THÁI BÁ TÂN: Thơ Nga Cổ Điển 3

VASILY JUKOVSKY

BÔNG HOA

Từng trang điểm cánh đồng,

Nay bông hoa đã chết

Bởi bàn tay mùa đông

Phũ phàng và giá rét.

Ta, con người đáng thương,

Cũng thế thôi, không khác.

Hoa rụng cánh, mất hương,

Người già vì tuổi tác.

Tuổi tác tước của ta

Ước mơ và hy vọng.

Mỗi một giờ trôi qua,

Bớt một giờ được sống.

Sao đã tắt trên trời,

Mọi niềm vui cũng hết.

Khó nói: Hoa hay người

Ai hơn ai ai sống chết?

1811

CHIẾC LÁ

Từ trên cây, chiếc lá

Bão tố bắt lìa cành.

Ngươi bay đâu, chiếc lá,

Từ ngày không còn xanh?

Bay đâu, tôi chẳng biết.

Tôi bay theo ý trời.

Bay về phía cõi chết

Của vật và của người.

1818

EM ĐỨNG TRƯỚC ANH...

Em đứng trước anh

Một mình, lặng lẽ.

Cái nhìn của em

Rưng rưng ngấn lệ.

Cái nhìn của em

Gợi về quá khứ.

Đó là những gì

Anh đang cố giữ.

Em bỏ anh đi

Như thiên thần nhỏ.

Thiên đường của em

Nay là ngôi mộ.

Dưới mộ với em -

Biết bao thương nhớ,

Ý nghĩ về trời,

Và lòng kính Chúa.

Xung quanh tĩnh êm,

Trời đầy sao đêm...

1823

NGƯỜI HIỆP SĨ GIÀ

Ngày xưa, ở đất thánh,

Khi tuổi còn thanh xuân.

Ông từng là chiến tướng,

Giành thắng lợi nhiều lần.

Ở đấy, ông đã nhổ

Một cây ô-liu non,

Buộc vào chiếc khiên sắt

Bằng sợi dây da tròn.

Cùng cây ô-liu ấy

Ông xông ra chiến trường,

Sau thắng lợi, cùng nó

Lại trở về quê hương.

Cẩn thận, ông trồng nó

Ngay trước sân nhà mình,

Hàng ngày chăm tưới nước

Để cây ngày một xanh.

Năm tháng trôi, hiệp sĩ

Trở thành một ông già.

Còn cây ô-liu nhỏ

To lớn, lá xùm xòa.

Dưới bóng mát của nó

Ông thường ngồi một mình,

Trầm tư, và ngủ thiếp,

Nhớ ngày xưa quang vinh.

Che cho mái tóc bạc

Chiến đấu vì đức tin

Là cây ô-liu nhỏ

Lấy từ Palestin.

Ông lại nhớ đất thánh,

Luyến tiếc thời thanh xuân,

Khi ông là chiến tướng

Giành vinh quang nhiều lần.

1832

THẦN RỪNG

Ai đêm khuya đang phóng ngựa như bay?

Một ông bố ôm con trai trên tay.

Đang lo sợ, người run lên, đứa bé

Ôm chặt bố, dướn mắt nhìn lặng lẽ.

“Có điều gì làm con sợ, con trai?”

“Ôi, thưa bố, kia, Thần Rừng râu dài

Đang nhìn con từ tán cây xẫm tối.”

“Không, không đâu, đó chỉ là sương khói.”

“Nào cậu bé, cậu hãy nhìn phía này,

Nơi có nhiều, nhiều cái vui, cái hay.

Nào hoa đẹp đầy vườn, nào vàng bạc

Và kim cương chảy từng dòng như thác.”

“Ôi, Thần Rừng nói với con, bố ơi,

Dụ dỗ con bằng vàng bạc, trò chơi...”

“Không, không phải, con đừng tin, có lẽ

Đó là gió thổi qua rừng khe khẽ.”

“Nào cậu bé, trong tán lá xùm xòa,

Cậu sẽ gặp các con gái của ta.

Chúng bay nhảy, hát những bài quyến rũ,

Chơi với cậu cho đến khi cậu ngủ.”

“Các con gái Thần Rừng đang đến đây,

Kia, bố ơi, họ gọi con trên cây.”

“Không, trong rừng không có gì khác lạ.

Chắc con nhầm với cành cây, tán lá.”

“Này cậu bé, ta mến cậu, vậy là

Muốn hay không, cậu cũng thuộc về ta!”

“Bố, Thần Rừng đang đến gần, con sợ.

Ông ta chạm vào con, con khó thở...”

Thúc mạnh ngựa, người bố phóng như bay,

Cậu bé sợ, cậu bé khóc trên tay.

Ngựa cứ phóng, về đến nhà, mỏi mệt

Người bố thấy con trai mình đã chết.”

1818

CHÚ MÈO VÀ CHÚ DÊ

Tặng hai con gái

Một chú Mèo có râu

Dạo trong khu vườn nhỏ.

Chú Dê, sừng trên đầu,

Thong thả đi theo nó.

Chú Mèo đưa một tay

Vuốt miệng, trông rất nhắng.

Chú Dê cười thật hay,

Rung bộ râu bạc trắng.

1851

7. TRONG NHÀ THỜ

Chen chúc nhau, người đời

Nguyện cầu, mong sám hối,

Dâng lễ vật cho Người,

Hát thánh ca không mỏi.

Đứng trong góc một mình,

Lòng lâng lâng khó tả,

Tâm hồn con nguyên trinh,

Xin dâng Chúa cao cả.

1821

TRẢ THÙ

Chuyện kể rằng, có một tên đầy tớ

Đã giết chủ, chỉ vì ghen và sợ.

Người hắn giết, một hiệp sĩ, giết xong,

Giữa đêm khuya quẳng xác xuống dòng sông

Rồi bỏ trốn cùng giáp, khiên ông chủ

Hắn lên ngựa, phóng đi nhanh, không ngủ.

Khi đi qua một chiếc cầu, lạ sao,

Ngựa ngừng chạy, hai chân trước giơ cao.

Hắn thúc mạnh vào hai hông, la hét,

Nó hất hắn xuống dòng sông chảy xiết.

Hắn cố bơi, xin Đức Chúa lòng lành,

Nhưng giáp nặng làm hắn chìm rất nhanh.

1816

GIẤC MƠ

Bên đường, trên bãi cỏ,

Tôi nằm rồi ngủ quên,

Và mơ được đưa tới

Thế giới của thần tiên.

Tỉnh dậy, tôi chỉ thấy

Một chàng trai nông dân

Vừa chơi đàn vừa hát,

Đang đi xa, xa dần.

Chàng đi khuất, tiếng hát,

Tiếng đàn còn vấn vương.

Phải chăng con người ấy

Đưa tôi lên thiên đường?

1816

CÁI CHẾT CỦA LÃO GIÁM MỤC

Suốt mùa hè và mùa thu mưa to,

Bốn xung quanh ruộng ngập nước như hồ.

Lúa chưa chín, bao công lao mất hết,

Thế là đói, và nông dân chờ chết.

Nhưng Gatông, lão giám mục thì sao?

Không, kho mì của lão vẫn chất cao.

Nhờ cẩn thận, lão khôn ngoan giữ lại

Mì và mạch từ vụ mùa năm ngoái.

Đám nông dân đang đói lẫn ăn mày

Đến xin ăn trước nhà lão hàng ngày.

Nhưng Gatông, vốn là người độc ác,

Lại keo kiệt, nên không hề lung lạc.

Rồi một hôm, nghe xin mãi đau đầu,

Lão nghĩ ra một kế độc như sau:

Lão cho mời hết những ai đói, khổ,

Đến nhà lão vào giờ này, ngày nọ.

Đúng giờ hẹn, cả đám đông đáng thương,

Toàn những người chỉ còn da bọc xương,

Vội kéo đến chờ được ăn, và lão

Mời họ vào một nhà kho rệu rạo.

Nhà kho ấy, trống và rộng mênh mông,

Khi đầy người, bất chợt lão Gatông

Cho khóa chặt, và rồi châm lửa đốt.

Kho bốc cháy trong tiếng kêu hoảng hốt.

Lão giám mục nhìn tàn lửa đang bay,

Nói “Nhờ ta nghĩ được cái trò này

Mà xứ đạo lại bình yên, thoát tội,

Không bị quấy bởi một bầy chuột đói!”

Lão giám mục về lâu đài của mình,

Nghỉ rồi ăn, rồi múa hát linh đình

Rồi đi ngủ, rất thản nhiên, đắc chí,

Ngủ rất say và không hề mộng mị.

Sáng hôm sau, tỉnh dậy, mới tinh sương,

Lão ngạc nhiên khi nhìn thấy trên tường

Chân dung lão, khá to và sặc sỡ,

Bị chuột ăn còn trơ khung, thật sợ.

Lão đứng tim vì kinh hãi, bất ngờ

Có người báo: “Cả xứ đạo bây giờ

Đầy chuột cống, các kho mì, kho mạch

Đã bị chúng ăn từ lâu, ăn sạch!”

Liến sau đó, có tiếng nói vang xa:

“Trời phạt ngươi vì tội ác hôm qua!

Từ bốn phía, chuột từng đàn rầm rộ

Đang tấn công lâu đài ngươi đồ sộ.”

Trong phòng lão có đường hầm tối đen

Nối lâu đài và sông Reine kề bên.

Giữa lòng sông có tháp canh nho nhỏ.

“Ta sẽ ra trốn một mình ở đó!”

Theo đường hầm lão tới được sông Reine,

Liền vội vã bơi thuyền ra tháp canh,

Theo bậc đá leo lên cao, ở đấy,

Vặn khóa sắt, chân tay run lẩy bẩy.

Các bức tường chắc như thép, màu nâu.

Ô cửa sổ chấn song to trên đầu.

Các cột đỡ bằng đá tròn rất nhẵn,

Cánh cửa sắt khóa hai lần chắc chắn.

Lão lúng túng, không biết trốn đi đâu,

Nằm xuống sàn, bất động một hồi lâu.

Bỗng có tiếng gầm gừ nghe thật lạ

Cùng đôi mắt rất to và sáng lóa,

Đôi mắt kia đang nhìn lão, mắt mèo,

Lão hết hồn, con vật cứ meo meo.

Nó cũng sợ, đang run run chờ đợi

Bầy chuột cống từng đàn, kia. sắp tới.

Quì trên sàn, lão giám mục thất thanh

Xin Đức Chúa xuống cứu lão nhanh, nhanh.

Trong khi đó, bầy chuột kia đông đúc

Bơi đến gần, gần hơn, cùng một lúc.

Kia, chúng tới, triệu triệu con, rất gần,

Đâu cũng nghe tiếng chúng gặm thức ăn,

Tiếng cào cấu, tiếng kêu nghe kỳ lạ,

Và cả tiếng răng chúng nhai đất đá.

Rồi bỗng nhiên, đâu đó tự trên không,

Qua cửa sổ, chúng ập xuống khắp phòng,

Từ phía trước, từ phía sau, nhung nhúc...

Ngài cảm thấy thế nào, thưa giám mục?

Ôi, lũ chuột, lũ chuột đói thi nhau

Cắn xé lão, suốt từ chân đến đầu,

Cho đến lúc chẳng còn gì... Và đó

Là trừng phạt của Chúa Trời phẫn nộ.

1831

MIKHAIL LERMONTOV (1814 – 1841)

Mikhail Yuryevich Lermontov (tiếng Nga: Михаи́л Ю́рьевич Ле́рмонтов, 15 tháng 10, 1814 – 27 tháng 7, 1841) – nhà thơ, nhà văn Nga. Là nhà thơ lớn của Nga sau Aleksandr Pushkin.

Mikhail Yuryevich Lermontov sinh ở Moskva trong một gia đình có gốc gác từ Scotland. Mẹ mất sớm nên Lermontov được bà ngoại nuôi dạy. Từ nhỏ đã thông thạo tiếng Pháp, tiếng Đức. Năm 1825 bà ngoại đưa Lermontov đi về vùng Kavkaz. Ký ức tuổi thơ trước phong cảnh thiên nhiên của vùng Kavkaz in đậm trong nhiều sáng tác của ông. Năm 1827 trở lại Moskva, Lermontov vào học tại học xá Moskva, đến năm 1830 học xá trở thành gymnazy thì nghỉ học, sau đó vào học Đại học Moskva nhưng hai năm sau lại nghỉ học. Theo lời khuyên của một người bạn, Lermontov vào học trường võ bị Sankt Peterburg. Sau khi tốt nghiệp đi về vùng Kavkaz phục vụ. Thời gian ở Kavkaz, trong một vụ xích mích với Martynov, người trước đây từng là bạn học ở trường võ bị, đã quyết định đấu súng và bị giết chết.
Cuộc đời của Lermontov chỉ vỏn vẹn có 27 năm nhưng di sản thơ ca mà ông để lại cho đời vô cùng to lớn. Lermontov giữ một vị trí đặc biệt trong thơ ca Nga. (Wikipedia)

ANH ĐAU BUỒN...

Anh đau buồn vì anh rất yêu em

Và biết trước tuổi xuân em êm đềm

Bị đầu độc bởi lời đồn tai hại.

Cái giá đắt mỗi giây em tồn tại

Là những dòng nước mắt em tuôn.

Vì em vui... mà anh thấy buồn.

1840

TÔI MUỐN SỐNG...

Tôi muốn sống, muốn được buồn khi yêu,

Tôi không thích đời trơn tru, nhàn nhạ.

Đầu óc tôi bị nó quá nuông chiều,

Cả vầng trán - bị vuốt ve nhiều quá.

Đã đến lúc xua màn sương hững hờ.

Đã đến lúc trêu chọc đời bất biến.

Không đau khổ, không thể gọi nhà thơ?

Thiếu phong ba, biển sẽ không là biển!

Nhà thơ sống bằng nỗi đau con người,

Bằng cả việc tìm vần thơ kiên nhẫn.

Anh ta mua ý thơ hay ở trời,

Trao vinh quang, không của mình, không nhận.

1832

CÁNH BUỒM...

Cánh buồm con đơn độc

Giữa sương mù đại dương

Tìm gì nơi xa lạ,

Bỏ gì nơi quê hương?

Sóng cứ dâng, gió thổi,

Cột buồm cong, kêu rên.

Nó không tìm hạnh phúc,

Cũng không trốn bình yên.

Trên - mặt trời, dưới - sóng.

Nó cầu xin bão giông,

Như thể trong giông bão

Nó sẽ được yên lòng

1832

MỎM ĐÁ

Đêm, một đám mây vàng

Ngủ trong lòng mỏm đá.

Sáng, đám mây vội vã

Ra đi, vui, nhẹ nhàng.

Trên trán mỏm đá già

Một ít sương còn đọng.

Mỏm đá buồn, xúc động,

Khóc nhớ đám mây xa.

1841

CHÁN VÀ BUỒN...

Chán và buồn, không bạn để chìa tay

Trong những phút trái tim đau, co giật.

Mơ ước mãi - ích gì đâu điều này?

Tháng năm trôi, những tháng năm đẹp nhất!

Yêu? Yêu ai? Yêu chốc lát, ích gì?

Yêu mãi mãi lại là điều không thể.

Ngắm mình ư? Quá khứ đã trôi đi,

Mọi niềm vui, buồn đau đều nhỏ bé.

Các đam mê? Rồi cũng thế mà thôi,

Sớm hoặc muộn, nguội dần theo cuộc sống.

Nếu bình tâm, ta sẽ thấy rằng đời

Chỉ là cái ngu si và trống rỗng.

1840

TA CHIA TAY...

Ta chia tay, nhưng hình bóng của em

Anh vẫn giữ trong tim anh nóng bỏng.

Như kỷ niệm những tháng năm êm đềm,

Nó lấp đầy trái tim anh trống rỗng.

Rồi đam mê, yêu người khác - không ai

Thay được bóng hình em, không thể,

Vì bỏ trống, lâu đài vẫn lâu đài,

Và thần tượng không được thờ - vẫn thế.

1837

CÔ ĐƠN

Thật kinh khủng khi dây xích cuộc đời,

Bắt ta sống trong cô đơn, gò bó.

Ai cũng thích chia niềm vui, nụ cười,

Không ai thích chia nỗi buồn, đau khổ.

Tôi một mình, tôi là vua ở đây,

Nén đau khổ trong trái tim trống rỗng.

Tôi quan sát: Rất ngoan ngoãn, tháng ngày

Cứ lặng lẽ trôi qua như giấc mộng.

Rồi tháng ngày sẽ lại đến, rồi đi.

Người cũng thế, không có gì mới lạ.

Tôi nhìn thấy cỗ áo quan đen xì

Đang chờ đợi - sao phải buồn, nấn ná?

Không một ai thương hay tiếc cho tôi,

Và mọi người - tôi điều này rất biết -

Sẽ thản nhiên khi thấy tôi chào đời,

Nhưng rất vui khi nghe tin tôi chết!

1830

NGƯỜI TÙ

Hãy mở cửa, mở cửa,

Cho tôi thấy ban ngày,

Cô gái mắt đen nhánh,

Con ngựa phi như bay.

Nhưng cửa tù vẫn đóng,

Cửa sổ chắc và cao,

Cô gái mắt đen nhánh

Vẫn ở tận nơi nào.

Con ngựa thì gặm cỏ

Nhởn nhơ trên cánh đồng,

Không yên cương, chạy nhảy,

Vung chiếc đuôi dày lông.

Còn tôi, thân tù ngục,

Bốn bức tường trống trơn.

Chiếc đèn con le lói

Thứ ánh sáng chập chờn.

Chỉ bên ngoài nghe rõ

Đều đều tiếng bước chân

Của người lính gác ngục,

Hêt xa rồi lại gần.

1837

GỬI...

Anh và em lại gặp nhau, thời gian,

Vâng, thời gian làm ta thay đổi quá.

Nhiều tháng năm đã lặng lẽ trôi qua

Theo dòng chảy chán chường, không vội vã.

Anh cố tìm ngọn lửa trong mắt em,

Trong tim em - sự bồi hồi xúc động.

Chao, cả em, và cả anh, chúng ta

Đều đã chết trong cuộc đời trống rỗng.

1929

10.

GỬI D.

Nước Nga này tôi đã đi gần hết,

Như một anh lạc lõng giữa loài người.

Đâu cũng thấy toàn âm mưu, rắn rết,

Nghĩ từ nay không có bạn trên đời.

Không tình bạn luôn chân thành, ngay thẳng

Không thơ ngây lời nói hoặc ánh nhìn

Nhưng gặp anh, món quà trời ban tặng,

Tôi dần dần lấy lại được niềm tin.

Tôi yêu anh, mối cảm tình thân thiết,

Ta chuyện trò vui vẻ, chẳng thờ ơ.

Với phụ nữ, xinh tươi và xảo quyệt,

Tôi không yêu, không tin nữa bao giờ!

1829

11.

THƠ VIẾT TRÊN BIA MỘ

Là một người hồn nhiên, yêu tự do,

Anh ta sống luôn sục sôi, mãnh liệt.

Về cái đẹp con người và thiên nhiên,

Anh ta yêu và nhiều khi đã viết.

Anh ta tin vào tình bạn, tình yêu,

Tin bùa phép, lời tiên tri dối trá.

Những năm tháng tốt nhất của đời mình

Anh ta trao những đam mê kỳ lạ.

Trong anh ta quả thật có rất nhiều

Lòng xúc động, tình yêu và nỗi khổ.

Anh ta sinh không phải để giống người.

Giờ đã chết, và nơi đây là mộ.

1830

12.

LỜI CẦU CỦA TÔI

Tôi cầu mong không bị bắn phanh thây,

Không bị yêu bởi các nàng lọc lõi,

Hay các bà quá lãng mạn, thơ ngây.

Không bị bạn nuông chiều tôi quá tội.

1830

13.

GỬI S.

Anh quen em từ lâu, đã từ lâu

Nhưng chưa nghe trái tim em thổn thức.

Nụ cười em, phải nói, cũng rất tươi,

Nhưng tim anh vẫn giá băng trong ngực.

Thì đã sao? Chẳng sao. Lúc chia tay,

Quả lòng anh hơi ít nhiều bối rối.

Ồ không, không, không phải bởi buồn đau.

Anh không yêu, không yêu em, xin lỗi.

Thế mà giờ anh mong, dù một ngày,

Hay dù chỉ một giờ thôi cũng được,

Được gặp em, để đôi mắt em nhìn

Làm lòng anh lại thảnh thơi như trước.

1830

14.

KHÔNG MỘT AI...

Không một ai, không một ai, không ai

Làm dịu bớt nỗi đau này cháy bỏng.

Yêu? Tôi yêu không ít - đã ba lần.

Ba lần yêu, và ba lần vô vọng!

1830

15.

GỬI...

(Sau khi đọc cuốn Tiểu sử Byron của Moor)

Tôi không nghĩ tôi đáng được đời thương,

Dù bây giờ thơ tôi buồn, quá tẻ.

Bao nỗi đau và dằn vặt đời thường

Chỉ báo trước sẽ còn đau hơn thế.

Tôi trẻ trung, còn đầy thơ trong đầu,

Tôi cũng muốn như Byron bồng bột.

Chúng tôi chung cả tâm hồn, cái đau,

Nếu số phận có cái chung, càng tốt.

Giống Byron, tôi khao khát tự do,

Cũng giống ông, tâm hồn tôi cháy bỏng.

Tôi yêu biển, yêu hoàng hôn sông hồ,

Yêu bão táp trên đất liền, trên sóng.

Cũng giống ông, tôi tìm kiếm bình yên

Nhưng vô ích, vật vờ như ma ám.

Tôi ngoái lại nhìn quá khứ - xạm đen.

Nhìn tương lai - một tương lai đen xạm!

1930

16.

NGƯỜI HÀNH KHẤT

Bên cổng chợ là một người hành khất

Đứng lặng im, xin bố thí suốt ngày.

Một ông lão vì đau buồn, đói, khát,

Mà thân hình khô héo giống cành cây.

Một mẩu bánh, ông chỉ xin mẩu bánh,

Đôi mắt sâu van nỉ, thật đau lòng.

Có ai đó đặt một hòn đá lạnh

Lên khô gầy, đen xạm cánh tay ông.

Anh cũng thế, anh cầu xin, van vỉ

Chút tình yêu em ban tặng, thế mà

Như ông lão chìa tay xin bố thí,

Anh bị lừa, thật trơ trẽn, xót xa.

1830

17.

GỬI...

Rằng tôi hèn, tôi ngu - xin đừng nói!

Cuộc đời tôi, dẫu chỉ mới bắt đầu,

Quá đau đớn, vậy thì xin được hỏi:

Đến mức nào đau đớn ở phần sau?

1830

18.

KHÔNG ÍT KHI...

Không ít khi người ta làm tôi khổ

Và làm tôi rất khó chịu, đó là

Tôi tha thứ rất nhiều điều cho họ,

Cái, phần mình, chắc chắn họ không tha.

Rồi cuộc đời cứ nhằm tôi mai phục,

Đánh rất đau, rất vô cớ, rất hèn.

Tôi thành người lạnh lùng, không cảm xúc.

Đó là điều tôi rất tiếc, tất nhiên.

Và từ đó, mặt nhâng nhâng, buồn bã,

Tôi giao du với họ, thế mà rồi

Tôi nhìn đâu và gặp ai, thật lạ,

Ai cũng cười, vồn vã đón chào tôi!

1830

19.

THƠ GỬI MỘT NGƯỜI ĐẸP NGU NGỐC

Xưa một lần thần Tình Yêu hỏi tôi

Có muốn uống thứ rượu thần dịu ngọt?

Dẫu còn nhỏ, và lúc ây chưa yêu,

Tôi vẫn uống, đến không còn một giọt.

Giờ thì tôi muốn uống nó giải buồn

Và làm mát đôi môi tôi cháy bỏng,

Chỉ đơn giản vì cốc rượu tình yêu

Cũng vớ vẩn như đầu cô trống rỗng!

1830

20.

XIN BẠN HÃY NHỚ TÔI...

Khi tôi bị tù tội,

Xin bạn hãy nhớ tôi,

Cô đơn, khát và đói

Nơi lưu đày xa xôi.

Mong một ngày nào đó

Trước ngọn nến màu hồng

Bạn ngồi bên cửa sổ,

Nước mắt chảy thành dòng,

Rồi thở dài, bạn nghĩ:

Anh ta từng ngồi đây,

Chờ Số Phận quyết định

Cuộc đời mình sau này.

1831

21.

TÔI KHÔNG PHẢI LÀ BYRON

Tôi không phải là Byron, tôi khác.

Tôi - một anh được trời chọn, khác người.

Dẫu tâm hồn rất Nga, tôi cũng thế

Bị cuộc đời xua đuổi, chạy khắp nơi.

Bắt đầu sớm, tất nhiên, tôi chết sớm,

Với cái đầu cũng có chút long lanh.

Trái tim tôi, như đại dương, đang chứa

Bao ước mơ đã bị đánh tan tành.

Ai hiểu được đại dương luôn bí ẩn?

Và liệu ai có đủ sức, đủ tài

Để hiểu hết những gì tôi suy nghĩ?

Tôi là Thần, hoặc giả, chẳng là ai!

1832

22.

CỐC ĐỜI

Với hai mắt nhắm tịt,

Chúng ta uống cốc đời.

Lên mép vàng của nó,

Ta để nước mắt rơi.

Rồi chiếc băng bịt mắt

Trước khi chết vứt đi,

Bao nhiêu điều tưởng đẹp,

Ta thấy chẳng còn gì.

Giật mình, ta cũng thấy

Cốc đời rỗng, hóa ra

Ta chỉ uống mơ ước,

Mơ ước không của ta!

1831

23.

GỬI L.

(Bắt chước Byron)

Quì bên gối người khác,

Anh thấy mắt em nhìn

Yêu người khác, anh nhớ

Người anh từng yêu, tin.

Trí nhớ, con quỉ dữ,

Cứ làm ta yếu mềm

Và rồi anh nhắc mãi:

Anh yêu em, yêu em!

Giờ em của người khác,

Em quên anh từ lâu.

Mơ ước bắt xa xứ,

Đi tận đâu, tận đâu.

Đời bắt anh phiêu dạt,

Sóng gió thế là nhiều,

Sóng biển theo anh, nhắc:

Anh yêu em, anh yêu...

Ai được yêu nhiều quá,

Sẽ không nghe tiếng đời.

Bao năm anh đau khổ

Vì trí nhớ con người.

Hễ lúc nào bới lục

Chuyện xưa, đẹp, êm đềm,

Trái tim anh lại nhắc:

Anh yêu em, yêu em!

1831

24.

CÓ THỂ TIN...

Có thể tin: chỉ là mơ - hy vọng,

Cái buồn đau có thể lại tốt lành.

Nhưng đừng tin những lời khen sáo rỗng,

Mà hãy tin vào tình yêu của anh.

Vì không thể không tin anh: giả dối

Để lừa em, anh quả thấy không cần,

Không những thế, đó là điều tội lỗi:

Em thơ ngây, trong trắng tựa thiên thần!

1831

25.

GỬI...

Em quá tốt nên không làm việc xấu,

Không được yêu vì quá đỗi dịu dàng.

Để hạnh phúc, em hy sinh tất cả,

Thế mà rồi hạnh phúc cứ đi ngang.

Vâng, Số Phận không cho ai trọn vẹn.

Em nhìn kia, con sông chảy rất hiền.

Hoa nở rộ trên hai bờ, mà đáy,

Đáy lúc nào cũng giá lạnh bùn đen!

1831

26.

ĐÃ ĐẾN LÚC...

Đã đến lúc nên chết,

Tôi sống thế đủ rồi.

Sống vừa yêu vừa ghét,

Đời luôn dối lừa tôi.

1831

27.

CỨ ĐỂ TÔI...

Cứ để tôi yêu ai đó,

Dẫu yêu cũng chẳng ích gì.

Tình yêu như chiếc mụn nhỏ

Trong tim, nhức nhối, đen xì.

Tôi sống bằng cái người khác

Cho là điên loạn, đáng khinh.

Thế giới thần tiên, tọa lạc,

Tôi sống cô đơn, một mình.

1831

28.

TÔI ĐƯỢC SINH...

Tôi được sinh, chắc chắn,

Không để thành thiên thần.

Hơn ai hết, Chúa biết

Sao tôi buồn, than thân.

Trong tôi, con quỉ nhỏ

Rất kiêu, rất khinh đời.

Như tôi, nó lạc lõng

Giữa loài người và trời.

Đọc thơ tôi thì biết,

Giữa con quỉ và tôi,

Hãy tin: tuy khác đấy,

Nhưng chỉ một mà thôi.

1831

29.

TÂM HỒN ANH...

Tâm hồn anh giá lạnh

Em đang ôm vào lòng.

Em hãy gật lấy nó,

Vứt thật xa, được không?

Dẫu vậy, nó sùng kính

Thờ em như vị thần.

Cứu anh - không phải Chúa,

Mà em, một người trần.

1831

30.

THOÁNG TRONG ĐẦU...

Thoáng trong đầu điểm lại

Những gì đã trải qua,

Tôi không tiếc quá khứ -

Nó buồn và nhạt nhòa.

Cũng thế, như hiện tại,

Đầy đam mê cuồng ngông,

Bị cái ác lôi cuốn

Như bão tuyết ngoài đồng.

Yêu, không được yêu lại,

Dẫu thấp thỏm đợi chờ.

Khi nói về tình ái,

Tức là tôi ước mơ.

Như sao băng lóe sáng,

Tình yêu đến, và rồi,

Hệt như mọi cái khác,

Đến chỉ để lừa tôi.

1831

31.

TẶNG O. S

Tôi muốn nói nhiều điều khi chưa gặp,

Nhưng gặp bà, tôi chỉ biết ngồi nghe.

Bà lặng lẽ, luôn nhìn tôi nghiêm khắc,

Khiến tôi im, không dấu hết vụng về.

Biết làm sao? Tôi biết bà không thích

Lắng nghe tôi muốn nói biết bao điều.

Chuyện chỉ thế, thật ngô nghê, lố bịch,

Nếu không buồn, không bối rối vì yêu!

1840

NIKOLAI NEKRASOV (1821-1877)

NGÀY HÔM QUA...

Ngày hôm qua, khoảng sáu giờ, có việc,

Tôi đến Xennaia, và rồi

Thấy người ta rất công khai, tàn nhẫn

Đánh một người phụ nữ trẻ bằng roi.

Người phụ nữ không hề rên hay khóc,

Chỉ tiếng roi nghe vun vút; Bấy giờ

Tôi khẽ bảo nàng thơ tôi: "Nhìn đấy,

Cô gái này là chị của Nàng thơ!"

VỚI BẢN THÂN...

Với bản thân, tôi vô cùng khinh bỉ,

Vì năm tháng đời tôi, tôi bỏ phí,

Vì sức tôi, tôi chẳng biết làm gì;

Thường trách mình rất cay nghiệt nhiều khi.

Và lười biếng, tôi xem mình nhỏ bé,

Tình nguyện sống suốt đời như nô lệ;

Vì đến nay, ba mươi tuổi trên đầu,

Tôi vẫn chưa ki cóp đủ thành giàu,

Để bầy ngốc phải xun xoe sợ sệt

Và để cả người thông minh ghen ghét.

Tôi khinh tôi vì đã sống buồn sao,

Rất muốn yêu mà không yêu người nào.

Tôi khao khát, thèm được yêu tất cả

Mà phải sống trong cô đơn băng giá,

Và vì tôi, dù căm giận tràn đầy,

Nhưng mỗi lần cầm súng lại run tay.

ZINA

Em còn trẻ và sống lâu, hẳn thế,

Trong khi anh đời ngả bóng, xế chiều.

Khi anh chết, vinh quang anh cũng chết,

Đừng ngạc nhiên, và đừng khóc, em yêu.

Em phải biết, vinh quang không ở lại

Với việc làm và với cả tên anh:

Vì đấu tranh, anh không thành thi sĩ,

Làm thơ nhiều cũng cản trở đấu tranh.

Chỉ những ai vì mục tiêu cao cả,

Không đắn đo, dám dành trọn đời mình

Cho công cuộc đấu tranh vì nhân loại,

Mới là người đáng được hưởng quang vinh.

1867

SẮP ĐẾN NGÀY...

Sắp đến ngày tôi làm mồi cho đất.

Chết cũng vui, nhưng phải chết cũng buồn.

Đừng than tiếc - mà chẳng ai than tiếc

Khi đến ngày tôi sẽ bị vùi chôn.

Với tầng lớp thượng lưu và quí tộc,

Đàn thơ tôi không xu nịnh, uốn mình,

Nhưng xa lạ với nhân dân lao động,

Cả bây giờ, sắp chết, lẫn lúc sinh.

Các sợi dây bạn bè cùng chí hướng

Giờ than ôi đã đứt, cuộc đời này

Bắt tôi gặp nhiều kẻ thù; bạn tốt

Không ít người đã ngã xuống xưa nay.

Họ phải chết vì cường quyền, chuyên chế,

Tuổi còn xuân, chưa xong việc, và rồi

Từ chân dung treo trên tường , lặng lẽ,

Họ hàng ngày vẫn nghiêm khắc nhìn tôi.

1876

SẮP MƯA

Gầm gừ, gió thổi mạnh,

Trời ùn ùn mây đen.

Thông uốn cong, muốn gãy,

Rừng xào xạc như rên.

Hơi lạnh, khô và buốt

Từ xa thổi tới đây.

Mặt suối lăn tăn sóng

Lá tiếp lá rơi đầy.

Rồi bỗng từ bốn phía

Bóng tối đến, trên cao

Bầy quạ bay nhao nhác.

Gió đã thổi ào ào.

Trên chiếc xe thổ mộ,

Bịt kín, chẳng chừa gì,

Vung roi, viên đội quát,

Bảo người đánh xe: “Đi!”

1846

ĐƯỜNG MỚI ĐI MỘT NỬA...

Đường mới đi một nửa,

Chúng ta đã chia tay,

Mà không hề nghĩ đến

Bao khổ đau sau này.

Viết thư cho anh nhé.

Anh sẽ giữ bên mình

Như hoa mọc trên mộ,

Trên mộ trái tim anh.

1856

ANH VÀ EM...

Anh và em đúng là chẳng ra gì,

Cứ cãi nhau như trẻ con, vô cớ,

Cãi cho vui, cho hết bực mới thôi,

Bằng những từ vô duyên và đáng sợ.

Vây mời em cứ nói đi, nói đi

Nói cho hết những điều em buồn chán.

Ta cãi nhau thật sòng phẳng, công khai,

Rồi làm lành, rồi lại vui, đơn giản.

Trong tình yêu nếu quả có văn xuôi,

Thì ít nhất ta cũng nên, thiết nghĩ,

Biến cãi nhau thành gia vị tình yêu -

Cãi nhau xong ta lại vui, em nhỉ?

1851

ANH KHÔNG THÍCH...

Anh không thích cách em đùa, châm chọc.

Chẳng hay ho điều ấy, chẳng ích gì.

Ta đang còn yêu nhau, chưa phải khóc

Phải nói lời vĩnh biệt, vậy thôi đi.

Anh biết em đang yêu anh, mong đợi

Được gặp nhau; anh cũng thế, vậy thì

Sao nhất thiết em cứ mong chóng tới

Cái thế nào cũng phải đến, thôi đi!

Vâng, sẽ đến cái ngày kia bất hạnh,

Dẫu hai ta yêu say đắm, ích gì:

Trong tim ta đang nhú mầm cái lạnh

Và cái buồn mùa băng giá... Thôi đi!

1850

THỬA RUỘNG MÌ CHƯA GẶT...

Đã cuối thu, quạ bay qua, bay lại.

Rừng rụng lá, cánh đồng mì trống trải.

Chỉ một ô lúa chín, tận bây giờ

Chưa thu hoạch, nghĩ và buồn vẩn vơ.

Các bông mì hình như đang trò chuyện:

“Vậy là thêm một thu buồn nữa đến.

Buồn vì lạnh, vì cúi đầu, úp mặt

Để hạt mì mốc meo, đầy bụi đất!

Buồn ngày đêm bị mưa gió phũ phàng,

Buồn làm mồi cho bầy chim bay ngang.

Chưa kể lũ chuột đồng hay phá phách...

Sao người ta chưa đến đây thu hạch?

Suy cho cùng, người ta trồng lúa mì

Là để gặt, chứ không phải vứt đi!”

Gió nghe thế, trả lời ngay lập tức:

“Người nông dân các anh đang kiệt sức.

Anh ta biết vì sao trồng lúa mì,

Nhưng yếu quá, không thể làm điều gì.

Không thể uống, không thể ăn, thật tội,

Cái buồn đau làm trái tim nhức nối.

Đôi cánh tay từng cày xới đồng này

Giờ héo rũ như lá úa trên cây.

Anh nông dân của các anh thế đấy.

Xin đừng trách. Ai gây nên điều ấy?”

1854

10.

BAO GIỜ EM CŨNG ĐẸP...

Bao giờ em cũng đẹp.

Lúc anh buồn, chán đời,

Em biết cách khích lệ

Bằng lời nói, nụ cười.

Em cười thật quyến rũ,

Biết chửi kẻ thù anh.

Lúc vui, lúc tư lự,

Lúc dữ, lúc hiền lành.

Em ít khi âu yếm,

Nhưng đã hôn thì ôi!...

Đôi mắt em tuyệt đẹp,

Xanh màu xanh da trời.

Anh sẵn sàng chia sẽ

Nỗi buồn và ước mơ,

Vì em, sẵn sàng đón

Mọi tai họa đang chờ.

1847

Thứ Tư, 18 tháng 3, 2020

Thơ Nga Cổ Điển 3

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Tìm kiếm Blog này