GIA LONG NGUYỄN ÁNH
(1762 - 1820)
Húy là Nguyễn Phúc Ánh.
Tên hiệu là Gia Long.
Người sáng lập Nhà Nguyễn
Và thống nhất non sông.
Ông là nhà chính trị,
Nhà quân sự tài ba.
Một nhân vật quan trọng
Trong lịch sử nước nhà.
*
Nguyễn Ánh là cháu nội
Của chúa Nguyễn cuối cùng,
Tức chúa Nguyễn Phúc Khoát
Cát cứ ở Đàng Trong.
Năm Một Bảy Bảy Bảy,
Bị thua nhà Tây Sơn,
Ông đã phải bỏ trốn,
Mang theo mối căm hờn.
Và bắt đầu cuộc chiến
Hăm lăm năm bôn ba
Để giành lại đất nước
Và vương miện ông cha.
Thời kỳ đầu thua lớn,
Ông sang cầu Thái Lan.
Vua Thái đồng ý giúp
Đánh lại nhà Tây Sơn.
Bốn vạn thủy binh Thái,
Năm Một Bảy Tám Năm,
Đã bị quân Nguyễn Huệ
Đánh bại ở Rạch Gầm.
Thuyền chìm hết, quân Thái
Được một trận nhớ đời.
Cứ nghe tên Đại Việt
Là chân tay rụng rời.
Sau đó ông đề nghị
Cấp lương cho Nhà Thanh
Để đánh lại Nguyễn Huệ.
Rốt cuộc cũng không thành.
Như thế là Nguyễn Ánh,
Liên tục những hai lần
Cầu ngoại bang xâm lược
Vì lợi ích cá nhân.
Muốn nói gì thì nói,
Đó là điều không hay.
Nên ông bị hậu thế
Chỉ trích khá gắt gay.
*
Năm Một Bảy Tám Bảy
Ông quay về, dần dần
Chiếm được vùng Nam Bộ,
Tích lương thực, mộ quân.
Sau khi Nguyễn Huệ chết,
Ông đánh nhà Tây Sơn,
Và năm năm sau đó
Thống nhất được giang sơn.
Ông lên ngôi hoàng đế.
Đất nước hết chiến tranh.
Bắt đầu triều Nhà Nguyễn.
Hai trăm năm yên bình.
Vua Gia Long chính thức
Dùng quốc hiệu Việt Nam.
Thay các tên trước đó
Là Đại Ngu, Đại Nam.
Về diện tích, lãnh thổ,
Cơ bản giống bây giờ.
Từ Bắc giáp Trung Quốc
Đến Cà Mau, Cần Thơ.
Gồm cả các quần đảo
Trường Sa và Hoàng Sa.
Trừ một vùng đất lớn
Thuộc lãnh thổ của ta
Rất tiếc, bị Nguyễn Ánh
Cắt nhượng cho Ai Lao.
Trả công ông từng nhận
Cứu viện của nước Lào.
Vùng đất ta mất ấy
Xưa gọi là Trấn Ninh.
Bốn lăm nghìn cây số.
Thật tiếc cho nước mình.
Gia Long, về đối ngoại,
Chủ trương cho Pháp vào,
Xây các công trình lớn.
Điều ấy cũng chẳng sao.
Vì người Pháp thời ấy
Văn minh hơn người ta.
Tiếp thu văn hóa họ
Là tốt cho nước nhà.
Hơn thế, ông cho phép
Các cha cố Phương Tây
Được tự do truyền đạo.
Không cấm như trước đây.
Thậm chí ông còn nói
Một câu vui mà hay,
Về đạo Cơ Đốc Giáo.
Đại khái ý thế này:
Đạo Cơ Đốc rất tốt,
Rất hợp với lòng ta.
Nhưng ta không theo được,
Vì một lẽ, đó là
Theo đạo này, thật tiếc,
Chỉ một vợ một chồng.
Ta thì muốn hơn thế,
Dẫu ta nói thực lòng,
Rằng cai trị một nước
Dễ, đơn giản hơn nhiều,
So với việc quản lý
Mấy bà vợ ta yêu.
Về đối nội, Nguyễn Ánh
Cho chấn hưng canh nông,
Khai khẩn vùng đất mới,
Phát triển nghề thủ công.
Tiếc là sưu thuế nặng
Khiến người dân bất bình.
Không ít nơi hào trưởng
Khởi nghĩa và đấy binh.
Nhiều cải cách tiến bộ
Của Tây Sơn trước đây
Cũng bị ông xóa bỏ.
Thật đáng tiếc điều này.
Còn Hoàng Triều Luật Lệ,
Tức Bộ Luật Gia Long,
Thì sao chép gần hết
Bộ luật của Càn Long.
So với Luật Hồng Đức
Của thời kỳ Hậu Lê,
Thì bảo thủ, lạc hậu
Và thua kém mọi bề.
*
Như thế là Nguyễn Ánh,
Với đất nước, non sông,
Điểm qua ta đã thấy
Có cả tội, cả công.
Ông là vị vua lớn,
Một vị vua khởi đầu
Của triều đại Nhà Nguyễn,
Ổn định và dài lâu.
Còn tội, thường vẫn gọi,
“Cõng rắn cắn gà nhà”
Chỉ là theo cách nghĩ
Của một vài sử gia.
Tạm thời cứ biết thế.
Mà lịch sử còn dài.
Còn lâu mới biết chắc
Ai đúng và ai sai.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét