THÁI BÁ TÂN: Bai-rơn

Bai-rơn - trường ca

TÊN CƯỚP BIỂN

(Truyện thơ)

Chương Một

“…nessun maggior dolore,

Che ricordarsi del tempo felice:

Nella miseria...”

Dante, Inferno, V. 121.

“Trên mặt biển bao la, biếc rộng

Tâm hồn ta trải dài theo ngọn sóng.

Nơi sóng dâng, gió thổi mạnh đêm ngày -

Vương quốc mình, một dải đó và đây.

Tất, tất cả trước cờ vương quốc ấy

Đều sợ hãi, đều cúi đầu run rẩy.

Cuộc đời ta là trận đánh kéo dài,

Khao khát chờ thay đổi mới, và ai,

Ai cảm được niềm vui hoang dại đó?

Không phải ngươi, tên nô tỳ bé nhỏ

Quá giàu sang nhưng đê tiện, yếu hèn,

Thấy biển gầm đã chực vội khóc rên.

Cũng không ngươi, thưa vương hầu phóng đãng,

Người ưa dễ, đêm nằm lo tới sáng.

Thế thì ai, nếu không phải chúng mình,

Bất chấp mọi điều, bất chấp hy sinh,

Dám giơ ngực đón chờ muôn đợt sóng

Như những người lang thang trên biển rộng?

Khi đánh nhau chỉ biết tiến không lùi,

Ta lao vào nguy hiểm kiếm nguồn vui.

Nơi kẻ yếu phải ôm đầu bỏ chạy,

Kẻ hèn nhát phải ngất đi, nơi ấy

Có chúng ta luôn đứng thẳng, tự hào,

Để tâm hồn và hy vọng bay cao.

Và cái chết chẳng làm ta sợ sệt

Nếu kẻ thù của chúng ta cũng chết.

Ta giang tay chờ đón nó. Cái gì

Khiến tử thần có thể bắt ta đi

Hay ta chết bỏ mình trong trận đánh?

Mặc những ai đang héo mòn, bất hạnh

Trên giường cao nằm khắc khoải úp đầu

Ngày tiếp ngày trong đau đáu lo âu.

Còn chúng ta không cần gì - bãi cỏ

Là giường ấm cho ta nằm. Khác họ,

Chẳng kéo lê những đau đớn hàng ngày.

Nếu một lần ta phải chết - chết ngay.

Xác của họ được bọc vàng, có thể,

Hay được chôn trong ngôi mồ đẹp đẽ.

Còn xác ta sóng biển giữ muôn đời.

Ta chẳng cần những giọt nước mắt rơi.

Khi ta chết, trong những lần yến tiệc

Người khác kể về chúng ta, luyến tiếc.

Tay chuyền tay cốc rượu, các anh hùng

Trong tưng bừng thắng trận cuộc vui chung

Nói về ta, vẻ đau buồn, cảm động:

“Giá bây giờ những người kia còn sống!”.

Đấy, bài hát mà những tên cướp biển

Hát suốt đêm bên ngọn lửa rực hồng

Trên đảo mình, tiếng hát vút lên không,

Xuyên vách núi, vang xa và giục giã.

Trên cát vàng từng nhóm đông, tất cả

Đang nói cười, đang ăn uống bên nhau,

Hoặc mài gươm, nhìn lưỡi kiếm lắc đầu,

Những lưỡi kiếm đã mòn hoen vì máu.

Người chăng lưới đem phơi khô trên đảo

Hay chữa thuyền, từng bánh lái, boong che,

Người bẫy chim trên vách núi mải mê,

Người tư lự đi ven bờ sóng vỗ.

Và tất cả trong tim sôi máu đỏ,

Mắt nhìn xa nơi biển rộng xanh mờ

Chờ cánh buồm đang chở nặng ước mơ,

Chở tin tức những kỳ công đi tới.

Họ ngồi nhớ những ngày qua thắng lợi,

Đoán ngày mai sẽ cướp phá nơi nào,

Dẫu việc này không quan trọng là bao

Vì thủ lĩnh là người duy nhất biết.

Của cướp được, chàng chia không ai thiệt.

Chàng là ai? Ai chủ đảo cướp này?

Đó là điều bí ẩn lớn nơi đây.

Không một ai biết gì hơn có lẽ

Ngoài cái tên mà khắp nơi kính nể

Bắt người nghe phải khiếp sợ, e dè.

Chỉ mình chàng ra lệnh, mọi người nghe.

Chàng khinh bỉ các trò vui sôi nổi,

Luôn khắc khổ, luôn đăm chiêu, ít nói.

Nhưng không sao, là thủ lĩnh có tài,

Nên điều này cũng chẳng mất lòng ai.

Chàng không phải là người ưa thù tạc,

Với cốc rượu, không ham như người khác.

Còn thức ăn thì kham khổ tháng ngày,

Chắc ít người ăn được thế xưa nay:

Một ít bánh mỳ khô và nước lã

Cùng một ít lá rau xanh mùa hạ.

Chắc không ngoa khi ví bữa ăn chàng

Với bữa ăn người ẩn dật trong hang.

Chàng tự nguyện sống cuộc đời khổ hạnh

Để ý chí ngày một thêm kiêu hãnh.

Chàng bảo “Đi!” là người khác đi liền.

Chàng bảo “Dừng!” là tất cả đứng yên.

Là thủ lĩnh, là linh hồn của đảo,

Chàng dẫn họ qua hiểm nguy, giông bão.

Như thiêu thân, tất cả tiến theo chàng.

Nếu bất ngờ ai đó bỗng hoang mang

Hay sợ hãi - chàng ngước đầu không nói,

Đôi mắt sáng nhìn đăm đăm, dữ dội.

Buồm! Có buồm! Lại đánh nhau! Chú ý!

Tàu của ai? Lính canh đâu, xem kỹ.

Không, tiếc thay, không phải địch lần này.

Một lá cờ cướp biển lớn tung bay

Trên mặt nước. Tàu của ta đang tới.

Gió hãy thổi, thổi nhanh lên, ta đợi.

Như mũi tên lao vào vịnh, con tàu

Đang lớn dần, để sóng cuốn đằng sau,

Nước biển té hai bên như đôi cánh.

Trên mặt biển rất hiên ngang, kiêu hãnh

Con tàu đi như vật sống, tung hoành

Đang sẵn sàng giao chiến với trời xanh.

Mà thử hỏi, trên chiếc tàu như vậy

Ai ngần ngại không lao vào lửa cháy?

Tàu dừng lại, thả neo, trời lặng gió.

Buồm được hạ và xếp riêng một chỗ.

Đứng từ xa trên đảo cướp mọi người

Thấy chiếc xuồng được thả xuống đằng đuôi.

Chiếc xuồng nhỏ với những tay chèo khỏe

Một lúc sau đã cập bờ rất nhẹ.

Và - hoan hô! Xa cách bấy nhiêu ngày

Để bây giờ tay lại được cầm tay,

Cùng cười nói, cùng ôm nhau phấn khởi,

Cùng chờ đón một cuộc vui sắp tới.

Người một lúc một đông thêm, tất cả

Truyền tin nhau, tiếng nói cười rộn rã.

Rất buồn lo, phụ nữ nhắc lúc này

Tên những người chưa có mặt hôm nay:

“Họ còn sống? Bao giờ về? Sao vậy?

Nơi giông bão, nơi chiến trường lửa cháy

Họ đánh nhau rất dũng cảm, có điều

Trận vừa rồi ai ngã xuống? Bao nhiêu?

Cầu mong họ mau quay về chiến thắng

Để xua đi nỗi buồn lo trĩu nặng.

“Thủ lĩnh đâu, có tin, nhưng có lẽ

Sẽ làm ta mất đôi phần vui vẻ,

Dẫu cuộc vui vừa mới được bắt đầu.

Juan đâu rồi, dẫn chúng tớ đi mau

Gặp thủ lĩnh để báo tin, sau đó

Vụ vừa rồi thế nào xin kể rõ”.

Một phút sau những tên cướp cùng trèo

Theo con đường men vách núi cheo leo

Tới một đỉnh tháp cao đang soi bóng

Xuống mặt biển suốt ngày đêm sôi động.

Dọc đường đi hoa nở kín trên cành,

Rợp cây rừng, con suối nhỏ trong xanh

Đang róc rách phun những tia nước nhỏ

Qua kẽ đá trông sao mà cám dỗ.

Nhưng ai kia giữa yên tĩnh bốn bề

Đang một mình trong suy nghĩ mải mê,

Tư lự ngắm biển trời chiều gợn sóng,

Tay tỳ kiếm, đứng hồi lâu bất động?

“Là ai ư? Là Conrad, là chàng,

Vẫn hàng ngày men dốc núi lang thang.

Juan, hãy nói cho chúng tôi được gặp,

Chúng tôi có một tin này rất gấp.

Vâng, chúng tôi biết chàng giận thế nào,

Khi bị người quấy nhiễu, biết làm sao?”

Juan lại báo, dáng rụt rè sợ hãi.

Conard im, vẫy mọi người đi lại.

Những người kia rất cung kính cúi mình,

Chàng gật đầu nhưng tiếp tục làm thinh.

“Thưa thủ lĩnh, đây có thư hỏa tốc.

Lão Hy Lạp gửi ngài, xin hãy đọc.

Vốn nhiều năm làm thám tử, lão già

Đoán phen này nguy hiểm lớn cho ta.

Lão biết được rằng”… “Thôi im!” Thủ lĩnh

Bỗng cắt ngang, những người kia luýnh quýnh

Lùi lại sau dáng lo sợ, thì thầm,

Lấm lét nhìn Cỏnad khó đăm đăm.

Họ nín thở, mong ít nhiều đoán được

Những gì nói trong thư. Như biết trước

Những người kia đang theo dõi, mặt chàng

Không lộ gì, đầu hơi ngoảnh sang ngang.

Chàng im lặng đọc thư và bỗng gọi:

“Đưa giấy mực cho ta, Juan. Hãy nói,

Gonsalvo đâu?” “Thưa thủ lĩnh, trên tàu”.

“Mang lệnh này đưa ông ấy thật mau.

Phải chuẩn bị để đêm nay xuất phát.

Ta sẽ tự thân chinh đi trừng phạt”.

“Đêm nay ư? Thưa thủ lĩnh”…“Lần này

Chờ mặt trời vừa lặn xuống phương Tây

Chờ gió nổi ta sẽ đi. Kèn trận

Nhớ mang theo và hãy xem cẩn thận

Khẩu súng ta vẫn bắn, nhớ thông nòng.

Kiếm ta dùng có cùn quá hay không?

Cứ gọi thợ chữa tay cầm cho chắc

Vì lần trước, than ôi không phải giặc

Mà chính ta vì nó, mệt khá nhiều.

Khi đến giờ như đã hẹn, nhổ neo,

Súng đại bác phải bắn to nhiều loạt,

Bắn để nhắc mọi người hay: Xuất phát!”

Rất huyền bí, cô đơn và ảm đạm.

Ít khi vui, nhưng cũng chẳng thở dài,

Con người này làm kinh sợ những ai

Từng can đảm trong làng dân cướp biển.

Bằng nghệ thuật chỉ huy, chàng sai khiến

Bọn người kia phải nhất nhất theo mình.

Nhưng cái gì luôn bí hiểm, thông minh

Bắt được họ tin và yêu nhường ấy,

Không chống lại và trung thành đến vậy?

Cái gì ư? Có lẽ cũng không nhiều -

Chính tinh thần và tư tưởng cao siêu

Được phát huy thành thành công, tài nghệ.

Chàng chinh phục những tâm hồn nhỏ bé,

Giơ cao tay vẫy họ bước theo chàng

Rồi mình chàng hưởng hết mọi vinh quang.

Đời là thế, xưa nay đều thế cả,

Một người sướng bắt trăm người vất vả.

Quy luật chung: người lao động suốt ngày,

Người dễ dàng cướp của họ trên tay.

Tuy nếu biết dây xích vàng cũng nặng,

Họ cam chịu cuộc đời mình cay đắng.

Không như các anh hùng xưa thần phép,

Ác bên trong nhưng bề ngoài vẫn đẹp,

Conard, vâng, không hấp dẫn bề ngoài,

Nhưng mắt chàng chinh phục bất kỳ ai.

Dù không phải Hecquyn, chàng rất khỏe

Và cao lớn - tất nhiên không vì thế

Mà thành thô, hoặc quá cỡ. Người nào

Mới thoạt nhìn đã phải nghĩ: Dù sao

Chàng cũng khác những người thường họ thấy.

Nhưng khác gí, khác ở đâu, sao vậy?

Mái tóc xoăn đen nhánh, phủ lòa xòa

Trên trán chàng, đôi má xạm phong ba.

Không ít lúc đôi môi chàng mím chặt

Đã hé lộ những điều kiêu hãnh nhất.

Giọng chàng êm, cách đi đứng bề ngoài

Chẳng vội vàng, rất bình tĩnh. Ai ai

Trước khuôn mặt khác thường, sinh động đó

Cũng như thấy bị thôi miên, và họ

Nghĩ chàng đang cất giữ kín trong đầu

Bao hãi hùng ý nghĩ chín từ lâu.

Ai đoán biết? Ai to gan dám hỏi?

Một cái liếc đủ không ai dám nói.

Cũng ít ai chịu nổi những cái nhìn

Của mắt chàng, dù dũng cảm, vững tin.

Khi người khác nhìn mặt chàng cố hiểu

Trái tim chàng giá băng hay mềm yếu,

Thì than ôi, Conard chỉ chau mày

Là mọi điều họ nói hết ra ngay.

Chàng biết cách làm mọi người nói hết,

Bí mật chàng vẫn không ai được biết.

Còn những khi Conard bỗng cười gằn

Thì mọi người liền lo sợ, băn khoăn

Và nín lặng. Còn khi chàng quắc mắt,

Thì hy vọng và tình thương sẽ mất.

Những ý nghĩ cuồng điên và hoang dã

Không bao giờ lộ ra ngoài - tất cả

Được giấu sâu trong Conard. Mọi điều:

Tức giận, dối lừa, sĩ diện, tình yêu

Đều chỉ lộ qua nụ cười cay đắng.

Chỉ đôi má và đôi môi im lặng

Nói ta hay trong Conard lúc nào

Ý nghĩ chàng đang day dứt ra sao.

Ai mạo hiểm muốn biết hơn điều ấy,

Phải quan sát để sao chàng không thấy.

Phải đứng im theo dõi kỹ. Bấy giờ

Ta thấy chàng đầu ngửa, ngắm bâng quơ,

Môi khẽ mím, lắng nghe như sợ hãi

Khi có tiếng bước chân ai đi lại.

Dáng buồn đau, ta sẽ thấy mặt chàng

Đã không còn cái mặt nạ hay mang

Giờ tất cả đều tự nhiên, chân thật,

Đôi má đỏ, lửa bừng trong ánh mắt.

Còn những ai không hoảng sợ, lúc này

Hãy ngắm chàng đang nắm chặt bàn tay,

Mặt đanh lại, cô đơn và bất hạnh

Với quá khứ, với nỗi buồn canh cánh.

Nhưng than ôi, các bí mật cõi lòng

Có bao giờ ai hiểu hết hay không?

Chàng Conard được sinh ra, phải nói,

Không để làm những điều kia tội lỗi.

Trước khi xông vào cuộc chiến với Đời,

Tâm hồn chàng từng chân thật, vui tươi.

Chàng luôn gặp dối lừa trong cuộc sống,

Nên ngạc nhiên, rồi buồn đau, thất vọng.

Tốt, thông minh nhưng cư xử vụng về,

Chàng là người rất kiêu hãnh, say mê

Và cứng rắn, không dễ dàng khuất phục.

Chàng đã nghĩ rằng suy đồi đạo đức

Là nguyên nhân mọi cái xấu trện đời.

Vâng, đạo đức chứ không phải con người.

Không ai xứng để được chàng tin cậy,

Cũng không ai từng cho chàng được thấy

Những niềm vui của cuộc sống bình thường.

Bị dối lừa, chàng mất hết yêu thương.

Ngay từ bé đã khinh người, kiêu hãnh,

Chàng chỉ cho căm thù và sức mạnh

Là thiêng liêng. Do lỗi một số người

Thế giới này bị chàng ghét, than ôi.

Chàng vẫn biết chàng bất công, tàn ác,

Nhưng không nghĩ mình xấu hơn người khác.

Ai ngây thơ, không độc ác, chân thành

Trong mắt chàng là giả dối, ma lanh.

Chàng bị ghét, bị rủa nguyền, đúng vậy,

Nhưng tất cả trước chàng đều run rẩy.

Chàng cô đơn, đầy bí hiểm, chán đời,

Xa những gì là cảm xúc, vui chơi,

Conard sống làm ngạc nhiên thù, bạn.

Không ai dám khinh chàng hay bội phản.

Thế mà lạ, trong tim chàng đâu đó

Một tình cảm rất dịu dàng, nho nhỏ

Đang nằm im. Conard vẫn thường ngày

Khinh những người vốn dễ bị lung lay

Bởi tình cảm, đa sầu như đứa trẻ.

Nhưng chính chàng thực ra giờ cũng thế,

Chàng mất công kiềm chế lại khá nhiều.

Nó, trong chàng, cái ấy gọi tình yêu.

Đúng, tình yêu rất thủy chung, trong sạch,

Cho một người không thể nào ngăn cách.

Dù thật ra Conard gặp hàng ngày

Không ít nàng xinh đẹp, trẻ, thơ ngây.

Chàng không tránh cũng không tìm tới họ.

Chàng đang giữ trên tháp cao kiên cố

Nhiều tù nhân, không có một nàng nào

Được mắt chàng để ý đến. Dù sao,

Tình cảm ấy là tình yêu mãnh liệt,

Qua cám dỗ, buồn đau càng tha thiết,

Càng thủy chung khi xa cách, đợi chờ,

Càng giúp tình thêm lớn, đẹp, nên thơ.

Khi bên cạnh có nàng là tất cả

Buồn, cô đơn và nỗi lòng băng giá

Đều tiêu tan. Khi nghe tiếng nàng cười,

Quên giận hờn, chàng trở lại vui tươi,

Và dũng cảm đón mọi điều im lặng,

Để tim nàng không nhuốm màu cay đắng.

Tình cảm kia thực ra ít, không nhiều,

Nhưng với chàng là tất cả tình yêu.

Vâng, Conard là một người tội lỗi

Đáng bị trách, đáng bị đời kết tội,

Nhưng lớn hơn cái ác ấy trong chàng,

Cái tốt này Conard vẫn còn mang.

Chàng đứng lặng nhìn đám người vội vã

Quay trở lại theo đường men vách đá.

“Ta vào ra khói lửa đã bao ngày

Sao bây giờ có linh tính không hay,

Như thể chính lần cuối cùng xuất phát.

Không vì sợ, ta phải đâu hèn nhát,

Nhưng trái tim…không ai tự chính mình

Lại đi tìm đổ máu hoặc hy sinh.

Nhưng ở lại nghĩa là chờ cái chết.

Nếu dự định lần này không hỏng hết,

Ta mở tiệc cúng tế các anh hùng

Đã lìa đời không dự cuộc vui chung,

Để chúc họ được nằm im dưới ấy,

Nơi tia nắng không thể làm họ dậy.

Chao đêm nay, đêm yên tĩnh hiền hòa

Biển và trời đang ru ngủ quân ta,

Những tên cướp tung hoành trên biển cả.

Giờ đến gặp Mêđôra, từ giã

Trái tim ta sao trĩu nặng thế này...

Mong tim nàng không nặng thế. Xưa nay

Ta dũng cảm, quân của ta cũng thế,

Cái dũng cảm bình thường khi tự vệ,

Vì con ong bị chọc tổ, phá nhà

Dễ điên khùng liều chống lại. Nhưng ta,

Ta biết cách dạy quân mình lấy một

Bắt địch mười phải tháo lui, hoảng hốt.

Và tất nhiên không đổ máu làm gì

Nếu không cần. Nay sửa soạn ra đi,

Ta linh cảm hoặc phen này sẽ chết,

Hoặc thành công. Ta không hề sợ sệt,

Nhưng phải chăng có thể chính lần này,

Ta rơi vào một cạm bẫy nào đây.

Ôi, không lẽ đặt lên bàn tất cả -

Cả tương lai, cả uy quyền, danh giá -

Để tự do con tạo cứ xoay vần?

Ôi, cuộc đời... Không, hãy tự trách thân.

Mà hẵng gượm. Cứ chờ xem, chưa trễ

Quà số phận luôn bất ngờ, có thể…”

Dọc đường men lên tháp cao lúc ấy

Chàng vừa bước, vừa trầm ngâm nghĩ vậy.

Khi tới nơi, chàng đứng lặng, ngỡ ngàng:

Giữa bốn bề trăng sáng, nước mênh mang.

Một giọng hát nghe rất êm, nhè nhẹ

Từ cửa sổ đang bay ra rất khẽ:

Trong tim em một nỗi buồn nào đấy

Cô đơn đang ngủ, bao giờ

Nghe tiếng đập trái tim anh, cũng dậy

Để rồi hụt hẫng trong mơ.

Một tia sáng trong lòng em đang sống,

Mong manh, vĩnh cửu, vô hình,

Như bóng tối của buồn đau, thất vọng

Không làm nó bớt lung linh.

Ôi khi bước qua mồ em, hãy nhớ,

Thương em chôn dưới đất mềm.

Em chỉ sợ, một điều em chỉ sợ:

Anh đã hoàn toàn quên em.

Trước khi chết, em xin anh hãy nhỏ

Cho em chỉ một lần này,

Một giọt lệ lên mối tình đau khổ

Để bù em khóc lâu nay…”

Khi tiếng hát vừa lặng im, chàng vội

Trèo qua cửa, đến bên nàng và nói:

“Mêđôra, bài em hát sao buồn...”

“Vui thế nào khi Conard xa luôn?

Dù em biết chàng không nghe em hát,

Nhưng lòng em và ước mơ, Conard,

Gửi vào đây. Tim muốn nói rất nhiều

Khi em buồn, lặng lẽ nhớ người yêu.

Bao đêm vắng một mình em trăn trở

Mơ thấy sóng bỗng chồm lên khiếp sợ,

Em chỉ lo giông bão đến bất ngờ.

Thấy buồm chàng gió nhẹ thổi bâng quơ,

Em cứ nghĩ bài hát buồn em hát

Là bài hát khóc tang chàng, Conard.

Còn đêm qua em tỉnh dậy, một mình

Ngắm ánh đèn hải đăng sáng lung linh

Như ngọn lửa của niềm tin vẫy gọi.

Sao nhấp nháy trên trời cao vòi vọi.

Em đứng im cho tới lúc rạng ngày

Để chờ chàng, chàng vẫn ở xa đây.

Giọt sương ướt làm lòng em buốt lạnh,

Ngày rực rỡ mà sao buồn, bất hạnh.

Trong cô đơn em cứ đứng đợi chờ,

Không thấy buồm - cho tới tận gần trưa

Em chợt thấy một chấm huyền bé nhỏ

Nhưng chấm thuyền bỏ đi qua. Sau đó

Em reo lên khi thấy phía chân trời

Tàu của chàng trên sóng biển chơi vơi.

Ôi Conard, có bao giờ chàng định

Sẽ nghỉ ngơi trên đảo này yên tĩnh?

Chàng giàu sang, nhiều vàng bạc, nhiều nhà,

Sao suốt đời phải trên sóng bôn ba?

Chàng cũng biết không vì em em sợ,

Mà em nghĩ, em lo, và có cớ,

Cho người yêu, cho chính bản thân chàng,

Người khước từ hạnh phúc để lang thang

Tìm nguy hiểm; cho trái tim yêu quý

Đang phải sống trong đấu tranh không nghỉ...”

“Em nói đúng, trái tim ta khó hiểu

Đã đổi thay. Như con sâu mềm yếu

Bị xéo lên, ta căm ghét loài người,

Ta báo thù, ta chém giết khắp nơi.

Ta chỉ được mối tình em khích lệ

Và một ít lòng thương nơi Thượng đế.

Vâng trong ta cái xấu quả rất nhiều,

Nhưng đang còn một cái tốt: tình yêu.

Hai cái ấy trái ngược nhau đến nỗi

Nếu ta yêu cuộc đời này giả dối,

Thì người yêu ta sẽ bỏ. Đừng buồn.

Ta chừng nào còn sống, dẫu xa luôn,

Ta vẫn mãi yêu em, tình thêm chặt.

Mêđôra, xin đừng rơi nước mắt.

Còn hôm nay, vâng, có lẽ bây giờ

Ta lên đường, em đơn chiếc, bơ vơ”.

“Chàng đi nữa? Em đã thầm đoán vậy.

Chẳng một phút bình yên em được thấy

Bao giờ đi? Không, không thể lúc này.

Tàu của chàng vừa cập bến hôm nay,

Chưa chuẩn bị, và mọi người yên chí

Chàng cho họ một thời gian được nghỉ.

Hay thấy em hay lo sợ, yếu mềm

Mà chàng đùa, thử thách trái tim em?

Không, Conard, em không ưa điều đó.

Chàng thích thú nhưng làm em đau khổ.

Hãy cùng em đi dự lễ bây giờ.

Tiệc cho chàng đang đợi sẵn. Từ xưa

Chàng chỉ thích những món ăn giản dị

Nên dễ kiếm, những trái cây ngon, quý

Tự tay em, em đã hái cho chàng,

Bỏ nhiều ngày trong khe núi lang thang,

Tìm những chỗ nước trong và mát nhất.

Chàng sẽ thấy nước quả vàng như mật

Đẹp, long lanh thơm ngọt đến bất ngờ.

Em biết chàng trước rượu vẫn thờ ơ

Như những kẻ theo đạo Hồi khắc khổ.

Cũng chẳng sao, phải khen chàng điều đó,

Như đáng khen ai biết hạn chế mình.

Xin mời chàng - đèn bạc sáng lung linh

Và bàn tiệc đã bày xong, đang đợi.

Em sẽ gọi đám nữ tỳ đi tới

Múa chàng xem, xua cảm giác nặng nề.

Hay em đàn như mọi bận chàng nghe?

Hay tiểu thuyết Ariôstô em kể

Về cô gái Ôlimpia diễm lệ

Bị người yêu phụ bạc đến mức nào?

Nên bây giờ chàng sẽ đáng trách sao,

Còn hơn cả Birenô phản bội,

Nếu chàng bỏ em đi như đã nói.

Hoặc Têxêy… chàng hãy nhớ, chàng cười

Khi cùng chàng từ mỏm núi xanh tươi,

Em đứng ngắm giữa trời quang bỗng thấy

Hòn đảo đẹp Ariadne, lúc ấy

Em vờ vui nhưng lo sợ trong lòng,

Và bảo chàng, ôi Conard, nhớ không,

Sẽ có lúc chàng bỏ em đi mãi,

Còn bây giờ, phản em, chàng… trở lại”.

“Vâng trở lại, tất nhiên ta trở lại

Nếu ta không gục ngã xuống lần này.

Nhưng bây giờ đã đến lúc chia tay.

Ta đi đâu, làm gì, không cần biết,

Và chớ hỏi, vì bây giờ vĩnh biệt

Chính là câu ta phải nói. Khi về

Hết mọi điều ta sẽ kể em nghe.

Giờ ta vội, em đừng lo vô cớ.

Với kẻ địch lần này không đáng sợ.

Trước khi đi ta để lại canh phòng

Trên đảo này một lực lượng khá đông.

Em ở lại, hãy vì ta, đừng khóc,

Với các bạn, em không hề đơn độc.

Lúc thành công, ta lại gặp, bấy giờ

Giữa cảnh trời và mây núi đơn sơ,

Ta sẽ nghỉ… Kia, còi Juan da diết.

Nào, ta hôn! Hôn thêm, thêm! Vĩnh biệt!”

Nàng đứng dậy, ôm ngực chàng. Conard

Áp vào tim khuôn mặt nàng trắng nhạt

Một hồi lâu không dám ngắm mắt nàng

Đang dại đờ, đau khổ, khóc, hoang mang.

Tóc nàng xõa trên tay chàng êm ái,

Một vẻ đẹp hơi kiêu kỳ hoang dại.

Còn trái tim như đứng lặng, chứa đầy

Một mình chàng, mình Conard xưa nay.

Chợt lúc ấy súng nổ to một loạt

Báo hoàng hôn - đã đến giờ xuất phát!

Trong phút giây Conard rủa trời chiều

Rồi vội vàng ôm, ôm chặt người yêu

Đang kiếm cách níu giữ chàng, đau khổ.

Bế người yêu đặt lên giường cạnh đó,

Chàng đứng im, một lần nữa ngắm nhìn

Khắp người nàng - hạnh phúc lớn, niềm tin,

Cái duy nhất trên đời này có được -

Chàng cúi hôn, quay đầu và cất bước…

“Chàng đã đi?” - tiếng kêu này tuyệt vọng

Đã nhiều lần làm tim nàng tê cóng.

“Mới đây thôi còn đứng đấy, bây giờ

Đã vắng chàng…như trong một giấc mơ”.

Nàng chợt tỉnh, rồi đuổi theo, nàng chạy,

Dòng nước mắt trên má nàng cứ chảy

Những giọt to, cay đắng cứ tuôn đầy,

Nhưng môi nàng không chịu nói hôm nay

Lời vĩnh biệt. Nàng luôn tin, hy vọng,

Hai chữ ấy là buồn đau, trống rỗng,

Cái buồn đau in lên trán, không gì

Có thể làm mờ nhạt lúc chia ly.

Nàng mở rộng đôi mắt to xanh thẳm,

Đôi mắt yêu, nhìn khoảng không đăm đắm,

Và đứng im đờ đẫn, lệ thấm nhòa

Nhìn bóng chàng thấp thoáng phía xa xa.

“Ôi không lẽ chàng đã đi, không lẽ?

Để mình ta trong cô đơn, buồn tẻ?”

Nàng giơ tay tuyệt vọng, dưới chân nàng

Biển hững hờ một màu xám mênh mang.

Chiếc tàu lớn đã kéo buồm đợi sắn.

Nàng không dám nhìn thêm, buồn, im lặng

Rời ban-công. “Ta cô độc bây giờ,

Đây không còn là cảnh thấy trong trong mơ,

Mà sự thật…”

Không ngoái đầu, vội vã

Chàng đi xuống theo đường men vách đá

Và mỗi khi qua chỗ ngoặt, mắt chàng

Thấy những gì đang chủ ý lờ ngang,

Chàng lại khẽ run lên. Cao trên ấy

Là lâu đài cô đơn, chàng vẫn thấy

Một chấm con mờ ảo bóng người tình

Như chấm buồn ngôi sao nhỏ lung linh

Đang xin chàng đừng bỏ rơi. Không được!

Đời cướp biển lênh đênh trên sóng nước,

Có thể đây, hòn đảo nhỏ và nàng,

Chính là nơi hạnh phúc nhất đời chàng...

Chàng nghĩ vậy và một lần ngoái lại

Suýt để mặc cuộc đời chàng êm ái

Cùng người yêu hạnh phúc sống nơi này.

Nhưng rồi chàng chợt nhớ lại; xưa nay

Các thủ lĩnh có thể buồn, lưỡng lự

Khi chia tay, nhưng tình yêu phụ nữ

Không vướng chân, bắt được họ yếu hèn.

Khi thấy tàu và gió thuận đang lên,

Conard vội trách mình, và rảo bước.

Xuống gần bến, chàng đã nghe phía trước

Tiếng đám đông đang tụ tập ồn ào,

Tiếng mái chèo khua mặt nước xôn xao,

Tiếng pháo hiệu và tiếng kêu. Chàng thấy

Một đứa bé leo cột buồm cạnh đấy.

Tàu nhổ neo, buồm đã kéo, trên bờ

Người đứng nhìn, khăn vẫy nhẹ, bâng quơ

Để tiễn biệt con tàu ra với sóng.

Thấy cờ hiệu đang tung bay lồng lộng,

Chàng nghĩ sao mình quá dễ yếu mềm.

Mắt sáng bừng, tim đập mạnh nhanh thêm,

Chàng trở lại chính là chàng lúc ấy

Chàng bước vội, chàng đang bay, chàng chạy

Cho đến khi sắp tới biển, bất ngờ

Chàng bước đều như đi dạo, thờ ơ

Hít thật sâu bầu khí trời trong mát -

Trước con mắt của mọi người, Conard

Không tỏ ra vội vã hoặc ồn ào.

Chàng biết làm người khác sợ ra sao

Bằng cách tạo cho chính mình mặt nạ.

Dáng nghiêm khắc, luôn trầm tư, thong thả

Bắt xung quanh phải kính trọng, e dè.

Từ cái nhìn đầy kiêu hãnh, đam mê

Đến bước chân rất ung dung, chững chạc

Đều có thể làm thôi miên người khác.

Nhưng những khi, để chinh phục, nếu cần

Chàng biết dùng cả cái tốt, tình thân.

Ai may mắn được chàng yêu, cởi mở

Người ấy sẽ hoàn toàn không thấy sợ,

Xem lời khen và câu trách của chàng

Còn quí hơn nhiều quà tặng, bạc vàng.

Chỉ tiếc chàng kiêu, tự tin nhường ấy,

Ít khi có những phút giây như vậy.

Chàng xưa nay quen áp đặt mọi người

Luôn xem thường những cảm xúc vui tươi.

Ngay từ bé chàng đã coi hạnh phúc

Là bắt được mọi người nghe, khuất phục.

Cả toán cướp đứng đợi chàng. Thong thả

Chàng hỏi Juan: “Đã xong chưa, tất cả?”

“Dạ, thưa xong, mời thủ lĩnh lên thuyền…”

“Đưa áo dài và bảo kiếm! Nhanh lên!”

Chàng đeo kiếm, và lên vai khoác vội

Chiếc áo nặng che nắng mưa màu tối.

“Pêđrô đâu!” Pêđrô tới, chàng chào

Như chào người tri kỷ, bạn binh đao.

“Đây, mảnh giấy, ta mong người đọc kỹ

Trong đó có những lời khuyên rất quý.

Hãy tăng quân bảo vệ đảo. Ở nhà,

Anselmo về, nhớ phải bảo anh ta:

Ba ngày nữa, đúng giữa trưa, nhất thiết

Ta trở lại. Giờ ta đi. Tạm biệt!”

Vừa nói xong, Conard vội vàng

Chào bạn mình; với dáng điệu hiên ngang.

Và kiêu hãnh như mọi khi, chàng nhảy

Xuống chiếc thuyền. Những mái chèo lúc ấy

Liền cắm sâu xuống mặt nước - con thuyền

Xé nước thành những vệt sáng hai bên.

Thuyền lướt nhẹ, Conard ngồi trên mái.

Còi thổi to, mọi người chèo mê mải.

Chàng ngợi khen thuyền vững, gió hiền hòa,

Khen quân mình rất dũng cảm, tài ba.

Chàng khen cả Gonsalvo. Bất chợt

Chàng rùng mình. Sao mặt chàng tái nhợt?

Lâu đài cao chàng lại thấy lúc này,

Giữa bốn bề sóng nước, gió và mây

Từ nơi ấy, Mêđôra có lẽ

Đang nhìn theo. Một tình yêu mạnh mẽ

Lại dâng lên trong Conard vô hình.

Nhưng bây giờ cho tới rạng bình minh

Còn lắm việc. Chàng quay đầu đau khổ

Đi xuống tìm Gonsalvo. Ở đó

Họ cùng nhau bàn kế hoạch chuyến này

Bên ngọn đèn theo sóng khẽ lung lay,

Với một tấm bản đồ to trước mặt.

Và cứ thế suốt đêm không chợp mắt

Họ say sưa ngồi bàn luận, hoàn toàn

Không nghĩ gì về cái mệt, thời gian.

Trong khi đó, đang thuận chiều gió lộng

Như đại bàng con thuyền bay trên sóng

Vượt ngang qua những mỏm núi dị hình

Để kịp vào cảng lớn lúc bình minh.

Một lúc sau, trời khuya, trong vịnh nhỏ

Những tên cướp đã thấy thuyền quân Thổ

Đang đứng im canh gác rất lơ là.

Chàng đếm thuyền, rồi lặng lẽ đi qua

Không bị lộ. Chàng thả neo phục kích

Bên mỏm đá nhô lên cao. Quân địch

Trong màn đêm không thể thấy thuyền chàng -

Bị đá nằm như quái vật chắn ngang.

Rồi Conard cho quân lo chiến đấu.

Chàng bình thản nói về gươm và máu.

Chương Hai

“Conoseete i dubliosi desiri?”

Dante, Inferno, V.120

Vịnh Côron đầy thuyền đi ngang dọc,

Đèn thắp sáng khắp mọi nhà, mọi góc,

Vì Seyd viên tể tướng lần này

Mở tiệc mừng, chờ thắng lớn đêm nay,

Chờ Conard bị trói gô dẫn tới

Cùng toán cướp mà từ lâu hắn đợi.

Trước Ala và mũi kiếm nhiều lần

Hắn đã thề giết họ, mật cho quân

Và thuyền chiến đang phục vây trong vịnh.

Cũng như hắn, khắp mọi nơi binh lính

Đang mơ chia chiến lợi phẩm, mơ quà

Mà quên rằng thắng lợi hãy còn xa.

Tất cả nghĩ nội ngày mai sa bẫy,

Quân cướp biển bị đánh tan. Vì vậy

Bọn lính canh có thể ngủ bây giờ

Để tha hồ đâm chém giặc trong mơ.

Còn ai muốn, thì xin mời, hợp pháp,

Cứ việc giết, trêu đùa dân Hy Lạp.

Ai mang khăn và mũ áo đạo Hồi

Dọa dân thường là việc tốt mà thôi.

Chúng cướp phá và đốt nhà của họ,

Nhưng đang tạm chưa giết người, muốn tỏ

Rằng chúng tha, chưa thèm giết lúc này

Tuy vài thằng đã nôn nóng ra tay

Đâm và chém để mai thêm dũng cảm.

Vâng, tối ấy quân Thổ vui, từng đám

Dạo lang thang. Ai không muốn mất đầu,

Phải vui đùa với chúng suốt đêm thâu,

Phải cho chúng ăn ngon, và sau đó

Khi chúng rút, lại rủa nguyền quân Thổ.

Giữa phòng lớn, đầu chít khăn, Seyd

Ngồi cao nhất, bốn xung quanh không ít

Bạn bè thân đang ăn uống. Lúc này

Hắn một mình uống rượu đến kỳ say.

Rượu bị cấm nhưng xưa nay hắn kệ,

Mặc người khác chỉ được bầy nô lệ

Mang trái cây và nước quả ra mời

Như những người theo đạo ấy khắp nơi.

Từ những chiếc tẩu dài, buồn, tư lự

Khói thuốc bay theo bước chân vũ nữ

Cùng bay theo là tiếng nhạc lạ kỳ.

Đêm sắp tàn, sáng dậy phải ra đi,

Lính và tướng cũng phần nào sợ hãi.

Ai không muốn trên giường lông êm ái

Được nghỉ ngơi, hơn bị sóng chao dồi

Trong hiểm nghèo của chiến sự. Mà thôi,

Đánh mặc đánh, giờ hẵng vui cái đã.

Và hãy tin kinh Côran hơn cả.

Seyd tin quân tướng mạnh lần này

Chắc dễ dàng cầm thắng lợi trong tay.

Từ cổng lớn một tên hầu nô lệ

Rất kính cẩn, nhẹ bước vào, lặng lẽ

Uốn cong lưng, tay chạm đất, cúi đầu

Rồi rụt rè, lên tiếng nói như sau:

“Một tu sĩ đạo Hồi vừa mới đến,

Ông ta nói từ chỗ quân cướp biển

Trốn về đây, xin được gặp, giải bày”.

Khẽ gật đầu, Seyd vẫn còn say

Rồi ra hiệu đuổi tên hầu. Lập tức

Một ông lão bước vào, tay ôm ngực,

Ông ta đi xiêu vẹo, dáng buồn rầu,

Không vì già, cũng chẳng phải lo âu

Mà đôi má nhợt và gầy như vậy -

Cái khắc khổ đã gây nên điều ấy.

Trên đầu ông - chiếc mũ nhỏ đen tuyền

Lộ ra ngoài những túm tóc màu đen.

Chiếc áo khoác treo trên người che kín

Cả bộ ngực với trái tim thành tín.

Khách đang ăn lặng lẽ ngước mắt nhìn,

Vẻ nghi ngờ. Rất bình tĩnh, tự tin,

Ông đứng yên, kiên nhẫn chờ được hỏi,

Chờ Tể tướng cho phép ông được nói.

“Ngươi từ đâu?” “Tôi trốn từ hang ổ

Quân cướp biển.” “Nhưng sao ngươi ở đó?”

“Tàu chúng tôi từ Scalanava

Tới Scio nhưng không được Ala

Ban hạnh phúc nên giữa đường sóng nổi.

Tàu bị cướp, còn chúng tôi - tù tội.

Ngoài tự do, tôi chẳng có cái gì

Để lo phiền bị cướp mất, nhưng khi

Tôi kiếm được một chiếc thuyền đánh cá,

Dẫu bé nhỏ, mỏng manh, tôi vội vã

Chèo một mình giữa trời tối đến đây.

Được gặp ngài tôi hết sợ, may thay…”

“Còn bọn cướp? Chúng canh phòng cẩn thận

Hay lơ là vì chủ quan, chắc hẳn

Không biết ta đang chăng bẫy, thăm dò

Để bất ngờ thiêu đốt chúng thành tro?”

“Việc tôi thoát đã giúp ngài đoán được

Rằng bọn chúng hoàn toàn không biết trước

Chúng khôn ngoan, cảnh giác đêm ngày

Thì khó lòng tôi trốn được về đây.

Một khi chúng đã lơ là đến thế,

Thì ngài đánh tất nhiên là rất dễ.

Nhưng giờ đây tôi đói mệt rã rời,

Xin phép ngài cho ăn uống, nghỉ ngơi.

Lạy Ala, xin chúc ngài mạnh khỏe,

Cũng thế chúc mọi người đây vui vẻ”.

“Khoan, hẵng gượm, ta còn chưa nói hết.

Ngươi ngồi xuống nếu đôi chân quá mệt.

Sẽ không ai phải nhịn đói nơi này

Khi mọi người đang yến tiệc no say.

Ta đợi ngươi, chờ ăn xong sẽ hỏi,

Ngươi phải đáp. Ta không ưa nói dối”.

Ông thầy tu với vẻ chẳng hài lòng

Đưa mắt nhìn hết lượt cả đám đông.

Bỗng bất chợt máu đỏ dồn lên mặt

Nhưng cũng nguội rất nhanh, và đôi mắt

Lại thờ ơ như trước đó, hiền từ,

Ông lại ngồi im lặng, dáng ưu tư.

Các món ăn, dẫu ngon, ông gạt bỏ

Như thuốc độc bị lẫn vào trong đó.

Người như ông, vốn bị đói lâu ngày,

Việc đang làm là ít thấy xưa nay.

“Ngươi ốm ư? Ăn đi, kìa ông lão.

Hay vì đây là nhà Thiên chúa giáo?

Hay xung quanh là quân giặc, xích xiềng?

Sao khước từ hạt muối trắng thiêng liêng,

Những hạt muối làm kiếm gươm han gỉ,

Bắt được hai kẻ thù thành bạn quí”.

“Muối làm miệng ăn ngon nhưng thú thật,

Tôi chỉ thích rễ cây và nước mát

Như những ai luôn tôn kính đạo Hồi.

Một lời thề từ trước đã ngăn tôi

Không cùng uống và cùng ăn một chỗ

Với bè bạn hay kẻ thù lớn nhỏ.

Tể tướng nghe chắc thấy lạ, buồn cười.

Ngài chém tôi làm gương cho mọi người,

Hay tha chết, xin tùy ngài, bởi lẽ

Không một ai, ngay cả ngài cũng thế,

Bắt được tôi phá lệ cũ lần này.

Xin một mình được ăn uống hôm nay,

Vì nếu khác, đức Ala nổi giận

Không cho tôi tới Mecca cầu khấn”.

“Vâng, thôi được, người lo tu cũng tốt.

Còn một câu hãy nghe ta hỏi nốt:

Chúng đông không?... Sao? Không lẽ rạng ngày?

Hay mặt trời? Hay sao sáng? Hay mây?

Ôi, cả vịnh đang chìm trong lửa khói.

Nào, nhanh lên! Quân đâu! Ôi, phản bội!

Hạm thuyền ta bị đốt cháy lúc nào,

Ta hoàn toàn không hay biết vì sao?

Bắt! Hãy bắt thằng thầy tu phản phúc!

Thằng thám báo! Bắt! Bắt ngay! Tống ngục!”

Ngay lập tức ông già kia đứng dậy

Trong nháy mắt bỗng đổi thay lúc ấy.

Ông ta không là ông lão yếu già,

Mà một chàng dũng tướng trẻ, tài ba.

Chàng xé toạc vải che đầu, để lộ

Chiếc mũ sắt cắm chiếc lông sếu nhỏ.

Rồi rất nhanh, chàng vứt bỏ áo ngoài

Để sáng lòa giáp che ngực và vai.

Tay cầm kiếm, mắt chàng nhìn điên dại

Làm quân Thổ phải run lên sợ hãi.

Chúng cứ nghĩ đang đứng trước mặt mình

Chính là thần Afrit anh linh,

Là quỷ dữ mang lại nhiều chết chóc.

Và tiếp đến là tiếng rên, tiếng khóc,

Tiếng gươm khua, tiếng kêu thét vang trời

Biến nơi này thành địa ngục, đầu rơi

Và máu chảy giữa bốn bề lửa khói.

Cảnh hỗn loạn không bút nào tả nổi.

Vừa tháo chạy, vừa kêu khóc kinh hoàng,

Quân Thổ nhìn thấy máu đỏ đang loang

Tràn mặt đất, như giấc mơ kinh khủng.

Cũng vì sợ, lo thoát thân mà chúng

Không làm theo lệnh Seyd lúc này:

“Bắt lấy thằng do thám ấy! Bắt ngay!”

Nhìn quân Thổ đang xô nhau kinh hãi,

Conard thấy bình tâm ngay trở lại,

Vì dù sao chàng cũng bị bất ngờ

Khi thấy lửa nổi sớm hơn chàng chờ,

Vừa chém giết luôn tay, chàng kiêu hãnh

Rút tù và, đưa lên môi thổi mạnh,

Bốn xung quanh có tiếng đáp…“Thế mà

Ta đã ngờ các bạn bỏ rơi ta,

Hay các bạn chậm chân không đến kịp.

Chàng vung tay, theo tay là lưỡi thép

Tới tấp rơi xuống đầu giặc, như chàng

Vội chém bù để gỡ lại thời gian.

Theo đầu rơi là rất nhiều mũ Thổ

Bị chém rách, nằm ngổn ngang đây đó.

Rất ít ai dám chống lại mình chàng

Đang tha hồ luôn tay chém dọc ngang.

Cả Seyd, ngạc nhiên và giận dữ,

Cũng bị chàng đẩy lui, không chống cự.

Hắn là tay không biết sợ là gì,

Nhưng thấy chàng quá dũng mãnh, uy nghi,

Nên nhụt chí; biết đoàn thuyền bị cháy.

Hắn cắt râu rồi tìm đường tháo chạy,

Nhưng, than ôi, quân cướp biển kịp thời

Đã tràn vào cung điện chính. Khắp nơi

Quân Thổ khóc, quăng gươm xin tha chết.

Còn bọn cướp thì kêu to: giết, giết!

Kiếm cầm tay, chúng lùng sục khắp nhà,

Lắng nghe theo tiếng gọi của tù và

Conard thổi; đến nơi và đã thấy

Một mình chàng giữa bốn bề máu chảy,

Giữa tiếng kêu xin tha chết. Trông chàng

Như hổ rừng bên đống xác ngổn ngang.

Chàng chào họ bằng cái nhìn và nói:

“Seyd thoát, phải bắt ngay đền tội.

Thuyền đốt xong, nhưng còn việc cần làm -

Thành phố này phải thiêu cháy thành than!”

Ngay lập tức, mỗi tên cầm bó lửa

Đốt cháy sạch từ bàn thờ đến cửa.

Conard nhìn, đôi mắt sáng long lanh,

Nhưng bất ngờ bỗng tối xạm rất nhanh

Vì đâu đấy có tiếng kêu sợ hãi.

Tiếng phụ nữ, gần thôi, đang vọng lại

Làm trái tim Conard bỗng yếu mềm,

Trái tim từng qua khói lửa, màn đêm.

“Họ bị nhốt trong harem. Nhất thiết,

Ai giết họ sẽ bị ta giết chết,

Vì chúng ta cũng có vợ ở nhà.

Có điều gì, trời đất sẽ không tha.

Chỉ đàn ông là kẻ thù, đáng tội,

Còn phụ nữ, làm sao ta giết nổi?

Hãy theo ta, đây là dịp chúng mình

Rửa cho lòng một vết bẩn đáng khinh”.

Rồi chàng chạy theo cầu thang, phá cửa,

Mặc gót chân và áo quần bén lửa,

Mặc khói hun đến ngạt thở, choáng đầu.

Phòng tiếp phòng, chàng kiếm lục hồi lâu

Và tìm thấy - qua lối đi chật hẹp.

Mỗi tên cướp bế một nàng xinh đẹp

Trong vòng tay có thể nói dịu dàng.

Một đoàn quân chuyên cướp phá, ngang tàng

Với phái đẹp, vẫn thường cư xử vậy.

Vì Conard rất quan tâm điều ấy…

Còn cô nàng Conard cứu là ai,

Trong hiểm nguy khói lửa bế ra ngoài?

Là người đẹp của harem, tuy thế

Với Seyd, nàng vẫn là nô lệ.

Gulnare là tên nàng. Thủ lĩnh

Chưa kịp nói để làm nàng bình tĩnh,

Thì sau lưng quân Thổ bỗng ngoái đầu,

Thấy quân thù không bám gót theo sau.

Chúng ngạc nhiên và rồi không chạy nữa.

Bình tĩnh lại, chúng xông vào khói lửa.

Cả Seyd cũng nhận thấy điều này

Rằng toán quân của Conard hôm nay

Không nhiều lắm - ra chỉ vì cái sợ

Làm quân hắn tuy đông mà tan vỡ,

Ôi, Ala! Đức Ala! Trả thù!

Từ xấu hổ thành giận dữ điên mù.

Máu nợ máu! Trả thù hay là chết!

Phút thắng lợi của quân kia đã hết.

Rồi quân Thổ, từng tháo chạy, bị thương,

Giờ đánh lại, anh dũng đến lạ thường.

Conard thấy mối hiểm nguy đe dọa,

Thấy quân mình bị bao vây các ngả,

“Phải phá vây!” chàng ra lệnh, và rồi

Họ điên cuồng chống đỡ lại, than ôi,

Đều vô ích: vòng vây thêm khép chặt.

Họ chiến đấu không còn hy vọng thoát -

Bị tấn công, bị chém giết tứ bề,

Nhưng mỗi người, dù đơn độc, ủ ê,

Cho đến chết vẫn ngoan cường chống trả,

Giữ chặt gươm trong lòng tay lạnh giá.

Trước khi giặc bất ngờ quay chống lại,

Và Conard lao vào phen sống mái

Thì Gulnare và toàn bộ nô tỳ

Được quân chàng nhanh chóng kịp đưa đi

Tới một chỗ an toàn, kiên cố nhất,

Nơi họ nghỉ và lau khô nước mắt.

Nàng Gulnare có đôi mắt đen buồn

Ngồi một mình thờ thẫn nhớ chàng luôn.

Nàng ngạc nhiên: vì sao con người ấy

Lại lịch sự và từ tâm đến vậy?

Và vì sao chàng vấy máu khá nhiều,

Mà dịu dàng hơn Seyd khi yêu?

Seyd chỉ vuốt ve nàng như thể

Một ông chủ vuốt ve nàng nô lệ.

Còn người kia thì vô tư, dịu hiền

Xem cứu nàng là một lẽ tất nhiên.

Một ý nghĩ làm lòng nàng rực lửa:

Ta khao khát muốn gặp chàng lần nữa.

Chàng giúp ta được sống sót trên đời

Khi người tình là Seyd bỏ rơi.

Nàng đã gặp, nàng thấy chàng giữa lúc

Chàng mong chết như mong chờ hạnh phúc.

Bị đánh lui nhưng chẳng rút bước nào

Làm quân thù phải trả giá rất cao.

Nhưng rốt cục, máu đầm đìa, chàng ngã

Và bị bắt. Chàng băn khoăn: thật lạ

Là vì sao chàng không chết lúc này.

Đó là điều chàng tiếc nhất xưa nay.

Chàng đứng đó rất oai nghiêm, cứng rắn

Như chính chàng mới là người thắng trận.

Tuy chàng yếu và suýt ngất, thế mà

Không người nào nhận thấy. Đứng từ xa

Bọn lính Thổ liếc nhìn chàng sợ sệt

Người trước đấy đưa họ gần cái chết.

Còn những tên dẫn chàng vào nhà giam,

Thì buồn thiu vì cái việc phải làm.

Lão thầy thuốc đến thăm - không chạy chữa

Mà nghĩ cách tra tấn chàng thêm nữa.

Lão bắt đeo gông, xích nặng và dài,

Và báo đòn sẽ tra tấn ngày mai.

Vâng ngày mai, mặt trời hồng sắp tắt

Sẽ chứng kiến cảnh hành hình đau nhất

Là bắt đem đóng cọc nhọn hai đầu,

Để mặt trời khi mọc lại hôm sau

Được nhìn thấy chàng chịu sao trò ấy.

Trong tra tấn, xưa hay nay cũng vậy,

Đó là môn ác và hiểm vô cùng.

Vì ngoài đau còn phải khát, nói chung

Rất muốn chết mà không sao chết nổi.

Bao quanh cọc là từng bầy quạ đói.

“Ôi, nước đâu?” không được uống, bởi vì

Hễ uống vào, thần chết bắt mang đi.

Vâng thế đấy, chờ ngày mai, Conard.

Lão thầy thuốc và lính canh cười nhạt,

Bỏ ra đi, để lại một mình chàng

Với gông cùm và dây xích đang mang.

Trong ngọn tháp cao to và tĩnh mịch,

Conard ngồi với hai tay bị xích.

Sau trận cháy, cả Seyd lúc này

Cùng cận thần đều chen chúc về đây.

Mai chàng chết cũng đúng thôi, bởi lẽ

Nếu bị bắt, kẻ thù chàng cũng thế.

Chàng bình tâm nhớ lại việc vừa rồi,

Không lo buồn, một ý nghĩ không nguôi

Làm day dứt, là biết chàng bị bắt,

Mêđôra sẽ thế nào? Chết mất!

Rồi trong cơn đau đớn đến dại đờ,

Chàng vung tay định phá xích; bất ngờ

Chàng chững lại mỉm cười vì chợt hiểu,

Khinh giây phút đã buông mình hèn yếu.

“Để ngày mai có sức chịu nhục hình,

Giờ cái đầu cần yên tĩnh, thông minh”.

Chàng nghĩ thế, lê đến giường, mỏi mệt,

Trong chốc lát đã ngủ say như chết.

Chàng ngủ yên, hơi thở chàng rất nhẹ,

Ôi giá gì được chết luôn nhân thể.

Nhưng kìa ai đang cúi xuống lúc này?

Giặc rút rồi, bè bạn ở xa đây.

Hay thiên thần? Ồ không, một cô gái

Với khuôn mặt của thiên thần sợ hãi,

Cầm trên tay chiếc đèn nhỏ, và nàng

Cố che sao để không chói mắt chàng,

Đôi mắt nhắm để tránh nhìn đau khổ,

Có thể mở, nhưng nhắm ngay sau đó.

Cô gái ấy mắt màu đen, má hồng,

Tóc gợn sóng đính kim cương, bập bồng.

Đôi chân nhỏ để trần đi rất nhẹ,

Trắng như tuyết và bước chân rất khẽ.

Nhưng làm sao nàng tới được nơi này,

Giữa bốn bề là lính gác? Xưa nay

Khi phụ nữ đang yêu hay đau khổ

Thì không gì, không gì ngăn được họ.

Ôi, Gulnare, nàng thao thức đợi chờ

Cho đến lúc Seyd ngủ, bất ngờ

Lấy của hắn chiếc nhẫn to, vàng chói

Mà ai thấy cũng im, không đươc hỏi.

Rồi nàng đi, mang chiếc nhẫn bên mình

Như chiếc bùa hộ mệnh, gặp lính canh.

Những người lính vừa đánh nhau trước đó,

Cũng muốn ngủ như tù nhân của họ.

Và vươn vai, và ngáp, họ ngẩng đầu

Chỉ lướt nhìn chiếc nhẫn, một lúc sau

Lại ngủ tiếp, để nàng đi không hỏi,

Nàng là ai, cần gì trong đêm tối.

Nàng ngạc nhiên: “Chàng ngủ say, trong lúc

Người khác thức, nghĩ về chàng đã khóc.

Mà sao ta luôn bối rối, bần thần?

Gì khiến chàng thành hấp dẫn, quen thân?

Vâng, chính chàng cứu ta và cũng vậy,

Cứu bạn ta - ta biết ơn điều ấy…

Nhưng mà thôi, phải khe khẽ. Trông kìa,

Chàng trở mình, chàng đã tỉnh rồi kia”.

Conard tỉnh, ngẩng đầu nhìn, dụi mắt,

Không thật hiểu đang mơ hay là thật.

Chàng giơ tay, tiếng gông xích lúc này

Báo rằng chàng còn đang sống. “Ô hay,

Cái gì kia trước mắt ta, không lẽ

Lính coi tù ở đây xinh đẹp thế?”

“Chàng không biết em đâu, em là người

Chàng đã cứu, em chịu ơn suốt đời,

Một việc tốt rất ít khi chàng có.

Chàng cứu em thoát khỏi vòng lửa đỏ.

Em không biết vì sao em đến đây.

Giữa hiểm nguy và đêm tối thế này,

Nhưng em sợ chúng làm chàng chết mất”.

“Thưa người đẹp, ở đây cô duy nhất

Là người mong cho tôi sống. Không cần!

Phải dành quyền cho chúng giết tù nhân.

Nhưng dù sao, tôi phải khen một lẽ:

Người rửa tội cho tôi xinh đến thế”.

Không ít khi cái đau khổ nhất đời

Lại thản nhiên kèm theo một tiếng cười.

Cười cũng chẳng làm vợi đi đau khổ,

Nhưng chàng cười, đáng ngạc nhiên điều đó.

Những người tốt, cao thượng và thông minh

Vẫn cười vui nhận cái án tử hình.

Tiếng cười ấy muốn lừa ai cũng dễ

Nhưng lừa chính bản thân thì không thể.

Gì thì gì, với Conard hôm nay,

Dẫu buồn đau nhưng quả tiếng cười này

Đã xóa sạch các nếp nhăn trên mặt.

Đây lần cuối chàng cười vui vẻ nhất.

Mà chúng ta ai không biết vui cười?

Chỉ những anh hay lo và chán đời.

“Đòn số phận dành cho chàng đã định.

Em sẽ cố giúp chàng, thưa thủ lĩnh.

Em sẽ xin Seyd hộ. Lúc này

Chàng khó lòng trốn ra khỏi nơi đây

Vì tháp cao, được canh phòng chắc chắn.

Em sẽ xin kéo dài ngày xử án.

Đừng mong hơn, tạm thế. Nhỡ có gì

Là mạng chàng, và em nữa rất nguy”.

“Cô nói đúng, tôi sẽ chờ tất cả.

Tới tận đáy, than ôi, tôi đã ngã,

Tôi còn lo ngã đâu nữa? Mà rồi

Xin cô đừng vất vả khuyến khích tôi

Trốn khỏi đây - một việc làm đáng ghét.

Quân tôi chết, sao tôi không thể chết?

Thêm vào đó, tôi còn có một người,

Một cô gái mà tôi yêu nhất đời.

Tôi đã mất các bạn bè thời trẻ,

Thuyền và gươm, và tình yêu, Thượng đế.

Tôi ngày xưa xa Thượng đế để rồi

Giữa phút này Ngài đã bỏ rơi tôi.

Tôi không khóc van xin Ngài giúp đỡ

Như một kẻ nhát hèn kêu vì sợ.

Mặc thanh gươm đã tuột khỏi tay này -

Thanh gươm thần là bạn quý xưa nay,

Mặc thuyền tôi bị đánh chìm. Tuy thế

Cho cô gái tôi yêu, tôi nhỏ lệ.

Chỉ người yêu giữ tôi lại với đời,

Nhưng tin này làm nàng chết mất thôi.

Vâng, Gulnare, tôi chưa bao giờ thấy

Cô gái nào xinh như cô, quả vậy…”

“Chàng đang yêu? Yêu người khác, người nào?

Mà điều này… là rất tốt, không sao.

Không, không sao, tuy kể ra người ấy

Thật hạnh phúc được chàng yêu như vậy.

Không như em, luôn trống trải trong lòng,

Luôn thở dài, mơ ước hão, chờ mong…”

“Nhưng không lẽ cô không yêu, kính trọng

Người cô đã từng yêu và chung sống?”

“Yêu Seyd? Ồ không, không, em chỉ cố

Không cưỡng lại những vuốt ve thô lỗ.

Sâu trong tim, em đã hiểu một điều:

Bị cầm tù, không thể có tình yêu.

Vì suy kỹ, em chỉ là nô lệ

Được hắn yêu, tưởng giàu sang nhờ thế

Nhưng nhiều khi em đã tự hỏi lòng:

Yêu hắn à? và đã trả lời: Không!

Thà nô lệ suốt đời hơn nhẫn nhục

Làm vợ hắn mà không hề hạnh phúc.

Còn hôm nay, nếu em nhỡ yếu mềm

Cũng xin chàng chớ hiểu lệch về em.

Em chỉ muốn được giúp chàng thoát nạn,

Như chàng đã giúp em và các bạn,

Để người yêu và chàng lại sum vầy -

Một mối tình em khao khát lâu nay.

Thôi, tạm biệt, trời sáng rồi, tạm biệt.

Hãy tin em: ngày mai chàng không chết”.

Rồi rất khẽ, nàng ôm dây xích sắt

Vào ngực mình, nàng hôn, và biến mất

Như giấc mơ, như ngọn gió nhẹ nhàng.

Chàng tự hỏi, phải chăng đã thấy nàng?

Và phải chăng bây giờ chàng đơn độc?

Kia, dây xích đang long lanh hạt ngọc -

Giọt lệ rơi từ đôi mắt u huyền

Được thánh thần và đau đớn làm nên.

Ôi nước mắt của đàn bà, trong đấy

Là sức mạnh, là hiểm nguy, cạm bẫy.

Trong bàn tay của phái yếu đồng thời

Nó là gươm, là lá chắn che đời.

Hãy cẩn thận, hãy lánh xa, vì nó

Mà Lý trí phải hóa điên, khốn khổ.

Không đúng ư, Cleopatre, đàn bà,

Chính là người đã đánh bại Xêda.

Cũng không ít các anh hùng, hiệp sĩ

Vì nước mắt đàn bà mà nhụt chí,

Phải mang gông, phải chịu nhục suốt đời,

Để chiều lòng một cô gái lả lơi.

Trời hửng sáng, tia mặt trời run rẩy

Đang chiếu lên mặt chàng không động đậy.

Chàng hôm nay rất có thể thành mồi

Cho một bầy quạ đói rỉa, than ôi,

Chúng sà xuống, lượn từng vòng, đáng ghét

Trong khi chàng nằm im không hay biết.

Rồi phương Tây mặt trời lặn, đêm về

Sương đặc dần, cơn mát ẩm trời khuya

Làm sống lại bốn xung quanh tất cả,

Vâng tất cả, chỉ trừ chàng lạnh giá.

Chương Ba

… Come vedi, aneor, non, m’a Landonna

Dante, Inferno, V. 105

Mặt trời lặn, nhấn chìm trong ráng đỏ

Những ngọn đồi Môrêa lớn nhỏ.

Khác phương Bắc, ở nơi đây mặt trời

Không úa mù mà rực rỡ vàng tươi.

Tia nắng muộn chạy dài theo biển rộng,

Khẽ nhuốm vàng những gờ xanh ngọn sóng.

Đảo Idra được thượng đế thân tình

Gửi lời chào qua tia nắng lung linh.

Ngày ở đây Ngài kéo dài hào phóng

Dù ở đây Ngài không còn được trọng.

Những đỉnh cao Salamis ngoan cường

Đổ bóng dài xuống mặt vịnh như gương

Còn mặt vịnh đang đỏ dần, cứ thế

Đỏ dần thêm, rồi sẫm màu lặng lẽ.

Còn phương Tây, mệt mỏi mặt trời hồng

Sau một ngày vui vẻ chạy trên không,

Đang đứng nghỉ chờ đêm rồi biến mất

Sau dãy núi Delphi cao, mờ nhạt.

Ôi, Athens, cũng một buổi thế này,

Một buổi chiều Socrat không may

Đã bị giết, ngắm hoàng hôn rực đỏ.

Thật hãi hùng cho ngươi, ôi ngày đó.

Nhưng thực ra giây phút diệu kỳ này

Vẫn đang còn sống mãi đến ngày nay,

Và chưa tắt mặt trời, nhưng thử hỏi:

Khi đôi mắt đã chìm trong bóng tối,

Mặt trời lên rực rỡ để làm gì?

Cảnh núi rừng ngày trước đẹp mê ly,

Xanh, rực rỡ, giờ tối đen, u ám.

Thần Phebus cũng chau mày ảm đạm.

Citheron, khi chưa tắt mặt trời,

Cốc đau buồn được uống cạn một hơi.

Thế là chết con người can đảm ấy,

Sống và chết như chưa ai từng vậy.

Nhưng mà kia, nữ hoàng Đêm lên cao

Từ núi xa Hymetus vẫy chào.

Nàng không bị bức màn mây bao bọc,

Vẫn đẹp đẽ lung linh khuôn mặt ngọc.

Thần đại dương lần nữa lại hiền lành

Giấu trong lòng mọi tiếng động chiến tranh.

Và lần nữa sóng dàn hàng thay đổi,

Lúc ngọc bích, lúc vàng, lúc sẫm tối,

Mặc xa xa một hòn đảo đứng buồn,

Đại dương cười rạng rỡ ánh trăng tuôn.

Ngươi không phải là đề tài ta viết,

Ôi, Athens, sao tên ngươi thân thiết.

Bờ biển ngươi ai trông thấy bao giờ

Cũng chọn làm nguồn cảm hứng cho thơ

Khi chiêm ngưỡng hoàng hôn ngươi lộng lẫy.

Ai quên được khuôn mặt ngươi lúc ấy?

Không phải ta, kẻ gắn bó suốt đời

Với những hòn Cyclade xanh tươi,

Nơi Conard có đảo riêng, và nó

Cần tự do, cần trả về đúng chỗ.

Mặt trời lặn, theo mặt trời, trái tim

Mêđôra trong bóng tối lắng chìm.

Đã ba ngày ba đêm nay nàng đợi

Mà không thấy có tin chàng đưa tới.

Trời lặng gió, biển êm từ đêm qua

Anselmo đã quay thuyền về nhà

Và không báo được gì hơn, ngoài việc

Họ không hề nhìn thấy nhau, rất tiếc.

Vâng, rất tiếc vì không hề gặp nhau

Chứ nếu không đã khác hẳn từ đầu.

Mêđôra suốt ngày ngồi hy vọng

Chờ chỉ một cánh buồm trên ngọn sóng.

Đêm đã khuya, không chịu nổi, mình nàng

Rời lâu đài, bên biển vắng lang thang.

Quần áo ướt, sóng chồm lên kinh hãi,

Biển gào rú như bắt nàng quay lại.

Nàng cứ đi, không đủ sức rời bờ,

Lạnh trong lòng nên gió buốt thờ ơ.

Nàng tưởng tượng thấy xác chàng xuất hiện

Bị bóp méo bởi tử thần và biển.

Nhưng mà kia bỗng có một chiếc thuyền.

Thuyền cập bờ và chính nó đầu tiên

Nhìn thấy nàng - đấy là quân Conard,

Đói, bị thương, thật may mà trốn thoát.

Họ đứng im, ai cũng đợi bạn mình

Báo tin buồn về thủ lĩnh quang vinh.

Mà họ biết nói gì đây, khi thấy

Mêđôra đang buồn đau như vậy.

Mêđôra chợt hiểu hết, nhưng nàng

Không lộ gì yếu ớt, hoặc hoang mang.

Cơ thể ấy mảnh mai và bé nhỏ

Từng dũng cảm gánh biết bao giông tố.

Nàng khóc than khi hy vọng đang còn,

Nhưng bây giờ tất cả đã vùi chôn,

Nàng cứng rắn, trái tim thầm nhắc nhở:

Tình yêu hết, không còn gì để sợ.

“Các anh im, tôi không hỏi. Điều này

Tôi đã thầm đoán hiểu hết hôm nay,

Nhưng dù sao, xin các anh cho biết

Ôi, khó nói - đâu, ở đâu chàng chết?”

“Không, chúng tôi quả không biết, thưa bà,

Nhưng một người có kể lại anh ta

Thấy bị bắt, bị thương, nhưng còn sống...”

Không đủ sức để nghe thêm, tuyệt vong,

Mêđôra bỗng chóng mặt, choáng đầu.

Và cuối cùng, không nén được buồn đau,

Nàng ngã xuống. Biển chồm lên phía trước

Như thể muốn cướp nàng, chôn dưới nước.

Nhưng thật may là lúc ấy có nhiều

Những con người giàu xúc cảm thương yêu

Tuy thô lỗ. Họ vội vàng hăng hái

Lay, dấp nước và làm nàng tỉnh lại.

Một lúc sau các cô gái người hầu

Đưa nàng về trong sợ hãi, lo âu

Và báo lại Anselmo lúc ấy

Một câu chuyện khá đau lòng như vậy.

Toán cướp biển đang ồn ào tranh cãi -

Cứu thủ lĩnh - trả thù hay chuộc lại.

Không một ai tỏ ý sợ lúc này.

Nghĩa là hồn thủ lĩnh vẫn còn đây.

Nếu chàng sống, họ sẽ lo cứu thoát.

Nếu đã chết, trả thù cho Conard!

Nên quân Thổ, hãy gượm vui, liệu hồn.

Chưa hết đâu, quân Conard đang còn.

Giữa thâm cung của harem bí mật.

Seyd nghĩ về tên tù hắn bắt.

Hắn ngồi im, dáng tư lự, nhiều lần

Khẽ nhíu mày khi đến với tù nhân,

Khi quay lại với Gulnare kiều diễm

Đang ngoan ngoãn ngồi dưới chân, âu yếm

Ngước nhìn lên bằng đôi mắt thăm dò.

Nàng sẵn sàng làm hắn vợi buồn lo.

Nhưng vô ích, hắn vừa lần tràng hạt,

Vừa nghĩ cách để trả thù Conard.

“Thưa tướng quân, thắng lợi thuộc về Ngài.

Tên cầm đầu đã bị bắt, ngày mai

Hắn sẽ chết, thật đáng đời cho hắn.

Sao điều ấy lại làm ngài tức giận?

Em được nghe người ta nói thằng này

Có kho vàng rất lớn giấu gần đây.

Hay có thể ngài cho đem đánh đổi?

Có kho ấy, ngài giàu thêm gấp bội.

Ngài thả ra - hắn yếu, mệt lắm rồi,

Cho người dò, bắt lại dễ dàng thôi.

Ngài giết hắn thì những tên còn lại

Mang kho báu trốn đi xa mãi mãi...”

“Không, Gulnare, nếu mỗi giọt máu hồng

Được đổi bằng một viên ngọc phương Đông,

Mỗi sợi tóc - một kho vàng vô giá,

Dù của cải trên đời này tất cả

Hắn cho ta không thiếu một thứ gì,

Ta cũng thề không để hắn ra đi.

Chừng nào hắn đang bị ta giam giữ,

Ta sẽ giết, không một giây do dự.

Để trị hắn, ta đang nghĩ trong đầu

Giết cách nào thật lâu chết, thật đau”.

“Vâng đúng thế, em không hề bênh hắn.

Cũng không dám mong làm ngài nguôi giận.

Em chỉ mong kho báu thuộc về Ngài,

Nhưng ngài xem, nếu thả hắn ra ngoài,

Đang yếu, mệt, lại ít quân như thế,

Ngài bắt hắn, theo em là rất dễ”.

“Bắt lại hắn? Nhưng vì sao trong tay

Đang giữ chim mà lại thả cho bay

Rồi lại bắt? Ai khuyên ta như vậy?

A, ra ngươi. Hay phải chăng lúc nãy

Do thằng kia không muốn giết đàn bà,

Cũng không cần xem xấu đẹp, thành ra

Để đền lại mà ngươi xin cho hắn?

Ta ngợi khen cả hai, nhưng cẩn thận.

Hãy ghé tai ta nói nhỏ điều này:

Ta không hề tin phụ nữ xưa nay,

Và nghi kỵ hết mọi lời ngươi nói.

Hay định trốn cùng thằng kia, xin hỏi?

Ồ không, không, không nhất thiết trả lời.

Đôi má ngươi đã nói đủ lắm rồi.

Thưa người đẹp, giờ không riêng mạng hắn,

Mà mạng ngươi, ta cũng khuyên: cẩn thận!

À mà ta còn muốn nói một điều…

Thôi, không cần. Đáng nguyền rủa bao nhiêu

Cái giờ phút hắn cứu ngươi, là việc...

Nếu ngươi chết, thực ra ta cũng tiếc.

Giờ nghe đây, quân phản chủ, dối người

Hãy xem chừng ta cắt cánh nhà ngươi.

Ta không thích nói rồi quên, xin lỗi,

Sẽ biết tay những đứa nào phản bội!”

Hắn nói xong liền đứng dậy, buồn rầu

Bước ra ngoài, còn dọa dẫm hồi lâu.

Ôi, Seyd, đúng là ngươi chưa hiểu

Cái bướng bỉnh, cái lỳ gan phái yếu.

Khi đang yêu rất âu yếm, dịu hiền,

Nhưng bị ngươi xúc phạm, sẽ khùng điên.

Chính Gulnare cũng không ngờ cái rễ

Của lòng thương và tình yêu sâu thế.

Vốn nhiêu năm làm nô lệ chán chường,

Nên thấy chàng giam trong ngục, nàng thương,

Dám liễu lĩnh làm một điều vô vọng

Là lần nữa xin cho chàng được sống.

Quên hiểm nguy đang đe dọa chính mình,

Cả những điều Seyd nói, nàng khinh.

Trong khi đấy - dài, cô đơn, buồn tẻ,

Ngày rồi đêm cứ trôi qua lặng lẽ.

Đáng sợ thay là giây phút đợi chờ.

Đáng sợ hơn cả cái chết bất ngờ.

Vì bước chân đang vang lên đâu đó

Có thể tới dẫn anh đi treo cổ,

Vì tiếng động một cái gì đang rơi

Có thể anh nghe lần cuối trong đời.

Nhưng Conard với tâm hồn kiêu hãnh,

Không chịu chết, cũng không hề bất hạnh.

Chàng yếu, đau nhưng gắng chịu lúc này

Những đòn đời gian khủng khiếp xưa nay.

Những ý nghĩ về binh đao, khói lửa

Không chừa lại một giây nào để sợ.

Ôi, buồn sao, bị đánh bại, gông tù

Để làm mồi cho tâm trạng âm u,

Để nhìn thẳng vào lương tâm, nghĩ ngợi

Về sai lầm, về tương lai sắp tới -

Dù, tiếc thay, đã quá muộn - và rồi

Để đếm từng giây phút hững hờ trôi.

Bao vui khổ, bao chiến công, thất bại

Chết, không bạn để sau này kể lại.

Ôi buồn sao, khi phần cuối đời mình

Bị kẻ thù bôi nhọ, dám coi khinh.

Đòn tra tấn, tâm hồn còn chịu nổi,

Nhưng thể xác, xưa nay ai dám nói?

Một tiếng rên dù rất khẽ, bất ngờ,

Cũng đủ làm danh tiếng bị bùn nhơ.

Khi anh chết phải lìa đời, uất hận,

Mà địa ngục và thiên đường không nhận...

Đấy, than ôi, những ý nghĩ thế này

Đang làm chàng cứ dằn vặt giờ đây.

Không, chàng quyết sẽ đương đầu tất cả.

Chịu được không? Ít ra chưa gục ngã.

Ngày hôm sau chàng không thấy Gulnare.

Rồi ngày nữa, ngày thứ hai, thứ ba.

Nhưng hình nàng và tiếng nàng êm ái

Chàng như thấy đâu đây nàng để lại.

Ngày thứ tư trôi qua rồi đêm buông,

Một cơn giông ập đến, phá điên cuồng.

Chàng lắng nghe tiếng sóng gầm, như thể

Chưa bao giờ được lắng nghe như thế.

Giống ngoài kia biển sôi sục, lòng chàng

Cũng đang chồm từng đợt sóng hiên ngang.

Là cướp biển, chàng thường bay trên sóng,

Thích thú gặp những hôm trời biển động.

Thế mà nay biển đợi đấy, sóng dồi

Gần, rất gần… nhưng xa quá, than ôi.

Biển gào thét, sấm rền vang dữ dội

Làm lung lay cả ngục tù đêm tối.

Sau chấn song chớp giật xé bầu trời,

Chàng thích nhìn hơn thích ngắm sao rơi.

Chàng quỳ gối, giơ tay mang xích sắt

Xin Thượng đế cho biến thành bụi đất.

Nhưng buồn sao, Thượng đế đã quay đầu

Không cho chàng được chết: nối đuôi nhau

Sấm và sét lảng xa chàng không đánh,

Như bạn xấu bỏ chàng trong bất hạnh.

Quá nửa đêm. Khoan, hình như ngoài cửa

Có tiếng chân… lặng im… rồi bước nữa.

Rồi tiếp theo - tiếng khóa vặn khẽ khàng.

Conard nghe, đoán hiểu: Đó là Nàng!

Nàng lại đến, đẹp, đáng yêu nhường ấy,

Một thiên thần chỉ trong mơ mới thấy.

Nàng đứng kia, so lần trước, lần này

Đôi má hơi nhợt nhạt, dáng hơi gầy.

Còn đôi mắt đen và to, sợ sệt

Như muốn nói: tiếc thay, chàng phải chết.

“Chàng phải chết. Còn một cách thoát thân,

Khó, nhưng hơn bị tra tấn nghìn lần…”

“Thưa người đẹp, không cần, tôi đã nói

Tôi, Conard, không bao giờ thay đổi.

Nàng cứu tôi, tên cướp biển, làm gì?

Cái tôi làm tôi đáng chịu, hề chi”.

“Làm gì ư? Chàng không hiểu nỗi lòng

Của một người phụ nữ trẻ, ồ không,

Không lẽ em, em phải cần nói thẳng

Điều phụ nữ vẫn thường hay im lặng:

Chàng làm em phải thổn thức quá nhiều.

Em thương chàng… đau khổ… sợ… Em yêu!

Không, đừng nói rằng chàng yêu cô nọ,

Rằng vô ích em yêu và đau khổ.

Cô gái kia có thể đẹp, dịu hiền

Nhưng chắc gì dũng cảm giống như em?

Nếu cô ấy thực yêu chàng tha thiết,

Thì sao để chàng một mình chờ chết?

Vợ chiến binh mà không dám theo chồng,

Chỉ ở nhà lo sợ, chỉ chờ mong?

Nhưng mà thôi, giờ nói không hợp chỗ.

Mối nguy hiểm trên đầu ta không nhỏ.

Nếu đôi tay chưa đến nỗi yếu mềm

Thì dao này cầm lấy, hãy theo em.

“Đi? Mang xích trên hai tay như vậy?

Tiếng xích kêu làm lính canh tỉnh dậy.

Hay nàng quên cả điều đó, hay là

Với xích này, tôi định trốn đi xa?”

“Không, không quên. Em đã mua lính gác,

Bắt chúng im bằng rượu ngon, tiền bạc.

Một lời em đủ rơi hết xích này.

Không có người giúp đỡ tốt đêm nay,

Sao em dám… Mấy ngày qua rất vội,

Em mua chúng, vì chàng, em phạm tội…

Phạm tội ư? Giết Seyd? Bây giờ

Chàng là người giết hắn, rửa vết nhơ.

Chàng phải giết! Cuộc đời em từ nhỏ

Bị hắn cướp - phải trả thù việc đó!

Hắn mua em, cho bổng lộc khá nhiều

Nhưng hoàn toàn không mua nổi tình yêu.

Em nhẫn nhục… Hắn mới vừa bắt nọn

Rằng hai ta đang rủ nhau cùng trốn.

Không nhờ em chàng sống đến bây giờ,

Mà thực ra hắn cho hoãn để chờ

Tìm được cách giết chàng đau đớn nhất.

Giết em nữa, nhưng tạm thời trước mắt

Hắn đang yêu nên em sống, sau này

Hắn nhạt tình là sẽ giết em ngay:

Nhốt bao tải rồi đem quăng xuống biển.

Sao? Mua vui cho thằng kia thô thiển,

Đợi tàn xuân và sẽ chết cách này?

Em ơn chàng và... yêu nữa. Hôm nay

Em giúp chàng cốt trả ơn điều ấy.

Nếu ta thoát, em rất mong như vậy,

(Hắn xưa nay vốn đã nói là làm)

Thì bây giờ ta trốn khỏi nhà giam.

Chàng được sống mà hắn không phải chết.

Giờ em thuộc về chàng. Em cũng biết

Chàng dửng dưng, không xúc cảm ít nhiều.

Đây lần đầu em tức giận… và yêu.

Nếu thực sự chàng thương em, lúc đó

Chàng không sợ lửa phương Đông cháy đỏ

Trong tim em, ngọn lửa ấy lúc này

Đang giúp chàng cùng trốn khỏi nơi đây.

Nhưng Seyd chắn ngáng đường: trong ấy

Hắn đang ngủ - chàng đừng cho hắn dậy!”

“Không, Gulnare, sa ngã đủ lắm rồi.

Chưa bao giờ nhục đến thế đời tôi.

Đúng, Seyd giết quân tôi, nhưng hắn

Đã chém giết khi hai bên dàn trận.

Tôi đến đây bằng thuyền lớn tử thần.

Đến để rồi chém giặc ngã dưới chân.

Tôi không chọn dao găm làm vũ khí,

Và không giết những người nào đang nghỉ.

Cũng không cứu Gulnare vì chuyện này.

Tôi xin nàng chớ hiểu lạc. Đêm nay

Trời sắp sáng, trước khi mình bị giết,

Tôi muốn ngủ giấc cuối cùng. Vĩnh biệt!”

“Chàng ngủ ư? Nhưng ngày mai bắt đầu

Chàng bị đem đóng cọc nhọn rất đau.

Ôi khủng khiếp! Nhưng em không chịu vậy.

Nếu chàng chết, em chết theo lúc ấy.

Cuộc đời em đặt vào đấy đấy rồi -

Chỉ cần chàng một nhát chém mà thôi.

Không có nó, ta khó lòng chạy thoát

Vì Seyd sẽ đuổi theo, Conard.

Tuổi xuân em và năm tháng đọa đầy

Nhát dao chàng sẽ xóa hết đêm nay.

Nếu một mực chàng khinh dao, để nó

Cho tay em, tay đàn bà bé nhỏ.

Và nếu em đâm chết hắn, tức là

Ta sẽ còn gặp lại, trốn đi xa.

Nếu thất bại, mặt trời mai lại mọc

Sẽ thấy chàng và em trên đầu cọc”.

Nàng nói xong rồi quay ra, biến mất.

Chàng lặng lẽ nhìn theo không chớp mắt,

Rồi dùng tay gỡ dây xích thân chàng

Cho thêm dài, cho đỡ bớt tiếng vang.

Cửa lúc ấy, thật may, không bị khóa.

Chàng lê xích bước theo nàng vội vã.

Nhưng đi đâu? Không lính gác, không đèn,

Có rất nhiều các ngõ vắng hai bên.

Chàng bất chợt thấy ánh đèn le lói.

Nên đến đấy hay không? chàng tự hỏi,

Rồi bước đi. Làn gió sớm lúc này

Thổi vào chàng mát rượi, tóc tung bay.

Chàng lại gần một ban công, ở đó

Trời lấm chấm một vài ngôi sao nhỏ.

Chàng băn khuăn, nhìn không chớp ánh đèn.

Dưới chân chàng biển ngủ, sóng bình yên.

Rồi lặng lẽ chàng lại gần, đưa mắt

Nhìn vào trong, chỉ ánh đèn leo lắt.

Bỗng tiếng chân ai đó bước trong nhà,

Tiếng bước ngừng, rồi lại bước… Gulnare!

Không có dao, áo nàng không vấy bẩn.

“Ôi lạy chúa, nàng đã không giết hắn”.

Nàng ngước lên, mắt rực lửa sững sờ

Vì ngạc nhiên - trời sáng tự bao giờ.

Nàng hất tóc, mái tóc đen đẹp nhất,

Dài, gợn sóng đang gần che hết mặt

Và lộ ra - chàng chợt thấy lúc này -

Trên trán nàng vết đỏ, chắc do tay

Vô ý chạm, hầu như không thấy nổi,

Nhưng là máu, là dấu in tội lỗi.

Chàng từng thấy chiến tranh, từng bị bắt,

Từng lo nghĩ về điều kinh khủng nhất.

Bị lùng săn, bị cám dỗ nhiều lần,

Và xích xiềng từng trói chặt tay chân.

Nhưng trải qua những điều kia gian khổ,

Hết chiến sự lại tù giam, giông tố,

Chưa có gì cho tới tận hôm nay

Làm chàng run như vết máu lần này.

Vết máu nhỏ, mờ thôi, nhưng đủ xóa

Những cái đẹp có trong nàng, tất cả!

Máu, tất nhiên đây không phải lần đầu

Chàng được nhìn mà không thấy buồn đau,

Nhưng là máu ngoài chiến trường ác liệt,

Hoặc là máu tay đàn ông đã giết.

“Thế là xong, hắn suýt tỉnh, xong rồi.

Giá của chàng là quá đắt. Mà thôi,

Trời đã sáng. Thuyền đang chờ, phải vội,

Còn quá ít, ít thời gian để nói.

Đám lính canh em mua chuộc sẵn sàng

Nhập vào quân còn sót lại của chàng.

Nào gấp, gấp, xa bờ em kể tiếp

Về cái việc vừa xảy ra khủng khiếp.

Nàng vỗ tay, tức thì không phải đợi,

Hai người Mô liền vội vàng chạy tới.

Họ tháo nhanh các dây xích - bây giờ

Tay chân chàng lại lần nữa tự do.

Nhưng trái tim nặng nề sao, thật lạ,

Như trong ngực chàng đang mang tảng đá.

Họ cùng im, nàng ra hiệu, thế là

Cửa đường hầm bí mật mở ngay ra.

Họ bước vội, một lúc sau biển rộng

Hiện trước mặt, dạt dào muôn đợt sóng.

Chàng đi theo, rất ngoan ngoãn, hững hờ

Không hỏi mình được cứu thật hay mơ.

Chàng lặng lẽ bước đi như cái máy.

Giá Seyd dẫn chàng đi cũng vậy.

Thuyền xuất phát, buồm căng phồng, gió lộng.

Conard ngồi trong trầm tư, bất động,

Cho tới khi thấy dãy núi đêm nào

Chàng cho thuyền neo lại phục - ôi chao,

Chỉ trước đó vài ngày mà thiết nghĩ

Như đã từng trôi qua hàng thế kỷ.

Khi bóng đen dãy núi đổ xuống thuyền,

Chàng cúi đầu che mặt, né sang bên,

Cố suy nghĩ về Gonsalvo, đồng đội,

Việc trốn chạy, cảnh tù giam, tội lỗi,

Về người yêu đang ngóng đợi ở nhà,

Nhưng ngẩng đầu, chàng chỉ thấy Gulnare,

Một phụ nữ, tên giết người. ngồi đó.

Còn Gulnare thì vô cùng đau khổ

Bị người yêu đang khinh ghét, xem thường.

Đôi mắt nàng vốn xinh đẹp, dễ thương

Một lần nữa lại rưng rưng ngấn lệ

(Dù quá muộn, biết làm sao?) Lặng lẽ

Nàng quỳ chân bên Conard, cúi đầu

Nắm tay chàng khóc thổn thức hồi lâu:

“Đức Ala không tha em, tuy vậy,

Em mong chàng tha cho em điều ấy.

Không có em, gì sẽ đến với chàng?

Vâng, rất nhiều, nhiều tội lỗi em mang,

Chàng cứ trách, nhưng bây giờ hẵng gượm.

Em không phải là em như chàng tưởng.

Ôi đêm nay, đêm bất hạnh, kinh hoàng,

Em bỗng dưng phạm tội, chỉ vì chàng.

Vâng, nếu em không yêu chàng mãnh liệt,

Em trong trắng, nhưng chàng, chàng sẽ chết.

Nhưng nàng lầm: tự chàng đang buộc tội

Bản thân chàng. Nàng không hề có lỗi.

Chàng ngồi im, gắng chịu đựng trong đầu

Biết bao điều đang rỉ máu, buồn đau.

Trong khi ấy, gió thuận chiều thổi mạnh,

Con thuyền đi, cắt sóng xanh lấp lánh.

Kia, bỗng nhiên giữa biển nước hiền hòa

Có cánh buồm… Một tàu chiến! Từ xa

Con tàu ấy đã thấy thuyền của họ,

Căng hết buồm lao lại gần, trên đó

Xếp đều nhau đại bác đứng thành hàng

Bỗng bất ngờ một tiếng nổ kêu vang.

Viên đạn bắn rơi gần thuyền Conard.

Con thuyền nghiêng, nước tung lên rào rạt.

Ngừng suy tư, chàng đứng dậy thăm dò,

Nheo mắt nhìn rồi sung sướng kêu to:

“Tàu của ta! Cờ ta kia, đỏ chói.

Ta trên biển không cô đơn, trơ trọi”.

Chiếc tàu kia cũng kịp nhận ra chàng.

Một xuồng con được thả xuống vội vàng.

“Ôi, thủ lĩnh!” sau bao ngày mong đợi,

Những tên cướp cùng kêu lên phấn khởi.

Ai cũng vui, không giấu nổi tự hào

Lại thấy chàng lần nữa bước lên cao,

Lên tàu chiến của quân chàng. Tất cả,

Cùng giang tay, cùng mỉm cười hỉ hả.

Tạm thời quên mọi đau đớn, ưu phiền,

Conard cười đáp lại, rất thân quen.

Chàng bắt tay Anselmo - lần nữa

Sẵn sàng lao vào chiến tranh, khói lửa.

Khi những phút mừng gặp nhau tạm lắng,

Những tên cướp bỗng bất ngờ im lặng -

Vì dù sao vẫn canh cánh trong lòng

Thấy chàng về mà không có chiến công.

Nếu họ biết, rằng đàn bà có thể

Làm được việc quá phi thường như thế,

Họ sẽ tôn làm bà chúa của mình -

Trong việc này họ không quá phân minh

Như Conard. Nên bây giờ là lúc

Họ thì thầm, nhìn Gulnare thán phục.

Còn Gulnare, vốn không sợ giết người

Thế mà nay đang sợ những tiếng cười,

Dù thân thiện. Nàng kéo khăn che mặt

Rồi lặng lẽ đến ngồi bên Conard.

Nàng khoanh tay nhẫn nhục đợi những gì

Số phận nàng mang lại. Dẫu nhiều khi

Nàng mãnh liệt trong yêu thương, giận dữ,

Nhưng dù sao nàng vẫn là phụ nữ.

Chàng thấy hết, cảm thương nàng đau khổ.

Chàng có thể làm gì hơn lúc đó?

Nàng khóc ư? Nhưng nước mắt đầm đìa

Chẳng bao giờ xóa được việc làm kia,

Việc nhất định sẽ bị trời trừng phạt.

Vâng, chàng biết chính vì chàng, Conard,

Mà Gulnare tay dính máu lần này

Để cuối cùng chàng đến được nơi đây.

Cũng vì chàng mà Gulnare e lệ

Dám liều chết, trở thành người mạnh mẽ.

Conard nghĩ, rồi nhìn nàng hồi lâu.

Không chịu nổi cái nhìn kia, cúi đầu,

Nàng ngoan ngoãn ngồi lặng im, buồn bã,

Vẻ yếu ớt, thật đáng thương, đôi má

Lúc ửng lên, lúc nhợt nhạt thay màu.

Trên trán nàng còn vệt máu hồng nâu.

Chàng cầm tay Gulnare - trước đó

Bàn tay nàng không hề ghê máu đỏ

Giờ đang run. Conard thấy tay chàng

Cũng yếu mềm và run như tay nàng.

“Ôi, Gulnard...” Nàng nghe, không đáp lại,

Chỉ đưa mắt ngước nhìn lên sợ hãi.

Rồi đột nhiên nàng bỗng ngã vào lòng

Của người tình. Chàng dám đẩy ra không?

Không, chắc chắn ít ai làm được vậy.

Chàng cũng thế, chàng đứng yên lúc ấy.

Nếu người yêu không ngóng đợi ở nhà,

Chắc chắn chàng… yêu say đắm Gulnare.

Mà thậm chí Mêđôra có lẽ

Cũng tha thứ một cái hôn như thế.

Sắp tới đảo thì hoàng hôn sẫm đỏ,

Các mỏm núi như mỉm cười với họ.

Đèn hải đăng luôn nhấp nháy đón chào,

Tiếng reo hò từ phía cảng vui sao.

Các thuyền nhỏ đã ùa nhau ra đón.

Đàn cá heo nhảy chồm lên rất nhộn,

Bầy hải âu vốn khản đặc, bây giờ

Cũng luôn mồm kêu những tiếng vu vơ.

Mỗi tia sáng trong mỗi ô cửa sổ

Như muốn nhắc có người đang đợi họ.

Ôi, thiêng liêng cái ta gọi là nhà

Cho những người đi biển ngắm từ xa.

Chàng ngước mắt nhìn lên ô cửa sổ

Nơi người yêu thường đợi chàng. Ở đó

Không hiểu sao không thấy có ánh đèn

Dù phòng nào cũng thắp sáng hai bên.

Thường trước đấy không bao giờ như thế,

Sao hôm nay không đợi chàng? Không lẽ…

Chàng nhẩy ngay xuống xuồng nhỏ đang chờ,

Giục: Nhanh lên, nhanh lên nữa, vào bờ!

Ôi, giá chàng là con chim bé nhỏ

Để bay nhanh lên phòng nàng trên đó.

Khi xuồng con dừng lại nghỉ, rã rời,

Chàng nóng lòng nhảy xuống nước và bơi,

Bơi một mạch đến bờ - rồi vội vã

Leo lên tháp theo đường ven dốc đá.

Chàng tới cửa, đứng nghe: không tiếng động.

Bốn xung quanh là đêm đen trống rỗng.

Chàng gõ to, to nữa - chẳng có gì

Chứng tỏ nàng vừa nghe tiếng, đang đi.

Chàng lại gõ - nhẹ hơn, vì lúc ấy

Cánh tay chàng đã bắt đầu run rẩy.

Rồi đột nhiên cánh cửa mở - đó là

Một người hầu, không phải Mêđôra.

Người hầu gái đứng im. Chàng muốn hỏi

Hai lần thử mà không sao hỏi nổi.

Tay run run, chàng cầm ngọn nến hồng

Định tìm nàng, nhưng nến tắt, ồ không,

Không đủ sức chờ thắp lên lần nữa,

Chàng vội vã bước nhanh về phía cửa.

Cả hành lang tĩnh lặng tối, lúc này

Được chiếu bằng một ngọn nến lắt lay.

Tận phía xa, trong phòng nàng - ở đấy

Chàng đã thấy những gì không muốn thấy.

Chàng đứng lặng, đăm đăm nhìn trước mặt.

Tay và chân không còn run. Đôi mắt

Của chúng ta cũng nhìn thế nhiều lần

Khi bất ngờ ta để mất người thân,

Lòng đau thắt và không còn hy vọng.

Nàng xinh đẹp và đáng yêu khi sống,

Nay chết đi vẫn thế, ngón tay nàng,

Những ngón tay rất âu yếm dịu dàng

Giờ giá lạnh, cầm bông hoa cũng lạnh.

Nàng nằm đó như ngủ say, yên tĩnh.

Thật khó tin nàng vĩnh viễn lìa đời.

Một nỗi đau không thể nói nên lời.

Đôi mi mắt đen dài che tối sẫm

Những tia sáng thường làm ta say đắm.

Đôi mắt xanh nay đã khép, chết rồi.

May đang còn cái đẹp của đôi môi.

Đôi môi ấy đang nằm im thoải mái

Như có thể sắp mỉm cười trở lại.

Mái tóc đen như sóng lượn bây giờ

Trên vai nàng buông xõa vẻ thờ ơ.

Một người đẹp, một tâm hồn cao quí

Đã vĩnh viễn rời bỏ chàng, yên nghỉ.

Ôi, một khi nàng đã chết thế này,

Thì sao chàng còn trở lại nơi đây?

Nhưng ngẫm lại, hỏi làm gì, vô ích.

Cái xác trắng trong căn phòng tĩnh mịch.

Chàng thậm chí không muốn biết vì sao

Nàng lại chết, chết ở đâu, lúc nào.

Nàng duy nhất là tình yêu, hy vọng

Là sức mạnh giúp chàng trong cuộc sống.

Là ước mơ rất thầm kín, và rồi

Chỉ riêng nàng chàng không ghét mà thôi.

Nay nàng chết, làm chàng đau nhường ấy.

Chàng thấy mình đáng phải đau như vậy.

Ai cuộc sống nội tâm sâu, người đó

Không dễ nói về những điều đau khổ.

Khi hàng trăm ý nghĩ đã bắt đầu

Hợp dần dần thành một - trốn vào đâu?

Vì tình cảm trái tim không thể nói.

Ai đau khổ bằng lời là giả dối.

Quá buồn đau mà Conard bây giờ

Thấy tâm hồn thành lãnh đạm thờ ơ.

Chàng yếu mệt, đến vô cùng bất hạnh,

Đến lệ ứa trong mắt chàng kiêu hãnh.

Cả những khi yếu mệt đến mụ đầu

Cũng không làm chàng thấy đỡ buồn đau.

Chàng có thể khóc thật nhiều cho nhẹ

Mà không sợ mắt ai nhìn. Tuy thế

Chàng chỉ lau nước mắt để lên đường

Xa nơi này cùng nhức nhối vết thương.

Mặt trời mọc nhưng ngày chàng không sáng,

Đêm ập xuống, đêm không bao giờ rạng.

Ôi gì đen bằng mây đen tâm hồn,

Ai mù hơn bằng anh mù nỗi buồn,

Không nhìn ngày mà lẩn vào bóng tối,

Tìm người dắt mà không sao tìm nổi.

Trời hửng sáng, Anselmo tỉnh dậy,

Leo lên tháp tìm gặp chàng, không thấy.

Tìm khắp nơi, tìm ven biển suốt ngày,

Tìm kỹ càng mỗi khe đá, lùm cây.

Rồi ngày nữa, ngày tiếp theo cũng thế.

Họ hú gọi - chỉ tiếng vang đáp khẽ.

Không ở đâu không sục sạo; bất ngờ

Họ tìm thấy một đoạn dây trên bờ,

Và lập tức cho tàu ra biển rộng.

Họ tìm mãi, chẳng thấy gì trên sóng.

Họ uổng công chờ đợi biết bao ngày -

Chàng chết rồi hay đang trốn đâu đây?

Những tên cướp khóc thương chàng yêu quý.

Họ dựng tượng Mêđôra chung thủy.

Cho chàng ư? Họ chưa dám lúc này

Ai chắc chàng đã chết thật? Từ nay

Chàng nổi tiếng bằng trăm ngàn tội lỗi

Và chỉ một, một tình yêu dữ dội.

NGƯỜI TÙ NGỤC CHILLON

(Truyện thơ)

Đây, nhìn xem, đầu tôi đã hoa râm,

Nhưng chớ nghĩ đấy là vì năm tháng,

Cũng không phải qua nhiều đêm thức trắng,

Mà hãi hùng thay sắc tóc bao năm.

Tay chân tôi dù chưa hề lam lũ

Nhưng giờ đây bất lực cảnh ngồi không.

Vì ngục tối suốt nhiều năm phàng phũ

Đã trao dần từng giọt máu cho gông.

Là tù nhân, tôi biết đâu trời rộng.

Trong cái chết phải kéo dài sự sống.

Vì cha tôi luôn tin ở ngày mai

Mà tôi nghe tiếng cùm sắt bên tai.

Vì lý tưởng không bao giờ phản bội -

Cha tôi chết trên giàn thiêu lửa khói,

Còn con ông, đầy ý chí, trẻ trung

Phải vào tù, tay mang nặng xiềng gông.

Nhà chúng tôi, bảy cha con tất cả,

Đều nạn nhân của uy quyền nhục nhã,

Phải suốt đời bị truy bức không thôi.

Sáu chết rồi, nay chỉ độc còn tôi:

Một thiêu sống, còn hai anh chết trận

Để lấy máu trả thù bao mối hận.

Họ cũng vì chung lý tưởng như cha

Vì niềm tin, ngã xuống chiến trường xa.

Ba sót lại, bị chôn trong ngục tối,

Và nay chỉ còn tôi đang hấp hối…

Ngục Chillon đứng một mình ảm đạm,

Bảy cột lớn đỡ vòm trần u ám,

Như đang chìm giữa hồ nước mênh mang.

Trời ngoài kia sao nắng đẹp, chói chang

Mà trong ngục không một tia sáng rọi.

Có hay chăng cũng chỉ vài le lói

Đã lạc đường, xuyên vách đá chui qua,

Như ngọn đèn bên đầm nước xa xa

Đang run rẩy giữa sương mù đêm vắng.

Mỗi cột đỡ có một vòng sắt nặng

Được gắn cùng một dây xích cùm tay

Như hung thần luôn từng phút, từng giây

Đem nọc độc cắn sâu vào xương thịt,

Để nghìn năm không bao giờ sạch vết.

Tuy hôm nay được thấy lại trời cao

Nhưng tôi đâu còn vui sướng, ước ao,

Vì đôi mắt đã quên màu ánh sáng,

Và trái tim đã thôi chờ năm tháng,

Để thời gian đau khổ hững hờ trôi

Từ ngày người em út bỏ mình tôi

Nức nở khóc bên xác em lạnh ngắt.

Em tôi chết, lửa tim tôi vụt tắt.

Vào ngục tối, ba chúng tôi tất cả,

Người một nơi, bị xích vào cột đá,

Không cựa mình, không đi lại, nhức đau,

Tuy ở gần nhưng đâu được thấy nhau.

Những tia sáng luôn vô hồn, ảo nạo

Biến chúng tôi thành những hình huyền ảo.

Tuy mỗi người phải một góc phải ngồi im

Nhưng cùng chung một nhịp đập trái tim.

Rồi chúng tôi tìm được nguồn an ủi

Giúp nhau giết thời gian trong ngục tối:

Ba anh em thay nhau nói và nghe

Để quên buồn trong câu chuyện mải mê.

Chúng tôi gợi cho nhau niềm hy vọng,

Một bài ca, một chiến trường nóng bỏng…

Nhưng than ôi, nguồn vui ấy không lâu

Đã không còn, chỉ còn lại buồn đau,

Vì sau đấy giọng chúng tôi khản đặc,

Như tiếng vọng của thành tù vững chắc.

Tôi lạ lùng nghe ai nói bên tai

Mà không biết tiếng mình hay tiếng ai.

Ba anh em, tôi là người lớn nhất

Với trái tim bao nỗi lo chồng chất

Ngày và đêm day dứt mãi không thôi:

Phải làm sao khích lệ các em tôi!

Người em út, sao cha tôi yếu thế,

Có khuôn mặt trông hao hao giống mẹ.

Tôi sẵn sàng đem trái tim người anh

Mà hy sinh cho mắt em màu xanh.

Ai không xót khi nhìn con chim nhỏ

Như em tôi, đọa đày trong giông tố?

Ồi, em xinh như tia nắng mùa xuân

Nhẹ chiếu vàng trên núi tuyết đang tan,

Như đại bàng giữa trời cao xanh thẳm

Say tự do, thấy cuộc đời đẹp lắm.

Tâm hồn em trong như suối rừng sâu

Và hồn nhiên như sóng biển vờn nhau.

Trái tim em, ôi trái tim cao thượng,

Không hề biết chỉ một mình vui sướng.

Em rất buồn khi người khác kêu đau,

Và nghẹn ngào đôi mắt ướt hàng châu…

Còn em kia cũng là người trong sạch,

Thêm vào đó một tâm hồn khí phách,

Là chàng trai có sức khỏe vô song,

Dám sẵn sàng cùng bão tố giao phong,

Ngoài chiến trận là người can đảm nhất

Quyết không chịu để tay cùm gông sắt.

Chỉ vô tình nghe hai tiếng tù nhân,

Em đã buồn, đến mất ngủ, quên ăn.

Tôi thấy em như hoa ngày một lụi

Nên dẫu buồn, vẫn lựa lời an ủi.

Ôi còn đâu chàng trai trẻ tinh nhanh,

Từng lùng nai, đuổi sói giữa rừng xanh.

Em nằm đó như nằm sâu dưới mộ,

Chỉ chờ chết để thoát buồn, đau khổ.

Ngục Chillon giữa hồ Leman rộng,

Suốt ngày đêm hãi hùng nghe tiếng sóng

Đập vào tường như muôn đợt tấn công,

Nước réo ầm nghe như tiếng xung phong.

Và cứ thế, một thân hai tù ngục,

Ba chúng tôi dưới hầm sâu chui rúc,

Bị đá tường và sóng nước trắng phau

Xây thành mồ, chôn sống giữa hồ sâu.

Tôi nằm nghe tiếng sóng xô ồ ạt,

Tưởng trời mưa, nước bắn vào như tát.

Rét trao mình cho băng tuyết mùa đông,

Suốt đêm dài nghe gió rít trên không…

Rồi những lúc trời nổi cơn giông tố,

Ngục Chillon lung lay như muốn đổ,

Tôi thường mong trời đổ sập thật mau

Sớm vùi tôi cùng bao nỗi đớn đau.

Em thứ hai, như trên tôi đã kể,

Một chàng trai luôn có thừa sức khỏe

Mà giờ đây không chịu nổi tù gông,

Ngày một ngày như hoa héo phòng không.

Em vật vã không chịu ăn, không ngủ.

Không phải bởi thức ăn tù kham khổ,

Vì những người chuyên vác giáo đi săn

Có bao giờ kén chọn miếng mình ăn.

Chúng tôi xưa uống sữa dê đồng nội,

Nay chỉ được ngụm nước hồ lượm ói.

Còn bánh mì, tôi nghĩ đã nghìn năm

Thấm mặn mùi bao nước mắt hờn căm,

Nhưng em tôi đâu phải vì như vậy

Mà mất vui, để người gầy trông thấy.

Em héo mòn như chiếc lá vàng khô

Khi biết mình không được sống tự do,

Không được đuổi con nai rừng mải miết.

Giấu làm chi… Người tôi yêu tha thiết

Đã chết rồi. Tôi chỉ đứng lặng im,

Tan nát lòng, nhưng chẳng được gần em

Để phút chót vuốt mắt người đã mất -

Tôi giãy giụa. lệ thấm nhòa hai mắt.

Em chết rồi, người ta tháo cùm tay

Rồi vội vàng đào hố nhỏ chôn ngay

Trên chỗ đất nơi em vừa tắt thở.

Tôi thấy thế, liền vội vàng nức nở

Xin cho em được chôn ở ngoài kia

Có mặt trời, có gió thổi sớm khuya.

Dù biết trước là người ta thoái thác,

Nhưng trái tim không cho tôi làm khác,

Bởi vì tôi không muốn thấy em tôi

Dẫu chết rồi vẫn tù mãi không thôi.

Bọn cai ngục chẳng thèm nghe tôi nói.

Chúng cười gằn và vùi trong đá sỏi

Xác em tôi cùng tất cả nỗi buồn

Nay trong tù vĩnh viễn bị vùi chôn.

Lúc đi ra chúng còn quăng mẩu xích

Trên mộ em rồi cười to vui thích:

Thằng giết người còn đang muốn đòi chi,

Chôn thế này còn chưa đáng cho mi?

Còn em kia, ôi bông hoa yêu dấu,

Người con cưng từ buổi đầu thơ ấu,

Là ước mơ, là hy vọng, nguồn vui

Niềm tự hào của tất cả chúng tôi.

Em - hiện thân của mẹ già hiền dịu.

Vì thương em, cha tôi buồn, khô héo.

Còn riêng tôi, tôi có quản gì đâu

Để trong tù em đỡ chút buồn đau,

Để ngày kia được thoát đời ảm đạm.

Ôi em tôi, rất kiên cường, dũng cảm,

Đã cùng tôi chịu đựng cảnh xiềng gông.

Nhưng than ôi, như chim nhốt trong lồng

Nhớ trời xanh thấy lòng mình đau thắt,

Ngày một ngày em bắt đầu lụi tắt.

Ở đời này còn đau đớn nào hơn

Khi thấy em phải rên xiết từng cơn,

Khi cái chết đang ăn mòn sự sống.

Tôi đã thấy giữa chiến trường nóng bỏng

Máu thành dòng, thây chất đống nơi nơi,

Thấy tàu chìm trong giông tố xa khơi,

Thấy con bệnh đang ăn năn tội lỗi

Trong khổ đau ngay trước giờ hấp hối…

Nhưng điều này chỉ gây sợ mà thôi,

So thế nào với nỗi khổ lòng tôi.

Em cứ thế héo dần trong im lặng,

Không than trách số phận mình cay đắng.

Em đượm buồn, mệt mỏi giống nàng tiên

Sau vui đùa chỉ muốn được nằm yên.

Em ra đi như cầu vồng rực đỏ,

Mặt trời lên, nhẹ tan dần trong gió.

Dù môi em gợi nhớ cảnh tóc tang,

Vẫn dạt dào những cảm xúc yêu thương.

Đôi mắt em dù thâm quầng đau khổ,

Trong ngục tối vẫn bừng tia sáng nhỏ.

Em âm thầm không khóc, chỉ thương anh

Sẽ một mình nghe sóng vỗ xung quanh.

Không ít lúc em cùng tôi hy vọng

Về tương lai những ngày sau giải phóng.

Nhưng từ lâu tim tôi đã ngày đêm

Hồi hộp lo thần chết cướp đời em,

Cướp tất cả những gì còn sót lại…

Ngày lại ngày em héo dần, héo mãi

Tiếng thở đều nay đứt quãng từng hơi,

Và cuối cùng, như tia nắng ngoài khơi

Heo hắt cháy để rồi chìm biển vắng.

Tôi lắng nghe bốn xung quanh im lặng,

Rồi kêu lên, run rẩy hết toàn thân:

Chết rồi ư? Ôi hỡi thánh, hỡi thần!

Tôi đau khổ như hóa thành điên dại.

Tôi gào thét, chỉ có tường vọng lại.

Đập phá xiềng, tôi đâu biết tay đau,

Lại gần em, nhưng em có còn đâu!

Tôi đã làm những gì, tôi chẳng nhớ,

Tôi chỉ biết một mình ngồi nức nở

Trên sàn tù, nửa hấp hối, mê man

Và thấy mình ngạt thở, thiếu không gian.

Thế là hết, ôi sợi dây duy nhất

Nối liền tôi với những gì đã mất,

Với quê hương, với dòng họ tàn suy,

Nay đứt rồi, hỏi tôi có còn chi?

Tôi nằm đấy, hai em mình bên cạnh:

Một dưới đất, một chết còn chưa lạnh.

Tôi ôm hôn bàn tay em nằm im

Mà thấy mình đau tê buốt trong tim.

Không đủ sức để lại rồi hy vọng,

Tôi mơ hồ chỉ biết mình đang sống.

Ôi buồn thương, đau đớn biết bao nhiêu

Khi suốt đời ta mất cái ta yêu.

Tôi không biết vì sao tôi không chết.

Còn gì đâu, tất cả đều mất hết,

Trừ niềm tin, phải chăng nó không cho

Trong ngục tù ta được chết tự do?

Rồi sau đấy thế nào tôi không biết -

Và cũng chẳng bao giờ tôi muốn biết -

Trước mặt tôi, ánh sáng hóa màn đêm,

Và ngục tù bỗng chốc hóa cung tiên.

Tôi đứng đó, chỉ một màu ảm đạm.

Đang đêm khuya hay giữa ngày u ám?

Ôi ở đâu, leo lắt những ánh đèn

Trong ngục tù bao năm tháng tôi quen?

Tôi chỉ thấy xung quanh toàn trống rỗng,

Không trăng sao, không đất trơi, sự sống,

Không nắng mưa, không tội ác, thời gian,

Không mùa xuân… chỉ hơi thở miên man

Nghe phảng phất như bay từ xác chết.

Những gì tôi từng thương yêu tha thiết

Giờ nằm đây giữa chết chóc, tàn hoang,

Đượm một màu đen xám tóc tang…

Nhưng ơ kìa, tôi chợt nghe chim hót.

Tôi mơ ư? Không, tiếng chim thánh thót,

Lúc líu lo, lúc say đắm, lúc thôi,

Bỗng bất ngờ làm xao xuyến lòng tôi.

Như tia nắng sau bao ngày mưa chảy,

Tiếng chim hót đã làm tôi tỉnh dậy.

Tôi bàng hoàng phút chốc để nằm im

Nỗi ưu phiền đang đè nặng lên tim

Trong ngục tối đưa tôi về hiện tại

Với tù gông và lòng đau quằn quại,

Với đá tường đen xạm bởi nắng mưa,

Với nền tù vẫn ẩm ướt như xưa.

Tôi lại thấy những tia vàng yếu ớt

Qua kẽ trần soi sàn tù nhờ nhợt.

Tôi hé nhìn qua khung cửa tí hon

Và lạ lùng thấy có con chim non

Với đôi cánh xanh như trời xanh thẳm

Đang mải hát một bài ca say đắm,

Chắc nói về nỗi khổ của lòng tôi.

Ồ hay chim cũng số phận cút côi

Đang kiếm bạn ở những miền xa lạ?

Và chim đến cùng tôi khi tất cả

Những người tôi yêu dấu đã ra đi.

Chim ơi chim, chim bay đến làm chi,

Phải chăng để lòng tôi thêm tan nát?

Không hiểu chim từ trời xanh bát ngát

Bay vào đây hay chim bị tù giam

Đã phá lồng đi kiếm bạn tri âm?

Ôi đáng thương con chim này bé nhỏ

Đến tìm tôi, tôi quá thừa đau khổ.

Nói gì đây để chia sẻ cùng chim

Khi chính tôi đang tan nát trái tim?

Hay phải chăng chim là thần hóa phép

Đến cùng tôi, bay trên đôi cánh đẹp?

Hay đây hồn em tôi đến thăm anh

Đến để rồi trở lại với trời xanh?

Nhưng con chim đã vụt bay đi mất.

Và nếu chim - hồn em tôi đã khuất,

Hay thánh thần rất linh hiển, từ bi -

Không bao giờ chim nỡ bỏ tôi đi

Để bắt tôi phải hai lần cô độc,

Như xác chết trong quan tài khô khốc,

Như làn mây trơ trẽn giữa trời trong,

Không ai nhìn, không kẻ đợi, người mong.

Rồi đột nhiên đời tù tôi thay đổi,

Như tia nắng bỗng xuyên qua ngục tối:

Không hiểu gì đã day dứt lương tâm

Bọn cai tù chỉ quen biết hờn căm,

Mà với tôi, nay tỏ lòng thương hại.

Chúng tháo xích cho tự do đi lại

Giữa hầm tù luôn ẩm ướt, nhờn rêu.

Tôi không còn phải nghe tiếng xích kêu,

Người không bị đóng vào tường buốt lạnh.

Nhưng tôi thấy sao lòng mình cô quạnh

Khi lần theo từng cột đá, góc sâu

Đi quanh phòng cho khuây khỏa nỗi đau.

Ngày lại ngày tôi dạo quanh phòng nhỏ,

Không một lần nỡ đặt chân lên mộ

Của hai em, nguồn hy vọng tôi chôn,

Bởi vì tôi tan nát cả tâm hồn

Khi thấy em không được yên giấc ngủ -

Tôi không muốn gợi niềm đau đớn cũ.

Tôi dùng dao đào xong hố xuyên tường,

Nhưng sau đó lại không lo trốn thoát,

Vì ở đây dưới hầm sâu ngột ngạt

Tôi đã chôn tất cả những người thương.

Ừ, ngoài kia trời bát ngát muôn phương,

Nhưng không chỗ cho tôi, người bất hạnh.

Không vì tôi mà mùa xuân lấp lánh,

Cả người thân, cả bạn, hỏi còn đâu.

Tôi nằm đây, dù nhức nhối tim đau,

Vẫn thấy mến cuộc đời tù gian khổ.

Tôi chỉ muốn leo nhìn qua cửa sổ

Ngắm trời cao, trông đàn sếu bay qua,

Để thả hồn theo triền núi xa xa…

Tôi nhìn thấy những núi cao tha thiết,

Vẫn như xưa, đỉnh nghìn năm trắng tuyết.

Không như tôi, núi vẫn một màu xanh

Soi bóng mình xuống hồ nước long lanh.

Tôi nhìn thấy dòng sông Rôn trong sạch

Nghe tiếng suối trong hang rừng róc rách,

Thấy phố phường khoe mái ngói nơi nơi,

Những cánh buồm say uống gió ban mai…

Tôi còn thấy cả một hòn đảo nhỏ

Lớn không hơn ngục Chillon khắc khổ,

Phủ một màu xanh, xanh biếc quanh năm

Đang mỉm cười cùng tù ngục tối tăm.

Trên đảo ấy có ba cây cao thẳng

Nghe xung quanh hồ dập dờn sóng trắng,

Nghe gió rừng vi vút mãi bài ca

Nhẹ uốn mình như xót những cành hoa.

Tôi cũng nghe cá từng đàn hối hả

Dỡn đùa nhau đang lao về ngục đá.

Chưa bao giờ tôi thấy đại bàng bay

Nhanh và cao như buổi sáng hôm nay.

Tôi lại khóc và lòng tôi tê tái

Trong lệ nhòa, thấy em mình sống lại...

Và khi tôi trèo xuống ngục trống không,

Tôi tiếc mình không tiếp tục mang gông.

Tôi lại thấy những bức tường nham nhở

Cùng bóng tối đè lên tôi nghẹt thở.

Tôi thấy mình lần nữa bị vùi sâu

Dưới đáy mồ cùng bao nỗi buồn đau.

Nhưng dẫu vậy, dẫu ngục tù khắc khổ,

Tôi không muốn sẽ có ngày xa nó.

Ngày tiếp ngày, năm tháng cứ trôi đi.

Bao lâu rồi, tôi không nhớ, không ghi.

Tôi dửng dưng mặc đất trời thay đổi

Và chỉ biết mình đang trong ngục tối.

Rồi cuối cùng người ta đến cứu tôi.

Tôi không buồn, không phản ứng, không vui,

Vì từ lâu tôi đã xem là một

Sống tự do hay suốt đời ngục nhốt.

Bao năm rồi cảnh hiu quạnh thân quen

Trong hầm tù tôi thây được bình yên.

Tôi quen ngắm con nhện vàng tất tưởi

Suốt ngày đêm luôn giăng tơ dệt lưới.

Tôi thấy buồn khi vắng chuột đêm đêm,

Khi không còn nghe dế khóc êm êm…

Ôi yêu mến những bạn tù bé nhỏ

Đã cùng ta chia sẻ niềm đau khổ,

Kìa giờ đây, các bạn thấy, người ta

Đến làm phiền cuộc sống của chúng ta.

Cả dây xích cũng trở thành thân thiết,

Dù bao năm đã làm tôi rên xiết.

Vì ngòai kia, ai chắc tự do hơn?

Tôi thở dài, chân bước khỏi Chillon.

Hà Nội, 1976

Thứ Bảy, 28 tháng 3, 2020

Bai-rơn

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Tìm kiếm Blog này