Thần Thoại Hy Lạp - 2

A-PHRÔ-ĐIT VÀ A-ĐÔ-NIT

Là nữ thần Sắc Đẹp

Và Tình Yêu, tiếc thay,

Bản thân A-phrô-đit

Cũng chịu cái đau này.

Người bắt nàng đau khổ,

Day dứt và nhiều lần

Chính là A-đô-ni,

Một chàng trai người trần.

Cha chàng, Cy-ni-rat,

Vua thành quốc Spar-ta,

Có một cô con gái

Tên gọi là Mi-ha.

Nàng xinh đẹp, hẳn thế,

Nhưng ông vua kiêu căng

Dám lớn tiếng tuyên bố

Không ai đẹp bằng nàng.

A-phrô-đit xem đó

Là báng bổ thần linh.

Nàng làm ông quẫn trí,

Tưởng con là vợ mình.

Đến khi nàng sinh đẻ,

Éo le và đáng thương,

Ông vua già lú lẫn

Đã đuổi nàng ra đường.

Nơi này đến nơi khác,

Nàng bế con lang thang.

Không một người giúp đỡ,

Cả bà con, họ hàng.

Rồi cuối cùng nàng chết,

Hóa thành một loài cây

Có mùi hương đặc biệt,

Cây mi-ra ngày nay.

Con nàng, A-đô-nit,

Đói ăn khóc, tiếng vang

Đến tai A-phrô-đit.

Chợt động lòng, và nàng

Xuống đưa A-đô-nit

Lên sống trên thiên đình.

Nhưng nàng nhờ người khác

Nuôi cậu bé thay mình.

Đó là vợ Ha-đet,

Nữ thần Per-sê-phôn.

Khi chợt nhớ, nàng đến

Xin bà trả lại con.

Per-se-phôn từ chối

Vì đơn giản một điều -

A-đô-nit lúc ấy

Là chàng trai đáng yêu.

Rất khôi ngô, khỏe mạnh,

Xinh đẹp và dịu dàng.

Đến mức bà vụng trộm

Đem lòng thương yêu chàng.

Cũng vì lý do ấy,

Vì A-đô-nit xinh,

Nữ thần A-phrô-đit

Bị sét đánh vì tình.

Hai người tranh nhau mãi

Mà không ai chịu ai.

Phải nhờ đến thần Dớt.

Thần phán: Phải chia hai.

Nữ thần A-phrô-đit

Có thể đưa chàng về

Ở với nàng sáu tháng.

Mùa đông và mùa hè.

Còn nửa năm còn lại

Thuộc về Per-sê-phôn.

Với họ, A-đô-nit

Vừa tình nhân, vừa con.

Khỏi nói A-phrô-đit

Đã yêu chàng thế nào.

Yêu say mê, đến mức

Nàng chẳng hiểu vì sao.

Yêu đến không còn nhớ

Quay lại chốn thiên đình.

Đến không rời nửa bước

Chàng người yêu của mình.

Thậm chí mỗi buổi sáng

A-đô-nit đi săn,

Nàng đi theo, hy vọng

Giúp đỡ chàng khi cần.

Thế mà một ngày nọ,

A-đô-nit, than ôi,

Đi săn, bị húc chết

Bởi một con lợn lòi.

A-phrô-đit lúc ấy

Đang ở trên thiên đình,

Hay tin liền bay xuống

Ôm xác người yêu mình.

Khóc, nước mắt thành suối.

Những giọt nước mắt này

Thành loài hoa hồng dại

Chỉ có trong rừng cây.

Còn máu A-đô-nit,

Lẫn với nước mắt nàng,

Thành một loài hoa mới,

Cánh nhỏ và màu vàng.

NAR-CIS

Truyện kể rằng Nar-cis,

Con trai của Thần Sông,

Có sắc đẹp hiếm thấy,

Nổi tiếng khắp Tây, Đông.

Chàng xinh đẹp đến mức

Mẹ chàng phải dấu gương

Để con trai được sống

Như những người bình thường.

Cũng vì chàng xinh đẹp,

Mà nữ thần Tiếng Vang,

Tức Ê-cô, lặng lẽ

Say đắm yêu thương chàng.

Tiếc rằng mải săn bắn,

Vô tư và thơ ngây,

Chàng đã không đáp lại

Mối tình tuyệt vọng này.

Một hôm, bên hồ nước,

Lần đầu tiên vô tình

Chàng nhìn xuống, chợt thấy

Khuôn mặt của chính mình.

Một khuôn mặt tuyệt mỹ.

Chàng lặng người, sững sờ.

Ngắm nhìn không chớp mắt,

Lặng lẽ suốt nhiều giờ.

Đến mức chàng không biết

Thời gian đang trôi nhanh.

Lại càng không thể biết

Chàng đang yêu chính mình.

Cuối cùng chàng đã chết

Sau nhiều đêm, nhiều ngày

Tỏ tình với bóng nước

Lung linh khuôn mặt này.

Chốc chốc có tiếng gọi

Vọng lại từ mặt hồ:

Nar-cis, ôi Nar-cis...

Tiềng của nàng E-cô.

*

Nơi chàng chết xuất hiện

Một loài hoa màu vàng

Luôn cúi nhìn xuống nước.

Loài hoa mang tên chàng.

Đó là hoa Nar-cis,

Tinh khiết và dịu hiền.

Buồn buồn và mơ mộng.

Ta gọi là thủy tiên.

HÊ-RA VÀ I-Ô

Hê-ra, như biết,

Dẫu là đấng thần linh,

Cũng chịu nhiều đau khổ

Vì chồng bà phong tình.

Mà chồng bà là Dớt,

Thần của các vị thần,

Lẳng lơ, luôn gian díu

Với phụ nữ người trần.

Là nữ thần bảo vệ

Hạnh phúc và gia đình,

Hê-ra càng không thể

Bỏ qua cho chồng mình.

Bà ghen tuông, hẳn thế.

Mà ghen tuông rất ghê.

Rồi trả thù mọi cách.

Trả thù cũng rất ghê.

Bất lực trước thần Dớt,

Thần của các vị thần,

Bà trút cơn thịnh nộ

Lên nạn nhân người trần.

Dưới đây là câu chuyện

Giữa bà và I-ô,

Người tình của thần Dớt,

Bị biến thành con bò.

*

I-ô là con gái

Thần sông I-na-chô,

Một cô gái tuyệt đẹp,

Mắt xanh như nước hồ.

Tiếng đồn đến tai Dớt.

Không cần phải chờ lâu.

Ngài tìm đến tán tỉnh

Rồi gian díu với nhau.

Thần Dớt cũng sợ vợ

Như tất cả chúng ta.

Nên mỗi lần vắng mặt,

Để che giấu Hê-ra,

Ngài phủ mây mù mịt.

Cả bầu trời đen xì

Để vợ không nhìn thấy

Ngài ở đâu, làm gì.

Nhưng vốn nghi ngờ sẵn,

Hê-ra đã vén mây

Nhìn thất hết, biết hết

Việc làm đáng ngờ này.

Cuối cùng bà quyết định

Lặng lẽ xuống cõi trần

Bắt quả tang thần Dớt

Đang ở với tình nhân.

Nhưng đến nơi, thật lạ,

Bà không thấy I-ô.

Chỉ thấy chồng, thần Dớt,

Đứng cạnh một con bò.

Con bò cái tuyệt đẹp

Có màu trắng tinh khôi.

Trắng cả sừng, cả móng.

Thậm chí cả đôi môi.

Hê-ra khen bò đẹp

Rồi khẩn khoan van nài

Xin thần Dớt cho nó.

Bà biết nó là ai.

Để che giấu vụng trộm

Mối tình với I-ô,

Thần Dớt, dẫu luyến tiếc,

Cho vợ mình con bò.

Để ngăn chồng đi lại

Với tình nhân, He-ra

Đã giao cho Ac-gut

Giữ con bò giúp bà.

Ac-gut là quái vật,

Có trăm mắt, trăm tay.

Đặc biệt khi hắn ngủ,

Cả đêm và cả ngày,

Khi năm mươi mắt nhắm

Ngủ yên, rất vô lo,

Thì năm mươi mắt khác

Lại thức, mở rất to.

Thậm chí cả thần Dớt

Cũng không thể lại gần

Mà hắn không hay biết.

Vì thế, cuối cùng thần

Đã giao cho Hec-met

Tìm cách cứu I-ô.

Chàng đến gặp Ac-gut

Đang canh giữ con bò.

Thần Hec-met tự biến

Thành chàng trai nông dân,

Vừa đi vừa thổi sáo.

Những tiếng sáo tuyệt trần.

Tiếng sáo hay đến mức

Ac-gut nghe ngất ngây.

Nhắm cả trăm con mắt,

Dẫu đang là ban ngày.

Bằng đũa thần, Hec-met

Giết quái vật khổng lồ.

Giải phóng con bò cái,

Tức là nàng I-ô.

He-ra rất tức giận,

Chưa chịu dừng ở đây.

Bà sai con mòng độc

Bám theo nàng đêm ngày.

Nó đốt nàng đau nhói,

Đến không thể đứng yên.

Nàng phải chạy, chạy mãi,

Khắp mọi chốn, mọi miền.

Nàng chạy từ châu Á

Đến châu Âu, châu Phi.

Chạy từ xứ Ai-cập

Sang Ê-ti-ô-pi.

Cuối cùng thì thần Dớt

Cũng cứu được I-ô.

Mọi đau đớn chấm dứt.

Thoát khỏi kiếp làm bò.

Cuộc tình duyên đau khổ

Giữa thần Dớt và nàng

Sinh được Ê-pa-phôt,

Người anh hùng vẻ vang.

Ông là vị vua tổ

Của vùng đất sông Nin.

Một trong những hậu duệ

Là anh hùng Hec-quyn.

Chàng là người giải phóng,

Cứu thần Prô-mê-tê.

Lập mười hai chiến tích

Nguy hiểm và nặng nề.

*

Cuộc hành trình đau đớn

Của nàng từ châu Âu

Đến Tiểu Á, Ai Cập

Và nhiều nước khác nhau

Đã lưu lại dấu ấn

Một số nơi nàng đi -

Biển A-đri-a-tic

Còn có tên I-ô-ni.

Giữa châu Âu, châu Á

Có eo biển Bos-pho.

Tiếng Hy Lạp có nghĩa

Là “Đường đi của bò”.

DŨNG SĨ HEC-QUYN

Hec-quyn là cách đọc
Phổ biến ở nước mình
Từ chữ Hercules
Của ngôn ngữ La-tinh.

Trong tiếng Hy Lạp cổ
Chàng dũng sĩ tài ba
Tên là Heracles -
“Vinh quang thần He-ra”.

*
Chuyện kể rằng thần Dớt,
Chúa tể các vị thần,
Một tối, như thường lệ,
Lẻn bay xuống cõi trần.

Vị thần này kỳ lắm,
Lẳng lơ và ham chơi,
Thường cải trang, lén lút
Tình tứ với vợ người.

Lần này ngài hóa phép
Thành chồng An-mê-nơ,
Rồi cùng nàng ân ái
Mà nàng chẳng nghi ngờ.

Hơn thế, đêm hôm ấy
Dài gấp ba bình thường,
Vì các thần được lệnh
Phải dấu kín vầng dương.

An-mê-nơ sau đó
Sinh được hai người con.
Một là của thần Dớt.
Nhưng Am-phi-tri-ôn,

Chồng nàng, không hay biết,
Đều tưởng là con mình.
Những đứa trẻ bụ bẫm,
Khỏe mạnh và thông minh.

Thần Dớt rất vui sướng
Vì có thêm con trai.
Liền xuống đưa cậu bé
Lên thiên đình với ngài.

Ngài lén đặt đứa bé
Vào lòng vợ, Hê-ra,
Một nữ thần quyền lực
Nhưng độc ác, và bà

Vô tình cho cậu bú
Dòng sữa thần của mình.
Cậu bé thành bất tử
Như các vị thần linh.

Bà biết thì đã muộn.
Khi đẩy cậu bé ra,
Dòng sữa bắn tung tóe.
Sau thành sông Ngân Hà.

Thần Dớt liền đưa cậu
Về với An-mê-nơ.
Cậu lại ngủ bên mẹ
Với nụ cười trẻ thơ.

“Tốt, He-ra-clet
Sẽ là tên con ta! -
Thần Dớt vui sướng nói. -
Tốt, Vinh Quang Hê-ra!”

*
Hê-ra, vợ thần Dớt
Thì không vui như chồng.
Bà sợ, không dám nói,
Nhưng căm ghét trong lòng.

Ngay lập tức đêm ấy
Bà sai đôi rắn thần
Bò vào nôi giết cậu
Đang được quấn trong chăn.

Đang đêm, nghe tiếng động,
Vợ chồng An-mê-nơ
Chạy đến xem, nhìn thấy
Và đứng lặng, sững sờ.

Con họ, He-ra-clet,
Bằng hai tay, trong nôi,
Đang bóp cổ đôi rắn,
Cho đến chết mới thôi.

Từ bé đã nổi tiếng
Có sức mạnh phi thường,
Lớn lên cậu được dạy
Về cung tên, yên cương.

Về nghệ thuật quân sự,
Về âm nhạc, thơ văn.
Tiếc là hai môn cuối
Cậu thấy không thật cần.

Nên lười học và dốt.
Một lần nọ, ông thầy
Tức giận quá, đánh cậu.
Cậu không khóc, tiện tay

Cầm chiếc đàn bên cạnh
Quật nhẹ vào đầu ông.
Nhẹ mà hóa rất nặng.
Ông chết, thật đau lòng.

Sau vụ ấy, cha dượng
Là Am-phi-tri-ôn
Phải gửi cậu đến học
Thầy nhân mã Chi-rôn.

Chi-rôn là thầy giỏi,
Nửa ngựa và nửa người,
Từng dạy nhiều dũng sĩ
Được truyền tụng nhiều đời.

Cậu được thầy nhân mã,
Giữa rừng sâu yên bình,
Không chỉ dạy cung kiếm
Thành dũng sĩ, chiến binh.

Mà còn dạy cả việc
Sống tử tế làm người,
Dám chống lại cái ác
Vì nghĩa lớn, vì đời.

Đến năm mười tám tuổi
Héc-quyn từ biệt thầy,
Lập chiến công thứ nhất.
Câu chuyện là thế này.

Có một con sư tử
Ở vùng Chi-tê-rôn,
Chuyên giết người, phá phách,
Ai cũng sợ hết hồn.

Chàng quyết tâm giết nó.
Trong hơn năm mươi ngày,
Bằng những quả chùy thép,
Giết được ác thú này.

Sau đấy chàng dũng cảm
Giúp vua thành Thê-be
Đánh tan quân xâm lược
Đang vây hãm bốn bề.

Vua Thê-be cảm kích,
Gả con gái cho chàng,
Mê-ga-ra công chúa,
Loại lá ngọc cành vàng.

Họ sống rất hòa thuận,
Sinh được ba người con,
Ba thiên thần tuyệt đẹp.
Hạnh phúc thật vẹn tròn.

Ghen với hạnh phúc ấy,
Lần nữa thần Hê-ra
Âm mưu giáng tai họa
Lên đầu họ, và bà

Đã ra tay phù phép
Cho vào đầu Héc-quyn
Một cơn điên khủng khiếp,
Đến không thể nào tin.

Trong cơn điên giận ấy
Chàng giết vợ và con.
Tỉnh dậy thì đã muộn,
Chàng gào khóc, đau buồn.

Vậy là chàng phạm tội
Với chính vợ con mình.
Một tội ác khủng khiếp
Trước người và thần linh.

Đau đớn, chàng đến gặp,
Nhờ thần A-pô-lông
Bày cách chuộc tội ấy.
Và thần đã bằng lòng.

Thần nói: chỉ một cách,
Là dũng sĩ Héc-quyn
Phải đến làm nộ lệ
Cho vua xứ Ty-rin

Là Ơ-ri-thê-ut,
Suốt mười hai năm ròng.
Mỗi năm chàng phải lập
Cho hắn một chiến công.

Hắn là tên vua ác,
Muốn giết chàng, mỗi lần
Lại giao một nhiệm vụ
Nguy hiểm và khó khăn.

Để chuộc lại lầm lỗi,
Chàng đành phải dằn mình
Làm nô lệ cho hắn,
Không quản ngại hy sinh.

1
CON SƯ TỬ Ở NÊ-MÊ-A

Nhiệm vụ đầu nguy hiểm
Được vua giao, đó là
Phải giết con sư tử
Ở núi Nê-mê-a.

Nó là một quái vật
Có nguồn gốc siêu nhiên,
Da không bị xuyên thủng
Bằng giáo hay mũi tên.

Héc-quyn lấy đá khối
Chặn hang con vật này,
Rồi chàng, mặt đối mặt,
Bóp chết nó bằng tay.

Chàng lấy vuốt của nó
Lột da làm áo choàng,
Đầu thì làm mũ đội.
Phủ lông dày màu vàng.

2
CON RẮN HY-ĐƠ-RA

Vua Ơ-ri-thê-ut
Hoảng sợ đến rụng rời,
Thấy chàng về, đang khoác
Tấm da thú trên người.

Hắn sợ quá, bỏ trốn,
Rồi ra lệnh từ xa
Bắt chàng phải giết chết
Rắn thần Hy-đơ-ra.

Mười bảy đầu của nó
Phun lửa và khói đen.
Khi một đầu bị chém,
Hai đầu khác mọc lên.

Nhưng đáng sợ hơn cả -
Hơi thở con rắn này
Rất độc, ai hít phải
Là ngất và chết ngay.

Tìm đến hang con rắn,
Héc-quyn dụ nó ra
Bằng những mũi tên lửa
Rất nóng và chói lòa.

Một cuộc chiến ác liệt
Kéo dài suốt nửa ngày.
Con rắn gọi đến giúp
Cây táo bên đầm lầy.

Nó quật chàng ngã gục.
Cây táo quấn chặt chân
Không cho chàng đứng dậy.
Cái chết tưởng đến gần.

Bỗng I-ô-la-ut,
Một người cháu của chàng,
Vừa kịp đến tiếp sức.
Rồi cầm ngọn đuốc vàng,

Chàng trai đốt cây táo,
Đốt cổ Hy-đơ-ra,
Khiến đầu không mọc lại
Con rắn thần thế là

Lần lượt bị chém đứt
Cả mười bảy chiếc đầu.
Héc-quyn vùi xác nó
Dưới một chiếc hang sâu.

Sau đó chàng đem nhúng
Vào máu Hy-đơ-ra
Bó tên và mũi kiếm,
Rồi lên đường về nhà.

3
CON NAI Ở SÊ-RI-NA

Đó là con nai cái
Có đôi gạc bằng vàng,
Chạy nhanh hơn gió thổi,
Giữa núi rừng mênh mang.

Hơn thế, con nai ấy
Lại là con vật yêu
Được thần Ac-tê-mit
Bảo vệ và nuông chiều.

Vua Ê-ri-thê-út
Biết không một người nào
Được phép bắt, giết nó,
Thế mà rồi, ác sao,

Hắn rắp tâm hãm hại
Chàng dũng sĩ Héc-Quyn
Nên mới sai bắt nó.
Một âm mưu đê hèn.

Suốt một năm tìm kiếm
Con nai Sê-ri-na,
Cuối cùng chàng dồn nó
Tới Ac-ca-đi-a.

Ở đấy, khi đuổi kịp,
Chàng lặng lẽ phi tiêu.
Bắt được nó, thật tiếc,
Làm chảy máu ít nhiều.

Nữ thần Ac-tê-mit
Rất giận chàng, tuy nhiên,
Thần nghe chuyện chàng kể,
Cuối cùng cũng cho yên.

4
CON LỢN RỪNG Ở NÚI Ê-RI-MAN-TUT

Vua Ê-ri-thê-út
Sau đó lại bắt chàng
Lập một kỳ tích khác,
Tất nhiên không dễ dàng.

Hắn sai chàng bắt sống
Con lợn rừng khổng lồ
Ở Ê-ri-man-tut
Một vùng núi và hồ.

Lần nữa chàng lại đến
Xứ Ác-ca-đi-a.
Dọc đường, mệt, nghỉ lại
Nhà một người bạn già.

Đó là một nhân mã,
Nửa ngựa và nửa người,
Có tên là Phô-lut,
Tốt bụng và yêu đời.

Vì tò mò, Phô-lut
Xem bó tên, vô tình
Đã để tuột một chiếc
Rơi đúng bàn chân mình.

Vì tên tẩm thuốc độc
Từ máu Hy-đơ-ra,
Nên Phô-lut đã chết.
Thật tội nghiệp ông già.

Chàng đã nhỏ không ít
Những giọt lệ buồn thương,
Rồi một mình khăn gói
Lại tiếp tục lên đường.

Ở Ê-ri-man-tut,
Tìm kiếm mãi, cuối cùng
Chàng lần ra dấu vết,
Bắt được con lợn rừng.

Một quái vật khủng khiếp,
Dữ tợn và khổng lồ.
Lông như kim, sắc nhọn,
To bằng năm con bò.

Chàng dũng sĩ vác nó,
Đi một mạch về nhà.
Tên vua thấy, sợ quá,
Trốn không dám bước ra.

5
CHUỒNG NGỰA AU-GÊ-AT

Chuồng ngựa Au-gê-at
Đông đến mức số phân
Nhiều năm chất đống lại
Rộng hơn mấy cái sân.

Chàng Hec-quyn vĩ đại
Phải dọn số phân này.
Bằng cách nào không biết,
Mà phải trong một ngày.

Đây là việc bẩn thỉu
Không một ai tơ màng.
Tên vua nghĩ ra nó,
Cố tình xúc phạm chàng.

Thay cho việc dùng xẻng
Xúc và hót thủ công,
Héc-quyn nắn dòng chảy
Một lúc hai con sông.

Nước chảy qua chuồng ngựa
Như thác đổ ào ào.
Rác và phân sau đó
Chẳng còn lại chút nào.

Vậy là xong nhiệm vụ,
Thậm chí không bẩn tay.
Chàng bắt vua phải trả
Tiền công cho việc này.

Nhưng tên vua không chịu.
Hai bên cứ đôi co.
Vua Ê-ri-thê-ut
Nhờ thần A-pô-lô

Tặng chàng chiếc dao nhọn
Làm bằng đá dung nham.
Coi như món quà thưởng
Cho việc chàng đã làm.

6
ĐÀN CHIM Ở HỒ STIM-PHA-LÊ

Giờ nhiệm vụ thứ sáu,
Không kém phần nặng nề.
Giết chết bầy chim độc
Ở hồ Stim-pha-lê.

Loại chim này đặc biệt,
Chuyên ăn thịt đàn ông
Bằng cách bắn vào họ
Các lông vũ bằng đồng.

Không thể lại gần chúng
Vì hồ quá sình lầy.
Chắc đoán trước nguy hiểm,
Chúng trốn trong bụi cây.

Chàng dùng Ca-sta-net
Khua để chúng bay lên.
Đó là loại nhạc cụ
Của Nữ thần A-then.

Rồi chàng hạ gục chúng
Bằng những múi tên vàng.
Bất chợt một quái vật
Lao thẳng xuống đầu chàng.

Đó là Stim-pha-lut,
Ác điểu hăm sáu đầu,
Bốn tay và ba cánh
Chàng nghe tiếng từ lâu.

Con quái vật ác điểu
Tìm cách bóp cổ chàng,
Rồi bay lên, cướp được
Cả túi tên bằng vàng.

Chàng ném dao nham thạch,
Làm đứt một chiếc đầu.
Con quái vật rơi xuống,
Chết, quằn quoại hồi lâu.

Nhưng một quái vật khác,
Bảy đầu và năm tay
Từ chiếc đầu bị chặt
Liền nhảy ra, múa may.

Héc-quyn giết chết nó
Sử dụng chiếc gậy vàng
Nữ thần Ac-tê-mit
Trước đó đã tặng chàng.

Rồi chàng chặt đầu chúng,
Lấy lại các mũi tên.
Trời cũng vừa xẫm tối.
Trăng đã bắt đầu lên.

7
CON BÒ MỘNG Ở CRÊT

Nữ hoàng đảo Crêt,
Tên là Pa-xi-pho,
Bị thần linh tức giận,
Bắt yêu một con bò.

Con bò này hung dữ
To lớn, lông màu vàng.
Pô-xây-đôn đưa đến
Để trừng phạt nữ hoàng.

Vua Mi-nôt cho phép,
Chàng dũng sĩ Héc-quyn
Tay không bắt được nó
Rồi đưa về Ty-rin.

8
ĐÀN NGỰA CÁI CỦA ĐI-Ô-MÊ-ĐET

Lần này chàng dũng sĩ
Được lệnh mang về nhà
Đàn ngựa Đi-ô-mê-đet,
Vua xứ Thra-xi-a.

Đó là đàn ngựa cái
Ăn thịt người không may
Coi thường lòng hiếu khách
Của ông vua xứ này.

Theo thần thoại kể lại,
Chàng bắt vua Thra-xi-a
Vứt cho chúng ăn thịt,
Nhưng chúng đã nhận ra.

Mấy ngày đêm liên tục,
Chàng và chúng đánh nhau.
Cuối cùng chàng khôn khéo
Dồn được chúng lên tàu.

Vua Ơ-ri-thê-út
Thấy chúng, mặt thì mừng,
Nhưng trong lòng sợ hãi,
Và thả chúng vào rừng.

Về sau, đàn ngựa ấy,
Một lần bị lạc đường,
Bị một ầy ác điểu
Xé xác không xót thương.

9
CHIẾC ĐAI LƯNG CỦA NỮ HOÀNG HI-PÔ-LIT

Nữ hoàng Hi-pô-lit
Của xứ A-ma-zôn
Có chiếc đai lưng ngọc.
Vua muốn nó cho con.

Hắn bắt chàng lập tức
Phải lên đường đi ngay
Và dù sống hay chết,
Lấy được chiếc đai này.

A-ma-zôn là đất
Của các nữ chiến binh,
Rất giỏi môn cưỡi ngựa,
Hung dữ về tính tình.

Đi cùng chàng lần ấy
Còn thêm mấy anh hùng
Kể cả Thê-xi-ut,
Nổi tiếng giỏi bắn cung.

Khác với họ dự đoán,
Sau khi nghe trình bày,
Nữ hoàng Hi-pô-lit
Liền đồng ý trao ngay

Chiếc đai lưng họ muốn.
Nhưng nữ thần Hê-ra
Không muốn con thần Zớt
Được dễ thế, và bà

Đã tung tin kích động,
Kể cả các tin đồn
Người Hy Lạp bắt giữ
Nữ hoàng A-ma-zôn.

Thế là đánh nhau lớn.
Chàng Héc-quyn tài ba
Lấy được chiếc đai ngọc,
Vội vã đem về nhà.

Anh hùng Thê-xi-ut
Bắt cóc được một nàng
Xinh đẹp và dũng cảm,
Là con gái nữ hoàng.

10
ĐÀN VỊT CỦA GÊ-RI-ÔN

Đàn vịt ấy không cánh,
Nổi tiếng ăn thịt người.
Gê-ri-ô, chủ chúng
Cũng độc ác nhất đời.

Hắn có ba bộ ngực
Và những ba cái đầu.
Nhưng con chó trông vịt
Thì chỉ có hai đầu.

Nó rú lên ghê sợ
Xông lên, định cắn chàng.
Chàng dũng sĩ giết nó
Bằng một nhát chùy vàng.

Chiếc chùy này chàng lấy
Từ con lợn khổng lồ
Ở Ê-ri-man-tut,
Xứ đầm lầy và hồ.

Gê-ri-ôn hoảng sợ

Liền quỳ xuống đầu hàng.
Hơn thế, còn đồng ý
Đưa vịt đi theo chàng.

Cũng may, nhờ có hắn,

Chàng mới về đến nhà.
Không thì lạc sang Ý
Hoặc tận Tây Ban Nha.

11
NHỮNG QUẢ TÁO VÀNG CỦA HE-SPE-RI-ĐET

Vua Ơ-ri-thê-ut
Tiếp đến giao cho chàng
Một nhiệm vụ cực khó -
Lấy những quả táo vàng.

Đó là món quà tặng
Mà nữ thần Gai-a
Tặng trong dịp lễ cưới
Cho nữ thần Hê-ra.

Hê-ra giao nhiệm vụ
Trông coi vườn táo vàng
Cho He-spe-ri-đet,
Ba tiên nữ của nàng.

Vườn táo nằm đâu đó
Giữa một khu rừng xanh
Được tường đá, hào nước
Bao bọc bốn xung quanh.

Luôn túc trực bên cổng
Là con rồng ba đầu.
Phải tìm vườn táo ấy.
Nhưng nó đang ở đâu?

Chàng đi hết châu Á,
Rồi châu Âu, châu Phi.
Hỏi nhiều người, nhiều chỗ
Mà chẳng ai biết gì.

Khi chàng đến Cực Bắc,
Các tiên nữ bảo chàng
Chỉ Nê-ri-ut biết
Đường tới vườn táo vàng.

Chàng lại phải vất vả
Tìm gặp vị thần này
Để biết ái cần biết
Và tìm kiếm lâu nay.

Theo lời Nê-ri-ut,
Chàng tới Li-bi-a,
Gặp thần An-tê-ut,
Con nữ thần Gai-a.

Chàng thử sức với hắn.
Vật hắn ngã nhiều lần.
Nhưng hắn đều bật dậy,
Đứng vững trên hai chân.

Chàng chợt nhớ mẹ hắn
Là thần Đất Gai-a.
Nên mỗi lần chạm đất,
Hắn mạnh thêm gấp ba.

Chàng liền nhắc bổng hắn,
Giữ mãi cho đến khi
Sợ chết, hắn đồng ý
Chỉ đường cho chàng đi.

Vừa tới đất Ai-cập,
Chàng bị vua ở đây
Bắt trói, làm vật tế
Các thần linh nước này.

Bị đưa lên giàn tế,
Chàng bật dậy, hét vang,
Làm đứt các dây sắt
Đang trói tay chân chàng.

Chàng giết vua Ai-cập,
Đi không quản đêm ngày,
Tới tận cùng trái đất.
Và chính ở nơi này

Chàng đã gặp At-lat,
Người có thể giúp chàng,
Theo lời Nê-ri-ut,
Lấy những quả táo vàng.

Thần At-lat lúc ấy
Đang phải chịu tội hình
Đỡ cả bầu trời nặng
Trên đôi vai của mình.

Thần đồng ý giúp đỡ
Với điều kiện rằng chàng
Đỡ bầu trời trong lúc
Thần đi lấy táo vàng.

Một sức nặng khủng khiếp
Đè lên vai Héc-quyn.
Nhưng chàng chịu đựng được
Nhờ nữ thần A-then.

Thần At-lat trở lại
Với táo vàng trên tay.
Thần chợt nẩy ý xấu,
Muốn nhân cơ hội này

Bắt Héc-quyn gánh đỡ
Bầu trời thay cho mình.
Nhưng Héc-quyn đoán hiểu,
Vì chàng rất thông minh.

Chàng nói chàng đồng ý.
“Nhưng chiếc đệm lót vai
Lệch, sắp rơi, vì vậy
Cần đặt lại, nhờ ngài

Đỡ bầu trời một chốc
Rồi chuyển sang cho tôi”.
At-lat nghe, tưởng thật
Liền làm theo, than ôi,

Héc-quyn được giải phóng,
Bỏ đi cùng táo vàng,
Không quên chào, cảm tạ
Vị thần đã giúp chàng.

Vua Ơ-ri-thê-út,
Độc ác và đê hèn,
Đem những quả táo ấy,
Tặng nữ thần A-then.

Nữ thần lại đem chúng
Trả về vườn táo vàng.
Sau bao nhiêu vất vả
Vả nguy hiểm của chàng.

12
BẮT CON CHÓ XEC-BÊ

Đây là nhiệm vụ cuối -
Chàng phải bắt, đem về
Chó canh cổng địa ngục,
Có tên là Xéc-bê.

Hơn thế, với điều kiện
Chàng phải đi tay không.
Không mang theo vũ khí,
Ngoài một chiếc áo lông.

Điều kiện này quái dị
Do Hê-ra mớm lời.
Thần vẫn chưa quên chuyện
Chồng mình có con rơi.

Để xuống được địa ngục,
Phải vượt qua dòng sông,
Gọi là sông Styx,
Nước màu đen, hôi nồng.

Người chèo thuyền vượt nó
Là ông già Cha-rôn,
Một ông già khó tính
Chuyên chở các linh hồn.

Khách được ông giúp đỡ,
Phải nộp phí tiền đò -
Một đồng xu nho nhỏ
Có hình dê hoặc bò.

Thứ hai, chỉ người chết
Mới được phép qua sông.
Cả hai điều kiện ấy
Với Héc-quyn đều không.

Nhưng là người nổi tiếng,
Lại dũng cảm, tài ba,
Cha-rôn nhìn, sợ hãi,
Liền cho chàng đi qua.

Xéc-bê là con chó
Rất hung dữ, ba đầu.
Đuôi là con rắn độc.
Ba cặp mắt đỏ ngầu.

Nó chồm lên, cắm phập
Hàm răng vào ngực chàng.
Nhưng Héc-quyn đang khoác
Bộ da sư tử vàng

Mà chàng đã giết chết
Ở núi Nê-mê-a.
Trừ sấm sét thần Zớt,
Không gì đâm xuyên qua.

Cuối cùng chàng chiến thắng,
Đưa nó về Ty-rin,
Là nơi sẽ tuyên bố
Rằng dũng sĩ Héc-quyn

Đã chuộc hết tội lỗi
Với vợ và con mình.
Một anh hùng vĩ đại,
Sánh với các thần linh.

*
Vậy là để chuộc tội,
Chàng Héc-quyn lập xong
Cho Ơ-ri-thê-ut
Đủ mười hai chiến công.

Đáng ra mười là đủ.
Nhưng lại thành mười hai.
Vì Ơ-ri-thê-ut
Lật lọng, bảo chàng sai.

Hắn nói, dọn chuồng ngựa,
Chàng đã đòi tiền công,
Vậy coi như công việc
Chứ không phải chiến công.

Tương tự, trong việc giết
Rắn thần Hy-đơ-ra,
Chàng phải nhờ cháu giúp,
Nên không tính, thành ra

Hắn bắt chàng dũng sĩ
Lập thêm hai chiến công.
Câu chuyện là như thế.
Hắn thật láo, đúng không?

*
Chàng Héc-quyn vĩ đại
Và dũng cảm vô song
Sau đấy còn lập được
Thêm rất nhiều chiến công.

Trong đó có cả việc
Đánh hạ thành T’roa.
Nơi vợ chàng, người đẹp
Đê-i-a-ri-na,

Ngu ngốc và mù quáng,
Lấy máu độc con rồng
Thấm lên áo chàng mặc
Như bùa yêu giữ chồng.

Chàng vô cùng đau đớn,
Luôn quằn quoại kêu rên.
Cuối cùng hứa cho bạn,
Phi-lôc-tec, bó tên

Để bạn chàng gạt lệ
Nhỏm lửa hỏa thiêu chàng.
Đây cũng là cái kết
Một cuộc đời vinh quanh.

Rồi chàng được thần Dớt
Đưa lên Ô-lym-pi-a
Như thần, sống bất tử
Trong vinh quang chói lòa.

CÂY SÁO THẦN

Xưa có chàng trai nọ,
Thông mình và khôi ngô,
Con trai Ca-li-ốp
Và thần A-pô-lô.

Chàng làm nghề chăn thú.
Tên chàng là Ooc-phê,
Có biệt tài thổi sáo
Làm lòng người say mê.

Khi nghe sáo chàng thổi,
Chiếc sáo làm bằng vàng,
Thú dữ nằm ngoan ngoãn,
Cây đứng im mơ màng.

Khi vợ, Ơ-ri-đit,
Không may chết, Ooc-phê
Đi xuống tận Địa Ngục,
Quyết tâm đưa nàng về.

Bên dòng sông Stix,
Chàng thổi cây sáo thần.
Hay và buồn đến mức
Thần Ha-đet phân vân,

Rồi cuối cùng đồng ý
Trả lại vợ cho chàng,
Nhưng dặn khi trở lại,
Chàng phải đi trước nàng.

Hơn thế,, quan trọng nhất,
Chàng không được ngoái đầu,
Dù một lần để thấy
Vợ mình đi phía sau.

Con đường từ địa ngục
Quay trở lại cõi người
Tối tăm và nguy hiểm,
Men vách núi chơi vơi.

Chàng lặng lẽ đi trước,
Lo cho vợ phía sau.
Cuối cùng không kìm được,
Nên chàng đã ngoái đầu.

Thế là chàng vĩnh viễn
Mất người vợ thân yêu.
Từ đó, chàng chỉ biết
Trên bãi cỏ, chiều chiều

Đem sáo thần ra thổi.
Tiếng sáo thật não lòng.
Tiếng tình yêu bất diệt
Của đạo nghĩa vợ chồng.

PƠ-SI-SHÊ VÀ THẦN TÌNH YÊU Ê-RÔT

Có ông vua nước nọ
Sinh được ba người con.
Ba công chúa xinh đẹp.
Phải nói đẹp mê hồn.

Tuy nhiên, phải thừa nhận,
Xinh nhất trong ba người -
Pơ-si-shê, cô út,
Đúng là xinh tuyệt vời.

Nàng xinh đẹp đến mức
Chính nữ thần tình yêu,
Là nàng A-phrô-đit,
Phát ghen, mà ghen nhiều.

Sợ nữ thần nổi giận,
Nên dẫu rất yêu nàng,
Các hoàng tử thời ấy
Không ai dám tơ màng.

Hai cô chị đến tuổi,
Được nhanh chóng gả chồng.
Còn nàng, xinh đẹp nhất,
Thì không vẫn hoàn không.

Vua cha rất phiền muộn,
Làm lễ tế rất to,
Đến hỏi các thầy tế
Của thần A-pô-lô.

Than ôi, các thầy tế
Phán rằng con gái ngài
Thật tiếc, sẽ phải chết,
Mà chết ngay ngày mai.

Các thầy tế thời ấy
Được xem như thần linh,
Nên vua phải chuẩn bị
Cái chết cho con mình.

Ông vua già vừa khóc,
Vừa đưa Pơ-si-shê
Lên một mỏm núi đá,
Rồi một mình quay về.

Đúng lúc nàng định nhảy
Xuống vực thẳm đen sì,
Thì Thần Gió xuất hiện,
Đỡ nàng rồi bay đi.

Thần cứ bay, bay mãi,
Cuối cùng họ dừng chân
Trước một lâu đài lớn
Của Ê-rôt, bạn thần.

Ê-rôt, như ta biết,
Là vị thần Tình Yêu,
Một chàng trai tuyệt đẹp
Với đôi cánh mĩ miều.

Vì lo nàng hoảng sợ
Bởi đôi cánh của mình,
Ê-rôt liền tự biến
Thành một người tàng hình.

Bằng những lời âu yếm,
Ê-rôt luôn dặn nàng
Không bao giờ tìm cách,
Dù một lần, nhìn chàng.

Pơ-si-shê từ đó,
Sống cùng thần Tình Yêu
Trong lâu đài ánh sáng
Giữa những áng mây chiều.

Tự lúc nào không biết,
Nàng đem lòng yêu chàng,
Người tàng hình dấu mặt,
Một tình yêu dịu dàng.

Như trong giấc mơ đẹp,
Nàng ngây ngất vì tình.
Không nhìn thấy Ê-rôt,
Nhưng biết chàng bên mình.

Một thời gian sau đó
Nàng chợt thấy nhớ nhà,
Bèn xin phép Ê-rôt
Cho gặp chị và cha.

Ê-rôt không đồng ý.
Nhưng nàng khóc, và chàng
Cuối cùng đành miễn cưỡng
Cho hai chị gặp nàng.

Và lần nữa Thần Gió,
Lại giang cánh bay đi,
Đưa hai chị nàng tới
Lâu đài này diệu kỳ.

Tuy nhiên, hai cô chị,
Thấy lâu đài bằng vàng
Và em mình hạnh phúc,
Lại ghen ghét với nàng.

Họ nói rằng Ê-rôt
Là quái vật trá hình.
Hắn giả vờ âu yếm
Chỉ cốt để lừa tình.

Và rằng nàng nhanh chóng
Phải trốn đi thật nhanh.
Nàng không tin, tuy vậy,
Lòng không còn yên bình.

Một hôm, không ngủ được,
Bị thôi thúc, và nàng
Tay cầm cây nến nhỏ
Lén bước vào phòng chàng.

Thay cho con quái vật,
Nàng nhìn thấy trước mình
Một chàng trai tuyệt đẹp
Với đôi cánh xinh xinh.

Không may, một giọt nến
Rơi xuống chàng, tức thì
Chàng mở mắt, hiểu chuyện,
Buồn, vỗ cánh bay đi.

Lòng vô cùng hối hận,
Nàng khóc, ra bờ sông
Gieo mình, tìm cái chết,
Mong vợi bớt nỗi lòng.

Pan, vị thần tốt bụng
Nổi tiếng hay thương người,
Thần của người chăn thú,
May cứu nàng kịp thời.

Thần nói: “Đừng yếu đuổi.
Hãy bình tĩnh, thông minh.
Xin thần A-phrô-đít
Tha thứ và giúp mình.”

Nữ thần A-phrô-đit
Vẫn ghen và giận nàng,
Một công chúa trần tục
Yêu con thần, là chàng.

Thần giả vờ đồng ý,
Giao cho Pơ-si-shê
Một loạt những nhiệm vụ
Khó khăn và nặng nề.

Thần biết rằng chắc chắn
Không người trần tục nào
Có thể thực hiện được,
Dù cố gắng ra sao.

Thế mà nàng, làm được,
Nhờ những người vô hình

Do Ê-rôt phái đến
Giúp người yêu của mình.

Cuối cùng A-phrô-đit
Bắt nàng Pơ-si-shê
Xuống địa ngục tìm kiếm
Lấy và rồi mang về

Một chiếc hộp kỳ diệu
Đựng các đồ hóa trang
Để thần dùng, hy vọng
Trở thành đẹp hơn nàng.

Đây là việc cực khó
Và nguy hiểm xưa nay.
Được Ê-rốt giúp đỡ,
Nàng làm được việc này.

Lấy được chiếc hộp ấy,
Chờ nữ thần, nóng lòng,
Nàng hé nhìn chiếc hộp,
Xem có gì bên trong.

Một luồng khí hôi thối
Từ trong hộp bay ra.
Nàng hít phải, chết ngất.
Bỗng trong tia chớp lòa

Thần Ê-rôt xuất hiện.
Chàng lấy mũi tên vàng
Chạm vào nàng, lập tức
Nàng chợt tỉnh, và chàng

Đưa nàng quay trở lại
Tòa lâu đài của mình,
Nơi hai người lần nữa
Lại thề thốt, tỏ tình.

Thần Tình Yêu Ê-rôt
Phải thuyết phục khá lâu,
Mẹ mình, A-phrô-đit,
Mới nhận nàng làm dâu.

Hai người làm lễ cưới,
Có đủ mặt các thần.
Rượu tuôn trào như suối,
Kéo dài những mấy tuần.

Thậm chí cả thần Dớt
Cũng hài lòng, và ngài
Cho nàng thành bất tử,
Không hề thua kém ai.

Thần Tình Yêu Ê-rôt
Và nàng Pơ-si-shê
Từ đó sống bất diệt
Trong hạnh phúc tràn trề.

Ê-LI-SA

Chuyện kể rằng thần Dớt,
Chúa tể các vị thần,
Lần nọ đã ăn ngủ
Với một cô người trần.

Thần này vĩ đại thật,
Nhưng rất hay ngoại tình.
Lần ấy thần có được
Một cô con rất xinh.

Tất nhiên thần vui lắm,
Đặt tên E-li-sa,
Hứa cho con sắc đẹp,
Đẹp nhất Ô-lym-pia.

Nàng lớn lên, mỗi sáng
Đích thân thần Bình Minh
Gom các tia nắng đẹp
Để nàng khoác lên mình.

Buổi trưa, mây ngũ sắc
Làm giường nàng nghỉ ngơi.
Đêm, trời sao chụm lại
Để nàng hái, đùa chơi.

Thần Tình Yêu Ê-rôt
Một hôm đến thăm nàng,
Cho nghịch chiếc cung quí,
Không ngờ bắn trúng chàng.

Thế là chàng từ đó
Mê mẩn E-li-sa,
Quên sứ mạng cao cả,
Cung tên vứt ở nhà.

Thương hại chàng, thần Dớt
Cho họ thành vợ chồng.
Tiệc cưới đúng một tháng,
Rượu tràn như nước sông.

Đôi bạn trẻ hạnh phúc,
Chìm trong tình yêu thương.
Rồi sau tuần trăng mật,
Ê-rôt lại lên đường.

Chàng không quên nhiệm vụ
Mang tình yêu cho đời,
Phóng những mũi tên nhỏ
Vào trái tim mọi người.

Mà đời thì rất rộng,
Người cần yêu rất đông,
Chàng đi lâu, để vợ
Phải một mình trong phòng.

Vừa lúc Thần Ghen Ghét
Đi xa về, bàng hoàng
Và tức giận khi biết
Thần Ê-rôt cưới nàng.

Mụ lồng lên giận dữ:
“Ê-rôt là của ta,
Chứ không phải của nó,
Con bé E-li-sa!”

Mụ tìm, thấy Ê-rôt,
Đang ngủ say trên đồi,
Rút mũi tên tình ái
Khỏi tim chàng, và rồi

Khẽ thổi nhẹ vào đó
Một “hơi thở lãng quên”.
Ê-rôt dậy, ngơ ngác,
Không nhớ gì, đứng lên

Chàng đi tiếp, từ đấy
Chẳng bao giờ về nhà,
Không nhớ mình có vợ
Tên là E-li-sa.

Còn nàng thì đau khổ,
Mong ngóng chồng đêm ngày.
Nhờ Gió đi tìm hộ.
Gió về, nói thế này:

“Xin đừng mong đợi nữa.
Ê-rôt đang lang thang
Đó đây khắp thế giới
Và không còn nhớ nàng.”

E-li-sa đau đớn
Giơ hai tay lên cao:
“Thế thì ta thà chết.
Ôi chồng ta, lẽ nào...”

Và rồi nàng gục chết.
Hoa héo, chim ngừng ca.
Vầng dương ngừng chiếu sáng,
Mặt hồ thôi chói lòa.

Cuối cùng thần Dớt đến.
Ngài ái ngại, lắc đầu:
“Ta quên cho nghị lực
Để con vượt buồn đau.”

Rồi ngài biến tro bụi
Xác con thành loài hoa.
Loài hoa hồng cao quí,
Dịu dàng và thiết tha.

Tuy nhiên màu hoa ấy
Không phải hồng, mà vàng,
Một màu vàng mãnh liệt,
Khiến day dứt, ngỡ ngàng.

“Để khi hắn quay lại, -
Ngài nói. - Hắn buồn đau
Như con đau vì hắn,
Đến không dám ngẩng đầu.”

Thế là đời xuất hiện
Loại hoa hồng màu vàng,
Màu của sự phản bội,
Màu của chàng quên nàng.