tình cảnh của Tây Tạng

Oan trái như ngày nay

Là kết quả của Nghiệp

Và việc làm trước đây.

Nhưng Nghiệp khác Định Mệnh.

Người dân của chúng tôi

Phải và đang tranh đấu

Để bảo vệ giống nòi.

23

Từ Bi là tâm điểm

Của Đạo Phật Thích Ca.

Từ Bi là cứu rỗi

Cho người và cho ta.

Đấng chân tu, giác ngộ

Tâm nguyện giúp chúng sinh

Hiểu cội nguồn đau khổ

Để cứu người, cứu mình.

24

Hạnh phúc, như ta biết,

Chỉ có ở những người

Biết sống vì người khác

Và dâng hiến cho đời.

Điều ấy không có nghĩa

Họ không sống vì mình.

Để giúp đỡ người khác,

Trước hết phải giúp mình.

25

Ta, một phần bé nhỏ

Của vũ trụ bao la.

Trong Vũ Trụ, mọi cái

Liên kết và hài hòa.

Mỗi việc làm, dù nhỏ,

Của ta và của người,

Có tác động tương hỗ

Đến Vũ Trụ và Đời.

26

Không giúp được ai đó,

Thật tiếc, nhưng chẳng sao.

Vấn đề là cách nói,

Cách từ chối thế nào.

Để người cần giúp đỡ,

Dẫu ra về tay không,

Cảm thấy được an ủi

Và chút ấm trong lòng.

27

Thỉnh thoảng phải nên nhớ

Rằng hạnh phúc của mình

Phụ thuộc vào hạnh phúc

Của những người xung quanh.

Mình muốn sống hạnh phúc

Và thảnh thơi ở đời,

Thì việc làm trước hết

Là ơhair cố giúp người.

28

Việc tu tập Đạo Pháp

Là quá trình dài lâu,

Kiên nhẫn và liên tục,

Ngày nào cũng như nhau.

Lúc đầu sẽ rất khó.

Nhưng dần dần sẽ quen.

Tự lúc nào không biết,

Ta đạt tới Chân Thiền.

29

Trong khi mang thai nghén,

Kể cả thời kỳ đầu,

Tâm thức mẹ an tịnh,

Thì đứa con về sau

Tâm thức cũng an tịnh,

Hướng thiện và yên bình.

Vậy đừng quên thai giáo,

Cả khi con chưa sinh.

30

Nuôi con bằng sữa mẹ

Là cách nuôi tuyệt vời.

Sữa mẹ không đơn giản

Là sữa, mà tình người.

Nó là chất xúc tác

Để mẹ truyền cho con

Tình yêu vô bờ bến

Và hơi ấm tâm hồn.

31

Mưu sinh, ai cũng bận.

Chẳng mấy ai an nhàn.

Muốn, ta vẫn có thể

Dành được chút thời gian

Để tĩnh tâm suy nghĩ,

Hoặc dạo chơi một mình

Để thanh lọc ý nghĩ

Và cuộc sống tâm linh.

32

Thường thì ta cảm nhận

Sự vật xung quanh mình

Chủ quan và cảm tính,

Làm tâm mất an bình.

Biết nhìn nhận chính xác

Sự vật trong tự nhiên,

Nghĩa là ta một bước

Gần hơn với Chân Thiền.

33

Vạn vật trong vũ trụ

Vô thường và nhất thời.

Cũng tương tự như vậy,

Sống chết một kiếp người.

Biết được thế, cuộc sống

Sẽ đơn giản hơn nhiều.

Đơn giản cả sống chết,

Khổ đau và thương yêu.

34

Tất nhiên không phải dễ

Cải thiện tâm thức mình.

Nhất là trong xã hội

Hiện đại và văn minh.

Tâm thức dễ suy thoái

Trong xã hội ngày nay.

Vì vậy phải tu tập

Kiên nhẫn và hàng ngày.

35

Muốn tâm thức tốt đẹp,

Phải khởi phát Từ Bi.

Cố tinh tấn tu tập

Bỏ cái Tham - Sân - Si.

Nên bắt đầu bằng việc

Vận dụng trí thông minh

Để nhìn nhận, đánh giá

Chính xác bản thân mình.

36

Chúng ta quá chú ý

Tới Quá Khứ, Tương Lai

Mà quên mất Hiện Tại,

Quên cả mình là ai.

Hiện Tại mới là lúc

Ta cảm nhận chính mình

Để rèn luyện tâm thức

Và cứu giúp chúng sinh.

37

Khi ta chợt ghen tị

Với ai đó hơn mình,

Thì hãy nên bình tĩnh

Để suy xét thông minh.

Sau đấy hãy nhắm mắt,

Nghĩ tốt về người ta.

Cảm giác ghen tị ấy

Dần dần sẽ trôi qua.

38

Cái độc ác, ngu dốt

Là vô tận ở người.

Nhưng vô tận hơn thế

Là cái thiện ở người.

Muốn gì sẽ có ấy.

Tình thương, sự bao dung,

Từ bi và bác ái

Cũng vô tận, vô cùng.

39

Phát lộ cái tâm thiện

Để giúp đỡ chúng sinh,

Tức là giúp người khác

Và cũng giúp chính mình.

Ngược lại, khi ghen ghét,

Ta làm ác với người.

Thì người nhận ác một,

Mà ta nhận ác mười.

40

Thiền giúp ta tĩnh tại,

Dễ và rất giản đơn,

Để chấp nhận cuộc sống

Thanh thản và vui hơn.

Cơ thể bẩn, ta tắm.

Ý nghĩ bẩn trong đầu

Có thể được gột rửa

Bằng ngồi thiền thật lâu.

41

Hoàn toàn không xa xỉ

Tình yêu, lòng từ bi.

Không có hai cái ấy,

Thế giới chẳng còn gì.

Không bao giờ thế giới

Được yên vui, hòa bình,

Nếu trái tim nhân loại

Chưa yên vui, hòa bình.

42

Làm được việc gì đấy,

Chẳng còn gì phải lo.

Không làm được việc ấy,

Cũng không cần phải lo.

Vậy sao phải lo lắng.

Lo lắng thì ích gì?

Cái phải đến sẽ đến,

Cái phải đi sẽ đi.

43

Không cần các giáo lý.

Không cần cả đền chùa.

Lòng tốt là giáo lý.

Tâm thiện là đền chùa.

Không ngẫu nhiên, không dễ

Hạnh phúc đến với ta.

Hạnh phúc là kết quả

Việc làm của chúng ta.

44

Hãy cố gắng để sống

Một cuộc sống bình thường,

Nhưng cao đẹp, tử tế,

Thấm đẫm tình yêu thương.

Để về già, nhớ lại,

Ta thanh thản, yên bình

Hưởng thụ thêm lần nữa

Cuộc sống ấy của mình.

45

Đời không có tôn giáo

Ta vẫn sống bình thường.

Nhưng ta không thể sống

Thiếu tình yêu, tình thương.

Tiếc, ta hăm hở sống

Như không chết bao giờ.

Cuối cùng thì ta chết

Như chưa sống bao giờ.

46

Bạn mới thay bạn cũ.

Đêm được thay bằng ngày.

Không có gì đáng ngại.

Đó là luật đổi thay.

Quan trọng là ý nghĩa

Mà một ngày, một người

Sau khi đi, để lại

Trong tim ta suốt đời.

47

Muốn người khác hạnh phúc,

Hãy luyện tập từ bi.

Muốn chính mình hạnh phúc,

Hãy luyện tập từ bi.

Quan trọng với tôn giáo

Không phải chùa dát vàng,

Mà những tấm lòng tốt

Và những trái tim vàng.

48

Ta phung phí sức khỏe

Để kiếm thật nhiều tiền.

Sau đó lại dùng tiền

Để phục hồi sức khỏe.

Quá lo về tương lai,

Ta quên mất hiện tại.

Rốt cục ta để mất

Cả hiện tại, tương lai.

49

Người ta có xu hướng

Không nhận lỗi về mình.

Mà đổ cho người khác,

Dẫu trái lý, trái tình.

Việc cho mình là đúng,

Còn người khác thì sai

Là cái sai lớn nhất.

Tưởng đúng mà lại sai.

50

Khi bạn nói, có nghĩa

Chỉ nhắc lại những điều

Bạn đã biết trước đấy,

Dẫu ít hoặc dẫu nhiều.

Nhưng nghe người khác nói,

Bạn tích lũy dần dần

Những điều chưa hề biết,

Bổ ích và rất cần.

51

Để biến cải tâm thức,

Không cần tôn giáo nào.

Con người vốn thiên bẩm

Tự nâng mình lên cao.

Vì vậy, tôi quảng bá

Nền Đạo Đức Nghìn Năm.

Không phân biệt tôn giáo

Miễn là sống có Tâm.

52

Nền tảng Đạo Đức ấy

Phải phổ quát toàn cầu.

Giúp nhân loại hướng thiện

Để xích lại gần nhau.

Đó là cuộc cách mạng

Về thế giới tâm linh,

Dựa vào lòng bác ái,

Cái Tâm và cái Tình.

53

Đạo lý cơ bản nhất

Của Phật Giáo xưa nay

Là tôn trọng sự sống

Mọi chúng sinh đời này.

Các sinh linh bé nhỏ,

Cũng như ta, con người,

Có quyền được tôn trọng

Khi có mặt trên đời.

54

Sống phải tuân Giới Luật,

Vì Giới Luật giúp ta

Có hành xử đúng đắn,

Không buông thả, sa đà.

Sống không theo Giới Luật

Gây hại cho chúng sinh.

Và quan trọng hơn cả

Là gây hại cho mình.

55

Các cảm xúc bấn loạn

Khiến tâm thức u mê.

Dẫn tới những hành động

Gây hậu quả nặng nề.

Muốn khắc phục điều ấy,

Phải thường xuyên tập thiền

Để suy nghĩ tích cực

Và tâm trí bình yên.

56

Không thể yêu người khác

Nếu không yêu chính mình.

Ta làm hại người khác

Là làm hại chính mình.

Khi cầu mong hạnh phúc

Và những điều tốt lành,

Trước hết ta phải nghĩ

Về những người xung quanh.

57

Nhiều khi ta, thật tiếc,

Gây tai họa cho người

Mà không hề hay biết,

Thậm chí đến hết đời.

Điều ấy nghiệp không nặng

Như những người cố tình

Âm mưu hại người khác,

Dẫu âm mưu chưa thành.

58

Khi ý nghĩ anh xấu

Mà im lặng bề ngoài,

Đó cũng là tội ác,

Chịu nghiệp chướng lâu dài.

Quan trọng, không thuần túy

Anh đã làm điều gì.

Quan trọng hơn, trước đó

Anh toan tính điều gì.

59

Cách chúng ta nhìn nhận

Thế giới và con người

Phản ánh sự nhận thức

Tích lũy trong nhiều đời.

Người nghiệp tốt nghĩ tốt.

Không có gì ngẫu nhiên.

Người nghiệp ác nghĩ ác.

Cũng do bởi kiếp tiền.

60

Dẫu thế nào chăng nữa,

Cũng nên tin Con Người.

Người, ai cũng là Phật

Chưa phát lộ trên đời.

Nhưng Người cũng là quỉ,

Sâu thẳm trong tiềm tàng.

Đừng bỏ qua cái ác,

Thơ ngây và dễ dáng.

61

Một tâm thức lắng dịu,

Phi bạo lực, hướng thiền

Sẽ mang lại cuộc sống

Hài hòa và bình yên.

Sự độc ác, thù hận

Lởn vởn mãi trong đầu

Sớm muộn sẽ phát lộ

Thành bệnh tật, buồn đau.

63

Hạnh phúc và đau khổ

Luôn song hành, nếu ta

Lĩnh hội được điều ấy,

Tâm thức sẽ yên hòa.

Tự ta sẽ phát lộ

Tâm Thiện với chúng sinh

Mà không cần tôn giáo

Hay ai giảng cho mình.

64

Khi một người nào đó

Vô cớ nhục mạ mình

Mà ta liền phản ứng

Bằng giận dữ vô minh.

Thì điều ấy có nghĩa

Ta đã không thành công

Kiềm chế các cảm xúc,

Gây hậu quả đau lòng.

65

Các thành quả khoa học

Nếu phục vụ con người,

Là việc làm tốt đẹp

Cho mình và cho đời.

Nhưng tiến bộ khoa học

Mà phục vụ chiến tranh

Là hành vi bạo lực,

Và không phải việc lành.

66

Vật chất không quyết định

Trạng thái của tâm linh.

Quyết định là Tâm Thiện

Và hành vi của mình.

Hành vi ấy xuất phát

Từ tấm lòng vị tha

Muốn cứu nhân độ thế

Để xã hội hài hòa.

67

Giữ thái độ bình thản

Không có nghĩa vô tình,

Thờ ơ, không xúc động

Với nỗi đau chúng sinh.

Ngược lại, là thái độ

Cẩn trọng và hiểu đời.

Không ứng xử bồng bột,

Công bằng với mọi người.

68

Vô minh là gốc rễ

Mọi cảm xúc xấu xa.

Nó cũng là thủ phạm

Làm hại cuộc đời ta.

Ta sẽ là nô lệ

Cho ông chủ vô minh,

Cho đến khi giác ngộ,

Vượt qua được chính mình.

69

Việc tu hành đích thực

Không phải ở chùa chiền.

Mà ở đời sống thật

Với trăm nỗi buồn phiền.

Đó là nơi tốt nhất

Thể hiện Tâm từ bi

Với chúng sinh đau khổ,

Cho, không chừa lại gì.

70

Suy cho cùng, hạnh phúc

Là tâm trí bình yên.

Gặp khó khăn, thiếu thốn,

Cũng không thấy buồn phiền.

Ngược lại, giàu vật chất

Mà lòng không thảnh thơi,

Cảm xúc luôn khuấy động

Thì vẫn khổ suốt đời.

71

Khi giúp đỡ ai đó

Mà họ không biết ơn.

Đừng nghĩ xấu về họ,

Hoặc nói lời giận hờn.

Tốt hơn, nên xem họ

Là người thầy giúp mình

Rèn luyện tính nhẫn nhục

Để thương yêu chúng sinh.

72

Gặp khó khăn, trắc trở,

Đừng rơi vào buồn phiền.

Nên nghĩ nó nhân quả

Của những việc kiếp tiền.

Điều ấy sẽ giúp bạn

Tĩnh tâm hơn ít nhiều

Để cố sống thật tốt

Bằng tình thương, tình yêu.

73

Không phải là kiêu ngạo

Khi tự tin về mình.

Về những cái ta có,

Tốt đẹp và thông minh.

Ý thức được điều ấy

Nâng cánh ta bay xa.

Khởi phát Tâm Bồ Tát,

Từ bi và vị tha.

74

Ngoài phát triển trí óc,

Ta dạy dỗ trẻ con,

Quan trọng là giúp chúng

Phát triển về tâm hồn.

Ta dạy chúng nhân ái,

Bỏ cái Tham Sân Si.

Sống trách nhiệm, nghiêm cẩn,

Hỷ Xả và Từ Bi.

75

Khó cải tạo người khác

Nếu không cải tạo mình.

Không thể dạy người khác

Khi ta còn vô minh.

Không thể giúp thế giới

Tránh được họa chiến tranh

Nếu ta, cả hành động

Và lời nói chưa lành.

76

Theo giáo huấn Phật Giáo,

Thì mỗi một chúng sinh

Rất có thể kiếp trước

Là bố mẹ của mình.

Tin vào giáo huấn ấy,

Ta sẽ đỡ thù hằn,

Đối xử với người khác

Như với những người thân.

77

Đẹp thực ra không phải

Hút người ta vào mình,

Mà đẹp là biết giữ

Người ta lại với mình.

Xấu không ở gương mặt,

Làn da hay dáng người,

Mà ở cách cư xử

Của ta với mọi người.

78

Lý do của Buồn Chán

Và ủ ê trong lòng,

Bên ngoài không can dự,

Mà do từ bên trong.

Khỏe không phải nhấc mạnh,

Mà để xuống nhẹ nhàng.

Càng không phải to tiếng,

Mà nói năng sẽ sàng.