Châm Ngôn từ tập Một đến tập Bốn, phần 2

256

Trong nhà, cầu thang hẹp,

Lại uốn lượn ngoằn ngoèo.

Không hề nhìn thấy đỉnh,

Nhưng leo thì phải leo.

Dốc thang đời cũng vậy,

Hãy mạnh dạn đặt chân

Lên nấc thang thứ nhất,

Rối cứ thế leo dần.

257

Cổ động viên bóng đá

Thường chỉ nhớ những lần

Thủ môn bắt trượt bóng,

Hay rượt ngã trên sân.

Nhưng chục lần bắt trúng,

Họ chẳng nhớ lần nào.

Bóng đá là thế đấy.

Vô lý và buồn sao.

Ở đời, những người tốt

Cũng chịu chung cảnh này.

Trăm việc tốt, không nhớ.

Trót lầm - sẽ biết tay.

258

Ta, đàn ông, tất cả

Đều do mẹ sinh ra.

Điều ấy cũng có nghĩa

Ta - con của đàn bà.

Thế mà thật phi lý,

Phi lý đến bất bình -

Vẫn có kẻ nào đó

Nỡ làm đau mẹ mình.

259

Để chống lại bóng tối,

Ta có ba cách này.

Một kiên nhẫn chờ đợi

Cho đến khi rạng ngày.

Hai, tự mình nhóm lửa,

Hoặc tìm diêm thắp đèn.

Ba, và ý nghĩa nhất -

Sang xin lửa nhà bên.

260

Trẻ con thì bận lớn.

Bố mẹ thì bận già.

Bận làm ăn, công chuyện

Là cái bận của ta.

Nghĩa là ai cũng bận,

Nhưng khác nhau vẫn còn:

Con cái quên bố mẹ.

Bố mẹ không quên con.

261

Cuộc đời này quá ngắn

Để chúng ta buồn rầu

Vì những người vớ vẩn

Và những chuyện không đâu.

262

Một bí quyết nho nhỏ

Để giảm bớt buồn phiền,

Là ra ngoài đi dạo,

Chạm tay vào thiên nhiên.

263

Anh che ô, dù nói

Rất thích khi mưa rơi.

Anh tìm chỗ trú nắng,

Dù nói yêu mặt trời.

Gặp tôi, anh thường nói:

“Tôi yêu bạn nhường nào.”

Vậy thì tôi, xin lỗi,

Phải hiểu anh thế nào?

264

Cách tốt nhất để bắt

Người nào đó nhớ mình,

Là vay tiền của họ

Rồi thản nhiên làm thinh.

265

Không thể thành dũng cảm

Nếu chưa bị đánh đau.

Không thể thành uyên bác -

Chưa đọc sách mụ đầu.

Lại nữa, thiếu thất bại,

Bạn thành công được chăng?

Cái gì cũng có giá,

Và đời rất công bằng.

266

Bạn chỉ sống một lần

Rồi rơi và giấc ngủ.

Nhưng sống tốt đời mình,

Một lần là quá đủ.

267

Thật chí lý - hạnh phúc

Không mua được bằng tiền.

Nhưng nếu có hạnh phúc,

Nghèo đói cũng rất phiền.

268

Ai đem chuyện người khác

Thủ thỉ vào tai anh,

Thì sớm muộn, người ấy

Cũng đơm đặt về anh.

269

Một số người buồn chán,

Ngu ngốc và vô duyên

Nghĩ, khi họ buồn chán,

Như thể họ có quyền

Đến để bắt đền bạn.

Bắt hầu chuyện suốt ngày.

Thời gian bạn rất ít,

Đừng phí vì bọn này.

270

Người có thể làm bạn

Thành hạnh phúc nhất đời,

Cũng có thể làm bạn

Thành bất hạnh nhất đời.

271

Mỗi người một hoàn cảnh.

Mọi cái có lý do.

Vậy khi đánh giá họ,

Đừng vội vã, hồ đồ.

272

Người đàn ông thực sự

Luôn đứng đắn, chung tình.

Họ không ngốc đến nỗi

Chuốc thêm phiền cho mình

Bằng cách có bồ bịch

Cùng những thói trăng hoa.

Nhưng vợ cũng phải cố

Mà giữ họ ở nhà.

Vì dẫu tốt, tử tế,

Họ vẫn là con người.

Cứ cẩn thận cho chắc,

Kẻo lại dính bẫy đời.

273

Khi yêu, mà cô gái

Có hỏi anh điều gì,

Thì nên trả lời thật,

Đừng giấu diếm, thường khi

Cô gái hỏi như vậy

Thì có lẽ phần nhiều

Đã biết rõ chuyện ấy.

Hỏi để thử người yêu.

274

Nếu được thì nên tránh

Người chưa buồn đã kêu.

Nghe họ nhăn nhó mãi,

Ta rất dễ buồn theo.

275

Tình yêu như thuốc phiện.

Nó có thể giết anh.

Cũng có thể ngược lại,

Đưa anh lên mây xanh.

276

Đúng là nhiều cô gái

Vội lao vào tình yêu

Chỉ vì lo bị ế.

Cũng đáng tiếc ít nhiều.

Rồi họ hạ tiêu chuẩn,

Nhanh chóng thành vợ chồng,

Mà chưa biết hạnh phúc

Có chắc chắn hay không.

277

Sống ở đời, tất cả

Chúng ta đều giống nhau.

Ai cũng đủ cái khổ,

Cái buồn và cái đau.

Người hạnh phúc, thực chất,

Cả khi mặt sáng ngời,

Chỉ là người khéo dấu

Nỗi đau của kiếp người.

278

Tôi đã đủ chín chắn

Để tha thứ cho anh.

Nhưng tôi không quá ngốc

Để lần nữa tin anh.

279

Lấy chồng, không hạnh phúc,

Bị lừa dối, coi khinh,

Lại còn phải hầu nó,

Thì thà ở một mình.

Mặc bạn bè dị nghị.

Mặc các cụ buồn lo.

Cứ độc thân cho béo.

Thích thì kiếm thằng bồ.

280

Lấy nhau  rồi sẽ biết,

Cãi nhau là thường tình.

Và người có trách nhiệm

Luôn chủ động làm lành.

281

Người Đẹp và Quái Vật

Dạy bài học rất hay -

Vẻ ngoài không quan trọng.

Quan trọng là cái này:

Nếu anh là tỉ phú,

Có Roll-Royce, Lâu Đài,

Thì dù xấu như quỉ,

Vợ anh vẫn “chân dài”.

282

Thật ngốc và tàn nhẫn

Bắt cô gái phải chờ,

Chỉ vì biết cô gái

Yêu anh và đang chờ.

283 Gandhi có lần nói,
Ông rất không hài lòng
Khi ai đó chân bẩn
Bước vào đầu của ông.

284
Chồng có “vui” một chút,
Đừng nổi cơn tam bành.
Trời bắt đàn ông thế,
Là cứ thích “yến oanh”.

Hình như tôi đã nói,
Xin nhắc lại thế này:
“Muốn giữ chặt hạnh phúc
Thì phải biết nới tay.”

285

Người trong lòng tĩnh lặng

Trên thực tế là người

Đứng vững trước tráo trở

Và bão táp cuộc đời.

286

Những gì ta cần biết,

Tìm trong sách thấy ngay.

Vậy, nếu muốn hiểu biết,

Phải đọc sách hàng ngày.

Người khuyên ta đọc sách

Là bạn tốt, thanh cao.

Nhưng người bạn tốt nhất

Khuyên nên đọc sách nào.

287

Vẫn còn cảnh ấy đấy,

Cảnh con chó nhà giàu

Sướng hơn con nhà đói.

Ngẫm mà thấy thật đau.

Ngày xưa sao Chị Dậu

Không bán phẩm giá mình,

Mà lại bán con gái?

Mẹ làm thế sao đành?

290

Nếu chúng ta không thể

Làm chiếc bút chì màu

Để vẽ nên hạnh phúc

Cho những người buồn đau.

Thì chí ít, hãy cố

Làm chiếc tẩy, hàng ngày

Giúp xóa sạch khỏi họ

Những nỗi buồn đau này.

291

Khi chưa hiểu người khác,

Chưa biết hết ngọn ngành,

Thì chưa vội phán xét.

Điều này tôi nhắc anh.

292

Ta không thể thay đổi

Những người xung quanh mình.

Nhưng vẫn có thể chọn

Người ta cho gần mình.

294

Lửa có thể dập lửa?

Tôi rất nghi điều này,

Vì thấy lính cứu hỏa

Chỉ dùng nước xưa nay.

Cho nên, khi tức giận,

Tốt nhất một người im.

Đỡ điếc tai hàng xóm,

Lại vừa đỡ hại tim.

295

Làm, phải làm việc đúng.

Nghiêm túc, không ham chơi.

Không chọn làm việc dễ.

Làm việc dễ, hư người.

296

Ở đời cứ phiên phiến.

Đừng quá coi trọng gì.

Anh sẽ thấy thoải mái

Và yêu đời, tin đi.

Cái ta tưởng quan trọng,

Thực ra cũng bình thường.

Lại càng không quan trọng

Nghệ thuật và văn chương.

Vì sao tôi cặm cụi

Viết châm ngôn suốt ngày?

Là vì thằng Số phận

Nó hành tôi chuyện này.

297

Ở nước nào cũng vậy,

Chưa có ai bao giờ

Sống nổi bằng ngòi bút,

Nhất là bằng viết thơ.

Thế mà ta, thật lạ,

Mười người thì bảy người

Lại đam mê thơ phú.

Nên khóc hay nên cười?

                    298

Người ta đã tổng kết:

Chỉ khoảng mười phần trăm

Lý do gây cãi vã,

Do khác ý, hiểu lầm.

Chín mươi phần còn lại

Chỉ vì do hai bên

Nóng giận và cao giọng,

Chuyện nhỏ mà ầm lên.

299

Nếu quả thật anh muốn

Thay đổi cuộc đời mình,

Thì cái cần thay trước

Là nếp nghĩ của mình.

300

Nếu muốn làm gì đấy,

Thì phải làm say mê.

Không thì nghỉ cho khỏe.

Đừng nửa này, nửa kia.

PHẦN BỐN

301

Quyết tâm và nghị lực

Giúp người ta đứng lên,

Cả trong những trường hợp

Tưởng không thể đứng lên.

302

Bài hát, như điện thoại,

Nhớ luôn mang theo người.

Khi vui, chỉ nghe nhạc.

Khi buồn, lắng nghe lời.

303

Như gia vị cuộc sống,

Ghen đôi khi cũng hay.

Có điều nên vừa phải,

Và đừng ghen hàng ngày.

Không ít anh thấy tủi,

Vì vợ chẳng thèm ghen.

Nghĩ vợ không muốn giữ,

Chắc vì “yếu” và hèn.

304

Sự tự do tương đối

Là khi sống ở đời.

Ta lắng nghe người khác

Để học hỏi làm người.

Sự tự do đích thực

Chỉ xuất hiện khi ta

Làm việc, không để ý

Lời bàn vào, bàn ra.

305

Phải học và luyện tập,

Y như học ở trường,

Cuối cùng mới có được

Đức tính biết yêu thương.

Có thể nói tương tự

Về lòng tham con người.

Phải học mà bỏ nó.

Không thì tham suốt đời.

306

Để thành người hạnh phúc,

Dễ, đơn giản nhiều khi.

Nhưng học sống đơn giản

Thì lại khó cực kỳ.

307

Ta thường thấy sao sáng

Khi bầu trời tối đen.

Giữa đêm khuya tĩnh mịch

Dễ nhận biết ánh đèn.

308

Bông hoa không thể nở,

Thiếu ánh sáng mặt trời.

Con người không thể sống

Thiếu trái tim yêu đời.

Một chân lý giản dị,

Cũng của Phật Thích Ca.

Hơn hai nghìn năm trước

Ngài nói để nhắc ta.

Những tưởng ta đã hiểu,

Thế mà hình như không.

Vì trái tim khép kín,

Vì thù hận trong lòng.

Vì chạy theo vật chất,

Ta để quên chính mình,

Quên lời Đức Phật dạy,

Giản dị mà chí tình.

309

Người tham lam, độc ác,

Chỉ chuyên tâm hại đời,

Thì theo luật tiến hóa,

Chất CON nhiều hơn NGƯỜI.

310

Tốt nhất cứ nói thẳng

Trong những phút nặng nề:

“Thấy vui thì ở lại.

Không vui thì mời về.”

Đó là cách ứng xử

Của người Mỹ ngày nay,

Những khi họ cãi cọ.

Hay ta thử cách này?

311

Mọi cái có nguyên cớ.

Không có gì ngẫu nhiên.

Vậy, anh phải tự biết,

Vì sao không có tiền.

312

Nếu ai đó thực sự

Yêu anh rất chân thành,

Thì dù trắc trở mấy,

Vẫn tiếp tục yêu anh.

Còn người luôn miệng nói:

“Anh yêu em suốt đời.”

Mà chưa khó đã bỏ,

Thì chỉ yêu hơi hơi.

313

Khi ta cho ai đó

Một cơ hội thứ hai,

Có thể thế là đúng.

Cũng có thể ta sai.

Vì người ấy bắn trượt,

Giờ được ta tiếp tay

Cho thêm viên đạn nữa

Để bắn ta sau này.

314

Hạnh phúc như con bướm,

Ta cứ đuổi theo hoài.

Càng đuổi càng khó bắt,

Cho đến khi mệt nhoài.

Chán nản, ta ngồi nghỉ,

Không ngớt miệng kêu rên,

Thế mà chợt nhìn lại,

Thấy hạnh phúc ngồi bên.

315

Những chuyện thuộc quá khứ,

Chẳng vương vấn làm gì.

Nếu có một bài học,

Thì nhớ mà học đi.

316

Có một sự thật nữa,

Cũng thuộc loại hiển nhiên,

Rằng cái ta yêu nhất,

Cuối cùng vẫn là tiền.

Và dù ta thề thốt

Rằng thế nọ, thế này,

Người mà ta yêu nhất

Vẫn là ta xưa nay.

Nhân đây xin được trích

Một câu chuyện như sau

Chuyện có trong Kinh Phật,

Nổi tiếng từ rất lâu.

*

Một hôm, Ba Tư Nặc,

Vua Xá Vệ thanh cao,

Hỏi hoàng hậu Mạt Lợi:

“Nàng yêu nhất người nào?”

“Thiếp yêu nhất bệ hạ.

Đó là điều tất nhiên.

Nhưng nếu ngài cho phép,

Thiếp xin được nói thêm,

Rằng người thiếp yêu nhất,

Yêu hơn hết trên đời

Là chính bản thân thiếp,

Mọi lúc và mọi nơi.

Vua nghe xong, im lặng.

Rồi Mạt Lợi hỏi ngài:

“Vậy người ngài yêu nhất,

Xin được hỏi là ai?”

“Là nàng!” Vua liền đáp.

“Thế ngài sẽ làm gì

Nếu thiếp không chung thủy?

Sẽ chém đầu? Tru di?”

Bị dồn ép nhiều quá,

Vua gật đầu và cười.   

“Vậy là vua nỡ giết

Người ngài yêu nhất đời.

Giờ thì ngài tự biết

Thực ra ngài yêu ai.

Và đó là sự thật

Thiếp chẳng dám giấu ngài.”   

Như ta biết, Mạt Lợi

Là con một nô tỳ,

Và chính nàng dẫn đến

Cái chết thành Ca Tỳ.

Thông minh và trung thực

Nàng trả lời giúp ta

Cái câu thường được hỏi

Ngoài đời và trong nhà.

Chính Đức Phật từng dạy,

Thực ra ta yêu mình -

Điều ấy chẳng gì xấu -

Hơn yêu mọi chúng sinh.

Có điều ta ngại nói,

Hay ta tự dối lòng.

Đó cũng là sự thật,

Dù ta thích hay không.

317

Không phải ai cũng biết,

Một nụ cười của ta

Có thể làm khô hết

Nghìn giọt lệ xót xa.

318

Đừng để đến quá muộn,

Hãy nói lời yêu thương

Với người thân, bè bạn

Trong cuộc sống đời thường.

Vì sau khi họ chết,

Dù anh khóc, kêu to,

Tiếng của anh không thể

Xuống với họ dưới mồ.

319

Trước khi làm - suy nghĩ.

Trước khi nói - lắng nghe.

Đừng vội vã bỏ cuộc.

Cân nhắc - trước khi chê.

320

Phụ nữ mà hoàn hảo

Sẽ buồn tẻ ít nhiều.

Chính những khiếm khuyết nhỏ

Làm họ thêm đáng yêu.

Xưa tôi có cô bạn

Suốt ngày thích ăn kem.

Có lần dựng tôi dậy,

Bắt đi mua nửa đêm.

Ăn xong, môi còn ướt,

Nàng tặng một cái hôn.

Cảm giác môi ướt ấy

Làm tôi sướng hớp hồn.

321

Nếu sau khi lấy vợ

Đàn ông yêu vợ mình

Như họ từng say đắm

Yêu nàng khi tỏ tình,

Thì tôi dám quả quyết,

Mọi bi kịch vợ chồng

Sẽ là chuyện không tưởng.

Các bác thấy đúng không?

322

Khi bạn tặng ai đó

Một nụ cười của mình,

Nghĩa là bạn tặng họ

Âm ấm một chút tình.

Đó là món quà nhỏ

Mà thực ra rất to.

Hơn thế, đẹp, vì nó

Không xin mà được cho.

323

Cuộc đời mà anh sống

Không lúc buồn, lúc vui,

Không lúc lên, lúc xuống,

Lúc đắng cay, ngọt bùi,

Tức là cuộc sống ấy

Như ngôi chùa bỏ quên,

Mà anh là bức tượng,

Không ai thắp hương, đèn.

324

Vợ chồng mà lục đục,

Cứ cãi nhau suốt ngày,

Giống như chiếc cốc vỡ,

Có thể làm đứt tay.

Vứt đi cho nhẹ nợ -

Bạn muốn thế chứ gì?

Khốn một nỗi, con cái

Lại không cho vứt đi.

Cho nên tôi mới nói

Là đừng vội có con.

Để nếu có sự nhỡ,

Thì mình vẫn còn son.

325

Để chồng không cáu kỉnh

Và nộp hết tiền lương,

Có một cách đơn giản,

Là lừa hắn lên giường.

326

Con người thật mâu thuẫn -

Trẻ, muốn lớn cho nhanh,

Già lại mong thành trẻ,

Trốn cái tuổi trưởng thành.

Làm việc nhiều, phát bệnh,

Rốt cục để có tiền

Chữa bệnh, rồi lại bệnh,

Vì lao lực kiếm tiền.

Ám ảnh bởi quá khứ,

Lo lắng về tương lai,

Họ quên mất hiện tại,

Nên lắm chuyện bi hài.

Họ tưởng đời vô tận,

Nên ung dung, nhởn nhơ.

Rồi bất chợt, họ chết

Như chưa sống bao giờ.

327

Một chú mèo làm bạn

Với cậu bé tập bò.

Chú bảo: “Bò cũng tốt,

Được ở nhà, vô lo.

Đừng bao giờ tập đứng,

Lại càng không tập đi.

Bố mẹ bắt đi học.

Học chẳng được ích gì.

Nên suốt đời, cậu thấy,

Tớ đi bằng bốn chân.

Hai chân, phải đi học,

Là cái tớ không cần.

328

Cuộc đời này ngắn lắm,

Kỹ tính mà làm gì.

Thích gì cứ ăn ấy.

Yêu người nào, lấy đi.

Chứ nghe lời bác sĩ,

Phải nhịn ăn, đói lòng.

Nghe lời bạn dị nghị

Biết đâu lại ế chồng.

Mà sao phải nghe nhi?

Ăn là ăn cho mình.

Việc lấy chồng, cũng vậy,

Lấy là lấy cho mình.

329

Có hai chị em nọ.

Cô em dỗi nhà chồng,

Bỏ đến ở nhà chị.

Trong bao lâu, biết không?

Trong vòng đúng chín tháng,

Không thiếu thừa một ngày.

Kèm theo bao phiền toái

Liên quan đến chuyện này.

Cuối cùng, cô chị nói:

Em nên về nhà chồng,

Hay tìm chỗ nào đấy,

Đỡ cho chị, được không?”

Cô em nghe, dãy nảy,

Rồi xách túi ra đi,

Trách chị cạn tình nghĩa,

Coi không ơn huệ gì

Việc chị đã chín tháng,

Tức gần ba trăm ngày,

Bao cả ăn, cả ở,

Cho quần áo, dép giày.

Thế đấy, chuyện có thật,

Cũng chẳng hiếm ở đời.

Tôi kể, muốn lưu ý

Sự vô ơn con người.

Chính xác hơn - ngu dốt.

Ngu dốt thành tham lam.

Tham lam thành thù hận,

Trong ý nghĩ, việc làm.

Tương tự, vì ngu dốt,

Mà chị em một nhà,

Ghen ghét nhau đủ chuyện,

Làm đủ trò xấu xa.

Ừ, sự đời thế đấy.

Vậy biết mà răn mình.

Nhớ làm theo lời Phật

Để thoát vòng vô minh.

330

Vua hề Sác-lô nói:

“Nếu một ngày trôi qua,

Bạn không cười, thì phí

Ngày ấy đã trôi qua.”

331

Khen một phụ nữ đẹp.

Bạn yên tâm, người này

Sẽ rất biết ơn bạn,

Và vui suốt cả ngày.

Nhưng, dại miệng chê xấu,

Xin cược một ăn mười:

Người ấy sẽ nhớ mãi

Và ấm ức suốt đời.

332

Cái đẹp về hình thức

Không thực sự bền lâu.

Nhưng đó chính là cái

Người ta đến với nhau.

Cái đẹp về tính cách

Mới thực sự bền lâu.

Và nó chính là cái

Gắn người ta với nhau.

333

Mọi cái có giới hạn.

Dẫu yêu thật, yêu sâu,

Vợ chồng cũng có lúc

Mệt mỏi vì yêu nhau.

Sẽ trục trặc một chút.

Sẽ hụt hẫng đôi điều.

Đó là một dạng nghỉ.

Rồi lại tiếp tục yêu.

335

Khi quyết định gì đó,

Thì tiếc thay, nhiều người,

Chỉ dựa theo cảm tính,

Chủ quan và nhất thời.

Trong khi đáng lẽ họ

Chịu khó giành thời gian

Cân nhắc các yếu tố

Lâu dài và khách quan.

336

Các vũ khí hủy diệt

Và thảm họa môi trường

Có thể đẩy nhân loại

Vào kết cục bi thương.

Trái đất thời hồng thủy

Vốn không có bóng người.

Có thể nó quay lại

Là hành tinh không người.

337

Về tình dục, phụ nữ

Có hấp dẫn hay không -

Hơn một nửa phụ thuộc

Vào gu của đàn ông.

339

Phải luôn luôn phân tích.

Phải luôn luôn nghi ngờ.

Phải luôn luôn tỉnh táo.

Còn phán xét thì chờ.

341

Rốt cục, ta phải chọn:

Tự đi hết cuộc đời,

Hay để người ta kéo

Đến tận cuối kiếp người.

342

“Trong chính trị, ngu dốt

Nhiều khi cũng rất cần.”

Một hoàng đế nước Pháp

Từng nói thế nhiều lần.

343

Khoảng cách giữa Trái Đất

Và Mặt Trăng không xa

Bằng khoảng cách suy nghĩ

Giữa đàn ông, đàn bà.

344

Platông, thời cổ đại,

Nói câu này lạ đời:

“Muốn hạnh phúc, phải biến

Cuộc sống thành trò chơi.”

345

Một người không chịu khó

Thỉnh thoảng ngước nhìn lên,

Thì người ấy sẽ nghĩ

Mình cao hơn người bên.

347

Có chuyện này thật lạ,

Biết cả chục năm nay,

Mà ngại, không dám nói.

Chuyện là như thế này.

Tôi luôn có cảm giác,

Rất thật và rất gần,

Như thể có ai đó

Kiểu một dạng quí nhân,

Đang lặng lẽ theo dõi,

Phù trợ tôi suốt đời.

Quả thật đúng như thế,

Các bác nghe, đừng cười.

Có không ít thời điểm

Tai họa đã kề bên,

Thế mà tôi thoát hiểm,

Bí ẩn và ngẫu nhiên.

Một lần, xe đang chạy,

Đường vắng, tốc độ cao,

Có một bác ngán sống,

May phanh kịp, không sao.

Lúc ấy tôi sợ quá,

Đến tê cứng cả người.

Thế mà phanh tự dẫm.

Đúng là nhờ ơn trời.

Lại nữa, tôi thơ phú,

Biết tiền bạc là gì,

Thế mà tiền tự đến,

Có lúc đuổi không đi.

Làm thơ, nhiều lúc tịt,

Đực mặt như ông ngây,

Rồi nghe như ai mách

Phải thế này, thế này.

Tôi vốn không mê tín,

Cũng đủ lớn, đủ khôn.

Nhưng sự thật thế đấy.

Nếu cần tôi thề luôn.

Thật lạ, các bác nhỉ.

Thế là tôi gặp may.

Tôi cũng mong các bác

Được phù trợ thế này.

348

Nếu muốn biết ai đấy

Ngu đần hay thông minh,

Hãy lắng nghe người ấy

Nêu câu hỏi của mình.

349

Đầu tư cho kiến thức,

Tức học hành thành người,

Là đầu tư lợi nhất,

Một vốn được mười lời.

Con nông dân, nghèo khổ,

Sự lựa chọn không nhiều,

Học là cách duy nhất

Để cả nhà thoát nghèo.

350

Không một ai có thể

Làm anh thấy thấp hèn,

Trừ phi anh cho phép,

Trè phi anh muốn hèn.

Gandhi nói câu ấy,

Mà đã nói từ lâu.

Các bác ngẫm thì biết.

Chắc chắn không sai đâu.

351

Một xã hội đích thực

Tự do, không giáo điều

Là xã hội chấp nhận

Những ý kiến trái chiều.

Một chính phủ đích thực

Phục thiện và thông minh

Là chính phủ kiên nhẫn

Nghe dân chỉ trích mình.

352

Chỉ thực sự hạnh phúc

Những ai biết hài lòng

Cả khi chưa có cái

Mà họ vẫn hằng mong.

353

Cái khó trong cuộc sống -

Phải nghĩ trước trong đầu:

Đi cầu nào tốt nhất

Và lúc nào chặt cầu.

354

Để thành người hạnh phúc,

Có hai cách khác nhau:

Hoặc là tăng của cải,

Hoặc là giảm nhu cầu.

Cách thứ nhất hơi khó,

Vất vả, lại lâu dài.

Cá nhân tôi, thú thật,

Luôn chọn cách thứ hai.

355

Không may ngã xuống hố.

Điều ấy cũng chẳng sao,

Miễn là anh biết được

Leo lên bằng cách nào.

Nhưng điều quan trọng nhất,

Là phải cố từ nay

Không sẩy chân lần nữa

Để rơi xuống hố này.

356

Mẹ Teresa nói

Nhiều câu đúng và hay.

Xin phép Mẹ được trích

Một số câu thế này.

Đói ăn là đau khổ,

Nhưng đau khổ hơn nhiều

Là con người khi sống

Phải đói tình thương yêu.

Vì thời gian có hạn,

Nếu mải phán xét đời,

Chẳng còn lúc nào nữa

Để ta yêu thương người.

Một khi ta không thể

Làm những việc lớn lao,

Hãy cố làm việc nhỏ

Bằng tình yêu lớn lao.

359

Một khi đã sai đường,

Thì nhất quyết quay lại.

Dù đi xa đến đâu,

Cũng nhất quyết quay lại.

360

Người đàn ông thành đạt

Là người kiếm tiền nhiều,

Nhiều đến mức vượt quá

Số tiền vợ chi tiêu.

Người phụ nữ thành đạt,

Tức là người gặp may,

Nhờ mình hay số phận,

Kiếm được ông chồng này.

361

Ta không thể để mất

Cái chưa có bao giờ.

Đừng buồn vì hiện thực

Không giống như ước mơ.

362

Một triết gia có nói:

“Việc hy vọng cuộc đời

Đối xử với anh tốt

Vì anh yêu mọi người

Thì cũng chẳng khác mấy

Việc bảo bò thế này:

“Mày đừng húc tao nhé.

Tao là người ăn chay.”

363

Rất khó chịu, ai đó

Cứ bàn tán về mình.

Càng khó chịu, ai đó

Không bàn tán về mình.

364

Những gì được miễn phí

Thì đừng bỏ tiền mua.

Muốn tiết kiệm tiền bạc,

Đừng ăn quả trái mùa.

365

Ở đời, rất có thể

Có người thích ăn chay

Không vì yêu động vật,

Mà vì ghét cỏ cây.

366

Chính vì người trẻ tuổi

Chưa chín chắn, thông minh,

Nên họ dám liều mạng

Làm cái vượt sức mình.

Và họ đã làm được.

Trong khi đó, người già,

Quá thông minh, chín chắn,

Chỉ rung đùi, pha trà.

367

Cười là rất quan trọng,

Hơn thế, chẳng mất tiền.

Nếu cười mà bị cấm,

Chắc khối người phát điên.

368

Bà Marcos, hoa hậu,

Cựu đệ nhất phu nhân,

Của một vị tổng thống

Xứ đảo Phi Luật Tân.

Khi ông chồng bị lật,

Bà bị triệu ra tòa.

Bà khóc, đỏ cả mắt.

Ai nhìn cũng xót xa.

“Thưa tòa, oan tôi quá.

Người ta vu khống tôi.

Về số giày, họ nói

Tôi có ba nghìn đôi.

Trong khi tôi chỉ có

Đúng một nghìn sáu trăm.

Tôi khẳng định chắc chắn

Rằng họ đã đếm nhầm.

Dẫu là vợ tổng thống,

Tôi chẳng giàu có gì.

Nhiều hôm muốn ra phố,

Chẳng có giày mà đi…”

Nói đoạn, bà lại khóc.

Ông chánh án mủi lòng.

Hình như có ai đó

Thút thít trong đám đông.

Câu chuyện này có thật

Làm tôi nhớ trước đây

Mụ Vợ tôi thường đứng

Trước tủ quần áo đầy.

Không, xin lỗi, hai tủ,

Đủ các loại áo quần.

Thế mà buồn rười rượi,

Nét mặt cứ bần thần.

Rồi Mụ kêu đời khổ.

Tôi nghe mà thấy thương.

Mụ kêu không có váy

Để mặc đi ra đường…

Hệt như bà Marcos.

Một nghìn sáu trăm đôi

Mà không giày ra phố.

Thật thương Mụ Vợ tôi.

Phụ nữ là thế đấy,

Không một ngoại lệ nào.

Ngẫm mà thấy tội nghiệp.

Ta, đàn ông, tính sao?

Nếu muốn, cứ kiểm chứng.

Xin mời các ông chồng

Lặng lẽ quan sát vợ,

Xem tôi nói đúng không.

369

Điều này xin lưu ý:

Hai người mà chuyện trò,

Thì tiếng nghe rất to

Khi trăm người im lặng.

370

Thời gian, với tất cả,

Tưởng như nhau, vậy mà

Thời gian nhiều hay ít

Lại hoàn toàn do ta.

371

Hầu hết người vĩ đại

Cũng lỗi lầm như ta.

Nhưng vì họ vĩ đại,

Mọi người không nhận ra.

372

Thà chấp nhận thất bại,

Hơn thắng mà lừa người.

Thua, chỉ đau một chốc.

Thắng, phải đau suốt đời.

373

Trời lúc mưa, lúc nắng.

Đời lúc bi, lúc hài.

Với người, có ngày ngắn,

Có ngày lại rất dài.

374

Cái gì mà quá tốt

Hay quá xấu ở đời,

Thường không được lâu lắm.

Đúng cả với con người.

Người quá xấu, quá tốt

Không sống thọ lắm đâu.

Chỉ làng nhàng ở giữa
Mới răng long, bạc đầu.

375

Chúng ta, ai cũng vậy,

Nhiều khi trên đường đời,

Vấp chân vào sự thật,

Chững lại, đau điếng người.

Sau một phút choáng váng,

Nhiều người trong chúng ta

Rùng mình rồi đi tiếp,

Như không gì xẩy ra.

376

Một người mà có thể

Ngoái lại nhìn rất xa,

Người ấy càng có thể

Nhìn phía trước rất xa.

377

Người dù tốt đến mấy,

Mà hèn nhát, than ôi,

Thì những cái tốt ấy

Là số không mà thôi.

378

Thời đại của Hi Tech

Gây khó cho người già.

Con cho cái Ipad,

Vứt mãi trong xó nhà.

Một lần mở, rồi tắt,

Chẳng biết tắt ở đâu.

Chạy sang nhờ hàng xóm

Ngượng đến đỏ da đầu.

Tự nhiên thấy sờ sợ

Cái thằng Ipad này.

Nó đảo hình, thật khổ,

Bắt ngoẹo đầu, nghiêng tay.

Thôi, quay về kiểu cũ,

Cứ Low Tech cho lành.

Mổ cò, nện bàn phím,

Vừa chắc lại vừa nhanh.

Đành phải bảo con gái

Đừng cho nữa, tốn tiền.

Acer bố còn tốt,

Tám năm, còn mới nguyên.

381

Những người lùn hèn kém,

Không đủ trí thông minh

Để thấy và chấp nhận

Những người cao hơn mình.

Người khổng lồ hào hiệp,

Vì quá lớn, quá cao

Không để ý thấy họ

Đánh lén từ phía nào.

382

Bớt một chút cáu giận,

Bớt một chút buồn phiền.

Bớt một chút lười biếng,

Bớt một chút tiêu tiền.

Tăng một chút suy nghĩ,

Tăng một chút vị tha

Tăng một chút yêu vợ,

Tăng một chút ở nhà.

Đấy, bài toán số học,

Cho mình, cho gia đình.

Cộng trừ rất đơn giản

Thành hạnh phúc, yên bình.

383

Albert Einstein nói:

“Quan trọng nhất trong đời

Là phải đặt câu hỏi,

Mọi lúc và mọi nơi.”

Chính nhờ đặt câu hỏi,

Mà xã hội tiến lên.

Và rồi cũng nhờ nó,

Người ta kiếm được tiền.

384

Không cần gì phải nghĩ

Quá nhiều về tương lai.

Không chờ nó cũng đến,

Mà ngày một, ngày hai.

385

Xin hãy cho tôi biết

Anh đọc loại sách nào,

Tôi sẽ nói anh biết

Anh thuộc loại người nào.

Tương tự, anh chọn nick,

Avatar, chọn màu

Cũng cho người ta biết

Trình độ anh đến đâu.

Còn còm thì khỏi nói.

Tôi tinh lắm, nhiều khi

Đọc nửa câu đã biết

Anh là loại người gì.

386

Có những cái ta biết

Từ thời trẻ, than ôi,

Đến lúc già mới hiểu.

Hiểu được thì muộn rồi.

387

Bắt đầu một ngày mới,

Nên nhớ, bằng nụ cười.

Rồi mang nụ cười ấy

Đi đến với mọi người.

388

Đàn ông mà lịch sự,

Thì với vợ của mình:

Một, không được nhớ tuổi.

Hai, luôn nhớ ngày sinh.

389

Có con đường ngắn nhất

Để vượt qua khó khăn,

Là đi xuyên qua nó.

Các đường khác không cần.

390

Anh yêu tôi, rất tốt,

Nhưng nên yêu vừa vừa.

Yêu dài lâu, chung thủy,

Cả khi nắng, khi mưa.

391

Một khi đã nghèo đói,

Đừng nên khoe tổ tiên.

Một khi là hảo hán,

Không sợ xuất thân hèn.

392

Nghèo, nói chuyện đạo đức,

Ai cũng là thánh nhân.

Giàu, nhờ nhau giúp đỡ,

Chuyện mới vỡ ra dần.

393

Dân Anh có ngạn ngữ:

Cưới được người vợ ngoan

Bằng vạn đồng tiền thưởng.

Điều ấy khỏi phải bàn.

Vậy nếu ta may mắn

Trúng thưởng một triệu đồng,

Tức là ta có được

Trăm bà vợ, đúng không?

394

Một người dám thừa nhận

Sự yếu kém của mình,

Thì người ấy thực sự

Dũng cảm và trưởng thành.

396

Muốn thấy trời sáng sủa,

Thì việc làm đầu tiên

Là phải bỏ khỏi mắt

Cặp kính râm màu đen.

397

Rất quan trọng thứ bậc

Được xếp ở nhà trường.

Quan trọng hơn, thứ bậc

Được tôn trong đời thường.

398

Thành công hay thất bại

Là việc riêng từng người.

Thế mà ta đùn đẩy,

Cứ bảo là do trời.

399

Lão Tử xưa từng nói:

Những việc khó xưa nay,

Phải làm từ chỗ dễ

Làm đều đặn hàng ngày.

Còn những việc đại sự

Thì phải nên bắt đầu

Làm từ chỗ khó nhất,

Chỗ dễ để làm sau.

400

Napoleon nói:

“Không có nghề nào hèn.

Người làm nghề mà vụng

Mới đáng gọi là hèn.”

PHẦN NĂM

401

Cái nghèo đáng sợ nhất -

Không tài năng như người.

Không có chí tiến thủ

Là cái hèn nhất đời.

402

Yêu nhau thường giận dỗi.

Giận dỗi cũng là yêu.

Nhưng như canh thêm muối.

Cẩn thận, đừng cho nhiều.

403

Tôi quan sát, và thấy

Những ai ít nhu cầu

Thì người ấy sống sướng.

Nghiêm túc, không đùa đâu.

Như tôi đây chẳng hạn,

Sống sướng và an nhàn,

Vì nhu cầu rất ít -

Chỉ viết thơ, chơi đàn.

404

Giờ người Mỹ họ nói:

Hạnh phúc trong hôn nhân

Là vấn đề may rủi.

Chẳng biết đâu mà lần.

Tôi cũng nghĩ như thế,

Một ý nghĩ nặng nề:

Hôn nhân luôn có số,

Hệt như chơi lô đề.

406

Ta thấm thía hạnh phúc

Khi đã từng khổ đau.

Nhờ nó ta có được

Cách nhìn đời thêm sâu.

407

Hạnh phúc to lớn nhất

Chỉ có ở những người

Luôn một mình, cô độc,

Bận rộn lo việc đời.

408

Chỉ những người sĩ diện,

Bốc đồng hay điên điên,

Mới nói họ hạnh phúc

Mà không cần đến tiền.

409

Vương quốc của hạnh phúc

Giống như tòa lâu đài

Trong các truyện cổ tích,

Có tường rào đầy gai.

Và bạn phải chiến đấu,

Chiến thắng các con rồng

Canh giữ lâu đài ấy,

Mới vào được bên trong.

Một khi chiếm được nó,

Bạn phải giữ làm sao

Để nó không biến mất

Như trong giấc chiêm bao.

410

Đàn ông yêu phụ nữ

Không phải vì nói hay.

Ngược lại, vì im lặng,

Cùng nét mặt thơ ngây.

Đúng thôi, nếu ngược lại,

Phụ nữ mà nói nhiều

Cả khi đang tìm hiểu,

Thì ma nào nó yêu.

411

Có điều này rất đúng,

Mọi thời và mọi nơi:

Người khôn thích học hỏi.

Người ngu thích dạy đời.

412

Sống chậm và giản dị -

Cách sống của người khôn.

Nó thực sự rất tốt

Cho thế xác, tâm hồn.

413

Không có chuyện “bế tắc”,

Chỉ có chuyện nhiều người

Không dám bỏ cái cũ,

Tìm cái mới ở đời.

Sao bạn lại “bế tắc”?

Mà “bế tắc” cái gì?

Đời còn nhiều phương án.

Thích cái nào, chọn đi.

414

Khi chia tay ai đó

Ta không dám ngoái đầu,

Chỉ vì sợ không thấy

Có ai nhìn phía sau.

415

Cuộc đời luôn bí ẩn,

Như vũ trụ bao la.

Người ta tưởng là bạn,

Có thể bỏ rơi ta.

Trong khi rất có thể

Người ta tưởng kẻ thù,

Khi ta gặp hoạn nạn,

Vào thăm ta trong tù.

416

Không có chuyện ai đó,

Đọc mấy bài châm ngôn,

Ứng xử tốt hơn hẳn,

Lịch thiệp và ôn tồn.

Con người vốn bảo thủ,

Tức là da rất dày.

Kiểu nước đổ đầu vịt,

Đọc xong rồi quên ngay.

Vì sao? Vì phần lớn,

Tôi đã nói nhiều rồi,

Họ đọc, không suy nghĩ.

Không nghĩ thì thế thôi.

Thật buồn, người như vậy

Chiếm đến chín phần mười.

Họ chỉ biết tính toán,

Toàn chuyện vặt trong đời.

Hãy ngẫm mình thì biết

Tôi nói đúng hay sai.

Nhiều người đọc, có lẽ,

Cũng suýt soát nghìn bài.

417

Trước khi trách người xấu,

Nhắc lại cũng không thừa:

Hãy hỏi mình đối xử

Với người khác tốt chưa?

418

Nhiều khi ta rỗi việc,

Có cả núi thì giờ,

Thế mà ta thấy vội

Mỗi lần phải đứng chờ.

419

Điều này thành qui luật:

Thành phố lớn, giàu hơn,

Thì con người ở đấy

Càng cảm thấy cô đơn.

420

Người hạnh phúc thực sự

Không nghĩ mình hơn người.

Chỉ mấy bác trọc phú

Mới nghĩ mình nhất đời.

421

Người mà thành con thú,

Thì không con nào bằng.

Vì nó có đầu óc

Ngoài móng vuốt và răng.

422

Nhờ thành tựu y học,

Bạn có thể sống lâu.

Nhưng quãng đời đẹp nhất

Là hai mươi năm đầu.

Còn lại là rất khổ -

Lo lấy vợ, có con.

Rồi việc làm, lương lậu,

Rồi bị đánh no đòn.

Phần cuối đời thì nản.

Lọ mọ buổi xế chiều.

Không khéo rồi hai cụ

Lại mỗi người một niêu.

423

Cần bao năm làm việc

Mới mua nổi ngôi nhà?

Cần bao nhiêu tiền bạc

Để vợ khỏi kêu ca?

Cần bao năm tu luyện

Mới đạt đến cõi thiền?

Cần bao nhiêu tĩnh lặng

Mới chạm đến bình yên?

424

Khi cuộc sống no đủ,

Nhiều người đến chùa chiền.

Họ thắp hương, vái lạy,

Cúng vàng mã, cúng tiền.

Nhưng công bằng mà nói,

Họ không cúng thần linh

Mà cúng sự sợ hãi

Và cúng bản thân mình.

425

Hạnh phúc không có sẵn

Để mua bán, trao tay.

Hạnh phúc phải tự tạo

Qua công việc hàng ngày.

426

Nghèo không gì đáng xấu.

Xấu là nghèo mà lười.

Già không phải bi kịch,

Nếu biết cách nghỉ ngơi.

Chết cũng không đáng sợ.

Cái đáng sợ hơn nhiều

Là sống thừa, vô bổ,

Không hoài bão, tình yêu.

427

Suy nghĩ làm ta mệt,

Nhiều khi gây buồn lo,

Nên ít người suy nghĩ.

Theo lời Bernard Shaw:

“Hai phần trăm người nghĩ.

Ba phần trăm là người

Tưởng mình biết suy nghĩ.

Nhưng không nghĩ, vì lười.

Vậy là số còn lại,

Tức chín lăm phần trăm,

Không bao giờ suy nghĩ.

Tuyệt đối không thể nhầm.”

428

Cưới nhau, đeo nhẫn cưới

Là chuyện rất thường tình.

Ai có thể ngờ nó

Làm đàn ông vô sinh?

Có một nhà khoa học,

Người Belorussia,

Chứng minh đeo nhẫn cưới,

Rất không tốt cho ta.

Vì ở ngón áp út,

Mạch máu, dây thần kinh

Vướng nhẫn nên gây họa,

Mà tai họa ái tình.

Ông ấy bảo nhiều vị

Mang nhẫn là tịt luôn,

Không còn muốn gần vợ.

Thế thì thật đáng buồn.

Đây là chuyện nghiêm túc.

Vậy, tôi khuyên mọi người

Cởi nhẫn ra cho gọn,

Kẻo bất lực, nó cười.

429

Lý do của hầu hết

Các bi kịch gia đình,

Là đàn ông, lấy vợ,

Không còn yêu vợ mình,

Chí ít không nồng nhiệt

Như buổi hẹn lần đầu.

Không ngất ngây hạnh phúc,

Say đắm nhìn mắt nhau.

Cứ như thể rằng họ

Tìm cách lừa được nàng,

Coi như hết nghĩa vụ

Phải âu yếm, dịu dàng.

430  

Con gái gọi là đẹp

Thì phải biết làm duyên.

Vợ được gọi vợ tốt

Thì không đòi chồng tiền.

Chồng muốn thành tử tế,

Phải về nhà đúng giờ.

Khi lên giường, tuyệt đối

Không được để vợ chờ.

431

Mark Twain có nói:

“Khi anh thuộc số đông,

Thì càng phải suy nghĩ

Liệu mình có đúng không.”

432

Khi một mình anh đúng,

Mà đa số thì không,

Thì anh đang gặp khó,

Vì không giống số đông.

433

Người mà quá nghiêm túc,

Thường là do quan liêu,

Hay đầu óc nhỏ hẹp,

Thích xét nét mọi điều.

Người thực sự tài giỏi,

Biết trông rộng, nhìn xa,

Thường thoải mái, dễ tính,

Đôi khi còn xuề xòa.

434

Đã muốn làm việc lớn,

Thì quên chuyện an toàn.

Muốn mình được an toàn

Thì quên đi việc lớn.

435

Muốn xem người nào đó

Lớn hoặc bé thế nào,

Hãy xem các chuyện vặt

Làm hắn bực ra sao.

436

Đừng sợ, khi ai đó

Ném gạch về phía anh.

Hãy bình tĩnh nhặt chúng,

Xây nền móng cho mình.

437

Sự giàu có có thể

Dạy chúng ta nhiều điều.

Nhưng dạy nhiều gấp bội

Chính là sự đói nghèo.

Vậy xin đừng nhăn nhó

Khi mình không có tiền.

Ngược lại, nếu có thể,

Hãy vui vì thiếu tiền.

438

Người được trời may mắn

Cho bộ óc thông minh,

Thì lại càng phải học

Để giữ nó cho mình.

439

Khi một người nào đó

Muốn làm một việc gì,

Thì tôi nghĩ sớm muộn

Sẽ làm được, tin đi.

Rốt cuộc vẫn không được?

Thì có nghĩa người này

Chưa thực sự mong muốn,

Chưa cố thử hàng ngày.

824

Nói về sự tốt bụng,

Tôi xin kể chuyện này,

Một câu chuyện có thật

Tôi chứng kiến chiều nay.

Có chiếc xe loại xịn,

Giá những mấy tỉ đồng,

Đỗ cạnh đường, bất chợt,

Một bà lão hàng rong

Đi ngang qua, trượt ngã,

Trời vừa mưa, đường trơn.

Chiếc đòn gánh tai ác

Va vào xe, tróc sơn.

Chủ xe, một ông béo,

Ra khỏi xe, mắng bà,

Rồi bắt đền hai triệu:

“Nào, tiền đâu, nôn ra!”

Bà hàng rong mếu máo.

Làm hỏng thì phải đền.

“Em thôn quê, khốn nỗi,

Biết lấy đâu ra tiền?

Hay em có nồi trứng,

Bác lấy tạm được không?

Em cắn cỏ lạy bác,

Mong bác tạm bằng lòng.”

Ông chủ xe béo tốt

Nhìn bà lão nông dân

Suốt một lượt, khinh bỉ,

Từ đầu cho đến chân.

Cuối cùng ông đồng ý,

Bê nồi trứng lên xe,

Chiếc xe những mấy tỉ,

Rồi rồ máy: A-lê!

Đám đông nhìn, thán phục

Rồi an ủi bà già:

May gặp được người tốt,

Chứ không thì bán nhà.

Câu chuyện chỉ có thế,

Không thêm bớt chút nào.

Đúng là người tốt bụng

Và nhân đức làm sao.

441

Tôn giáo là nền tảng

Của đạo đức ở đời,

Chứ không phải thuốc phiện

Nhằm ru ngủ con người.

Tôn giáo giúp hướng thiện,

Kìm cái ác trong ta.

Xã hội thiếu tôn giáo,

Xã hội không hài hòa.

442

Tặng Trương Xuân Danh

Sáng, ra sàn nhà đất,

Bỗng gặp cậu học trò,

Giờ là thư ký ruột

Một đại gia rất to.

Đại gia bất động sản,

Nơi tôi đến mua nhà.

Trông cậu cũng rất oách,

Ra dáng “tiểu đại gia”.

Khoảng hơn ba mươi tuổi,

Có xe riêng Lếch-xù.

Tay cầm chiếc điện thoại

Loại đắt tiền - Vertu.

Thầy trò chuyện vui lắm.

“Trước mày chuyên học nghèo!”

“Dạ thưa, giống các bạn,

Cũng có, nhưng không nhiều.

Dạ, thầy mua Penhouse

Hay làm cái vi-la?”

“Không, thầy mua căn hộ,

Băm tám mét thôi mà.”

Chiếc Vertu lập tức

Liền lên tiếng: “A-lô,

Thế này, thế này nhé…

Chúng mày liệu mà lo!”

Hai mươi phút sau đó

Tôi làm xong hợp đồng

Căn hộ băm tám mét,

Tầng đẹp, cửa hướng đông.

Không phải trả chênh lệch,

Không cả phí sang tên.

Còn được một nàng tiếp,

Một nàng đẹp như tiên.

Rồi thầy trò vui vẻ

Ngồi, cùng uống nước chanh,

Hỏi han chuyện công việc,

Ôn chuyện xưa học hành.

“Con định đi học lại,

Thầy cho học nghèo không?”

“Không, mày thì phải đóng,

Một buổi bảy nghìn đồng.”

Chia tay học trò cũ,

Mua được nhà thật vui.

Nhanh chóng, đúng giá gốc,

Mà vẫn thoáng bùi ngùi.

Là thầy, tôi thực sự

Mừng cho người học trò

Có Vertu, Lexus,

Tháng cả chục nghìn đô.

Nhưng, với ba mươi tuổi,

Thế có nhiều quá không?

Có nhiều tiền là tốt,

Nhưng cũng phải đề phòng.

Trong xe có chai rượu,

Cứ sợ học trò chê,

Định tặng mà ngần ngại,

Cuối cùng đành đem về.

Mỗi thế hệ một khác,

Khó mà nói rõ ràng.

Cảm ơn vụ nhà nhé.

Mong cho mày vững vàng!

444

Nếu muốn biết ai đó

Là loại người thế nào -

Xem người ấy đối xử

Với cấp dưới ra sao.

446

Có thể ví phụ nữ

Như gói trà, chừng nào

Chưa cho vào nước nóng,

Chưa biết nó ra sao.

447

Không khó để nhận biết

Thế nào là sách hay.

Sách hay là những cuốn

Ta muốn đọc hàng ngày.

Còn thơ hay, ngoài ý,

Nhất thiết phải có vần.

Về khoản này, mời đọc

Ông Béo Thái Bá Tân.

449

Một khi đã bất hạnh,

Thì bất hạnh một mình.

Còn hơn phải bất hạnh

Với nhiều người xung quanh.

451

Rất nhiều người, tôi biết,

Mang tiếng là sinh viên,

Không lo chuyện đọc sách

Mà chỉ lo chuyện tiền.

Không ít người, thậm chí

Chưa từng đọc bao giờ,

Dù một cuốn tiểu thuyết,

Tập truyện ngắn hay thơ.

Thế mà không xấu hổ,

Dẫu mình biết với mình.

Thế mà muốn cao học,

Muốn hiểu đời, thông minh.

Cho phép tôi nói thật,

Tin hay không thì tùy.

Người mà không đọc sách,

Coi như không biết gì.

452

Người ta cứ hay nói:

“Chân lý này giản đơn”.

Thực ra mọi chân lý

Không bao giờ giản đơn.

453

Người ta thường hay ví

Cơ thể người đàn bà

Là cả một vũ trụ

Đầy bí ẩn sâu xa.

Và điều bí ẩn nhất

Là nụ cười Joconde.

Chính nó, nụ cười ấy

Luôn hấp dẫn đàn ông.

454

Sức mạnh của một người

Không ở chỗ nâng tạ,

Mà tự nâng chính mình

Sau mỗi lần vấp ngã.

455

Sự thù hận người khác

Cứ mang mãi trong lòng,

Cùng thời gian, sẽ nặng

Và làm lưng anh còng.

456

Sớm hoặc muộn, đến lúc

Anh phải xua khỏi đầu

Những bi kịch vặt vãnh,

Những con người không đâu.

Hãy đến với người tốt,

Những người làm anh cười.

Hãy vui và hạnh phúc,

Ngắn ngủi một đời người.

457

Tốt hơn, nên dừng lại

Khi không còn tin nhau.

Càng phải nên dừng lại

Khi không tôn trọng nhau.

Tình yêu là quan hệ

Bình đẳng và hai chiều.

Tình yêu mà áp đặt,

Không còn là tình yêu.

458

Một khi bạn tìm kiếm

Những cái đẹp ở người,

Nhất định bạn tìm thấy,

Và sẽ thêm yêu đời.

Hơn nữa, cùng năm tháng,

Những điều tốt đẹp này

Sẽ biến thành của bạn

Tự lúc nào không hay.

459

Đời lúc sướng, lúc khổ.

Như phím đàn dương cầm,

Phím đen và phím trăng,

Phím bổng và phím trầm.

Không thể làm nên nhạc

Nếu đàn thiếu phím đen.

Không thể có cuộc sống

Thiếu những nốt ưu phiền.

460

Khi ta sống tử tế,

Không làm hại người nào,

Ta không cần để ý

Mọi người nghĩ ra sao.

Ta sinh ra để sống,

Cho mình, chỉ cho mình.

Sao cứ phải vương vấn

Về những người xung quanh?

461

Vật có thể thay đổi.

Bạn có thể đi xa.

Nhưng đời không dừng lại

Để chờ đợi chúng ta.

462

Ở đời, nếu để ý,

Ta sẽ thấy điều này:

Cái gì hay, không dễ.

Cái gì dễ, không hay.

464

Việc anh thổi tắt nến

Nhà hàng xóm trong đêm

Không có nghĩa nhờ thế

Nến nhà anh sáng thêm.

1465

Hôm nay tôi vừa gặp

Một siêu, siêu đại gia.

Ô tô ba mươi tỉ.

Điện thoại - hai tỉ ba.

Ông ăn nắm xôi lạc,

Rít một điếu thuốc lào.

Cho hai chân lên ghế,

Rồi ngáp: “Ta làm nào!”

Tôi đứng lặng quan sát,

Không khỏi không ngạc nhiên:

Ông nông dân chân đất

Kiếm được cả núi tiền.

Có thể ông rất giỏi,

Hoặc xã hội ngu lâu.

Nhưng quả ông hiện tại

Là người giàu, cực giàu.

Chủ mười chín khách sạn

Suốt từ Bắc chí Nam,

Nhiều khu chung cư lớn,

Tạo hàng vạn việc làm.

Nhiều người dân thành phố

Nhờ bác mà có nhà.

Đúng thế, người Hà Nội

Ơn nông dân đại gia.

Tự nhiên thấy phục bác,

Người cùng quê với tôi.

Định mấy lời trò chuyện,

Nhưng ngại ngần, lại thôi.

Vì đại gia đang bận

Thong thả rít điếu cày.

Mắt lim dim, chắc nhớ

Những ngày xưa đi cày.

467

Nếu bạn thấy ai đó

Sống một mình cô đơn,

Thì có nghĩa người ấy

Thích sống cách này hơn.

Và rằng họ đã cố

Hòa nhập với mọi người,

Nhưng rồi phải thất vọng

Mà tách ra khỏi đời.

Trái tim tưởng chai cứng,

Nhưng thật sự rất mềm

Và đang cần giúp đỡ.

Trái tim đau về đêm.

468

Tôi vui, làm được việc

Ít ai đã từng làm,

Vì nó khó, rất khó,

Nhất là ở Việt Nam.

Việt Nam, như ta biết,

Một đại cường quốc thơ.

Hầu như ai cũng viết,

Đọc thì chẳng bao giờ.

Thế mà tôi, gian lắm,

Tôi lừa được nhiều người

Đọc thơ tôi: bước một -

Thơ nhí nhố, gây cười.

Thế là các bác nghiện,

Từ già đến trẻ con.

Bước hai - chính là lúc

Tôi đăng thơ châm ngôn.

Thằng thơ này thường ngắn,

Rất hợp với nhiều người.

Và quan trọng hơn cả -

Có bài học dạy đời.

Nhiều friends thú thật

Đã đọc chúng hàng ngày;

Rằng chúng giúp mở mắt

Cho thấy nhiều cái hay;

Rằng nhờ chúng mà họ

Có cách nghĩ khác xưa.

Sống tốt và hướng thiện,

Không dễ dàng bị lừa.

Thế là tôi hạnh phúc.

Có thể nói nhất đời.

Vì thấy mình cũng sống

Có ích cho mọi người.

Tôi, nhu cầu vốn ít,

Nay già, chẳng cần gì.

Thực lòng mong các bác

Tốt, hạnh phúc cực kỳ.

Nhân tiện cũng xin lỗi

Vì vụ lừa nói trên,

Dù nó có thể giúp

Các bác thành thánh hiền.

PS

Còn có một cái nữa.

Ai cần, tôi giúp thêm.

Có tiền thì càng tốt.

Không tiền - no problem.

Đó là mời đến lớp,

Tôi dạy tiếng Ăng-lê.

Bảo đảm chuẩn quốc tế,

Lại rất vui, xin thề!

Các bác nữ lớn tuổi

Có thêm dịch vụ này:

Là vừa dạy vừa dỗ.

Thích thì mời đến ngay!

469

Suy nghĩ trước khi nói.

Điều ấy đúng xưa nay.

Nhưng trước khi suy nghĩ,

Phải đọc sách hàng ngày.

470

Có thể có ai đó

Sẵn sàng chết vì anh.

Nhưng không ai có thể

Sống hộ cuộc đời anh.

471

Quả thật không đơn giản,

Một người luôn đúng giờ

Sống với những người khác

Giờ cao su, lờ phờ.

Người không biết nói dối

Sống giữa một cộng đồng

Nói dối không thấy ngượng.

Các bác bảo mệt không?

Xã hội ta thế đấy.

Cái xấu thành thói quen.

Anh nào định sống tốt

Thì bị cho là điên.

Tôi cũng thấy mệt lắm.

Các bác thì thế nào?

Hay ta thử nói dối

Rồi muộn giờ xem sao?

Tôi dám chắc nhiều bác

Từng mệt mỏi như tôi,

Nhưng cuối cùng chán nản,

Rồi phẩy tay buông xuôi.

Nói cách khác, xã hội

Biến họ từ người ngay

Thành những người giả dối

Trong ứng xử hàng ngày.

Tôi, vốn chẳng là thánh,

Là người như mọi người.

Nhưng tôi đang chống đỡ.

Mệt lắm, sống ở đời.

473

Cái đẹp được thể hiện

Trong ứng xử đời thường,

Không phải ở khuôn mặt

Bạn ngắm nhìn trong gương.

474

Người hiểu bạn khi khóc

Xưa nay thường là người

Tốt hơn người chỉ biết

Hiểu bạn khi bạn cười.

476

Hãy đối xử lịch sự

Thậm chí với cả người

Thô lỗ và độc ác,

Chỉ nhăm nhe hại đời.

Vì sao? Vì bất kể

Chuyện gì đang xẩy ra,

Con người phải hướng thiện

Và có lòng vị tha.

Nhân đây xin kể lại

Câu chuyện triết lý này.

Chuyện của chính Đức Phật,

Tôi mới viết gần đây.

*

Xưa có thiền sư nọ,

Một sáng, khi thiền xong,

Thấy có con rắn độc

Sắp chết, trôi dưới sông.

Ông lấy một cành củi

Định vớt nó lên bờ.

Thế mà con rắn ấy

Đã đớp ông bất ngờ.

May nó không đớp trúng.

Thiền sư lại loay hoay

Cố vớt nó lần nữa.

Nó cắn đúng vào tay.

Vì nó là rắn độc,

Nên chỉ một lúc sau,

Bàn tay ông sưng tấy,

Tụ máu và rất đau.

Con rắn yếu, sắp chết.

Ông thì đứng, thẫn thờ

Vẫn chưa tìm được cách

Cứu nó, đưa lên bờ.

Đúng lúc ấy, có việc

Ai đó đi ngang qua,

Thấy thế liền kêu lớn:

“Ôi, thật ngốc, ông già.

Nó là con rắn độc.

Ông cứu nó làm gì?

Nó sẽ cắn ông chết.

Sao ngốc thế, thôi đi!”

Thiền sư ngoái đầu lại:

“Vì tôi đang là người.

Bản chất rắn là cắn.

Bản chất người: Cứu đời!”

477

Hơn sáu mươi năm sống,

Tôi học được điều này:

Muốn đạt cái gì đó

Thì phải cố hàng ngày.

Đúng, hàng ngày không nghỉ,

Không một phút buông rơi.

Không chạy theo cám dỗ,

Không tìm cớ để lười.

Tài năng là một chuyện.

Chuyện khác, tính kiên trì.

Có được đức tính ấy

Thì không còn sợ gì.

Lần nữa, xin nhắc lại:

Cả những việc bình thường,

Đã làm thì phải cố

Bằng nghị lực phi thường.

478

Sự trưởng thành, ta biết

Không đo bằng số lần

Làm sinh nhật vui vẻ

Với những người bạn thân.

Sự trưởng thành đích thực

Đo bằng lòng yêu thương

Và việc làm nhân ái

Trong cuộc sống bình thường.

480

Không trọn vẹn hạnh phúc

Nếu chưa từng buồn rầu.

Không thấm thía cuộc sống

Nếu chưa từng ngã đau.

Không biết tình yêu đẹp

Nếu chưa từng giận hờn.

Chỉ khi leo tới đỉnh,

Tầm nhìn mới xa hơn.

481

Từ ban-công nhìn xuống,

Thấy đôi vợ chồng già

Dắt tay nhau đi dạo,

Cụ ông và cụ bà.

Tự nhiên thấy trời đẹp.

Tự nhiên thấy vui vui.

Một mình trong nhà rộng,

Tự nhiên thấy ngậm ngùi.

482

Tôi quan niệm cuộc sống

Rất đơn giản thế này:

Mình có sao sống vậy,

Như từ xưa đến nay.

Ai khen chê, mặc kệ.

Không mong đợi điều gì.

Cái phải đến sẽ đến,

Cái phải đi sẽ đi.

Nôm na là sống thật,

Cố gắng hợp tự nhiên.

Tuyệt đối không sống ác.

Tuyệt đối chỉ hướng Thiền.

Nói thật, đừng cười nhé.

Tôi rất muốn xuất gia,

Sống thảnh thơi bên Phật.

Chỉ tội vướng đàn bà.

483

Hãy nhớ, điều tốt đẹp

Chỉ xuất hiện khi ta

Biết tách mình ra khỏi

Cái ác và xấu xa.

484

Bạn là người mạnh mẽ,

Khi biết điểm yếu mình.

Biết được mình còn dốt,

Tức là bạn thông minh.

Bạn sẽ thành thông thái,

Sống chững chạc trong đời

Khi biết từ lầm lỗi

Rút bài học thành người.

Có thể chưa thanh mảnh,

Đôi má kém hồng hào.

Nhưng bạn vẫn tuyệt đẹp

Với tâm hồn thanh cao.

485

Tử tế là lặng lẽ

Làm điều đúng, điều hay

Mà không cần người biết.

Làm suốt đời, hàng ngày.

486

Mỗi người, dẫu không thấy,

Là riêng một ngọn đèn.

Có ngọn đang lụi tắt,

Có ngọn chợt bùng lên.

Tùy theo tâm và đức

Mà đèn sáng hay mờ.

Ánh đèn ấm hay lạnh,

Nóng bỏng hay hững hờ.

Chỉ đôi khi bất chợt

Ánh đèn từ bên trong

Vụt lóe qua đôi mắt,

Hay phơn phớt má hồng.

Chuyện đèn này thật đấy,

Người ta biết từ lâu.

Để đèn không lụi tắt,

Nhớ thỉnh thoảng cho dầu.

487

Thực sự anh chưa sống

Với đúng nghĩa làm người,

Chừng nào chưa làm được

Cái gì đó ở đời

Tốt đẹp và ý nghĩa

Cho đất nước, cộng đồng.

Và quan trọng hơn cả -

Không chờ người trả công.

488

Không khó - cởi quần áo,

Rồi lôi nhau lên giường.

Đó đơn thuần chỉ sex,

Và là chuyện bình thường.

Còn khó hơn gấp bội

Là cởi lòng với nhau,

Không dấu giếm, trung thực,

Từ chân cho đến đầu.

489

Loài bướm không hề biết

Rằng đôi cánh mình xinh.

Nhiều người chưa thấy hết

Cái đẹp của chính mình.

490

Theo Luật Đời, tất cả

Mọi cái có nhân duyên,

Rằng mỗi một hành động

Có phản ứng dây chuyền.

Rằng Nhân nào Quả ấy.

Đó là luật của Trời.

Anh sống sao, được vậy.

Đó là luật của Người.

Thế thì hãy sống tốt.

Hãy nói lời yêu thương.

Hãy chuyên tâm hướng thiện

Trong đời này vô thường.

491

Các bác đừng tưởng bở.

Đúng, phụ nữ ngày nay

Thích tiền, thích vật chất.

Nhưng còn có cái này

Họ thích hơn mọi cái.

Là việc họ muốn chồng

Phải kè kè bên vợ.

Các bác thấy kỳ không?

Cái giống này nó thế.

Đo đếm từng quả cà,

Nhưng tiền tỉ cũng vứt,

Nếu chồng không ở nhà.

492

Cuộc sống chỉ đáng sống

Khi ta biết đợi chờ,

Hy vọng điều kỳ diệu

Sẽ chợt đến bất ngờ.

Chính nó, hy vọng ấy,

Giúp con người vượt lên

Nhiều khó khăn, thử thách

Và những phút yếu hèn.

493

Thật đẹp khi người vợ

Bụng chửa, ngồi đan len.

Tia nắng chiều vàng nhạt.

Con mèo lười nằm bên.

Thật đẹp, khi con gái

Tập đàn pi-a-nô.

Bố mẹ ngồi bên cạnh,

Ho cũng không dám họ.

Thật đẹp, khi ông bố

Bỏ bia bọt thường tình,

Ở nhà ngồi đọc sách,

Thỉnh thoảng cười một mình.

494

Không cần gì phải vội

Trong việc lo kiếm chồng.

Cái gì đến sẽ đến,

Cái gì không sẽ không.

Hãy tin vào số phận.

Nhất định sẽ có người

Sớm hoặc muộn, sẽ đến,

Phù hợp và kịp thời.

Thế nếu nhỡ không đến?

Thì phải xem lại mình.

Không thể có chuyện ế

Với người tốt, thông minh!

495

Trở ngại khó vượt nhất

Luôn cản đường chúng ta

Không phải là ai khác,

Mà chính là chúng ta.

496

Nhiều người cứ cau có,

Luôn tìm cách cãi nhau.

Ở gần những người ấy

Chẳng ích lợi gì đâu.

Hãy lánh xa, tiếp tục

Làm công việc của mình.

Cứ mặc họ, nếu thích,

Tự mình làm khổ mình.

497

Dẫu không thành sự thật,

Hoặc có thể chưa thành,

Đừng vội vàng từ bỏ

Mơ ước của đời mình.

498

Ai nghĩ vui, nghĩ tốt,

Suốt đời sẽ vui cười.

Ai nghĩ buồn, nghĩ nản

Mặt sẽ thụng suốt đời.

499

Có bao điều vặt vãnh

Làm ta bực suốt ngày.

Nhiều khi sinh cãi cọ,

Nói những lời không hay.

Và chúng, điều vặt vãnh,

Làm tình bạn, hôn nhân,

Tức là những việc lớn,

Phải khốn khổ nhiều lần.

Ừ nhỉ, sao thế nhỉ?

Sao chúng ta, thông minh,

Chịu để chuyện vặt vãnh

Phá hạnh phúc của mình?

Vì ta, cả tôi nữa,

Đơn giản chỉ là người.

Mà người thì yếu lắm,

Nhất là trong việc đời.

Vậy nhắc để lưu ý,

Trong cuộc sống hàng ngày,

Ta phải luôn cảnh giác

Với loại vặt vãnh này.

500

Ở đời, ta thường nhớ

Những điều đáng phải quên.

Ngược lại, ta thường quên

Những điều cần phải nhớ.

Cũng chẳng sao điều ấy.

Thế mới gọi là người.

Sẽ buồn hơn, nếu người

Không mắc phải điều ấy.

PHẦN SÁU

501

Nhiều khi sự trầm cảm,

Lo lắng và buồn rầu

Không có nghĩa anh yếu,

Mà vì mạnh quá lâu.

Vì gồng lưng chịu đựng

Nhiều thử thách, và rồi,

Quá căng thẳng, quá mệt,

Anh chùng xuống mà thôi.

Các nghiên cứu khoa học

Đã chứng minh, xưa nay

Một phần ba dân số

Thường gặp hội chứng này.

502

Quan trọng là ta sống,

Phải sống cho chính mình.

Hơi đâu gây ấn tượng

Với những người xung quanh.

Mà “người xung quanh” ấy

Phần đông chẳng ra gì.

Không đáng để thay đổi.

Vậy tỉnh mà quên đi.

503

Người ngoài nói thì dễ,

Rằng lấy chồng cho mình,

Không phải cho người khác,

Và rằng chớ hy sinh…

Nhưng đời phức tạp lắm.

Không người nào giống nhau.

Và biết thì có biết,

Nhưng vẫn phải cúi đầu.

Vậy, nếu ai may mắn

Lấy được chồng hơn người,

Thì cũng nên khiêm tốn,

Đừng vô ý chê đời.

504

Nói mãi, nghe nhàm chán,

Nhưng nhắc lại không thừa:

Anh vẫn thấy trời đẹp

Cả khi trời đang mưa.

Ngược lại, khi trời nắng,

Anh vẫn thấy tối đen.

Vì hạnh phúc, bất hạnh,

Tùy theo cách anh nhìn.

505

Một khi anh nói dối

Mà mặt tỉnh như không,

Thì đừng chờ người khác

Nói với anh thật lòng.

Một khi anh thô lỗ

Với những người xung quanh

Thì cái anh nhận được

Không phải lời tốt lành.

Một khi anh láu vặt,

Định bắt cá hai tay,

Thì trắng tay là chắc,

Vì bắt cá cách này.

Một khi anh lười biếng

Suốt ngày chỉ kêu ca,

Thì quên đi cái việc

Sau này mua được nhà.

Một khi anh sợ tốn,

Không dám học tiếng Anh,

Thì cái chuyện học bổng,

Quên đi cho nó lành.

Một khi anh học dốt

Mà muốn kiếm nhiều tiền,

Thì xin mời vào đảng,

Nịnh hót mà leo lên.

Một khi anh muốn giỏi

Và thông thái hơn người,

Mà sách không chịu đọc,

Thì anh thật buồn cười.

Một khi tôi nói thế

Mà anh không hiểu gì,

Và chứng nào tật nấy,

Thì chào thua, thôi tùy.

Mọi cái đều có giá.

No pain thì no gain.

Người Anh họ nói thế,

Mà nói đúng, đừng quên.

506

Thật lạ, có nhiều bác

Nghĩ mình sống thủ đô,

Đương nhiên dân thành thị,

Hoành tráng và tự do.

Mang từ quê lên tỉnh

Cái giọng nói oang oang,

Cái mần răng chi rứa,

Cái thói quen thôn làng,

Họ cứ thế mà tiến,

Chẳng thèm để ý gì.

Phố ta ta cứ đái,

Đường ta ta cứ đi.

Họ còn mang lên tỉnh

Chất tư lợi tiểu nông.

Cái gì cũng muốn có,

Mà chi tiền thì không.

Tôi vốn dân tỉnh lẻ,

Nên hiểu rõ điều này.

Tôi từng thế, và cố

Khắc phục chúng hàng ngày.

Lần đầu sống thành phố,

Cái phải học cho mình

Là lặng lẽ quan sát

Cách sống người xung quanh;

Là học đi đúng luật,

Học ăn nói nhẹ nhàng;

Học sử dụng thang máy

Và cách sống nhà tầng.

Học không được ngồi xổm,

Không được nhai nhồm nhoàm;

Học giữ lời, đúng hẹn,

Học cách bỏ thói tham…

Nếu theo tiêu chuẩn đó,

Chắc Hà Nội của ta

Dân thực sự thành phố

Chưa đến một phần ba.

Nhưng đó là sự thật,

Một sự thật đáng buồn.

Thủ đô ta thế đấy,

Đang trở thành nông thôn.

507

Đọc châm ngôn tôi viết,

Chắc các bác nghĩ tôi

Tốt và thông minh lắm?

Không, cũng bình thường thôi.

Không phải nói khiêm tốn,

Tôi cũng chỉ là người.

Cũng mê tiền, mê gái,

Ưa dễ và thích lười.

Cũng đôi khi nói dối,

Kiểu vô hại, xã giao;

Cũng đôi chút ghen tị,

Cũng nói lời tầm phào…

Thơ châm ngôn triết lý -

Sản phẩm của cái đầu.

Viết răn mình là chính.

Thực hiện đúng - còn lâu.

Nhưng điều này quan trọng,

Là nhờ biết răn mình,

Mà giảm cái ngu dốt,

Thêm được cái thông minh.

Chứ nếu không, chắc chắn

Sớm muộn sẽ có ngày

Nói dối không biết ngượng,

Làm ác mà không hay.

Vậy nhé, đọc cứ đọc.

Cố gắng mà làm theo.

Nhưng răn mình là chính.

Đừng hy vọng quá nhiều.

508

Có hàng triệu cô gái

Là thanh niên xung phong,

Xung phong ra tiền tuyến,

Rồi trở về ế chồng.

Ấy là nói về được.

Hàng triệu cô gái này

Giờ đã thành bà lão,

Nhăn nheo hai bàn tay.

Hai bàn tay thèm cháu,

Thèm một người bạn già,

Để bê cơm, hầu nước,

Để có ông, có bà.

Và cũng để khi chết

Có người chôn bên mình.

Một ước mong khiêm tốn.

Thế mà rồi chiến tranh…

Cái chiến tranh khủng khiếp

Cứ nặng mãi trong lòng,

Làm mái tóc chóng bạc,

Làm cái lưng chóng còng.

Cũng may, chiến tranh ấy

Sẽ theo họ xuống mồ

Như chiến tranh chính nghĩa,

Như người lính Cụ Hồ.

509

Suất cơm bụi hai chục,

Một nửa đã no phè.

Ngượng ngùng bảo cô chủ:

Gói cho ông mang về.

Vợ biết, bấm điện thoại.

Con gái gọi: Ối trời,

Sao bố lại làm thế?

Khéo không người ta cười.

Tiếp đến là: Không được!

Nhà ta có nghèo gì,

Rằng bố là cán bộ,

Hơn nữa lại… Thôi đi.

Đúng, nhà không nghèo thật,

Thậm chí có ô tô.

Nhưng suất cơm hai chục

Là quá nhiều, quá no.

Hai mẹ con đắc thắng

Thấy bố im, không tin

Bố đang nghĩ tới chuyện

Lần sau gọi mười nghìn.

510

Có một quầy tạp hóa

Của một ông hói đầu,

Tự dưng treo tấm biển:

“Đây không bán hàng Tàu!”

Nhưng hàng Tàu nó rẻ,

Phù hợp với dân nghèo.

Hàng mình xấu, lại đắt,

Mà rổm cũng rất nhiều.

Ông hói nhìn khách đáp:

Xưa nay, bác biết rồi,

Trong đắt có cái rẻ.

Trong rẻ có cái ôi.

Câu chuyện chỉ có thế,

Vừa nghe lỏm sáng nay.

Chuyện nhỏ như con thỏ,

Thế mà vui cả ngày.

511

Nụ cười ai cũng đẹp.

Khi ta nở nụ cười,

Tức là ta bật sáng

Rạng rỡ trái tim người.

512

Trước khi lên tiếng nói,

Cân nhắc bốn điều này:

Một, cần nói không nhỉ?

Hai, nên nói hôm nay?

Ba, nói sao cho lọt?

Bốn, nói có nghe không?

Vâng, cân nhắc thật kỹ.

Tuyệt đối không bốc đồng.

513

Chúng ta thấy bướm đẹp,

Nhưng ít người xưa nay

Từng một lần nghĩ việc

Để xinh đẹp thế này,

Con bướm phải vật lộn

Từ trứng thành ấu trùng.

Từ ấu trùng thành nhộng,

Rồi lột xác… Nói chung,

Tất cả quá trình ấy

Không đẹp đẽ chút nào.

Thế đấy, mọi cái đẹp

Đều có giá, giá cao.

514

Những dấu chân trên cát

Do người đi mà thành.

Anh luôn ngồi một chỗ,

Không có dấu chân anh.

515

Tôi là người Hà Nội.

Tôi yêu thành phố này,

Cả cái hay, cái dở,

Như vốn có xưa nay.

Thú thật, tôi thấy ngượng

Mỗi lần nghe báo đài

Gán cho nó đủ loại

Các mỹ từ rất dài.

Nào “nghìn năm văn hiến”,

Nào “thành phố hòa bình”,

Nào “bộ mặt cả nước”,

Nào “lịch sự, văn minh”…

Có thể là thế thật.

Cũng có thể là không.

Tôi thì tôi cứ nghĩ

Là người ta bốc đồng.

Cả người dân Hà Nội,

Cả khách khứa vãng lại,

Cứ nhìn, ngẫm thì biết

Tôi nói đúng hay sai.

Mà nếu có đúng thật

Cũng không nên đem khoe.

Nghe vừa nhàm vừa chối,

Vừa hơi hơi nhà quê.

Nhiều thủ đô thế giới

Chắc cũng đẹp, xưa nay

Chưa người nào thấy họ

Tự khen mình suốt ngày.

Nước ta, các bác ạ,

Cứ thích hoành tá tràng,

Kiểu nói cho sướng miệng,

Thằng Tây nghe, ngỡ ngàng.

Lại nữa, về diện tích

Cái thủ đô nước mình

Gấp chín lần của Mỹ,

Hơn gấp đôi của Anh.

Paris chỉ là muỗi,

Kém hơn mười ba lần.

New Jork gọi bằng cụ,

Dù thằng này đông dân.

Cho nên mới có chuyện

Hà Nội, người đi cày

Đông hơn người đô thị.

Chẳng nước nào thế này.

Là vì ta có thói

Cứ muốn thích hơn người.

Cái bệnh vĩ cuồng ấy

Không thể không ngậm cười.

Trước đây từng có chuyện

Mở ra rồi co vào.

Hay lần này cũng thế?

Đố ai hiểu thế nào.

Vâng, tôi yêu Hà Nội,

Một thành phố bình thường,

Có nhiều cây, hồ nước,

Giản dị mà thân thương.

Dẫu dân chưa thanh lịch,

Thành phố chưa văn minh,

Nhưng tôi yêu, vì nó

Là thành phố của mình.

Thành phố bình thường nhé,

Không có tính từ nào.

Đơn giản là Hà Nội,

Không oai cũng chẳng sao.

Còn cái hay, nếu có,

Mong đài báo bớt khoe,

Vì việc ấy rất chối

Và hơi hơi nhà quê.

PS

Trong dân gian có chuyện

Kiểu tiếu lâm, thế này:

Thủ đô thì đại khủng,

Nước bé bằng bàn tay.

Có nhiều phố rất nhỏ

Trong thủ đô khổng lồ.

Ở các phố bé ấy

Có nhiều ngôi nhà to

Dành cho các vợ bé.

Của mấy bác nông dân

Nay lãnh đạo thành phố…

Vân vân và vân vân.

517

“Rất ít người, thật tiếc,

Nhìn bằng đôi mắt mình.

Cũng ít người, càng tiếc,

Cảm bằng trái tim mình.”

Câu nói này nổi tiếng

Của Anbert Einstein,

Luôn nhắc ta hãy sống

Bằng chính kiến của mình.

518

“Đừng thù ghét những cái

Anh chưa hiểu rõ ràng.”

John Lennon nói thế

Những năm sáu mươi vàng.

519

Khi đầu anh bé nhỏ

Luôn đầy nỗi buồn phiền

Thì quả không còn chỗ

Cho giấc mơ thần tiên.

520

Người đàn ông lấy vợ,

Không muốn vợ đổi thay.

Còn người vợ thì nghĩ

Chồng thay đổi sau này.

Nhưng hai người, thật tiếc,

Đều thất vọng về nhau.

Einstein nói thế,

Khi ông đã bạc đầu.

521

Ngu dốt là cội rễ

Cái ác của loài người.

Để nhổ cội rễ ấy,

Phải đọc sách suốt đời.

522

Không ít văn nghệ sĩ

Muốn Pờ Rờ (PR) với đời

Bằng cách ăn mặc lạ,

Râu tóc rất khác người.

Nói, họ cũng lạ lắm.

Như cha bố người ta.

Suốt ngày ngoài quán nhậu,

Đọc thơ rồi hát ca.

Là ý họ muốn nói,

Hùng hồn và khoa trương,

Rằng các văn nghệ sĩ

Phải lập dị, khác thường.

Nhầm. Đúng văn nghệ sĩ,

Phải là người đàng hoàng

Từ đầu tóc, quần áo

Đến cách nói nhẹ nhàng.

Hơn thế, văn nghệ sĩ

Phải nêu gương từ mình

Qua những việc làm tốt

Cho xã hội, gia đình.

Chưa nói chuyện chính họ,

Hơn ai hết, là người

Biết nai lưng làm việc,

Không ca thán một lời.

Có thể có ngoại lệ,

Tôi nghĩ những người này,

Văn nghệ sĩ lập dị,

Tác phẩm thường không hay.

Cứ nói thẳng cho gọn:

Cái vẻ ngoài chơi ngông

Phản ánh cái gì đó

Yếu và rỗng bên trong.

523

May mắn thành “mọt sách”

Chắc chắn bạn là người

Cảm thấy mình hạnh phúc,

Thâm trầm và thảnh thơi.

Đừng sợ người ta nói

Bạn đang ở trên mây.

Người ta đang ghen đấy.

Ghen vì không biết bay.

524

Khi cuộc đời làm bạn

Hơi hoảng sợ, là đời

Tạo cơ hội giúp bạn

Dũng cảm để thành người.

525

Muốn nói gì thì nói,

Nhưng sự thật vẫn là

Ta muốn nhìn cái đẹp,

Tránh nhìn cái xót xa.

Ta thích nghe âm nhạc,

Những giai điệu du dương

Mà không, hoặc không muốn,

Nghe tiếng khóc đời thường.

Gặp đứa bé hành khất

Hoặc ông lão mù lòa,

Ta vội vã móc túi,

Cho tiền rồi đi qua.

Cuộc đời có nhiều mặt.

Và dũng cảm là người

Biết bình tĩnh đối mặt

Với các mặt cuộc đời.

526

Aristốt từng nói:

Không đáng trách nếu anh

Dùng cơ bắp, dùng sức

Không bảo vệ được mình.

Nhưng sẽ là đáng trách

Nếu anh không thử dùng

Lý trí và lời nói

Bảo vệ mình đến cùng.

527

Hải đăng đứng một chỗ,

Mà thường ở chỗ cao,

Luôn lặng lẽ tỏa sáng,

Không nói một lời nào.

Những con người vĩ đại

Lặng lẽ vươn lên cao,

Luôn lặng lẽ tỏa sáng,

Cũng không nói lời nào.

528

Không người nào tuyệt đối

Được tự do ở đời.

Tự do con chim có

Cũng chỉ trong bầu trời.

529

Cây hoa cảnh không biết

Nơi nào nó được trồng.

Nhưng nó lại quyết định

Có nở hoa hay không.

530

Đã đi thì phải cố

Tập trung mà đi nhanh.

Đừng dừng lại lấy đá

Ném con chó sủa anh.

531

Chú gà con, dẫu yếu,

Vẫn phải cố làm sao

Tự chui ra khỏi trứng,

Dẫu chưa biết thế nào.

Cũng thế, khi bế tắc,

Anh phải tự thoát ra.

Hay ý anh muốn nói

Anh không bằng chú gà?

532

Tàu thuyền trú trong vịnh

Tất nhiên sẽ không chìm.

Nhưng tàu thuyền được đóng

Để lướt sóng như chim.

533

Bernard Shaw hóm hỉnh

Nói câu này hay ghê:

“Đừng bao giờ ngu ngốc

Thi vật với lợn sề.

Vì anh sẽ lấm bẩn.

Mà loài lợn xưa nay

Thích làm bẩn người sạch.

Hãy ghi nhớ điều này.”

534

Đặc tính của thằng ngốc,

Không trừ một thằng nào,

Là dạy đời, chỉ trích,

Và lên mặt làm cao.

535

Một khi anh thừa nhận

Các nhược điểm của mình,

Thì không ai có thế

Dùng chúng chống lại anh.

536

Một người trót phạm lỗi

Sẽ ứng xử ra sao

Cho ta biết bản chất

Của người ấy thế nào.

537

Mỗi ngày tốt một tí,

Cứ tốt thêm mỗi ngày,

Rồi anh sẽ thành thánh.

Tôi bảo đảm điều này.

538

Xưa nay điều kỳ diệu

Chỉ xẩy ra với ai

Thực sự tin vào nó.

Không thì cứ chờ dài.

539

Tây họ đấu bò tót,

Ta có lễ đâm trâu.

Tôi thấy đều vô lối

Và dã man như nhau.

Quên đi chuyện lễ hội.

Thực chất đó là trò

Đưa con người hiện đại

Xuống thấp hơn trâu bò.

540

Ta cảm thấy hơi ấm

Từ ngọn lửa cháy hồng.

Gương phản chiếu ánh lửa,

Nhưng hơi ấm thì không.

541

Khi ngắm mặt trời lặn,

Xin hãy nhớ điều này:

Hoàng hôn chỉ tuyệt đẹp

Khi chân trời có mây.

543

Các nhà khoa học nói,

Rằng phụ nữ khi sinh

Luôn phải chịu đau đớn

Như trong cơ thể mình

Cùng một lúc bị gãy

Năm mươi bảy chiếc xương.

Đúng là họ phải chịu

Sự đau đớn phi thường.

Vì sự đau đớn ấy,

Phụ nữ đáng là người

Được tôn lên bậc thánh

Và thờ cúng suốt đời.

544

Có thể thấy hạnh phúc

Cả trong đêm tối đen,

Với điều kiện mở mắt

Và không quên thắp đèn.

545

Như đồng xu hai mặt,

Cuộc sống mỗi chúng ta

Có mặt vui, hạnh phúc,

Và mặt buồn, xót xa.

Khi ta nhìn mặt trước,

Sẽ không thấy mặt sau.

Nhưng hãy đợi - hai mặt

Xuất hiện luân phiên nhau.

546

Nhiều người sợ công nghệ.

Tôi nghĩ có lý do:

Nó làm ti-vi mỏng,

Nhưng bụng người càng to.

547

Theo quy luật tiến hóa

Của Darwin, hóa ra

Không phải loài mạnh nhất,

Loài thông minh, mà là

Những loài nhỏ, khiêm tốn,

Thích nghi với môi trường

Có khả năng tồn tại

Và phát triển bình thường.

Ta, con người, tiến hóa

Bậc nhất trong các loài.

                    Quy luật thích nghi ấy

Vẫn không bao giờ sai.

548

Đáng ngại không ở chỗ,

Hoài bão quá, mà anh

Đặt mục tiêu quá lớn,

Nên việc đã không thành.

Đáng ngại là ở chỗ

Vì sợ, vì đề phòng,

Anh đặt mục tiêu thấp,

Nên dễ dàng thành công.

549

Về bản chất, giận dữ

Là cơn điên nhất thời.

Người không kiềm chế nó,

Nó sẽ kiềm chế người.

550

Người đam mê xa xỉ

Quá chú ý miếng ăn

Thường là người yếu đuối

Và nghèo về tinh thần.

551

Một khi anh giận dữ,

Tức là anh vô tình

Vì sai lầm người khác

Mà trừng phạt chính mình.

552

Tôi, dẫu bụng đầy chữ,

Nhưng vẫn còn thích tiền.

Mà điều ấy là đúng

Và hợp lẽ tự nhiên

Tiền là phương tiện sống.

Nó làm mất tự do,

Gặm nhấm dần đạo đức,

Làm con người buồn lo.

Thậm chí nó quan trọng

Cả với bậc đại hiền.

Không làm nô lệ nó,

Nhưng không được khinh tiền.

553

Tôi có một bài học:

Việc mình mình tự làm.

Đừng nhờ vả người khác,

Mất sức, mất thời gian.

Họ nể mình mà hứa,

Nhưng làm thì thường không.

Nhờ vả đâm hèn kém,

Lại hậm hực trong lòng.

Thêm một bài học nữa:

Mua hàng người thân quen,

Đừng nghĩ họ bán rẻ.

Khéo lại mất thêm tiền.

Giờ xã hội nhiễu loạn,

Đạo đức đang suy đồi.

Cứ nghe người khác nói,

Nhưng tin thì vừa thôi.

554

Người chia thành hai loại.

Nôm na là thế này:

Một loại chuyên bốc phét.

Một loại làm suốt ngày.

Kể ra, còn loại nữa

Là loại người tranh công.

Bao nhiêu lợi chúng nhận,

Còn làm thì chúng không.

555

Ta cố, nhưng thật tiếc,

Chẳng đạt mục tiêu nào.

Chắc ta ngắm quá thấp

Hay ngược lại, quá cao.

556

Cuộc đời là một chuỗi

Các cơ hội ngẫu nhiên.

Nắm bắt được cơ hội,

Là nắm bắt được tiền.

Trong cuộc sống bạn gặp

Hàng trăm, nghìn đàn ông.

Tức là những cơ hội,

Nắm bắt được là chồng.

Cơ hội đi, rồi đến.

Đến rồi đi, tuy nhiên

Bỏ qua là bạn mất

Cả chồng và cả tiền.

557

Ai trong lòng có nhạc,

Những giai điệu tuyệt vời,

Người ấy thường nói đẹp

Và sống đẹp với đời.

558

Tôi nhớ hồi còn trẻ,

Là anh sinh viên nghèo.

Thấy cô nào xinh đẹp

Thường lặng lẽ đi theo.

Theo sau hàng chục mét,

Chẳng có mục đích gì.

Mắt nhìn thấy thinh thích.

Trái tim thì bảo đi.

Thế mà các cô gái,

Với linh tính đàn bà,

Biết tôi đi theo họ.

Và rồi, khi đến nhà

Họ dừng chân, ngoái lại

Thường mỉm cười với tôi.

Có người còn hôn gió,

Như muốn bảo: “Đa môi!”

Tức về đi anh bạn.

Thế đấy, thật buồn cười.

Nhớ một thời trai trẻ

Mộng mơ ở xứ người.

559

Người vĩ đại thực sự

Bao giờ cũng tự nhiên,

Giản dị và thoái mái.

Nhìn cái là biết liền.

560

Loại tình yêu thầm kín

Rất trong sạch. Vì sao?

Vì giấu trong tâm tưởng,

Bụi bậm chẳng dính vào.

559

Tình yêu thật kỳ diệu

Không ai biết là gì.

Vì sao nó chợt đến,

Rồi lại chợt bay đi.

560

Tình yêu không rào cản,

Một khi yêu chân thành.

Không phân biệt tuổi tác,

Đẳng cấp và học hành

Đúng, tình yêu mạnh thật.

Nhưng miệng lưỡi người đời

Còn mạnh hơn, và nó

Đã giết chết ối người.

561

Tình yêu như giọt mật

Khi đứng nhìn từ xa.

Nhưng lại gần, nhìn kỹ,

Lại là giọt lệ nhòa.

562

Lấy vợ là đại sự.

Vợ không phải tình nhân.

Mà một khi đã lấy,

Phải chuẩn bị tinh thần

Để yêu nàng mãi mãi,

Đến đầu bạc răng long,

Khi nàng thành cụ móm,

Dớt dãi chảy ròng ròng.

563

Tình bạn thực sự lớn

Thường luôn được bắt đầu

Bằng việc biết tha thứ

Những lỗi nhỏ của nhau.

564

Hai bậc thang quan trọng

Trên con đường công danh,

Hai bậc thang khó nhất,

Là thẳng thắn, chân thành.

565

Như những cuốn sách quí

Được nâng niu trong nhà,

Người bạn tốt thời trẻ

Sau thành người bạn già.

566

“Chỉ những hoài bão lớn,

Nhân văn và thanh cao,

Mới có thể chắp cánh

Tâm hồn bay lên cao.”

Diderot vĩ đại

Đã nói câu nói này

Hơn hai trăm năm trước,

Vẫn đúng tận ngày nay.

567

Democrite từng nói:

“Anh không đáng làm người

Nếu anh không có bạn,

Những bạn tốt trong đời.”

Thế thì tôi, quả thật,

Tự thú, dẫu đau lòng,

Rằng tôi không có bạn

Theo cách nói của ông.

Nhưng dẫu sao, tôi nghĩ,

Tôi vẫn là con người,

Thậm chí một người tốt,

Cũng biết sống vì đời.

Châm ngôn là thế đấy.

Và luôn thế xưa nay.

Có thể đúng ý nọ,

Nhưng sai ở ý này.

568

Cũng một dạng nhân quả -

Ai bất hiếu, về sau

Con cháu cũng bất hiếu.

Không trốn thoát được đâu.

569

Như mùi hôi cơ thể,

Các khuyết điểm của ta,

Tự ta ta không biết,

Nhưng mùi nó bay xa.

570

Đời có ba cái tiếc:

Không biết cái mình cần.

Biết mà không làm được.

Và biết cái không cần.

571

Anh có thể sống tốt

Không có bạn, nhưng anh

Chắc chắn không thể sống

Thiếu hàng xóm của mình.

572

Một người mà không muốn

Đem ánh sáng của mình

Dọi trái tim người khác,

Thì dẫu tốt, thông mình,

Cũng không thể giữ lại

Ánh sáng ấy trong người.

Rốt cuộc vẫn bất hạnh,

Vì đã không giúp đời.

Theo Phật, muốn hạnh phúc

Ở cõi vô thường này,

Thì cho chứ không nhận.

Nhớ tâm niệm hàng ngày.

573

Euripide từng nói:

“Lạ cái giống đàn bà -

Đã tốt thì cực tốt.

Xấu thì cực xấu xa.”

574

Tuân Tử xưa từng nói:

“Đường tuy ngắn, không đi

Sẽ không bao giờ đến.

Vậy thì còn chờ gì?

Cũng thế, việc tuy bé,

Không làm sẽ không xong.

Ai biết làm việc bé,

Việc lớn mới thành công.”

575

Không nói, ai cũng biết:

Phụ nữ sướng run người

Khi tình địch của họ

Bị đem ra chê cười.

576

Đàn bà thường nói dối

Về chuyện mình trước đây.

Đàn ông hay khoét lác

Về tương lai sau này.

Đàn bà chỉ lo nghĩ

Cho đến khi lấy chồng.

Nỗi lo sau lấy vợ

Là nỗi lo đàn ông.

577

Đàn bà thường đau khổ,

Tương tư hơn đàn ông,

Nhưng họ biết giấu kín

Nỗi đau tận đáy lòng.

Còn đàn ông, phần lớn,

Là những anh chàng tồ.

Lại thêm mắc chứng bệnh

Tưởng mình là khổng lồ.

578

Suy cho cùng, ghen ghét

Gây hại nhiều cho mình

Hơn người bị ghen ghét.

Nhất là trong chuyện tình.

579

Đàn bà, kể cũng lạ.

Khi yêu, họ bảo ta:

“Anh cố ráng kiên nhẫn.

Thời gian còn nhiều mà”

Nhưng khi ta nghe họ,

Kiên nhẫn quá, thì ôi,

Họ kêu lên đau đớn:

“Anh không còn yêu tôi!”

580

Thiên đường, với đôi mắt,

Là vợ đẹp như tiên.

Nhưng bà vợ đẹp ấy

Là địa ngục túi tiền.

581

Xin có một bí quyết

Để thành người thông minh:

Thấy ai đó sai phạm,

Hãy liên tưởng đến mình.

Có thể mình, như họ,

Sai phạm mà không hay.

Rồi sau đó, nếu muốn,

Hãy phán xét việc này.

582

Khi đàn ông họ hứa,

Đừng dại mà tin liền.

Đàn ông có xu hướng,

Hứa nhưng rồi sẽ quên.

Khi đàn bà thề thốt,

Đừng hy vọng quá nhiều.

Đàn bà có xu hướng

Do dự trong tình yêu.

583

Ông Chu Hy đời Tống,

Người soạn lại Tứ Thư,

Nói: “Có ba điều tiếc:

Một, mình đã trót hư.

Hai, trước không chịu học.

Ba, vì thế ở đời

Không làm gì nên chuyện.

Người cũng chẳng ra người.”

584

Có đúng thế không nhỉ,

Rằng phụ nữ khi yêu,

Nói to là từ chối,

Nói nhỏ là xiêu xiêu.

Còn khi họ im lặng,

Lại có vẻ ngập ngừng,

Thì chàng trai có thể

Nghĩ tới chuyện ăn mừng.

585

Trẻ, ta yêu để biết

Thế nào là đàn bà.

Nhưng để hiểu được họ,

Ta phải chờ đến già.

Thế mà có nhiều cụ

Chết cũng chẳng hiểu gì.

Chỉ thấy cái giống ấy

Điên điên và kỳ kỳ.

586

Sách Chiến Quốc Trung Quốc

Có chép mấy câu này:

“Ngu - không biết, mà nói.

Hiểm - biết mà giả ngây.”

588

Shakespeare xưa có nói

Một câu hay. Đó là:

“Cái bóng của nam giới -

Mặt trời của đàn bà.”

Thằng dân Anh nó thế.

Chắc dân Việt thì không,

Vì tôi thấy nhiều mụ

Lấy váy che cho chồng.

589

Theo sách Hoài Nam Tử,

Đời có ba mối lo:

Ít đức, lắm ân sủng.

Tài ít mà chức to.

Không tự thân tiến lập

Mà bổng lộc, hiển vinh.

Ba điều ấy nguy hiểm

Cho đời, và cho mình.

590

Kinh Viên Tiểu Ngữ dạy:

Tuyệt đối không bao giờ

Lập mưu lo việc lớn

Với người hay nghi ngờ.

591

Khổng Tử, như ta biết,

Bậc đại minh, đại tài.

Xin phép được trích dẫn

Mấy châm ngôn của Ngài.

Một khi là quân tử,

Thì trên - không oán trời,

Mỗi lần gặp thất bại.

Dưới - cũng không oán người.

Người khôn khi lầm lạc,

Biết tìm lỗi ở mình.

Kẻ dại thì đổ lỗi

Cho những người xung quanh.

Quân tử luôn tâm niệm

Lo việc nghĩa, việc nhân.

Tiểu nhân thì ngược lại,

Lo việc lợi, việc ăn.

Tìm người khôn để học

Cái uyên bác, thông minh.

Thấy người dở phải biết

Soi cái dở của mình.

Kẻ sĩ đúng kẻ sĩ

Chỉ sợ mình bất tài.

Không sợ đời có thể

Không biết mình là ai.

Nền tảng của đạo đức

Là hiếu với mẹ cha.

Nền tảng ấy mà sụp,

Coi như sụp nước nhà.

Họa trời gây cho mình,

May ra còn thoát được.

Họa mình gây cho mình,

Thì coi như hết nước.

592

Phụ nữ có xu hướng

Lấy ai đó làm chồng

Khi bạn bè, họ mạc

Đồng ý và hài lòng.

Điều này kể cũng lạ.

Chồng là lấy cho mình.

Sao cứ phải nhất thiết

Chờ người khác đồng tình?

593

Phụ nữ có mắt đẹp

Thực ra không để nhìn,

Mà quan trọng hơn cả,

Là để người khác nhìn.

Đàn ông có nhiều bác

Mua xe Toyota

Không phải để đi lại,

Mà để chài đàn bà.

Đàn bà thường yêu ít,

Nhưng yêu dài, yêu sâu.

Đàn ông luôn yêu ngắn,

Dù yêu nhiều, yêu mau.

Phụ nữ yêu thầm kín

Điềm đạm và nhẹ nhàng.

Đàn ông cứ hùng hục,

Y như ngã cầu thang.

594

Tôi nghĩ thế này nhé:

Vợ chồng nào cãi nhau

Vì những chuyện vớ vẩn,

Có thể nói không đâu,

Thì có lẽ rằng họ

Chưa yêu nhau hết lòng,

Chưa thông cảm thực sự.

Các bác thấy đúng không?

595

Người ta thường hay ví

Tình yêu như chiến tranh.

Kết thúc luôn rất khó.

Bắt đầu dễ và nhanh.

596

Không thể làm việc lớn

Nếu không tin vào mình.

Tương tự, không mọt sách,

Không thành người thông minh.

597

Khi yêu nhau, vất vả

Và khổ là đàn ông.

Người đàn bà sướng ít,

Khổ nhiều sau lấy chồng.

598

Con trai mà ngày nhỏ

Yêu thương mẹ, sau này

Lấy vợ sẽ thương vợ.

Điều đó đúng xưa nay.

599

Với đàn ông, tốt nhất

Đừng khen họ đẹp trai,

Cũng đừng chê họ xấu

Hoặc so sánh với ai.

600

Cứ thật thà mà nói,

Tôi là người hiền lành,

Suốt đời cắm cúi dịch,

Thơ cũng hoa lá cành.

Những niềm vui nhỏ bé,

Nhỏ bé những buồn phiền,

Đời rất ít xáo trộn,

Cứ đều đều, lặng yên.

Vốn không nhiều tham vọng,

Chẳng đeo đuổi thành công,

Ừ, sống thì làm việc,

Tôi cảm thấy hài lòng.

Rồi nghĩ, ít năm nữa,

Giống như mọi ông già,

Đến tuổi, tôi sẽ chết,

Cũng có mấy vòng hoa.

Cũng tiếng con cháu khóc.

Đấy là luật cuộc đời.

Phần tôi, tôi đã sống,

Giờ nhường lại cho người.      

Mọi cái đúng quy luật,

Thuận dòng chảy tự nhiên.

Còn muốn gì thêm nữa?

Thảnh thơi vào cõi thiền.

Thế mà rồi, bất chợt,

Cuộc sống ấy đều đều,

Đều điều nhưng dễ chịu,

Bị xáo trộn ít nhiều.

Đang viết truyện cho trẻ,

Đang dịch thơ nước người,

Bỗng nhiên ngừng, để viết

Thơ thế sự, thơ đời.

Vì không thể không viết,

Vì không thể lặng im.

Vì cay cay sống mũi,

Vì nhoi nhói trong tim.

Việc binh đao, chính trị

Không phải của người già.

Biết thì vẫn biết vậy,

Nhưng hỏi im được à?

Ừ, phải viết thì viết.

Viết nhắc nhở chính quyền,

Mắng con rồi trách cháu,

Chê ông bạn hám tiền...

Ngẫm, mình - anh thợ dịch,

Viết thơ hoa lá cành,

Thế mà giờ phẫn nộ,

Chắc có điều không lành.

Khi xã hội bắt buộc

Một nhà thơ - ông đồ

Phải lên tiếng phẫn nộ,

Đó là điều đáng lo.                  

Lo, và mong khi chết,

Ngoài cháu con và hoa,

Được thanh thản nhắm mắt,

Thấy đất nước yên hòa.

PHẦN BẢY

601

Tổ tiên xưa để lại

Giang sơn gấm vóc này.

Nhiều, rất nhiều máu đổ

Để có ta hôm nay.

Chim trên trời có tổ,

Thú trong rừng có hang.

Ta, con người, ta có

Đất nước và xóm làng.

Xóm làng và đất nước

Thân yêu của chúng ta

Đang bị giặc đe dọa.

Ta ru rú ở nhà?

Không! Con Rồng cháu Lạc,

Chung sức và chung lòng,

Thà hy sinh tất cả,

Quyết bảo vệ non sông!

*

Nước Nam người Nam ở.

Trời định thế từ lâu.

Đừng tìm cách xâm phạm,

Kẻo lại bị đánh đau.

Hai Bà Trưng, Bà Triệu,

Mai Hắc Đế, Ngô Quyền,

Lý Thường Kiệt đánh Tống,

Rồi vua Trần đánh Nguyên...

Vẫn âm vang, còn đó

Bài Nam Quốc Sơn Hà.

Lẽ nào ta để giặc

Âm mưu thôn tính ta?

Không, con Rồng cháu Lạc,

Với khí thế Diên Hồng,

Chúng ta nguyện chung sức,

Quyết bảo vệ non sông!

*

Giờ là lúc thử lửa,

Thử lương tâm mọi người.

Hèn nhát, hay đứng thẳng,

Kiêu hãnh với đất trời?

Không nhường một tấc đất,

Không mất một bờ khe.

Trần Nhân Tông đã dạy,

Ta, con cháu, phải nghe.

Chúng xưa nay vẫn thế,

Nham hiểm và thâm sâu.

Chúng cậy lớn ăn hiếp,

Không lẽ ta cúi đầu?

Không! Không để mất nước!

Theo tiếng gọi non sông,

Chúng ta hãy xứng đáng

Là con Lạc, cháu Rồng!

602

Cuộc đời có qui luật,

Nên đơn giản cực kỳ.

Cái gì đến sẽ đến.

Cái gì đi sẽ đi.

Vậy, hãy sống bình thản.

Lo lắng mà làm gì.

Cái gì đến sẽ đến.

Cái gì đi sẽ đi.

603

Nếu muốn khen ai đó

Thuộc phái mạnh đàn ông,

Nên khen khi vắng họ,

Mà tránh chỗ đám đông.

Còn khen đàn bà đẹp,

Thì không nên kiệm lời.

Phải khen trước mặt họ,

Và chọn chỗ đông người.

604

Phụ nữ muốn hạnh phúc

Phải ghi nhớ một điều:

Yêu đàn ông, yêu ít,

Nhưng hiểu thì phải nhiều.

Đàn ông muốn hạnh phúc

Với phụ nữ, thì đây:

Hiểu, không cần phải hiểu,

Nhưng yêu, yêu hàng ngày.

605

Như hoa có gai nhọn.

Hạnh phúc thường đi kèm

Một liều lượng đau khổ,

Như có ngày, có đêm.

Hạnh phúc sẽ biến mất

Khi người ta hài lòng,

Tự mãn với hạnh phúc,

Coi như việc đã xong.

Thật lạ, muốn hạnh phúc,

Cũng phải biết buồn rầu.

Cứ như thể hai cái

Phải song hành với nhau.

606

Tình bạn và hạnh phúc

Như đồng hồ đeo tay.

Đơn giản thì ít hỏng,

Nhất là loại lên dây.

607

Bí quyết để tình bạn

Sâu sắc và dài lâu

Là phải giữ khoảng cách

Khi chơi thân với nhau.

608

Đẹp xấu chỉ tương đối.

Có thể đẹp người này,

Nhưng lại xấu người khác.

Thường vẫn thế xưa nay.

Sẽ không là đồ cổ

Nếu đĩa không rạn men.

Pizza mà đứng thẳng,

Chỉ là cái tháp quèn.

Cũng chẳng sao nếu bạn

Có gì đó khác người.

Đừng quên, dẫu khiếm khuyết,

Bạn là người tuyệt vời.

609

Đừng bao giờ lén lút

Ném phân bẩn vào đời.

Vì riêng sự ném ấy

Đã bẩn tay, bẩn người.

610

Nghĩ mà thấy thương hại

Nhiều bác, chắc choai choai,

Lên mạng phán nhăng nhít,

Chửi không chừa một ai.

Chắc họ nghĩ, là mạng,

Ai làm gì được nhau?

Đúng là thật con nít,

Lếu láo và ngu lâu.

Ngược lại, lướt trên mạng

Toàn người lạ, nhiều người,

Lại càng phải cẩn thận

Lựa ý và chọn lời.

Khổng Tử xưa từng dạy:

Anh làm việc xấu xa.

Người không biết, trời biết.

Anh cũng biết cơ mà.

611

Người nói hay, nói khéo

Không chỉ biết nói gì,

Mà quan trọng hơn thế -

Biết không nên nói gì.

612

Cẩn thận khi nói dối.

Càng nói càng đi xa.

Như lạc trong rừng rậm,

Không tìm được đường ra.

613

Ai một lần sai hẹn,

Lần sau hứa, đừng tin.

Ai nói dối không ngượng,

Mặt đẹp cũng không nhìn.

Ai thích trò cờ bạc,

Tuyệt đối phải lánh xa.

Ai mượn sách không trả,

Không được mời đến nhà.

614

Biết nghe là nghệ thuật

Trong giao tiếp với người.

Im lặng là âm nhạc

Trong giao hưởng cuộc đời.

615

Quan trọng khi làm việc

Là yêu công việc mình.

Một khi đã yêu việc,

Thì làm dễ và nhanh.

Hơn thế, không thấy mệt,

Cứ như mình đang chơi.

Lại vô tình tránh được

Các thói hư ngoài đời.

Vậy hãy chọn một việc,

Nếu thích thì chọn hai,

Rồi say mê làm việc.

Sớm muộn sẽ thành tài.

Như tôi đây chẳng hạn.

Thích ngồi lì cả ngày.

Chính nhờ sự “lì” ấy

Mới tìm được ý hay.

616

Gần như thành qui luật:

Người có lòng thương yêu,

Càng đem cho người khác,

Càng nhận lại được nhiều.

617

Người biết yêu cái đẹp

Là người biết thương yêu.

Nhưng thế nào là đẹp,

Thì cần phải học nhiều.

618

Cả khi không êm ấm,

Gia đình vẫn gia đình.

Cả khi ghen, hờn giận,

Chồng mình vẫn chồng mình.

Hàng xóm vẫn hàng xóm,

Dù nhiều khi cười tươi.

Khổ, đôi khi khổ thật,

Nhưng đời vẫn là đời.

619

Cứ nói thẳng dứt khoát,

Rằng cá tính con người

Là không thể thay đổi.

Đã có, có suốt đời.

Nghĩa là cả giáo dục,

Cả lời khuyên, lời răn,

Chỉ mang tính nhắc nhở.

May lắm, giảm đôi phần.

620

Người tâm hồn thanh nhã,

Thích âm nhạc, văn chương,

Khó chung sống với kẻ

Thô lỗ và tầm thường.

Vì tầm thường, thô lỗ,

Họ tưởng họ thông minh,

Và dương dương tự đắc,

Chê những ai khác mình.

621

Tôi có bà em ruột.

Mỗi khi tôi thổi kèn,

Lại kêu lên thất vọng:

“Bác cứ như ông điên.

Già, sáu bảy mươi tuổi

Mà vẫn tò tí te.

Lại còn đàn, còn sáo,

Còn sách nữa mới ghê.”

Không bao giờ đọc sách,

Nghe nhạc lại càng không,

Nhưng bà rất hãnh diện

Với cái chức trưởng phòng.

Bà khinh dân Hà Nội,

Sống như mụ nông dân.

Đến giờ vẫn chưa biết

Bác làm nghề viết văn.

“Bác vào nằm cho khỏe.

Thổi kèn thì hay gì.

Cả cái thói đọc sách,

Nếu được thì thôi đi!”

Tôi nhỏ nhẹ đáp lại:

“Tôi tập kèn, sau này

Cô chết, khi đưa đám,

Tò tí te cũng hay.”

622

Bản thân sự giản dị

Là kết quả tự nhiên

Của tư tưởng sâu sắc

Và tấm lòng hướng thiền.

Giản dị là cái đẹp,

Không phải một đặc ân.

Phải rèn luyện mới có.

Mà cũng chỉ dần dần.

Giản dị là tột đỉnh,

Là giới hạn cuối cùng

Của văn chương, nghệ thuật

Và cuộc sống nói chung.

Đọc thơ văn thì biết.

Ai rối rắm, dài dòng,

Là người mới tập sự,

Và thường đầu trống không.

623

Một khi trái tim bạn

Là một đóa hoa tươi,

Thì lời nói của bạn

Mang mùi thơm cho đời.

624

Danh dự như viên ngọc,

Bán được cả núi tiền,

Nhưng mất hết giá trị

Chỉ vì một vết đen.

625

Đừng đi với ai đó,

Cố tình hay vô tình,

Luôn đổ bóng của họ

Lên đầu và chân anh.

626

Tình yêu của bà mẹ

Lặng lẽ và vô bờ

Không đòi hỏi đáp lại,

Không mỏi mệt bao giờ.

Ý nghĩ của bà mẹ,

Nâng niu bằng tâm hồn,

Luôn hai lần cân nhắc -

Cho mình và cho con.

627

Xưa hoặc nay đều vậy.

Giàu sang hay thấp hèn,

Người ta chỉ hạnh phúc

Khi gia đình bình yên.

Gia đình là bến đậu

Cho tàu thuyền ra khơi,

Là vòng tay trìu mến

Che bão táp cuộc đời.

628

Nhớ xưa mẹ Mạnh Tử

Phải chuyển nhà mấy lần,

Tránh lò mổ, bãi chợ,

Và cả nơi nhiều phân.

Là vì bà không muốn

Con trai bà hàng ngày

Tiếp xúc với nơi đó

Ảnh hưởng đến sau này.

Vậy nhé, như chọn bạn,

Chọn nơi sống cũng cần

Tìm những chỗ sạch sẽ

Và tránh chỗ có phân.

629

Không có gì mất hẳn.

Trăng lặn rồi trăng lên.

Người đi, người quay lại.

Hết tiền rồi có tiền.

Tương tự, nay mưa gió,

Nhưng mai rực nắng hồng.

Tạm ế dăm ba bữa,

Rồi sau sẽ ối chồng.

630

Lý tưởng của người vợ

Là giữ chồng ở nhà

Bằng cách biết khai thác

Thế mạnh của đàn bà.

Với người chồng, lý tưởng

Là trốn vợ ra đi

Bù khú với bè bạn,

Mà vợ không nói gì.

631

Khi định làm gì đấy

Thì lặng lẽ làm ngay.

Không nhờ người góp ý,

Không hối hận sau này.

632

Đừng bao giờ oán trách

Đời nợ anh cái gì.

Anh nợ đời thì có,

Mà nợ nhiều cực kỳ.

633

Khi anh có xe xịn,

Nhiều người xin đi cùng.

Nhưng giữa đường xe hỏng,

Mấy người biết lo chung?

Tất cả sẽ tìm cớ

Xin về trước, một mình

Anh chi tiền sửa chữa.

Thế đấy, cái nhân tình.

634

Lấy vợ là để sống,

Chứ không ngắm hàng ngày.

Cũng thế, nhà được xây

Không để khoe, mà ở.

635

Con gái mà hay khóc,

Chưa hẳn dễ buồn rầu.

Nhưng cười nhiều, có thể

Thầm trong lòng, đang đau.

636

Các ông chồng, thật tiếc,

Chưa hiểu hết đàn bà.

Không yêu vợ, chẳng khác

Nuôi sư tử trong nhà.

Mà loại sư tử khủng,

Không làng nhàng Hà Đông.

Gốc châu Phi chính hiệu.

Khốn khổ mấy ông chồng.

637

Con cái với bố mẹ

Là tất cả trên đời.

Với con thì ngược lại,

Bố mẹ chỉ nhất thời.

Nhiều triết gia nói thế.

Có thể hỏi: vì sao?

Tôi nghĩ họ nói đúng.

Ý các bạn thế nào?

638

Đêm dài lắm mơ mộng,

Đi đêm nhiều gặp ma.

Yêu đương nhiều, chắc chắn

Sẽ khổ vì đàn bà.

639

Đàn bà ngốc, xinh đẹp

Dễ thành công hơn nhiều

Đàn bà xấu, thông thái,

Đơn giản vì một điều:

Ở đời này tội lỗi,

Ngắn ngủi và phù du,

Đàn ông ngốc, háu gái

Nhiều hơn đàn ông mù.

640

Trong các nghề, quí nhất

Chính là nghề làm thầy.

Vì quí, nghề đòi hỏi

Là thầy phải ra thầy.

Thầy như bậc cha mẹ,

Luôn dìu dắt học trò.

Được hưởng ân huệ ấy,

Trò cũng phải ra trò.

641

Người thầy chỉ biết nói

Là người thầy trung bình.

Người thầy biết giải thích

Là người thầy thông minh.

Còn biết truyền cảm hứng

Để người học say mê

Là người thầy tốt nhất,

Hiểu nghề và giỏi nghề.

642

Người luôn miệng kêu bận

Thường lại chính là người

Làm được rất ít việc

Cho mình và cho đời.

643

Mỗi lần đi ra phố

Mà trong túi không tiền,

Tự nhiên thấy sờ sợ,

Tự nhiên thấy phiền phiền.

Cái cảm giác sợ ấy
Bám theo suốt đường đi.
Đúng thế, cứ sờ sợ,
Mà không biết sợ gì.

644

Có thể có ông bố

Không yêu con; xưa nay

Đã ông là yêu cháu.

Tôi khẳng định điều này.

645

Đi học ở trường lớp,

Kiếm đủ ăn thảnh thơi.

Nhưng muốn thành tỉ phú

Thì phải học trường đời.

646

Nghèo không phải tội lỗi,

Nhưng cũng chẳng hay gì.

Đừng kêu mình nghèo đói.

Nếu được thì giấu đi.

647

Có điều này rất đúng,

Và đâu cũng như đâu:

Giàu thường không nhân đức.

Nhân đức thường không giàu.

648

Kẻ tiểu nhân, ta thấy

Hai đặc điểm thế này:

Khi nghèo, rất keo kiệt.

Khi giàu, rất ta đây.