Kinh Hiền Ngu

Kinh Hiền Ngu

LỜI NÓI ĐẦU

A Nan Đà, ta biết,

Là một trong mười người

Được gọi đại đệ tử

Khi Đức Phật sinh thời.

Ông xuất thân quí tộc

Con vua A Mi Đà,

Tức ông là cháu ruột

Của Đức Phật Thích Ca.

Khi Ngài về La Vệ,

Ông vừa tròn hai mươi,

Xin được thành phật tử,

Đi theo Ngài khắp nơi.            

Bốn ba năm hầu Phật,

Luôn có mặt bên Ngài.

Sau đức Đại Ca Diếp,

Ông là Tổ thứ hai.         

Hăm lăm năm phụ tá,

Giúp đỡ Ngài hàng ngày,

Ông là gương trung thực

Và tận tụy với Thầy.

Đắc đạo A La Hán,

Ông nhẫn nhục, trung thành.

Một trăm hai mươi tuổi,            

Để tiếng tốt lưu danh.

Với trí nhớ tuyệt mỹ,

Thuộc hết lời Thầy mình,

Ông giúp đời ghi lại

“Hiền Ngu Nhân Duyên Kinh”.

Ông cất công tỉ mẩn

Ghi nhớ bộ Kinh này

Khi theo hầu Đức Phật

Đi giảng pháp hàng ngày.

Bộ Kinh có chín quyển,

Mỗi quyển năm, sáu bài,

Nói về các tiền kiếp

Của Đức Phật Như Lai.

Giờ tôi ngồi viết lại

Thành thể thơ nôm na,

Đơn giản và dễ hiểu

Giúp phật tử gần xa

Hiểu thêm về Đức Phật,

Đặng thoát cõi vô minh,

Thanh lọc Tâm và Thức,

Chỉ làm điều tốt lành.

Tiếc bộ Kinh quá lớn,

Sức có hạn, thành ra,

Có chỗ đành lược bỏ.

Nam Mô A Di Đà!

1

PHẠM THIÊN THỈNH PHÁP

Lần nọ, ở Xá Vệ,

Chính tôi, A Nan Đà,

May mắn được chứng kiến

Chuyện này của Thích Ca.

Sau bao năm tu luyện,

Ngài thành Phật, nhưng rồi,

Ngài tư lự, chợt nghĩ:

“Cuộc đời này, than ôi,

Đầy chúng sinh mê ngủ,

Tham lam và hợm mình,

Chỉ đua theo tà đạo,

Khó thoát vòng vô minh.

Ta ở lại vô ích.

Không giúp được thế gian,.

Chi bằng lên ngự trị

Cõi Dư Vô Niết Bàn.”

Ý nghĩ này của Phật

Được vua trời Phạm Thiên

Thấu hiểu, và lập tức

Từ vời vợi cõi tiên,

Vua bay xuống, quì mọp

Trước Đức Phật anh minh,

Xin Ngài hãy ở lại

Hằng cứu độ chúng sinh.

Thấy Đức Phật do dự,

Vua đứng dậy, chắp tay

Xin phép Ngài được kể

Một câu chuyện thế này.

*

Ngày xưa, nhiều kiếp trước,

Có một ông vua già,

Sống ở Châu Diêm Phủ,

Tên là Tu Lâu Bà.

Ông là vua, cai trị

Hai mươi nghìn phu nhân,

Tám tư nghìn nước nhỏ,

Mười nghìn quan đại thần.

Một hôm, vua chợt nghĩ,

Ta giàu, dân cũng giàu,

Nhưng vẫn chưa có thuốc

Chữa được bệnh buồn đau.

Ta phải có trách nhiệm

Tìm nó để giúp người.

Vua cho ra yết thị

Rồi sai dán khắp nơi:

“Ai biết đạo giải thoát

Của Phật cõi Dư Vô,

Hãy nói cho ta biết.

Muốn gì ta cũng cho.”

Tỳ Sa Môn, vua lớn,

Cõi trời Tứ Thiên Vương,

Hay tin, liền xuất hiện.

Ông, pháp thuật cao cường,

Liền biến thành con quỉ,

Mắt đỏ, mặt xanh lè,

Răng to như quả chuối,

Thoạt nhìn đã thấy ghê.

Tu Lâu Bà cung kính

Mời ông ngồi lên cao.

Ông, con quỉ, muốn biết

Vua thành tâm mức nào,

Bèn nói, muốn nghe Pháp,

Trước hết phải cho ông

Ăn thịt con và vợ,

Dẫu việc ấy đau lòng.

Tu Lâu Bà lập tức

Cho gọi vợ con mình.

Con quỉ ăn ngấu nghiến.

Ai nhìn cũng thất kinh.

Khi ăn xong, con quỉ,

Tức vua Tỳ Sa Môn,

Mới đọc một bài kệ,

Chỉ bốn câu cỏn con:

“Đã sinh, tất phải khổ.

Hết thảy đều vô thường.

Tưởng có mà không có,

Sao cứ phải vấn vương?”

Vua vui mừng khôn xiết

Khi ngộ ra điều này,

Bèn ra lệnh dân chúng

Phải niệm nó hàng ngày.

Bấy giờ con quỉ dữ

Mới trở lại nguyên hình

Là đức vua thiên giới:

“Thật là điều tốt lành.

Vua biết trọng Chính Pháp,

Vậy thì sẽ có ngày

Vua cũng trở thành Phật,

Cứu độ thế gian này.”

Vừa dứt lời, lập tức

Vợ con Tu Lâu Bà

Lại xuất hiện, nguyên vẹn

Như không gì xẩy ra.

*

Vua Phạm Thiên cung kính

Thưa với Phật Thích Ca:

“Tiền kiếp Ngài ngày ấy

Là vua Tu Lâu Bà.

Vì chính pháp cao cả,

Ngài chẳng ngại hy sinh.

Giờ sao Ngài có thể

Nỡ bỏ rơi chúng sinh?”

Đức Phật nghe, suy ngẫm.

Cuối cùng Ngài gật đầu,

Và hứa sẽ ở lại

Như Phạm Thiên thỉnh cầu.

Nơi đầu tiên Ngài đến

Là khu vườn nhiệm màu

Ở nước Ba La Nại,

Để thuyết giảng lần đầu.

Kiều Trần Như có mặt

Trong số năm người nghe,

Sau thành đại đệ tử,

Tài đức thật nhiều bề.

2

THÁI TỬ MA HA TÁT ĐÓA

HIẾN THÂN CHO HỔ ĂN THỊT

Lần nọ, ở Xá Vệ,

Chính tôi, A Nan Đà,

Cùng Đức Phật khất thực,

Một buổi sáng hiền hòa.

Khi mới vào thành phố,

Chúng tôi nhìn, giật mình,

Thấy lính vua đang giải

Hai người đi hành hình.

Đó là hai tên trộm,

Chuyên làm điều xấu xa.

Mẹ chúng đi bên cạnh,

Một phụ nữ đã già.

Vừa nhìn thấy Đức Phật,

Bà chạy đến, hồi lâu

Khóc, xin Ngài giúp đỡ

Để con khỏi mất đầu.

Ngài sai tôi theo lính

Thỉnh vua ở hoàng gia.

Vua nể tình Đức Phật,

Nên cuối cùng đã tha.

Cả ba người cúi rạp,

Cảm ơn Phật lòng lành,

Rồi xin Ngài cho phép

Được nhập đạo tu hành.

Đức Phật cười nhân hậu,

Đáp: “Thiện Lai Tỳ Kheo!”

Ngay lập tức, thật lạ,

Ba bộ quần áo nghèo

Thành cà-sa vàng chói.

Tóc trên đầu từ từ

Rụng cho đến khi hết.

Họ trở thành nhà sư.

Họ nghe Ngài thuyết pháp,

Tâm, thức ngộ, sáng dần.

Con chứng A La Hán,

Mẹ chứng A Na Hàm.

Được nhìn thấy sự lạ,

Tôi, tức A Nan Đà,

Liền quì gối cung kính

Bạch Đức Phật Thích Ca:

“Xin Thầy cho con biết

Ba người này trước đây

Làm được gì công đức

Để đắc đạo thế này?”

Phật bảo tôi đứng dậy,

Rồi thong thả, bắt đầu

Kể một câu chuyện lạ,

Có nội dung như sau.

*

Vô lượng kiếp về trước,

Ở một xứ rất xa,

Có ông vua vĩ đại,

Tên là La Đàn Na.

Vua có ba nghìn nước

Và ba người con trai.

Chàng Ma Ha Tát Đóa -

Con thứ ba của ngài.

Chàng là người đức lớn,

Lòng từ bi vô biên,

Thương yêu các loài vật,

Hiếu thảo và nhân hiền.

Một hôm, vua, hoàng hậu

Cùng thị nữ vào rừng,

Săn bắn và ăn uống,

Rồi múa hát tưng bừng.

Ba hoàng tử đi dạo,

Không may bị lạc đường.

Họ gặp ba con hổ,

Ốm yếu, gầy trơ xương.

Con hổ mẹ chờ chết,

Nhìn mà thật thương tình.

Chàng Ma Ha xúc động,

Bèn hỏi các anh mình:

“Ôi thương quá, hổ mẹ,

Bị đói, sữa không còn.

Nó thường ăn gì nhỉ,

Để có sữa nuôi con?”

Hai anh đáp: “Loài hổ

Rất thích ăn thịt người.

Ăn cả xương lẫn thịt,

Thích uống cả máu tươi.”

Chàng lặng im không nói,

Đi theo anh, cúi đầu,

Rồi bảo họ về trước,

Chàng có việc, về sau.

Chàng quay lại chỗ cũ,

Nơi hổ mẹ, hổ con

Đang thoi thóp chờ chết.

Mẹ đói, sữa không còn.

“Ta luôn sống no đủ,

Luôn nuông chiều xác thân,

Chưa làm được gì tốt,

Cái mà chúng sinh cần.

Tại sao ta không thể

Đổi cái Tham, Sân, Si,

Để cho hổ ăn thịt,

Lấy bất diệt, từ bi?

Ta sống thừa, vô ích.

Sao không lấy mạng mình

Cứu bầy hổ chết đói,

Cứu được ba sinh linh?”

Nghĩ thế, chàng hăm hở

Lăn vào chỗ hổ nằm,

Nhưng con hổ yếu quá,

Không mở nổi hàm răng.

Chàng lấy dao cứa cổ,

Dòng máu nóng trào ra.

Hổ liếm máu, tỉnh lại,

Ăn thịt chàng Ma Ha.

Lại nói vua, hoàng hậu

Và hai anh, hồi lâu

Không thấy chàng quay lại,

Liền đi vào rừng sâu.

Họ tới chỗ bầy hổ,

Nhưng chúng đã bỏ đi.

Chỉ sót ít xương vụn,

Ngoài ra không còn gì.

*

Kể vừa xong, Đức Phật

Bảo tôi, A Nan Đà:

“Chàng Ma Ha Tát Đóa

Là tiền kiếp của ta.

Sau khi cứu bầy hổ,

Chàng trở thành người trời

Ở cõi trời Đâu Suất,

Sống vĩnh cửu, muôn đời.

Còn con hổ mẹ đói

Là bà già hôm nay.

Hai hổ con của nó

Là hai chàng trai này.

Trước ta cứu mạng họ,

Giờ ta cứu linh hồn,

Cho họ thành đắc đạo,

Sống trong cõi càn khôn.”

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

3

ĐI Ở LẤY TIỀN CÚNG DÀNG

Một lần, ở Xá Vệ,

Chính tôi, A Nan Đà,

May mắn được chứng kiến

Chuyện này của Thích Ca.

Có một ông trưởng giả

Sinh con trai, cậu này

Rất thông minh, đẹp đẽ,

Ra đời, đã nói ngay.

Cậu bé liền hỏi mẹ:

“Có phải Phật Thích Ca,

Tôn giả Xá Lợi Phất,

Tôn giả A Nan Đà

Vẫn đang còn tại thế,

Và đang sống ở đây?”

Mẹ cậu đáp: “Đúng vậy”,

Thầm ngạc nhiên điều này.

Nên bà liền vội vã

Đến gặp Phật Thích Ca,

Đem kể hết mọi chuyện.

Ngài nghe xong, bảo bà:

“Không việc gì phải sợ.

Đứa bé này dần dần

Sẽ trở nên vinh hiển,

Cả cõi thiên, cõi nhân.”

Ngày hôm sau đứa bé

Bảo bố mẹ mời Ngài

Cùng chư tăng, phật tử

Đến nhà mình thọ trai.

Bố mẹ cậu mới kịp

Bày bát lên bàn ăn

Họ đã thấy trong bát

Có đủ thứ mình cần.

Hôm ấy Phật đến dự,

Ngài rất vúi, trai xong,

Thăng tọa, ngồi yên tĩnh,

Thiền định cùng đám đông.

Cậu bé lớn, theo Phật,

Rất chăm chỉ tu hành,

Chứng quả A La Hán,

Có đức và có danh.

Thấy sự lạ như vậy,

Tôi, tức A Nan Đà,

Quì xuống, rất cung kính,

Bạch Đức Phật Thích Ca:

“Xin Thế Tôn cho biết

Vì sao cậu bé này

Sinh vào nhà giàu có,

Vừa tu đã chứng ngay?”

Phật đáp rằng cậu bé

Xưa là con một người

Ở nước Ba La Nại,

Bỗng sa cơ, lỡ thời.

Bố mẹ chết, nghèo khổ,

Để có tiến cúng dàng,

Cậu phải làm thằng ở

Một năm, lấy lạng vàng.

Với số tiền kiếm được,

Cậu sửa soạn trai nghi,

Mua sắm các lễ vật,

Dâng Phật và tăng ni.

Kể tới đây, Đức Phật

Nói với tôi thế này:

“Cậu bé đi ở nọ

Là cậu bé ngày nay.

Và rằng người nghèo khổ

Làm thuê để cũng dàng

Sẽ được hưởng nhân phúc

Và đắc đạo dễ dàng.”

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

4

THẦN BIỂN VÀ NHỮNG NGƯỜI ĐI BUÔN

Lần nọ, ở Xá Vệ,

Chính tôi, A Nan Đà,

May mắn được chứng kiến

Chuyện này của Thích Ca.

*

Một đoàn thuyền hùng hậu

Gồm những năm trăm người

Định đi tìm châu báu

Giữa muôn trùng biển khơi.

Nhưng biển đầy nguy hiểm,

Chẳng biết đâu mà lường.

Họ cần một người giỏi

Để chỉ lối, dẫn đường.

Cuối cùng, Ưu Bà Tắc

Được chọn làm người này.

Ông tuân thủ ngũ giới,

Có tài ăn nói hay.

Thuyền đang đi, biển lặng,

Thần Biển bỗng ngoi lên

Dưới dạng một con quỉ,

Xấu xí, lông màu đen.

Trông thần thật dữ dội,

Cặp răng nanh trắng dài,

Mắt xanh, đầu bốc lửa,

Tay khua giáo ra oai.

Thần hỏi người đi biển:
           “Ta hỏi thật, các ông

Đã thấy ai hung dữ,

Đáng sợ như ta không?”

Ưu Bà Tắc liền đáp:

“Ở đời này, thưa thần,

Rất nhiều người đáng sợ,

Đáng sợ gấp triệu lần.”

“Không thể có chuyện ấy.

Vậy họ là những ai?”

“Họ là người độc ác,

Ngu si và bất tài,

Nói dối và dâm dật,

Sát sinh và giết người,

Đắm mình trong tà đạo,

Phỉ báng Phật và Trời.

Nhưng điều đáng sợ nhất:

Tất cả những người này

Sẽ phải xuống địa ngục,

Bị đày đọa hàng ngày.

Họ sẽ bị bỏ đói,

Bị thiêu sống, bị đâm,

Bị nghiền thành bột nhỏ

Trong hàng nghìn triệu năm.

Vậy thì họ chắc chắn

Đáng sợ hơn còn gì?”

Thần Biển nghe, thu giáo.

Và đoàn thuyền lại đi.

Mấy ngày sau, lần nữa

Thần Biển lại hiện lên

Dưới dạng một phù thủy,

Gầy, nhăn nhó, xấu, đen.

Thần hỏi người đi biển:
           “Ta hỏi thật, các ông

Đã thấy ai ghê tởm,

Xấu xí như ta không?”

Ưu Bà Tắc liền đáp:

“Ở đời này, thưa thần,

Rất nhiều người xấu xí,

Xấu xí gấp triệu lần.”

“Không thể có chuyện ấy.

Vậy họ là những ai?”

“Họ là người độc ác,

Ngu si và bất tài.

Họ tham của, keo kiệt,

Bỏ không nuôi mẹ cha,

Không cúng dàng, làm phúc,

Chỉ tôn thờ ma tà.

Chết, họ thành quỉ đói,

Người mụn nhọt đen xì.

Người như thế mới xấu,

Chứ thần đã thấm gì!”

Thần Biển nghe, lần nữa,

Cho đoàn thuyền đi qua.

Thần làm biển yên tĩnh,

Gió lặng và hiền hòa.

Được ít hôm Thần Biển

Lại xuất hiện, lần này

Là một cô gái đẹp,

Đẹp tuyệt trần xưa nay.

Thần hỏi người đi biển:
 “Ta hỏi thật, các ông

Đã thấy ai, quả thật,

Xinh đẹp như ta không?”

Ưu Bà Tắc liền đáp:

“Ở đời này, thưa thần,

Rất nhiều người xinh đẹp,

Xinh đẹp gấp triệu lần.”

“Không thể có chuyện ấy.

Vậy họ là những ai?”

“Họ là người đức độ,

Thông minh và có tài.

Họ thờ ngôi Tam Bảo,

Chuyên tâm việc cúng dàng,

Chăm làm các việc thiện,

Tướng mạo rất đàng hoàng.

Khi chết, những người ấy

Được tái sinh trên trời.

Phúc đức và viên mãn,

Khuôn mặt họ sáng ngời.

Họ thật sự mới đẹp,

Đẹp cả ngoài lẫn trong,

Gấp triệu lần cái đẹp

Cô gái này của ông.”

Thần nghe, thấy hợp lẽ.

Ưu Bà Tắc giúp thần

Hiểu giáo lý của Phật

Và con đường pháp luân.

Nên thần làm biển lặng,

Tặng rất nhiều bạc vàng,

Còn gửi lễ dâng Phật

Và châu báu cúng dàng.

Họ quay thuyền trở lại.

Tất cả năm trăm người,

Bố thí hết của cải

Rồi tay không, thảnh thơi,

Họ đến quì trước Phật,

Xin một lòng qui theo.

Đức Phật rất hoan hỉ,

Nói: “Thiện Lai Tỳ kheo!”

Ngay lập tức, tất cả

Biến thành người trọc đầu.

Quần áo cũ đang mặc

Thành cà-sa cùng màu.

Họ nghe Ngài giảng pháp,

Nghe như uống từng lời,

Chứng quả A La Hán,

Và hiển danh muôn đời.

Mọi người thấy, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

5

NGƯỜI CON CẦU TỰ

Chính tôi được chứng kiến,

Phật Thích Ca Mâu Ni

Ở Tịnh xá Vườn Trúc,

Thuộc nước La Duyệt Kỳ.

Có một ngôi đền nhỏ

Bên dòng sông hiền hòa,

Thờ vị thần thiêng lắm,

Là Ma Ni Bạt La.

Quan tể tướng nước ấy

Mãi không có con trai,

Nghe tiếng, liền tìm đến,

Dâng lễ, nói với ngài:

“Ngài thiêng, hãy giúp đỡ,

Cho tôi một mụn con.

Tôi lấy vàng đúc tượng,

Chùa sẽ quét sơn son.

Nếu không, xin đừng trách,

Tôi san phẳng chùa này.

Mặt ngài tôi băm nhỏ,

Rồi ngài sẽ biết tay!”

Rồi tể tướng quay gót,

Không nói thêm một lời.

Thần Bạt La sợ quá,

Lên tâu với Vua Trời.

Cũng vừa hay lúc đó,

Có người sắp chết già.

Vua Trời bảo người ấy

Hãy giúp thần Bạt La.

Tức đầu thai lần nữa,

Kiếp này làm con trai

Của một quan tể tướng,

Sẽ thành người hiền tài.

Vợ quan tể tướng ấy

Một năm sau có con,

Đủ tất cả tướng đức,

Rồi nhanh chóng lớn khôn.

Hai vợ chồng mừng lắm,

Mời thầy tướng đến nhà,

Đặt tên Hằng Gia Đạt,

Khi cậu vừa lên ba.

Khi lên mười lăm tuổi,

Cậu đã hiểu rằng đời

Không có gì vững chắc,

Mọi cái chỉ nhất thời.

Và rằng người đau khổ

Chính vì Tham, Sân, Si.

Rồi cậu xin phép bố

Cho xuất gia qui y.

Tể tướng không đồng ý,

Nói nhà mình giàu sang,

Nên cậu phải nối nghiệp

Để tiêu hết bạc vàng.

Thế là cậu từ đó

Trở thành người u sầu,

Sách vở không buồn đọc,

Cũng chẳng muốn đi đâu.

Cậu tìm cách tự tử,

Nỗi buồn nặng trong tim.

Nhưng treo cổ, không chết,

Nhảy xuống sông, không chìm.

Cuối cùng cậu quyết định

Phạm tội, cốt để mình

Bị nhà vua cho lính

Bắt, đem đi hành hình.

Một sáng nọ, hoàng hậu

Cùng cung nữ của bà

Ra vườn Thượng Uyển tắm,

Áo vắt cành cây đa.

Cậu rón rén đi lại,

Lấy quần áo, giả đùa.

Ngay lập tức có lính,

Đến bắt cậu, trình vua.

Vua nổi giận, ra lệnh

Đem ngay ra pháp trường.

Lính giương cung rồi bắn,

Nhưng trái với bình thường,

Các mũi tên được bắn

Quay lại phía nhà vua.

Hằng Gia Đạt, tội phạm,

Thì đứng trơ, cười đùa.

Ba lần đều như thế.

Vua thấy lạ, tò mò,

Bèn cho gọi cậu đến,

Bắt kể hết nguyên do.

Nghe xong, vua liền nói:

“Chỉ có thế thôi à?

Ngày mai ta dẫn cậu

Tới gặp Phật Thích Ca!”

Đúng hẹn, vua thỉnh Phật,

Liền cho cậu đi theo.

Biết chuyện, Phật hoan hỉ

Nói: “Thiện Lai Tỳ kheo!”

Lập tức Hằng Gia Đạt

Bỗng thấy mình trọc đầu.

Chiếc áo bẩn đang mặc

Thành cà-sa sẫm màu.

Cậu nghe Phật thuyết pháp,

Tâm ý khai ngộ dần,

Chứng quả A La Hán,

Học được sáu “pháp thần”,

Cùng tám pháp “giải thoát”

Còn thêm ba pháp “minh”.

Hằng Gia Đạt từ đấy

Thành hiền tài, hiển vinh.

Thấy vậy, A Xà Thế,

Tên ông vua nước này,

Liền quì xuống trước Phật:

“Xin Ngài nói cho hay,

Con người này tiền kiếp

Đã làm được điều gì

Để tự tử không chết,

Và nhanh chóng qui y?”

Phật dạy: “Xưa, lâu lắm,

Có ông vua rất giàu,

Tên là Phạm Ma Đạt.

Một hôm cùng nàng hầu,

Vua vào rừng đi dạo,

Rồi ăn uống no say,

Cùng múa hát vui vẻ.

Thật vui chuyến đi này.

Khi mỹ nữ đang hát

Thì bất chợt bên ngoài

Có ai đấy họa lại,

Nghe văng vẳng bên tai.

Vua tức giận, ra lệnh

Bắt người ấy hành hình.

May có quan tể tướng,

Đi ngang, biết sự tình.

Quan xin vua tha tội.

Con người này về sau,

Để trả ơn tể tướng,

Tự nguyện làm người hầu.

Trung thành và tận tụy,

Ông hầu hạ nhiều năm,

Rồi xin được lên núi

Để tu hành, tĩnh tâm.

Ông nhanh chóng đắc đạo,

Khai ngộ được tinh thần,

Trở thành Bích Chi Phật,

Hiểu thấu mọi nguồn nhân.

Ông còn giúp tể tướng,

Vốn là ân nhân mình,

Thấu hiểu giáo lý Phật,

Thoát khỏi vòng vô minh.

Kể đến đây, Đức Phật

Nói với vua thế này:

“Ông quan tể tướng ấy

Là Gia Đạt ngày nay.

Bởi duyên lành kiếp trước,

Nên được ta độ trì,

Tự tử mà không chết,

Và nhanh chóng qui y.”

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

6

THÁI TỬ TU XÀ ĐỀ

Chính tôi được chứng kiến,

Phật Thích Ca mâu Ni

Ở Tịnh xá Vườn Trúc,

Thuộc nước La Duyệt Kỳ.

Lúc ấy, tôi và Phật

Đang khất thực trong thành,

Thấy hai ông bà lão

Mù, trú dưới tháp canh.

Hai ông bà chỉ có

Một thằng bé lên mười.

Nó ăn xin, có được

Cái gì ngon và tươi

Đều nhường cho bố mẹ.

Còn mình thì chỉ ăn

Những cái thiu và thối,

Hoặc nhịn đói, nhiều lần.

Tôi kể lại với Phật

Tấm gương hiếu thảo này.

Phật đáp, ai có hiếu

Đều hưởng phước xưa nay.

Rồi Ngài bắt đầu kể

Một câu chuyện về mình.

Chuyện ngày xưa, kiếp trước,

Cảm động và chân tình.

*

Xưa, ở Châu Diêm Phủ

Có nước rộng bao la

Là Đặc Xoa Thi Lợi,

Vua tên là Đề Bà.

Con vua, mười hoàng tử,

Có nước riêng của mình.

Thiện Trụ là con út,

Nước giàu và thái bình.

Ở nước vua thời ấy,

Quan tể tướng La Hầu

Là một người độc ác,

Thích quyền lực, thích giàu.

Hắn âm mưu làm phản,

Giết chết vua Đề Bà,

Rồi cho người mưu giết

Các hoàng tử gần xa.

Trong khi ấy, Thiện Trụ

Vẫn không hay biết gì.

May được quỉ mật báo,

Khuyên lên đường trốn đi.

Vì gấp gáp, Thiện Trụ

Đưa hoàng hậu và con

Cùng bảy ngày lương thực,

Quyết vượt núi trèo non,

Đi đến nước người bạn,

Ước tính mất bảy ngày.

Nhưng do đường giặc chặn,

Họ đổi hướng, không may

Cuối cùng lương thực hết,

Ăn rễ, lá cầm hơi.

Vua Thiện Trụ thầm nghĩ:

Buộc phải giết một người.

Giết để lấy máu thịt,

Hai người còn lại ăn.

Nếu không, sẽ chết hết.

Một quyết định khó khăn.

Người vua quyết định giết

Là hoàng hậu, vợ ông.

Khi cầm dao định chém,

Dẫu thầm khóc trong lòng,

Thì người con, thái tử,

Tên là Tu Xà Đề,

Lúc ấy còn ít tuổi,

Hỏi ông định làm gì.

Ông đáp, phải giết mẹ

Để lấy thịt nuôi con.

“Bố cho con được chết.

Vì khi mẹ vẫn còn,

Mẹ sẽ sinh con khác.

Vậy xin phép từ nay,

Con cắt hai miếng thịt

Nuôi bố mẹ hàng ngày.

Bố và mẹ phải sống

Để trả thù cho ông,

Để lấy lại đất nước.

Con chết cũng cam lòng.

Không còn cách nào khác,

Nhà vua phải nghe lời.

Hàng ngày cậu cắt thịt,

Nuôi bố mẹ cầm hơi.

Cứ thế, họ đi tiếp,

Khi đích sắp đến gần.

Cậu không đi được nữa,

Bèn nói với hai thân:

“Hãy để con ở lại.

Bố mẹ tiếp tục đi.

Chắc nửa ngày nữa đến.

Con không ân hận gì.”

Thái tử nằm trên đất,

Một mình giữa rừng xanh,

Rồi cất lời phát nguyện,

Sâu sắc và chân thành:

“Con thành tâm kính lạy

Các Đại giác Thập phương

Cùng Hùng Sư Tam Thế,

Mấy ngày qua, đi đường,

Con tự mình xẻo thịt

Để nuôi hai thân con,

Trước, tỏ lòng báo hiếu,

Sau, để cứu giang sơn.

Xin chư vị cứu xét

Việc làm ấy của mình,

Đặng cho con thành Phật

Để cứu độ chúng sinh.”

Vừa dứt lời phát nguyện,

Liền chấn động sáu lần

Cả ba nghìn thế giới,

Trời lung lay dưới chân.

Các cõi trời Dục Giới

Và Sắc Giới ngạc nhiên,

Sao lại có sự lạ

Làm rung chuyển Cõi Thiên?

Nhìn xuống thì chợt thấy

Thái tử Tu Xà Đề

Cắt thịt nuôi bố mẹ,

Đau đớn cũng chẳng nề.

Vua Đế Thích bay xuống,

Lạy, rồi nói thế này:

“Ngài là tấm gương sáng

Về hiếu thảo xưa nay.

Vậy xin phép được hỏi,

Ngài làm việc phi thường,

Hướng về ngôi Đế Thích,

Hay Phạm Thiên, Ma Vương?”

“Tôi chỉ muốn thành Phật

Để cứu độ chúng sinh,

Không muốn làm ai khác,

Mong sung sướng, yên bình.”

Rồi Đế Thích lại hỏi:

“Ngài hối hận gì không?”

“Tuyệt không hề hối hận,

Và rất thảnh thơi lòng.”

Nói đoạn, cậu phát nguyện:

“Thưa chư vị bốn phương,

Nếu quả tôi nói thật,

Xin cho lại bình thường!”

Lập tức, người thái tử

Liền trở lại nguyên lành.

Vua Đế Thích sụp lạy,

Khen thái tử chí thành.

Lại nói vua Thiện Trụ

Và hoàng hậu về sau,

Được nước bạn giúp đỡ,

Giết hết bọn La Hầu.

Đất nước lại thịnh trị.

Thái tử Tu Xà Đề

Được mọi người kính trọng,

Ân đức đủ mọi bề.

*

Kể đến đây, Đức Phật

Bảo tôi, A Nan Đà:

“Thiện Trụ và hoàng hậu

Là hai thân của ta.

Tu Xà Đề ngày ấy

Chính là ta hôm nay.

Nhờ cứu sống bố mẹ,

Được thành Phật thế này.”

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

7

CÔNG CHÚA BA XÀ LA

Lần nọ, ở Xá Vệ,

Chính tôi, A Nan Đà,

May mắn được chứng kiến

Chuyện này của Thích Ca.

Đức vua Ba Tư Nặc,

Một ông vua hiền hòa,

Cưới hoàng hậu Mạt Lợi,

Sinh nàng Ba Xà La.

Bố mẹ thì xinh đẹp,

Không hiểu sao nàng này

Lại cực kỳ xấu xí,

Xấu xí nhất xưa nay.

Da nàng như da cóc,

Hình dáng chẳng giống người.

Tóc cứng như lông ngựa,

Cái miệng méo như cười.

Cả vua và hoàng hậu

Lấy thế làm buồn rầu,

Nuôi nàng như công chúa,

Nhưng giấu kỹ, rất sâu.

Đến tuổi nàng khôn lớn,

Tức là tuổi lấy chống,

Họ lại càng khó nghĩ:

Có gả chồng hay không?

Quan trong triều không ít,

Nếu ép, họ cũng nghe,

Nhưng sau sẽ xấu hổ,

Lại phiền toái nhiều bề.

Cuối cùng họ quyết định

Gả cho anh dân thường,

Một chàng trai khỏe mạnh,

Thấy đang đi giữa đường.

Đức vua Ba Tư Nặc

Khi gặp, rất thật lòng,

Nói con ngài xấu lắm,

Anh có chịu lấy không.

Anh kia liền đồng ý.

Đang nghèo rớt mồng tơi,

Tự nhiên thành phò mã.

Coi như cuộc đổi đời.

Nhưng anh và công chúa

Phải sống trong hậu cung,

Không để ai nhìn thấy,

Không bao giờ đi cùng.

Đất nước đang thịnh trị,

Nhiều trò vui cung đình,

Nhưng anh chàng phò mã

Cứ luôn đi một mình.

Mọi người lấy làm lạ,

Nghĩ chắc vợ anh chàng

Hoặc là người rất xấu,

Hoặc xinh như bà hoàng.

Rồi các quan quyết định

Tự mình tìm hiểu xem.

Nhân một hôm dạ tiệc,

Họ chuốc chàng say mèm.

Họ lục lấy chìa khóa,

Bảy chìa khóa vào nhà,

Mở hết bảy cánh cổng

Để thấy Ba Xà La.

Lại nói công chúa xấu,

Chồng đi chơi một mình,

Ở nhà buồn, phát khóc,

Ngẫm éo le cảnh tình.

Nàng nghĩ xưa nay Phật

Vẫn ra ân cứu đời,

Sao mình không nhờ Phật

Cứu mình như mọi người.

Nói đoạn, nàng sắm lễ,

Hướng về núi Linh Sơn,

Thành tâm cầu nguyện Phật

Ban phước và ban ơn.

Lời cầu rất đau đớn,

Và thống thiết, chân thành.

Phật đến, cho nàng thấy

Mái tóc Ngài màu xanh.

Lập tức, nàng thấy tóc

Mềm xanh như tóc Ngài.

Ngài để lộ khuôn mặt

Khi đến lần thứ hai.

Nàng nhìn khuôn mặt Phật,

Tự nhiên thấy mặt mình

Tươi sáng như vành ngọc

Với những đường nét xinh.

Lần thứ ba xuất hiện,

Ngài để lộ toàn thân.

Một cơ thể tuyệt đẹp,

Đẹp hơn cả chư thần.

Vậy là, ngay lập tức,

Các đường nét người nàng

Bỗng trở nên tuyệt mỹ,

Thanh lịch và dịu dàng.

Sau đó Ngài giảng pháp.

Nàng lắng nghe từng lời

Như uống nước cam lộ,

Như mật ngọt của đời.

Một lúc sau nàng ngộ,

Mọi nghiệp chướng tiêu tan.

Đầu óc thấy sáng suốt,

Chứng quả Tu Đà Hoàn.

*

Lại nói mấy quan nọ,

Tìm đến được nhà nàng

Khi Phật vừa lui gót.

Họ sững sờ, bàng hoàng

Khi thấy nàng công chúa

Đẹp nghiêng nước nghiêng thành.

Không có gì để nói,

Họ kiếm cớ chuồn nhanh.

Chàng phò mã say bét

Cuối cùng cũng về nhà,

Ngạc nhiên thấy người đẹp

Thay cho Ba Xà La.

Rồi mọi việc sáng tỏ.

Sáng hôm sau hai người

Gặp vua và hoàng hậu.

Vui không nói nên lời.

Để tạ ơn Đức Phật,

Vua sắm lễ rất to,

Rồi xin Ngài giải thích

Cặn kẽ mọi nguyên do.

*

Đức Phật rất hoan hỉ,

Kể câu chuyện như sau.

Cách đây nghìn vạn kiếp

Có một ông nhà giàu.

Ông giàu này phát nguyện

Sẽ suốt đời cúng dàng

Một vị Bích Chi Phật,

Rất tốt, rất đàng hoàng.

Nhưng thân dáng ông xấu,

Có thể nói dị hình,

Nên con gái ông chủ

Thường tỏ ý coi khinh.

Tuy nhiên, Bích Chi Phật

Không nói lại một câu.

Sau thấy ông đắc quả,

Làm được các phép màu,

Cô này rất hối hận,

Cúi đầu xin ông tha.

Cô gái ấy, Phật nói

Chính là Ba Xà Na.

Kể đến đây, Đức Phật

Liền nhắc nhở mọi người

Khiêm tốn trong cư xử,

Cẩn thận khi nói lời.

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

8

TỲ KHEO KIM TÀI

Lần nọ, ở Xá Vệ,

Chính tôi, A Nan Đà,

May mắn được chứng kiến

Chuyện này của Thích Ca.

Ngoài tôi ra còn có

Một nghìn hai trăm người,

Các chư tôn, đệ tử

Nguyện theo Phật suốt đời.

Có ông đại trưởng giả

Sinh được người con trai,

Dung mạo rất tốt đẹp,

Rất cân đối hình hài.

Tuy nhiên có sự lạ:

Hai tay cậu bé này

Mới sinh đã nắm chặt.

Khi bà mẹ gỡ tay,

Mọi người càng lạ nữa,

Vì hai đồng tiền vàng

Liền rơi ngay xuống đất.

Ai thấy cũng ngỡ ngàng.

Sau đó, tay lại nắm,

Được gỡ ra, và rồi

Thêm hai đồng vàng nữa.

Cứ thế mãi không thôi.

Vậy là đại trưởng giả

Đã giàu càng thêm giàu.

Đến mức vàng nhiều quá

Không biết để vào đâu.

Lớn lên cậu bé ấy

Xin phép mẹ và cha

Đưa cậu đến tịnh xá

Gặp Đức Phật Thích Ca.

Nhìn thấy Ngài, lập tức

Cậu sụp lạy xin theo.

Đức Phật rất hoan hỉ,

Nhận cậu làm tỳ kheo.

Kể từ ngày hôm ấy,

Tỳ kheo mới Kim Tài

Được Đức Phật ưu ái

Cho đi theo hầu Ngài.

Khi cậu hai mươi tuổi,

Các đại đức đăng đàn

Truyền cho giới Cụ Túc,

Rồi lại ngồi xuống bàn.

Hôm ấy, theo nghi thức,

Cậu đỉnh lễ từng người.

Mỗi lần cúi xuống lễ,

Hai đồng vàng lại rơi.

Được ban giới Cụ Túc,

Kim Tài chăm tu hành,

Chứng quả A La Hán,

Thành một người hiển danh.

Thấy sự lạ như vậy,

Nên tôi, A Nan Đà,

Muốn biết rõ duyên cớ,

Bèn hỏi Phật Thích Ca.

Ngài kể một câu chuyện,

Cho tôi và mọi người:

“Cách đây chín mốt kiếp

Có Đức Phật ra đời.

Đức Phật ấy thông tuệ

Hiệu là Tỳ Bà Thi.

Ngài cứu giúp dân chúng

Thoát khỏi Tham, Sân, Si.

Ngài và các đệ tử

Thường khất thực khắp nơi.

Ai cũng dâng lễ vật,

Trong đó có một người,

Nghèo, vừa bán gánh củi

Chỉ được hai đồng tiền,

Tiền ăn cả mấy bữa,

Thấy Phật, đã cúng liền.

Trải qua chín mốt kiếp,

Con người ấy đầu thai

Vào những nhà giàu có,

Và nay là Kim Tài.”

Kể xong, Ngài nhắc nhở

Tất cả mọi chúng sinh

Phải lưu tâm bố thí,

Cho đời, tức cho mình.

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

9

TỲ KHEO BẢO THIÊN

Lần nọ, ở Xá Vệ,

Chính tôi, A Nan Đà,

May mắn được chứng kiến

Chuyện này của Thích Ca.

Trong thành có trưởng giả

Sinh được người con trai,

Mặt mũi rất xinh đẹp,

Rất cân đối hình hài.

Có một điều thật lạ,

Là lúc cậu ra đời,

Nhiều vàng bạc, châu báu

Rơi xuống từ trên trời.

Láng giềng đến chúc tụng,

Nhân tiện nhặt ít vàng.

Chắc đây là phần thưởng

Việc kiếp trước cúng dàng.

Bố mẹ nhờ thầy tướng

Xem số và đặt tên.

Tiền rơi từ trời xuống,

Thì cứ gọi Bảo Thiên.

Bảo Thiên rất thông tuệ,

Lại chăm chỉ sách đèn,

Nên sớm hiểu đạo lý,

Biết cái sang, cái hèn.

Ngẫu nhiên một lần nọ

Cậu được gặp Thích Ca,

Nghe lỏm Ngài giảng pháp,

Tâm trí sáng dần ra.

Rồi được phép bố mẹ,

Cậu xin Phật cho theo.

Đức Phật rất hoan hỉ,

Nói: “Thiện Lai Tỳ kheo!”

Lập tức tóc cậu rụng,

Quần áo thành cà sa.

Kể từ ngày hôm đó

Cậu theo hầu Thích Ca.

Nhờ chuyên tâm tu luyện,

Kinh kệ học thuộc làu

Nên chứng A La Hán

Chỉ một thời gian sau.

Nhân một buổi vấn đạo,

Tôi, tức A Nan Đà,

Muốn biết rõ duyên cớ,

Đã hỏi Phật Thích Ca.

Ngài bèn kể câu chuyện

Về Bảo Thiên qui y:

Cách đây đã lâu lắm,

Thời Phật Tỳ Bà Thi.

*

Phật và các đệ tử

Khất thực ở các làng,

Được người dân yêu mến

Đem thức ăn cúng dàng.

Có một người yêu Phật,

Nhưng khốn nỗi quá nghèo,

Không có cả hạt gạo

Để bố thí tỳ kheo.

Cuối cùng, lòng thành kính,

Bốc nắm sỏi nhiều màu,

Anh tung lên đầu họ,

Rồi phát nguyện thỉnh cầu.

Nhờ thế mà người ấy,

Chín mốt kiếp sau này

Đầu thai nhà giàu có

Rồi chứng quả ngày nay.

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

11

VUA TỪ LỰC HIẾN MÁU CHO QUỈ

Lần nọ, ở Xá Vệ,

Chính tôi, A Nan Đà,

May mắn được chứng kiến

Chuyện này của Thích Ca.

Hôm ấy trời rất đẹp,

Cảnh vật thật hiền hòa.

Tôi và các đồ đệ

Vừa cùng Phật dùng trà.

Bỗng nhiên tôi chợt nghĩ

Tôn giả Trần Kiều Như

Và bốn đồ đệ khác

Làm được gì nhân từ

Mà được Phật lựa chọn

Là những người đầu tiên

Để giảng pháp đạo mới

Rồi sau thành người hiền.

Tôi đem ý nghĩ ấy

Nói với Phật Thích Ca.

Ngài lắng nghe, rồi đáp:

“Này con, A Nan Đà,

Con hãy nghe ta kể

Câu chuyện về việc này.

Lúc ấy con sẽ hiểu

Điều con hỏi hôm nay.”

*

Xưa ở Châu Diêm Phủ

Có ông vua rất giàu,

Tên gọi là Từ Lực,

Đất rộng hàng nghìn châu.

Ngoài ra ông cai quản

Hai vạn bà phu nhân,

Hàng trăm vạn binh lính

Và một vạn đại thần.

Ông là vị vua tốt,

Giáo hóa dân điều lành,

Nên muôn phương kính nể,

Nước thịnh trị, yên bình.

Thời ấy có Dịch Quỉ

Chuyên sống bằng máu người,

Không chịu ăn gì khác,

Đã thế bao nhiêu đời.

Vì dân cư trong nước

Được vua bắt tu thân,

Sống thanh tịnh, liêm khiết,

Nên quỉ chẳng dám gần.

Cho nên chúng gầy yếu,

Chỉ còn da bọc xương.

Chúng cử năm đại diện

Đến ra mắt quốc vương:

“Ngài là người nhân đức,

Không thương chúng tôi sao?

Bao lâu nay nhịn đói,

Không uống máu người nào.”

Dù chúng là quỉ dữ,

Vua thương chúng, lấy dao

Khoét người mình năm lỗ,

Từ đó máu phun trào.

Năm con quỉ uống máu,

Cảm ơn, định ra về,

Nhưng nhà vua ngăn lại:

“Các ngươi hãy lắng nghe.

Ta cứu các ngươi sống,

Nhưng các ngươi từ nay

Ráng tu mười điều tốt.

Ta hứa nếu sau này

Được thành Phật, nhất định

Sẽ cứu giúp các ngươi,

Cho đắc đạo chính quả

Và vinh hiển muôn đời.

*

Kể xong chuyện, Đức Phật

Bảo tôi, A Nan Đà:

Vua Từ Lực ngày ấy

Là tiền kiếp của ta.

Còn năm con quỉ đói

Là đức Kiều Trần Như

Và bốn người bạn khác,

Những người đã chối từ

Các thói xấu của quỉ

Để tu mình giúp đời.

Ta hứa dạy họ trước,

Và ta đã giữ lời.

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

12

ĐỨC PHẬT VÀ LỤC SƯ

Chính tôi được chứng kiến,

Phật Thích Ca mâu Ni

Ở Tịnh xá Vườn Trúc,

Thuộc nước La Duyệt Kỳ.

Ngoài tôi ra còn có

Một nghìn hai trăm người

Các chư tăng, phật tử

Nguyện theo Phật suốt đời.

Vua Bình Sa nước ấy

Tâm niệm Phật hàng ngày,

Bước đầu chứng sơ quả,

Và dân chúng nước này

Được khuyến khích theo Phật.

Bản thân vua thường xuyên

Cúng chư tăng và Phật

Thức ăn và cả tiền.

Trong nước vua, rất tiếc,

Có người tên Lục Sư,

Đứng đầu một giáo phái

Chẳng một chút nhân từ.

Nó có trước đạo Phật,

Chuyên trò lừa bịp dân.

Thế mà dân ngu tối,

Theo chúng, nuôi chúng ăn.

Trong khi đạo của Phật

Rực sáng như vầng dương,

Giúp xua tan bóng tối,

Hiểu đạo lý luân thường.

Vua Bình Sa nhân ái

Lại có một người em

Theo đạo này mê muội,

Như lạc vào bóng đêm.

Hai anh em tranh luận

Đạo nào hơn đạo nào.

Cuối cùng họ quyết định

Cho thử tài xem sao.

Vậy, đúng bảy ngày nữa,

Cả Đức Phật Thích Ca

Và Lục Sư giảng pháp

Trước đức vua Bình Sa

Và đám đông công chúng.

Khi nghe xong, mọi người

Kết luận ai sai đúng,

Ai thật, ai lòe đời.

Bọn Lục Sư, y hẹn,

Đến trước, ngồi chỗ cao.

Phật đành ngồi ghế thấp

Vì chẳng còn chỗ nào.

Nhưng ít phút sau đó,

Bỗng Lục Sư ngỡ ngàng

Thấy mình ngồi ghế thấp,

Thấp hơn Phật hai hàng.

Tiếp đến là mời nước,

Theo đúng lễ, tất nhiên,

Phải từ trên xuống dưới,

Nhưng Phật bảo không nên,

Cứ mời Lục Sư trước.

Người hầu bê ấm trà

Rót đi rồi rót lại

Vòi vẫn tắc, không ra.

Nhưng khi rót cho Phật,

Vòi lại chảy, lạ thay.

Bọn Lục Sư căm lắm,

Nhưng đành nén chuyện này.

Đến lượt dâng cơm lễ.

Lần nữa Phật xin nhường,

Cứ mời Lục Sư trước.

Thế mà thật lạ thường.

Ông này chối đây đẩy.

Không nói được một lời

Vì hàm răng dính chặt.

Mọi người ồ lên cười.

Chỉ khi Phật ăn trước,

Thong thả và ngon lành,

Ông mới mở được miệng,

Cầm chiếc bát của mình.

Cuối cùng đến thuyết giảng.

Em trai vua Bình Sa

Mời Lục Sư nói trước,

Thế mà rồi ông ta

Ậm ự không nói được.

Thì ra hai hàm răng

Lần nữa lại dính chặt,

Nên chẳng nói, chẳng rằng.

Ông ta đành ra hiệu

Mời Đức Phật đăng đàn.

Ngài vừa cất tiếng nói

Ngay lập tức thế gian

Ngập hào quang ngũ sắc,

Trái đất rung sáu lần.

Như người cha dung dị,

Ngài xuất hiện trước dân.

Giọng Ngài thật sâu lắng.

Ngài thuyết về tình thương,

Về từ bi, bác ái

Và phép tắc, kỷ cương.

Sau buổi thuyết hôm ấy,

Người em vua Bình Sa

Chứng được Pháp Nhân Tịnh,

Một lòng theo Thích Ca.

Mọi người đứng bật dậy,

Ca tụng công đức Ngài,

Phát nguyện làm đệ tử,

Đảnh lễ, rồi ra ngoài.

13

THÁI TỬ CHU NGỘT

Chính tôi được chứng kiến,

Phật Thích Ca mâu Ni

Ở Tịnh xá Vườn Trúc,

Thuộc nước La Duyệt Kỳ.

Ngoài tôi ra còn có

Một nghìn hai trăm người

Các chư tăng, phật tử

Nguyện theo Phật suốt đời.

Hôm sau, ở Tịnh xá,

Phật tiếp vua Bình Sa.

Hai người vừa đàm đạo,

Vừa nhâm nhi dùng trà.

Chợt nhà vua đứng dậy,

Lễ ba lần, chắp tay,

Năm lần sụp xuống đất,

Rồi bạch Phật thế này:

“Xưa nay ai cũng biết,

Ngài sinh ra là người

Ba mươi hai tướng tốt,

Và vẻ đẹp - tám mươi.

Nhưng chưa ai được thấy

Vân tướng ở bàn chân.

Con và nhiều người khác

Muốn Ngài cho thấy vân.

Phật thong thả vén áo,

Giơ bàn chân của mình.

Các đường vân tuyệt đẹp,

Thẳng, rành rẽ, phân minh.

Nước da thì rất sáng,

Mịn và mỏng, mọi người

Đều sụp lạy, thán phục.

Thật hiếm có trên đời.

“Bạch thế tôn cao quí,

Các kiếp trước chẳng hay

Ngài làm gì để có

Tướng mạo đẹp thế này?”

Phật đáp: “Trong nhiều kiếp

Ta chuyên làm điều lành,

Chăm tích góp việc thiện

Để cứu độ chúng sinh.”

Vua Bình Sa nhân tiện

Trách Lục Sư hôm qua

Dám mê muội đọ sức

Với Đức Phật Thích Ca.

Phật nói, trong quá khứ

Đã có lần người này

Tranh lợi danh với Phật,

Và cuối cùng trắng tay.

Ngài hứa kể câu chuyện

Xẩy ra từ rất lâu.

Mọi người hồi hộp đợi.

Cuối cùng Ngài bắt đầu.

*

Hàng vạn kiếp về trước,

Có vương quốc bao la.

Vị vua vương quốc ấy

Tên là Ma Ha Xa.

Ông là vua, cai trị

Năm trăm bà phu nhân,

Đúng năm trăm nước nhỏ

Và vô số đại thần.

Thế mà ông, thật tiếc

Chưa sinh được con trai.

Rồi mai mốt ông chết,

Biết nhường ngôi cho ai?

Trên thiên cung, Đế Thích

Thấu hiểu nỗi lòng ông,

Bèn bay xuống, dưới dạng

Một thầy thuốc lưng còng.

Ngài đưa một bó thuốc,

Rồi hướng dẫn cách dùng.

Các bà phi uống nó

Sẽ công hiệu vô cùng.

Thuốc được sắc, đúng cách,

Dâng lên Đại Phu nhân,

Nhưng bà này không uống,

Che bẩn như nước phân.

Các thứ phi, ngược lại,

Uống, đều sinh con trai.

Đại Phu nhân thấy thế,

Cũng uống theo lời ngài.

Rồi trăng tròn, nguyệt mãn,

Bà sinh được người con.

Có điều nó xấu xí,

Như con quỉ tí hon.

Cũng vì nó quá xấu,

Mọi người mới buồn phiền

Đặt tên là Chu Ngột,

Hàm ý con quỉ đen.

Đức vua và hoàng hậu

Rất đau lòng chuyện này.

Họ đem nó giấu kỹ,

Không cho mọi người hay.

Đến khi Chu Ngột lớn,

Cũng là lúc nước nhà

Bị láng giềng xâm lược,

Muốn giết Ma Ha Xa.

Quân nhà vua yếu thế,

Đất nước đang âm nguy.

Chu Ngột liền xung trận,

Tay cầm cung, cầm chùy.

Chàng tả xung hữu đột,

Bằng sức mạnh phi phường,

Đánh tan tác quân giặc,

Giải phóng được quê hương.

Rồi vua và hoàng hậu

Muốn tìm vợ cho chàng.

Có một công chúa đẹp,

Con gái vua lân bang.

Vì Chu Ngột xấu xí,

Vua cử người đi thay,

Cho đóng làm chàng rể.

Rất thành công vụ này.

Ông vua bố công chúa

Là Luật Sư Bạt Ta,

Nhận vàng và lễ hậu,

Đồng ý làm thông gia.

Vì xấu, nên chàng rể

Chỉ gặp nàng ban đêm.

Nói ban ngày bận việc.

Mọi việc thế là êm.

Nhưng rồi chuyện vỡ lở.

Công chúa về nước mình.

Sáu vương quốc lúc ấy

Cùng đồng loạt dấy binh.

Họ hỏi tội ông bố

Dám cả gan chối từ

Lời cầu hôn của họ,

Mà gả cho “nhân sư”.

Lần nữa chàng Chu Ngột

Lại ra tay, rất nhanh,

Quân của sáu nước ấy

Bị chàng đánh tan tành.

Chàng đưa vợ về nước

Rồi lên ngôi vua cha.

Nhưng công chúa, như trước,

Vẫn ngại ngùng, tránh xa.

Được hỏi thì nàng đáp

Tại vì “dung nhan chàng

Trông không hấp dẫn lắm.”

Chu Ngột không trách nàng.

Chàng soi gương, tự thấy

Mình xấu xí nhất đời,

Rồi buồn và đau khổ,

Tự trách mình, trách trời.

Cuối cùng chàng quyết định

Treo cổ trên cành cây,

Để giải phóng cho vợ,

Để thoát nỗi nhục này.

Từ trên cao, Đế Thích

Bay xuống cùng người hầu.

Ngài đưa chàng viên ngọc,

Bảo đặt nó lên đầu.

Ngay lập tức, Chu Ngột,

Xấu như con quỉ đen,

Biến thành một hoàng tử,

Thanh cao, đẹp, dịu hiền.

Từ đấy chàng và vợ

Sống hạnh phúc, yên hòa.

Chàng đổi tên Chu Ngột

Thành La Phiến Tu Đà.

*

Kể đến đây, Đức Phật

Quay sang bảo mọi người:

“Chàng Chu Ngột xấu xí

Là thân ta một thời.

Còn sáu vua xâm lấn

Chính là bọn Lục Sư.

Chúng vừa phải khuất phục

Trước đạo Phật nhân từ.”

Mọi người nghe, hoan hỉ,

Ca ngợi thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.

14

CON THÚ CỪ ĐÀ TỰ HIẾN BỘ DA CỦA MÌNH

Chính tôi được chứng kiến,

Phật Thích Ca Mâu Ni

Ở núi Kỳ Xà Quát,

Thuộc nước La Duyệt Kỳ.

Lần ấy Ngài bị cảm,

Được Kỳ Vực Y Vương

Kê băm hai lạng thuốc,

Dặn không được rời giường.

Cùng lúc cũng bị cảm

Có Đề Bà Đạt Ba.

Ông này vốn ghen ghét

Với Đức Phật Thích Ca.

Kỳ Vực kê bốn lạng

Để chữa bệnh ông này.

“Sao ông kê cho Phật

Băm hai lạng một ngày?”

“Đức Phật khác, ông khác.

Thuốc này mạnh, cho nên

Ông uống quá bốn lạng

Chắc chắn sẽ rất phiền.”

Vốn không chịu thua Phật

Nên Đề Bà Đạt Ba

Uống liền băm hai lạng,

Rồi ngất, ngã xuống nhà.

Đức Phật biết, cảm cảnh,

Với cánh tay tình thương,

Từ xa dùng công lực,

Chữa ông khỏe bình thường.

Thế mà khi tỉnh lại,

Ông Đề Bà Đạt Đa

Lại lấy làm khó chịu

Với Đức Phật Thích Ca.

“Ông này đã giỏi pháp,

Giờ lại còn giỏi y.

Tất sẽ cầu danh lợi,

Chứ chẳng phải từ bi.”

Tôi vô tình nghe thấy,

Liền bạch với Thích Ca:

“Thật vô ơn, xấu bụng,

Ông Đề Bà Đạt Đa!”

Ngài đáp: “Con người ấy

Ghét ta bao đời nay.

Trong quá khứ cũng thế.”

Rồi Ngài kể chuyện này.

*

Cách đây đã lâu lắm,

Muôn ức A Tăng Kỳ,

Có nước Ba La Nại.

Vua là người ngu si,

Lại tính tình hung dữ,

Giết người không ghê tay,

Tên là Phạm Ma Đạt.

Ai cũng ghét vua này.

Một hôm vua nằm mộng

Thấy con thú lông vàng,

Đầu lông phát tia sáng,

Trông như ánh hào quang.

Sáng dậy, vua cho triệu

Các thợ săn vào cung,

Kể lại giấc mơ ấy,

Rồi ra lệnh hãi hùng:

“Trong vòng đúng ba tháng

Phải bắt nó, lột da

Rồi đem bộ da ấy

Đưa vào đây cho ta.

Được thế, ta trọng thưởng

Cho con cháu bảy đời.

Nếu không, ta sẽ giết,

Giết tất cả các người!’

Đám thợ săn lo quá

Vì sợ bị chém đầu.

Chưa chắc đã có nó.

Nếu có, biết tìm đâu?

Nhưng rồi cực chẳng đã,

Họ vẫn phải lên đường,

Vào rừng sâu tìm kiếm

Con thú ấy dị thường.

Họ tìm mãi chẳng thấy,

Cuối cùng thuê một người,

Một thợ săn rất giỏi,

Lại hiểu biết lẽ đời.

Ông nhận làm việc ấy

Không phải để lấy tiền,

Mà muốn cứu sống họ

Khỏi tay tên vua điên.

Thế là ông đơn độc,

Tìm kiếm trong rừng sâu,

Chịu đói rồi chịu rét,

Có lúc còn ốm đau.

Cuối cùng lương thực hết,

Ông ngã xuống, và rồi

Khẽ kêu lên yếu ớt:

“Có người nào cứu tôi?”

Ông không ngờ con thú

Mà ông kiếm nhiều ngày

Đang ở kề bên cạnh

Và nghe tiếng kêu này.

Nó là con thú lạ,

Lông vàng và bộ da

Phát ra những tia sáng,

Có tên là Cừ Đà.

Cừ Đà vội đi đến,

Rồi bế người thợ săn

Xuống khe sâu uống nước,

Hái trái cây cho ăn.

Được cứu sống, tỉnh lại,

Người thợ săn bàng hoàng

Khi thấy ngay bên cạnh

Là con thú lông vàng.

“Mình không thể giết nó,

Vì nó cứu sống mình.

Nhưng không giết, bọn họ

Sẽ bị vua hành hình…”

Thấy ông buồn, nghĩ ngợi,

Con thú cứ nài ông.

Cuối cùng, không đừng được,

Ông nói hết nỗi lòng.

Con thú nghe, liền đáp:

“Việc ấy chẳng khó gì.

Ông cần bộ da ấy,

Thì cứ việc lấy đi.

Tôi đã sống nghìn kiếp,

Chết cũng đã nghìn lần,

Chưa làm được điều tốt,

Cái mà mọi người cần.

Nên bây giờ tôi chết

Để cứu sống nhiều người,

Thì đó là cái chết

Vì chúng sinh, vì đời.

Còn chờ gì, anh bạn,

Nào nhanh lên, cầm dao.

Bộ da tôi, hãy lột.

Tôi không tiếc chút nào.”

Con thú nằn nì mãi,

Cuối cùng người thợ săn

Dùng dao bóc da nó,

Thận trọng và dần dần.

Nó không hề dãy dụa,

Không một lời kêu rên.

Khi bộ da bóc hết,

Nó mới phát lời nguyền:

“Tôi Cừ Đà, tình nguyện

Để người lột da mình

Chỉ với một mục đích

Là cứu rỗi chúng sinh.”

Cả ba nghìn thế giới

Nghe xong lời nguyện này,

Sáu lần rung chuyển mạnh,

Nghiêng ngã các trời mây.

Các chư thiên bay xuống,

Tung hoa lên Cừ Đà.

Con thú nằm bất động,

Đỏ hỏn vì không da.

*

Kể tới đây, Đức Phật

Bảo tôi, A Nan Đà:

“Con thú Cừ Đà ấy

Là tiền kiếp của ta.

Còn vua Phạm Ma Đạt

Là Đạt Đa ngày nay.

Nhỏ nhen con người ấy,

Ghen ghét ta hàng ngày.”

Mọi người nghe, tư lự,

Ngưỡng mộ thầy Thích Ca.

Rồi tất cả lễ phép

Cúi đầu chào, lui ra.