Lịch Sử

LÊ ĐẠI HÀNH (941 - 1005) VÀ NHÀ TIỀN LÊ

Năm Chín Trăm Bảy Chín,

Có sự kiện đau lòng -

Đinh Tiên Hoàng bị giết.

Cả Đinh Liễn, con ông.

Vì vua còn nhỏ tuổi,

Lê Hoàn, một tướng tài,

Được chọn giúp ấu chúa,

Luôn thường trực bên ngai.

Bây giờ ông sẽ kể

Về ông tổ Tiền Lê,

Người bắt quân nhà Tống

Chịu thất bại nặng nề.

Sau vua Đinh Bộ Lĩnh

Là vua Lê Đại Hành,

Một ông vua kiệt xuất

Được sử sách lưu danh.

Khởi dựng triều đại mới,

Lo chấn hưng nước nhà,

Bình Chiêm và phá Tống,

Nâng vị thế quốc gia,

Ông là vị tướng giỏi,

Công tâm khi dùng người,

Khôn ngoan trong giao tế,

Để tiếng tốt cho đời.

Theo sử sách ghi lại,

Ông xuất thân nghèo hèn.

Cha ông là Lê Mịch,

Mẹ là Đặng Thị Sen.

Trường Châu là bản quán,

Nay thuộc tỉnh Ninh Bình.

Cũng có người nói khác

Về quê gốc, nơi sinh.

Cha mẹ qua đời sớm,

Được chú nuôi, và ông

Lớn lên, theo Đinh Liễn,

Lập được nhiều chiến công.

Ông giúp Đinh Bộ Lĩnh

Dẹp loạn sứ, yên dân,

Được phong Đại Nguyên Soái,

Chức Thập Đạo Tướng Quân.

Lúc ấy ông còn trẻ,

Mới hăm bảy tuổi đời,

Nhưng có tài thao lược,

Biết thu dụng lòng người.

Đinh Tiên Hoàng bị giết,

Triều đình đang bất an,

Ông trở thành nhiếp chính

Cho ấu chúa Đinh Toàn.

Các đại thần nổi loạn,

Phía Nam họa Chiêm Thành,

Phía Bắc có giặc Tống,

Để mất nước sao đành?

Nên tướng Phạm Cự Lạng,

Thái hậu Dương Vân Nga

Tôn ông lên ngôi báu

Để cứu nguy nước nhà.

Ông lên ngôi Hoàng Đế,

Xưng là Lê Đại Hành,

Đặt niên hiệu Thiên Phúc,

Hoa Lư là kinh thành.

Ông khuyến khích nông nghiệp,

Là vị vua đầu tiên

Hàng năm cho mở lễ

Gọi là lễ Tịch Điền.

Ông cho dân đào đắp

Rất nhiều kênh và sông

Để lấy nước tưới ruộng

Và tiện bề lưu thông.

*

Đầu năm Tám Chín Một

Quân Tống đánh Đại Cồ,

Chia hai đường thủy bộ,

Thanh thế đang rất to.

Đường bộ qua xứ Lạng,

Đường thủy theo Bạch Đằng,

Nơi quân ta đóng cọc

Thành thế trận đang giăng.

Ở bến sông Tây Kết,

Chúng thất bại ê chề,

Nhiều dũng tướng bị giết,

Quân bộ đành rút về.

Công đầu của đại thắng

Thuộc về Lê Đại Hành,

Một nhà quân sự lớn,

Còn lưu mãi sử xanh.

Vua đích thân ra trận,

Nhờ thao lược của ông

Mà xác quân Tống chết

Ngập núi và đầy sông.

*

Chỉ một năm sau đó

Vua cử Ngô Tử Canh

Và Từ Mục đi sứ

Sang đất nước Chiêm Thành.

Họ bị Chiêm giữ lại.

Vua tức giận, ngày đêm

Sai chuẩn bị thuyền chiến,

Tự mình đi bình Chiêm.

Trong một thời gian ngắn

Lê Đại Hành thắng to,

Chém vua Chiêm tại trận,

Thành quách đốt thành tro.

Tù binh nhiều vô kể,

Có cả sư, nữ tỳ,

Vàng bạc thu ức vạn,

Không thiếu một thứ gì.

Hăm sáu năm trị quốc,

Vua sáu lần dấy binh

Đánh quân Chiêm quấy phá,

Giữ biên giới yên bình.

*

Vua Lê Đại Hành chết,

Để lại một giang sơn

Hùng cường và thống nhất,

Nhưng thật tiếc, các con

Lại tranh nhau ngôi báu,

Lại huynh đệ tương tàn,

Khiến bỏ bê chính trị

Và dân chúng lầm than.

Rồi đời Lê chấm dứt

Bằng ông vua xấu xa

Là Ngọa Triều Long Đĩnh,

Gian ác và dâm tà.

*

Hôm nay, thay cổ tích,

Ông sẽ kể sơ qua

Về một người nổi tiếng -

Thái Hậu Dương Vân Nga.

Bà là một người đẹp,

Hoàng hậu của hai vua,

Một nhân vật lịch sử,

Về sau sống trong chùa.