Puskin

PISKIN - EVGENI ONEGIN

Chương Ba

                          Elle était fille, elle était amoureuse!

                                                          Malfilâtre

1

“Ê, nhà thơ, đi đâu kia? – Xin lỗi,

Ônhêgin, tôi đang bận lúc này.

“Tôi có giữ anh đâu, nhưng hãy nói,

Anh làm gì các buổi tối lâu nay?”

- Chơi nhà bà Larina! - “Ra thế.

Cũng được thôi, nhưng hàng ngày không lẽ

Anh đến luôn mà không chán chút nào?”

- Không. – “Thực tình tôi chẳng hiểu vì sao.

Như từ trước tới nay tôi vẫn thấy

Gia đình kia, không đến nỗi quá tồi,

Rất giản dị, rất Nga (không đúng vậy?),

Rất bình thường và mến khách, than ôi,

Chỉ mỗi việc là bao giờ cũng bánh,

Cũng chuyện lúa, chuyện trời mưa, trời lạnh…”

2

- Ừ, thì thế đã có gì nên tội?

“Vâng, tất nhiên, thưa anh bạn, nhưng buồn”.

- Giới của anh tôi cũng không chịu nổi.

Tôi là người ưa cảnh thú nông thôn,

Nơi có thể… “Lại điền viên thôn dã!

Nhưng mà thôi, không sao, anh bạn ạ.

Anh đi ư? Tiếc thật đấy, mà này,

Anh xem giùm trong một dịp gần đây

Tôi có thể được thấy nàng Phêlít,

Đối tượng anh vẫn ca ngợi ấy mà,

Của suy nghĩ, của vần thơ da diết,

Của nỗi buồn,… của et cetera?”

- Anh đùa? “Không”.– Tôi chỉ mong như vậy.

“Nhưng bao giờ?” – Ngay bây giờ. ở đấy

3

Sẽ rất vui khi thấy ta. Rồi họ

Cùng phóng đi. Rồi đến, được chủ nhà

Tiếp ân cần (đôi khi hơi quá cổ)

Theo cổ truyền phong tục của nước Nga.

Đây, thứ tự những gì mời khách quí:

Người ta mang những đĩa con bé tí

Đựng mứt, kem, tiếp đến đặt lên bàn

Một chiếc bình đựng nước quả ....

.   .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .

(trong tác phẩm Puskin viết dở. Chúng tôi

để nguyên chấm chấm như nguyên bản.) ND

4

Chọn con đường ngắn hơn, qua đồng cỏ,

Lenxky cùng bạn phóng ra về.

Hai nhân vật của chúng ta to nhỏ

Những chuyện gì, ta hãy trộm lắng nghe.

- Ônhêgin, sao anh trông buồn thế?

“Cũng do quen”. - Nhưng hôm nay có lẽ

Anh buồn hơn. “Đều thế cả. Tốt rồi.

Đâu cũng buồn... Trời đã tối, mà thôi,

Lenxky, nhanh nhanh lên một tí!

Cảnh ở đây mới ngu ngốc thế nào.

À mà này, bà Larina giản dị

Nhưng dịu dàng và dễ mến làm sao.

Bà lúc nãy bắt uống nhiều nước quả,

Sợ không khéo lại gây nên tai họa.

5

Tanhia là cô nào đấy nhỉ?”

- Là cái cô ít nói, dáng buồn rầu.

Như Xvetlana, là cô chị,

Vào và ngồi bên cửa sổ hồi lâu.

“Anh định yêu cô em ư, không lẽ?”

- Thì đã sao? “Tôi thì tôi không thế.

Nếu là tôi, người tôi chọn sẽ là...

Chẳng có gì sinh động ở Ônga.

Giống như tranh madone của Vanđêch,

Mặt cô ta tròn đỏ giống đồng tiền,

Như mặt trăng thật vô duyên, ngốc nghếch

Trên bầu trời cũng ngốc nghếch vô duyên”.

Lenxky đáp vài câu, đằng hắng,

Và từ đó hai người cùng im lặng.

6

Cũng nên biết Ônhêgin đột ngột

Thăm Larin gây ấn tượng thế nào:

Hai cô gái và chủ nhà sửng sốt,

Còn láng giềng, tất cả bỗng xôn xao.

Họ háo hức, họ thì thầm bí mật

Đoán già non những điều vô lý nhất,

Bảo Tanhia khắp có rể phen này,

Giọng bông đùa nhưng ác ý, sâu cay.

Thêm vào đó, không ít anh quả quyết

Là nghe đâu đám cưới định xong rồi

Nhưng tạm hoãn ít hôm vì một việc –

Nhẫn bây giờ chưa mua kịp mà thôi.

Còn đám cưới Lenxky, họ nghĩ,

Không có gì bàn thêm - đang chuẩn bị.

7

Nghe tất cả những điều trên bịa đặt

Tanhia chỉ cảm thấy hơi buồn,

Nhưng không hiểu có cái gì bí mật

Đã bắt nàng suy nghĩ, nhớ nhung luôn.

Với trái tim mới bắt đầu thoáng đục,

Nàng đã yêu! Vâng, tình yêu đến lúc,

Như lâu nay hạt giống tự chôn mình

Gặp mặt trời, trỗi dậy, lớn, hồi sinh.

Tanhia bao lâu nay trăn trở

Luôn bâng khuâng như đang thiếu cái gì

Để nàng yêu, để nàng thương và nhớ.

Trái tim nàng trong ngực trẻ nhiều khi

Như quá chật, muốn vượt ra, vùng dậy

Để chờ đón một chàng trai nào đấy.

8

Rồi người ấy, người nàng mong đã tới.

Như chiêm bao, nàng mở mắt – chính chàng!

Và sau đó là những ngày mong đợi,

Những đêm dài, những buổi dạo lang thang.

Nàng ngơ ngác không hiểu sao tất cả

Nói về chàng bằng sức ma, phép lạ.

Còn xung quanh, vô nghĩa hết mọi điều.

Hình ảnh nào cũng gợi nhớ người yêu.

Nàng tư lự, không ít khi thờ thẫn,

Giữa đám đông nàng lạc lõng cúi đầu,

Lơ đãng nghe những lời khoe bất tận

Và ồn ào của đám khách không đâu.

Nàng thầm trách sao người ta có thể

Đến không mời và ngồi lâu như thế!

9

Nay đọc sách là điều không cưỡng nổi,

Đọc say sưa những tiểu thuyết ngọt ngào.

Nàng đọc, nuốt từng trang văn giả dối

(Nhưng mê hồn) một cách tự nhiên sao.

Các nhân vật được nhà văn sáng tạo

Thành người sống hiện về kia, huyền ảo.

Các tình nhân nổi tiếng như Vônmar,

Malec - Adel và đờ Linar,

Cả Vecte, kẻ buồn đau chân thật,

Grandison tôi đã nói khá nhiều

(Cái anh chàng làm ta buồn díp mắt)

Đối với nàng, một cô gái đang yêu,

Đều nhập lại thành một người, người đó

Chính là chàng Ônhêgin hôm nọ.

10

Cảm thấy mình không khác gì nhân vật

Các nhà văn nàng đang đọc lúc này,

Như July và Đenphin chân chất...

Nàng một mình đi dạo giữa vườn cây

Với quyển sách nội dung nguy hiểm vậy,

Nơi bỏ công nàng tìm và đã thấy

Những suy tư, mơ ước của chính nàng,

Cả những điều xúc cảm trái tim mang.

Và coi hết mọi buồn vui người khác

Là buồn vui mình đang có, thẫn thờ

Nàng ngồi nghỉ, rồi thì thầm học thuộc

Bức thư tình gửi nhân vật chúng ta.

Mà anh này có là ai, xin lỗi,

Cũng không phải Grandison đã nói.

11

Với ngòi bút rất trang nghiêm, đức độ

Nhà văn xưa trong tiểu thuyết của mình

Thường miêu tả các người hùng của họ

Như mẫu người hoàn thiện, tốt, thông minh.

Người hùng ấy trong tình yêu, cuộc sống

Gặp bất công, nhưng nhà văn hào phóng

Cho anh ta cái vẻ đẹp khác thường

Với tâm hồn giàu cảm xúc yêu thương.

Và anh ta, con người cao thượng ấy,

Với tình yêu luôn trong trắng, lúc nào

Cũng sẵn sàng chết vì yêu, tuy vậy

Chương cuối cùng thường có hậu, may sao.

Cái tốt đẹp thì bao giờ cũng thắng,

Còn cái xấu bị thua đau, phạt nặng.

12

Nhưng bây giờ đầu óc ta mù mịt,

Đạo đức suy, bắt ta ngáp, buồn rầu.

Các điều xấu trong văn chương không ít,

Như ngoài đời, trong sách chúng tăng mau.

Các chuyện phịa của nàng thơ Anh quốc

Đang đầu độc những giấc mơ quen thuộc

Của những cô mới lớn vốn bây giờ

Chọn người tình trong tiểu thuyết, trong thơ,

Như Vampi suy tư hay Menmốt,

Gã lang thang, tên cướp biển giận hờn,

Hay Sbôga đến rồi đi đột ngột...

Nghĩa là gì mà huân tước Bairơn

Đã khôn khéo làm nên thơ lãng mạn

Và chủ nghĩ sống cho mình buồn chán.

13

Thôi, vô ích tán dài rông này nọ.

Một ngày kia có thể bởi ý trời,

Tôi sẽ thôi không làm thơ, lúc đó

Sẽ hình thành con quỉ mới trong tôi.

Trái lệnh thần Apôlông hạnh phúc,

Tôi hạ mình xuống văn xuôi trần tục,

Sẽ viết xong vào phần cuối đời mình

Cuốn sách dài theo lối cổ thông minh.

Tôi sẽ chẳng viết những điều kinh hãi

Về nỗi đau của cái ác, điều tà,

Mà đơn giản, ung dung tôi kể lại

Về gia đình và phong tục nước Nga,

Về tình yêu, về giấc mơ cám dỗ,

Về cái tốt và cái hay thời cổ.

14

Tôi sẽ viết về lời khuyên chân thật

Của người cha hay ông bác hiền lành,

Về việc họ để cháu con bí mật

Lén hẹn hò bên suối nước trong xanh.

Tôi tinh ác luôn bắt đôi bạn trẻ

Phải đau khổ vì yêu, ghen mọi nhẽ,

Giận rồi thương, rồi giận, đến đau đầu,

Nhưng cuối cùng tôi cho họ lấy nhau.

Tôi còn nhớ một thời xưa sôi nổi,

Với cái đau, cái hồi hộp đợi chờ,

Tôi quì gối trước người yêu và nói

Đủ những lời rất âu yếm ngây thơ,

Những lời nói cứ buột ra đầu lưỡi

Mà nay tôi hoàn toàn không cần tới.

15

Tanhia, ôi Tanhia dại dột,

Tôi thương cô rơi nước mắt lúc này.

Vào nanh vuốt một tay chơi hợp mốt

Cả cuộc đời còn trong trắng thơ ngây

Cô gửi gắm. Tanhia, nguy hiểm!

Trong hy vọng, tôi biết cô tìm kiếm

Chút niềm vui trong bí ẩn cuộc đời

Để không ngừng ảo ảnh bám khắp nơi.

Cô sẽ được nếm cốc kia kỳ lạ

Đầy tình yêu và thuốc độc. Trong đầu

Cô chỉ thấy xung quanh cô tất cả

Là hẹn hò các trai gái yêu nhau.

Tôi nhắc lại: Trước mắt cô hết thẩy

Là cám dỗ, sắp đưa cô vào bẫy!

16

Vì đang yêu,Tanhia một chỗ

Không ngồi yên, thơ thẩn dạo quanh nhà.

Nàng t­ư lự, khi nhìn ngang đâu đó,

Khi cúi đầu, chân chẳng b­ước đi xa.

Tim đập mạnh, ngực phập phồng xúc động,

Và đôi má bỗng bất ngờ rực nóng,

Mắt long lanh đầy e lệ, bồi hồi,

Hơi thở nàng như­ đã tắt trên môi.

Đêm nhẹ đến, vầng trăng lên nhợt nhạt,

Kéo lên theo một vệt sáng chân trời,

Chim họa mi trong vư­ờn cây bỗng hát

Khúc tâm tình; sương bạc trắng khắp nơi.

Trong bóng tối Tanhia không ngủ,

Nàng lặng lẽ đến ngồi bên bà vú.

17

“Khó ngủ quá, bà ơi, sao nóng lạ!

Kéo rèm lên, ngồi xuống cạnh đi bà”,

Gì thế cháu, Tanhia? “Buồn quá!

Hay bây giờ bà kể chuyện...” Tanhia,

Bà biết kể chuyện gì đây? Ngày tr­ước

Đầu óc bà may ra còn nhớ đ­ược

Ít chuyện vui về đất, nước, về trời,

Về quỷ thần, về cô bé ham chơi...

Đủ các chuyện, như­ng bây giờ ác thật,

Bà đã quên, không nhớ nổi chuyện nào.

Đầu với óc, vâng, bà quên, quên tất!

Trí ng­ười già... cháu bảo biết làm sao.

“Thì bà kể chuyện của bà đi vậy.

Bà đã yêu, yêu ai chư­a, ngày ấy?...”

18

Lại còn yêu với chẳng yêu - hồi trẻ

Bà không hay cái chuyện ấy là gì.

Bà mẹ chồng vô lư­ơng luôn có thể

Đánh chửi bà, bắt khăn gói ra đi.

“Thế thì hỏi thành vợ chồng sao đư­ợc?”

Ừ thì cũng do ý trời định tr­ước:

Vanhia chú rễ trẻ hơn bà,

Mà bấy giờ bà chư­a quá m­ười ba.

Rất đơn giản, trong hai tuần mụ mối

Đến xe duyên, và kết quả - lấy chồng.

Bố ban ph­ước, tha cho bà tội lỗi,

Mọi ngư­ời mừng, hôm đấy đến rất đông.

Bà thì sợ, chỉ còn than với khóc

Và đứng yên cho ng­ười ta tết tóc.

19

Bà thành dâu của ng­ười ta từ đấy...

Thôi đừng nghe câu chuyện nhảm già này.

“ồ không, không, không hiểu sao như­ vậy,

Như­ng cháu buồn và khó thở đêm nay.

Cháu muốn khóc, cháu khóc to, bà nhé...”

Kìa, cháu tôi! ốm rồi chăng, không lẽ,

Mong Chúa tôi không bắt thế! Thôi nào,

Hoặc có gì đang muốn hỏi hay sao?

Cháu cứ hỏi. ồ cháu tôi nóng quá!

Để bà đem tí n­ước dấp lên đầu...

“Cháu không ốm...cháu...cháu yêu, bà ạ!”

Ôi! ...- bà già ôm cô cháu hồi lâu,

Rồi ngơ ngác giơ cánh tay x­ương xẩu

Vừa lạy Chúa, vừa luôn tay làm dấu.

20

“Yêu, cháu yêu!” - Tanhia nhắc lại

Một hồi lâu quanh quẩn mãi một điều.

Cháu đang ốm, đang ốm đây, chớ cãi!

“Để một mình, tự cháu... cháu đang yêu...”

Trong lúc ấy, chếch bên thềm, mệt mỏi,

Trăng vẫn sáng, ngó nhìn qua bóng tối,

Ngắm Tanhia mặt tái nhợt đang ngồi,

Mái tóc nàng nh­ư sóng xõa đang trôi

Mắt đẫm lệ, và bên nàng, bà vú

Dáng đăm chiêu vì khó xử, cúi đầu,

Tóc bạc trắng, choàng chiếc khăn đã cũ,

Chiếc áo dài sát đất sắm từ lâu...

Tất, tất cả xung quanh đều im lặng,

Chìm trong ánh trăng khuya mờ, bạc trắng.

21

Để trái tim bay, bay xa đâu đấy,

Tanhia nghe tiếng lá thầm thì,

Nàng nhìn trăng, bỗng trong đầu chợt nẩy

Một ý này...”Bà thư­ơng cháu, ra đi!

Cứ mặc cháu! Đâu, giấy đâu, bút mực,

Kê hộ cháu chiếc bàn con, cháu thức

Một chốc thôi, rồi cháu ngủ”. Và nàng

Được một mình, trăng cứ sáng mênh mang.

Nàng ngồi viết, tay chống cằm suy nghĩ,

Ônhêghin luôn xuất hiện trong đầu.

Nàng sôi nổi, không giữ lời, giữ ý,

Để tình nàng lai láng thấm từng câu.

Và rồi thư­ viết xong, nàng bối rối.

Tanhia, thư­ cho ai xin hỏi?

22

Tôi từng biết nhiều cô, bà xinh đẹp

Như­ng cao sang đến siêu thực, khó lòng

Bị lung lạc- cứ như­ gang, như­ thép,

Sạch, lạnh lùng như­ băng tuyết mùa đông.

Tôi ngạc nhiên về điều đức hạnh đó,

Về cái tốt, cái kiêu kỳ của họ,

Như­ng than ôi, tôi trốn họ, lần nào

Nhìn cặp mày, vầng trán họ thanh cao,

Tôi cũng sợ, thấy câu nguyền địa ngục:

Hãy gửi đây mọi hy vọng suốt đời!

Làm ta sợ, họ xem như­ hạnh phúc,

Yêu là điều họ ghét tựa vui chơi...

Trên đôi bờ dòng Nêva có thể

Bạn từng gặp nhiều cô, bà như­ thế.

23

Như người khác, tôi từng yêu và thấy

Khá nhiều cô đến kỳ cục, khó chiều.

Họ hờ hững trước câu khen bóng bẩy,

Trước những lời van vỉ của tình yêu.

Và kết quả thật khó tin, sau đó

Bằng cái nghiêm và cái kiêu của họ,

Họ xua tan mọi hy vọng, để rồi

Bắt ta buồn, lại hy vọng không thôi,

Bằng cách nói một vài lời êm ái,

Một vài câu không quá đỗi nặng nề,

Hay ít ra tỏ ý buồn, ái ngại,

Khiến người tình, chàng trai trẻ si mê

Và dại dột, lần nữa mù quáng chạy

Theo phù phiếm của tình yêu nhường ấy.

24

Gì nên trách Tanhia hơn cả?

Trách nàng tin quá dễ dãi mọi điều,

Quá ngờ nghệch, không từng hay dối trá,

Chỉ biết mình đơn giản sống và yêu?

Hay trách nàng còn ngây thơ chư­a hiểu

Cái nghệ thuật của tình yêu, mềm yếu

Để tình yêu lôi cuốn thật bất ngờ,

Dễ tin ng­ười, tin lý t­ưởng, ­ước mơ?

Hay trách Chúa trót cho nàng được h­ưởng

Trí thông minh rất nhanh nhạy, phi thư­ờng,

Một bộ óc giàu suy t­ư, t­ưởng t­ượng,

Một tâm hồn đầy xúc cảm yêu thư­ơng?

Như­ng bạn đọc vốn từ tâm, không lẽ

Không tha thứ những điều kia non trẻ?

25

Thư­ờng lãnh đạm là những cô lơi lả.

Tanhia yêu nghiêm túc, bao giờ

Cũng dành trọn cho tình yêu tất cả.

Yêu chân thành như đứa trẻ ngây thơ,

Nàng không nói: Hẵng khoan! như­ ta nói

Để nâng giá cho tình yêu sôi nổi,

Để rơi sâu vào cái bẫy ái tình

Buổi ban đầu, bằng hy vọng mong manh.

Ta mài dũa lòng tự kiêu, sau đó

Bắt tim đau bằng giận dỗi, nghi ngờ,

Rồi hy vọng, rồi ghen tuông khốn khổ...

Cũng có ng­ười không đến nỗi ngây thơ:

Bị vây hãm trong tình yêu buồn chán,

Họ sẵn sàng trốn đi cho thoát nạn.

26

Thêm một việc mà theo tôi rất khó,

Là cứu nguy cho danh dự nư­ớc nhà,

Bằng mọi cách tất nhiên tôi sẽ cố

Dịch thơ­ nàng từ tiếng Pháp ra Nga,

Là thứ tiếng nàng biết tồi, có lẽ

Sách báo ta nàng không ­ưa vì thế.

Nói đôi khi còn sai lỗi, vụng về

Tiếng hàng ngày mọi người nói nàng nghe.

Nên nàng viết th­ư kia bằng tiếng Pháp.

Biết làm sao, xin nhắc lại điều này:

Tiếng Đại Nga chư­a đủ phần phức tạp

Để tỏ tình, nên mãi tới hôm nay

Các cô gái, tiếc thay, còn chư­a biết

Dùng tiếng Nga nói mình yêu mãnh liệt.

27

Tôi cũng biết là ng­ười ta đang cố

Bắt các cô viết, đọc thứ tiếng này.

Như­ng quả thật khó mà hình dung họ

Có thể cầm tập ý Tốt trong tay.

Cả các anh, các bạn thơ cũng thế,

Không đúng ư­, những cô nàng đẹp đẽ

Mà các anh, để chuộc lại lỗi lầm,

Đã viết nhiều thơ tặng suốt bao năm,

Còn tặng thêm cả trái tim. Vâng họ

Vốn tiếng Nga không thể nói là nhiều,

Vẫn bóp méo và làm h­ư hại nó

Bằng một vài sai phạm nhỏ đáng yêu.

Thay cho tiếng của mẹ hiền thân thuộc,

Tiếng họ nói, than ôi, là ngoại quốc!

28

Như­ng cũng mong là khi đi dự hội,

Khi chia tay đâu đó phía sau nhà

Tôi không gặp một giáo s­ư đầu hói

Hay một chàng đang theo học văn khoa!

Tôi không muốn nghe tiếng Nga phức tạp

Mà ngư­ời nói không hề sai ngữ pháp,

Như­ không yêu đôi môi đỏ không c­ười.

Có thể rồi thế hệ mới xinh t­ươi

Của phái đẹp sẽ lớn lên, thay đổi,

Họ nghe theo lời các báo, bấy giờ

Sẽ học cách nói tiếng Nga không lỗi

(Hay xem chừng có thể nói bằng thơ).

Tôi thì tôi... Mà can gì điều đó,

Tôi sẽ mãi trung thành theo lối cổ!

29

Những lời nói rất hồn nhiên, cẩu thả,

Cách đặt câu còn sai luật, vụng về

Vẫn như­ tr­ước, làm tôi nghe mới lạ,

Gây trong lòng một cảm giác đê mê.

Chư­a đủ sức tự khư­ớc từ sở thích,

Tôi mê thơ của Bagđanôvich,

Mê những câu lai tiếng Pháp buồn cư­ời,

Mê lỗi lầm một thời trẻ vui t­ươi.

Như­ng thôi đủ, bây giờ ta trở lại

Với bức th­ư tôi mới nói vừa rổi.

Tôi đã hứa – biết làm sao! ừ ­ phải,

Tôi sẵn sàng xin rút lại lời tôi,

Vì tôi biết cả Parni dịu ngọt

Mà ngày nay cũng không còn hợp mốt.

30

Ôi nhà thơ của Truy Hoan sầu muộn,

Giá có anh đang ở cạnh lúc này,

Bằng một lời cầu xin không khiêm tốn,

Tôi sẽ nhờ anh giúp đỡ hôm nay.

Tôi muốn anh chuyển thành thơ, thành nhạc

Bức thư­ kia viết bằng ngôn ngữ khác

Của một cô yêu say đắm lần đầu...

Hãy quay về, anh ở đâu, ở đâu?

Tôi sung sư­ớng trao cho anh quyền viết,

Như­ng than ôi, nơi sóng biển gió ngàn,

Quên quá khứ, quên một thời oanh liệt,

Dư­ới bầu trời u ám của Phần Lan,

Anh thơ thẩn đi một mình đâu đó

Không biết tôi đang rất buồn, đau khổ

31

Đây, bức thư­ Tanhia tôi để

Trư­ớc mặt tôi, tôi cất giữ đêm ngày

Như­ báu vật. Với nổi buồn lặng lẽ

Đọc nhiều lần không thấy chán. Lâu nay

Tôi tự hỏi: Ai giúp nàng như­ vậy

Để có đư­ợc những dòng yêu th­ương ấy?

Những ­ưu t­ư rất chân thật, dại khờ,

Có phần nào nguy hiểm, dẫu nên thơ.

Tôi không biết, nh­ưng đây, từ nguyên bản

Tôi dịch xong, tuy sót ý, vụng về,

Như­ các anh diễn viên xoàng hát chán,

Hát những bài rất khó, nhạc Vêbe.

Hay như­ bức tranh tồi, khi cảnh thật

Là những cảnh khác thư­ờng, xinh đẹp nhất.

Thư của Tachiana gửi Ônhêgin

Em viết gửi cho ông đây, quả thế.

Nhưng than ôi, nói gì nữa lúc này?

Em cũng hiểu, với em ông có thể

Rất coi thường và khinh ghét từ nay.

Nhưng em muốn cuộc đời em đau khổ

Ông sẽ thương dù một chút trong lòng

Để không bỏ rơi em... Vâng, về nó

Em lúc đầu không định nói cùng ông.

Hãy tin em: cái điều này đáng sợ

Ông sẽ không, không biết được bao giờ,

Nếu em tin và ông cho em cớ

Để tin rằng, dù huyễn hoặc, vu vơ,

Rằng ông đến thăm làng em như trước,

Dù một tuần một lần thôi cũng được,

Để được nghe ông nói, được thẹn thùng

Một vài lời gì đấy nói cùng ông.

Rồi sau đấy chỉ về ông em nghĩ

Và thầm mong chóng gặp lại đêm ngày.

Nhưng nghe nói ông khó gần, khắc kỷ,

Ông thấy buồn trong vắng vẻ nơi đây.

Còn chúng tôi chẳng có gì nổi bật

Dù đón ông với lòng thân ái nhất.

Sao ông đến thăm nhà em như thế?

Vì nếu không, em sẽ chẳng bao giờ

Được gặp ông ở nơi này vắng vẻ

Để chịu nhiều đau khổ, bị thờ ơ.

Các xúc động của tâm hồn bồng bột

Sẽ trôi qua (ai đoán hết mọi điều)

Em sẽ chọn được một người bạn tốt,

Một người chồng mà em sẽ thương yêu.

Em cũng sẽ là mẹ hiền đức hạnh...

Yêu người khác? ồ không, không, không thể!

Không cho ai em trao trái tim mình!

Hoặc số phận đã từ lâu định thế,

Hoặc ý trời: Em chỉ thuộc về anh!

Cuộc đời em được sinh ra cũng chỉ

Cốt gặp anh, và em biết thánh thần

Đã gửi anh cho em yêu, em quí.

Anh là người bảo trợ lẫn ân nhân

Của suốt cả đời em. Trong giấc ngủ

Em thấy anh thường đến, đẹp, vô hình.

Đôi mắt anh đầy dịu dàng quyến rũ.

Tự lâu rồi em nghe rõ lời anh...

Không, không phải em mơ, mà sự thật –

Anh vừa tới là em, trong nháy mắt

Nhận ra anh, em xấu hổ, rụng rời

Nhưng mừng thầm: Chàng đã tới nhà chơi!

Không đúng ư, em vẫn nghe anh nói

Trong lặng im, những câu nói thân tình

Khi em giúp những người nghèo, kẻ đói,

Khi thẫn thờ trước ảnh Chúa cầu kinh

Để vợi bớt tâm hồn em đau khổ?

Không đúng ư, vào những giây phút đó

Em thấy anh, ôi cái bóng diệu kỳ

Trong bức màn hư ảo tối, nhiều khi

Đến lặng lẽ cùng em, kề bên gối?

Không đúng ư, cho em anh đã nói

Lời tình yêu và hy vọng nhiều lần?

Anh là ai, là bảo trợ, thiên thần

Hay chẳng qua chỉ là người cám dỗ?

Hãy nói đi cho em hết nghi ngờ.

Hay có thể những điều say mê đó

Với tâm hồn còn non trẻ ngây thơ

Là giả dối, là hoàn toàn khác hẳn?

Thì cũng đành chịu thôi, nhưng số phận,

Em trao anh số phận của đời mình

Từ hôm nay, em nhờ anh che chở,

Em đau buồn, hy vọng khóc van anh...

Em hoàn toàn cô đơn, anh biết đấy,

Không một ai thông cảm giữa chốn này

Tâm hồn em đang héo khô, cứ vậy

Em chết dần trong lặng lẽ không hay.

Em chờ anh, anh hãy làm sống lại

Trái tim em chỉ bằng một cái nhìn,

Hay chấm dứt giấc mơ này kinh hãi

Bằng những lời trách cứ hoặc cầu xin...

Em dừng bút. Cái lo và cái ngượng

Không cho em đọc lại bức thư này.

Nhưng em nghĩ anh là người cao thượng,

Nên vững lòng đặt số phận vào đây...

32

Lúc thảng thốt, lúc thở dài đau khổ,

Tanhia đang tư lự cúi đầu.

Bức thư nhỏ run run như có gió

Trên tay nàng. Nhựa dán phết từ lâu

Nhưng chưa dán. Trời khuya, đêm vắng lặng,

Nàng ngồi đó, một bên vai lộ trắng,

áo rơi nghiêng, xuôi theo cánh tay mềm.

Phía ngoài vườn trăng đã lặn, màn đêm

Đang nhường chỗ cho một ngày mới khác.

Qua màn sương sông núi hiện lên dần,

Con suối nhỏ đã ánh lên bàng bạc,

Tiếng sáo cừu lại dục bác nông dân...

Trời hửng sáng, cảnh và người đã dậy,

Nhưng nàng ngồi, không quan tâm điều ấy.

33

Nàng không thấy vầng dương đang rực đỏ,

Dáng lặng im, đầu khẽ cúi bên đèn.

Còn trước mặt là bức thư bỏ ngỏ

Đang chờ nàng gấp dán lại, đề tên.

Bỗng cửa hé, rất êm, không tiếng động,

Bà vú già bê một khay trà nóng

Đầu rung rung tóc bạc, gọi: “Sáng rồi!

Đã đến giờ... Nào cháu dậy đi thôi.

Cháu đã dậy? Sao hôm nay sớm thế?

Ôi con chim rất chăm chỉ của bà,

Bà rất vui thấy bây giờ cháu khỏe,

Chứ lạy trời... bà sợ quá hôm qua...

Cả những nét thoáng ưu tư buồn bã

Giờ cũng hết. Cháu hồng hào đẹp quá!”

34

“Này, cháu muốn, cháu nhờ bà nếu được...”

“Ồ cháu tôi, xin cứ nói. Việc gì?”

“Nhưng chớ nghĩ... Không, không

                                  đừng đoán trước!

Chuyện thế này, nhưng hứa, hứa làm đi!”

“Ừ thì hứa, hứa trước trời, trước đất!”

“Bảo thằng bé cháu bà, nhưng bí mật,

Tìm ông Ô đưa cháu hộ cái này...

Ông láng giềng... Vâng đưa gấp hôm nay.

Bà phải nhắc để làm sao cậu ấy

Không ba hoa, không nói một câu nào,

Cả tên cháu, người viết thư cũng vậy...”

“Nhưng thế thì... Bà phải biết làm sao?

Đưa cho ai?  Láng giềng đây không ít.

Đầu óc bà nay tối tăm mù mịt”.

35

“Ôi chán thật, chán cho bà chậm hiểu!”

“Biết làm sao! Vâng, thế đấy, tuổi già

Là cái tuổi óc thông minh sút yếu,

Chứ hồi bà còn trẻ, Tanhia,

Bà không kém phần thông minh, nhanh nhẹn...”

“Thôi, hỏi cháu phải cần gì biết đến

Việc ngày xưa bà thế nọ, thế này?

Cháu muốn nhờ, nhờ chuyển gấp hôm nay

Bức thư gửi Ônhêgin...” “Thế đấy.

Cháu yên tâm, đừng trách giận bà già

Hay lú lẫn... Kìa cháu tôi, sao vậy?

Sao mặt mày tái nhợt giống hôm qua?”

“Ồ không, không, không sao đâu, cháu khỏe!

Bảo cậu ấy mang thư đi, bà nhé!”

36

Nhưng một ngày trôi qua trong im lặng,

Rồi tiếp theo ngày nữa vắng thư chàng.

Như cái bóng, Tanhia nhợt trắng,

Mặc áo chờ từ sáng sớm, hoang mang.

Chỉ người yêu của Ônga hôm ấy

Là tới thăm, bà chủ nhà thấy vậy

Hỏi: “Lâu nay anh bạn mới đâu rồi?

Chắc bây giờ đã quên hẳn chúng tôi...”

Tanhia bỗng giật mình e thẹn.

Lenxky không vội đáp, thở dài:

“Anh ta bảo rằng hôm nay sẽ đến,

Chắc bận gì hay nhận được thư ai...”

Tanhia cúi đầu nghe, thảng thốt

Như có ai vừa chê nàng không tốt.

37

Trời xẫm tối, trên chiếc bàn quen thuộc

Xamôva đang sôi réo hiền lành

Để hâm nóng chiếc bình trà Trung Quốc,

Những sợi mờ hơi nước tỏa xung quanh.

Rồi trà nóng bốc mùi thơm dịu ngọt,

Vào các chén nàng Ônga đem rót.

Và lăng xăng như trước đó hàng ngày,

Một đứa hầu phải tiếp mứt luôn tay.

Trong lúc đó, Tanhia im lặng

Đứng trầm ngâm bên cửa sổ một mình.

Hơi thở nàng làm kính trong mờ trắng.

Nàng thẫn thờ đưa những ngón tay xinh

Viết hai chữ E và Ô lên đấy,

Lên mặt kính soi bóng đèn run rẩy.

38

Đôi mắt nàng rưng rưng như ngấn lệ,

Trái tim yêu quá mỏi mệt, u sầu.

Có tiếng ngựa. Chàng đến ư? Không lẽ?

Tiếng ngựa gần, gấp, gấp. Một lúc sau

Ônhêgin đã hiện ra trước cửa.

Nàng hoảng sợ, và ôi, như ngọn gió,

Tanhia liền bỏ chạy ra ngoài,

Qua khu vườn, không để ý nhìn ai.

Nàng chạy tiếp, không một lần ngoái lại,

Chạy men theo các bụi rậm ven đường,

Qua bãi cỏ, ra khu hồ trống trải,

Làm vô tình gãy tán lá đầy sương.

Rồi cứ thế, ra một bờ suối nhỏ,

Gặp chiếc ghế và ngã luôn xuống đó.

39

“Chàng đã đến! Ônhêgin đã đến!

Ônhêgin, ôi lạy chúa!” Lúc này

Tanhia tim buồn đau e thẹn,

Dẫu trong lòng bao hy vọng thơ ngây.

Nàng run khẽ, mặt và tai rực nóng.

“Chàng đuổi theo?” Xung quanh không tiếng động.

Chỉ trong đêm, đang hái quả sau nhà,

Các cô hầu phải hát, giọng ê a.

Vâng, phải hát, theo như tôi được rõ,

Chủ các cô đã sáng chế cách này –

Các cô hát, và tất nhiên do đó

Miệng không còn ăn vụng nổi trái cây!

Ai cũng phục cách làm khôn ngoan ấy.

Cái láu vặt của nông thôn là vậy!

40

Các cô hát giữa đêm trăng vời vợi.

Tanhia trong bóng lá im lìm

Nghe họ hát và nóng lòng chờ đợi

Trái tim mình thôi đập mạnh, nằm im.

Chờ đôi má không đốt nàng thêm nữa,

Nhưng đôi má vẫn nóng bừng như lửa.

Các ngón tay vẫn run rẩy khác thường,

Vẫn bồi hồi, như con bướm đáng thương

Bị cậu bé thích vui đùa đánh bẫy

Đang run run đôi cánh mỏng màu hồng,

Như chú thỏ đang thu mình đâu đấy

Giữa khu vườn cây mới nhú mùa đông

Bỗng hoảng hốt thấy từ xa, cẩn thận,

Một anh chàng thợ săn đang rình bắn.

41

Rồi cuối cùng Tanhia đứng dậy,

Từ đẫm sương chiếc ghế đá nàng ngồi,

Và đang định bước đi thì lúc ấy,

Trăng xế tà nhưng vẫn sáng... và ôi!

Trước mặt nàng, Ônhêgin đang đứng,

Như từ đất vừa chui lên, sừng sững.

Tanhia bỗng thảng thốt cúi đầu.

Cả người nàng nóng rực, đứng hồi lâu...

Nhưng kết quả rồi ra sao, có lẽ

Cho phép tôi không phải kể lúc này.

Tôi đã viết một mạch dài như thế,

Nên ít nhiều thấm mệt, vả hôm nay

Tôi rất muốn được dạo chơi, xin phép

Nghỉ ngơi xong, phần sau tôi kể tiếp.

Chương Bốn

La morale est dans la nature des choses.

                                           Necker

7

Với phụ nữ, xưa hay nay cũng vậy,

Nếu chúng ta yêu họ ít, bao giờ

Họ cũng yêu chúng ta hơn, do vậy

Ta dễ bề dối họ, lắm thời cơ

Để bắt họ chết vì ta. Trụy lạc

Trong tất cả những điều hư hỏng khác

Là làm sao ta hưởng thụ được nhiều

Mà không cần lắm cảm xúc, tình yêu.

Nhưng thôi được, cái trò quan trọng đó

Ta dành riêng cho những chú khỉ già

Vẫn khoe khoang họ hàng xưa rất cổ,

Đã một thời từng nổi tiếng trăng hoa,

Nhưng cuối cùng cái thời oanh liệt ấy

Cũng chóng qua như mốt giày đỏ vậy.

8

Ai không chán khi buộc lòng giả dối

Phải nhắc đi nhắc lại mãi một điều,

Phải thuyết phục rất say sưa, sôi nổi

Cái mọi người ai cũng biết: tình yêu.

Hay phải nghe đến nhàm tai, nhức óc

Lời các nàng vừa xin tha, vừa khóc.

Hay mất công ta kiên nhẫn hàng giờ

Lừa một nàng mười bốn tuổi ngây thơ.

Ai không mệt khi phải luôn thề thốt,

Dọa, van xin hay lo sợ mơ hồ,

Rồi nước mắt, rồi nói năng dại dột,

Rồi thư tình năm trang giấy rất to,

Rồi cả việc các bà cô nghiêm khắc,

Các ông chồng luôn ghen tuông, nghi hoặc.

9

Ônhêgin của chúng ta nghĩ vậy

Khi bâng khuâng chàng nhớ lại đời mình,

Đầy lầm lạc, đầy mê say cuồng cháy

Mà một thời chàng là vật hy sinh.

Được cuộc sống quen nuông chiều từ bé,

Chàng chán mệt vì thành công quá dễ,

Vì ước mơ, mong muốn quá tầm thường,

Vì quanh chàng toàn sáo rỗng, bất lương.

Khi bị ghét, khi được yêu, thay đổi,

Ônhêgin luôn đau khổ âm thầm.

Không ít lúc chàng gượng cười giả dối

Để bất ngờ khỏi ngáp. Suốt nhiều năm

Chàng đã sống và vô tình để mất

Một phần lớn những ngày tươi đẹp nhất.

10

Các cô gái không làm chàng mê mẩn.

Chàng chỉ quen yêu qua quít, giải buồn.

Họ từ chối – không sao, càng đỡ bận.

Họ dối lừa – càng được cớ xa luôn.

Chàng tìm họ không ham say vì thế,

Nên xa họ tất nhiên là rất dễ,

Không băn khuăn, không nghĩ ngợi bao giờ.

Chẳng khác gì một ông khách thờ ơ

Chơi bài whist:  Đến nơi, cùng ông chủ

Ngồi xuống chơi, xong, đứng dậy cúi đầu

Chào tất cả rồi lên xe về ngủ

Một mạch dài đến tận sáng hôm sau.

Còn tối tiếp thì sao ư? Ngủ dậy,

Không bao giờ chàng quan tâm điều ấy.

11

Nhưng nhận thư Tanhia, phải nói

Ônhêgin đã suy nghĩ rất nhiều.

Những lời kia còn ngây thơ, sôi nổi

Đã làm chàng chợt xúc động, đăm chiêu.

Chàng lại  nhớ Tanhia ngày nọ –

Da tái nhợt, dáng trầm ngâm, khắc khổ –

Và bâng khuâng thấy dễ chịu, nhẹ nhàng,

Cả tâm hồn như trải rộng mênh mang...

Một ít bụi của tình xưa có thể

Ônhêgin đang sống lại lúc này.

Chàng không muốn lừa một cô gái trẻ

Đã tin chàng rất chân thật, thơ ngây.

Mà thôi, ta quay về vườn, nơi ấy

Nàng vừa gặp Ônhêgin lúc nãy.

12

Trong hai phút họ đứng im không nói.

Ônhêgin khẽ bước lại gần nàng:

“Tôi đã đọc bức thư cô, đừng chối,

Bức thư dài cậu bé mới đưa sang.

Tôi đã đọc những lời kia chân thật

Của tình yêu, tâm hồn trong trắng nhất.

Nó làm tôi đang sống lại lúc này

Những cảm tình bị chôn kín lâu nay.

Nhưng tôi nghĩ chẳng khen cô điều ấy.

Biết làm sao, khi cô đã thực lòng,

Thì xin phép cô cho tôi cũng vậy,

Được thật thà, không hiểu đúng hay không,

Nhưng cứ nói, nói những điều tôi nghĩ.

Cô phán xét ra sao ư? Tùy ý.

13

Nếu tất cả cuộc đời tôi bó nhỏ

Trong niềm vui một cuộc sống an nhàn,

Nếu số phận cứ bắt tôi làm bố

Hoặc làm chồng, mong tiến thủ, cầu an;

Nếu hạnh phúc gia đình riêng có thể

Làm tôi vui, dù một giây cũng thế,

Thì tất nhiên – tôi dám chắc không nhầm –

Cô là người tôi chọn bạn trăm năm.

Xin nói thật, nếu tôi tìm thấy lại

Lý tưởng xưa tôi để mất lâu rồi,

Tôi chọn cô làm người yêu mãi mãi,

Chia những ngày u ám của đời tôi.

Và lúc đó đời tôi vui, vì thế

Tôi hạnh phúc, vâng, chừng nào có thể.

14

Nhưng rất tiếc, tôi sinh ra không để

Hưởng niềm vui và khoái lạc cuộc đời.

Cô xinh đẹp, nhưng tiếc thay có lẽ

Tôi hoàn toần không xứng, hãy tin tôi.

Nếu thành vợ, thành chồng, vâng, điều đó

Chỉ đem lại cho hai ta đau khổ,

Vì yêu cô, tuy say đắm chân thành,

Nhưng chán dần, tôi cũng cố xa nhanh.

Và lúc ấy, cô khóc than, nước mắt

Chẳng làm tôi xúc động một chút nào.

Trái tim tôi đã cằn khô, thú thật,

Chỉ thêm phần giận dữ, biết làm sao!

Cô tự hiểu bông hoa nào sẽ được

Thần Himen cho nhiều năm phía trước.

15

Trên đời này không có gì bất hạnh

Và đáng thương hơn cảnh sống trong nhà

Khi bà vợ phải ngày đêm canh cánh

Nghĩ về chồng đang tội lỗi xấu xa.

Còn ông chồng đáng buồn kia, hư hỏng

(Tự biết mình và rủa nguyền cuộc sống)

Luôn lặng im hay giận dữ, càu nhàu,

Hay lạnh lùng ghen bóng gió không đâu.

Ông chồng ấy chính là tôi, không lẽ

Cô chọn tôi, một người xấu thế này?

Cô, trong trắng và thông minh đến thế

Lại chân thành như cô viết gần đây?

Vâng, không lẽ đó là điều số phận

Rất cay đắng, cho cô đang đợi sẵn?

16

Thời gian trôi không bao giờ quay lại.

Trái tim yêu nay chẳng thể nguyên lành.

Tôi  yêu cô... như anh yêu em gái,

Hay ít nhiều hơn thế, vẫn là anh.

Cô đừng giận khi nghe tôi nói vậy.

Các cô gái xưa nay ai cũng thấy

Thay ước mơ, thay ý nghĩ nhiều lần

Như cây rừng thay lá mỗi mùa xuân.

Vâng, quả thế, theo ý trời đã định,

Cô sẽ yêu một người khác sau này.

Nhưng tôi muốn cô là người bản lĩnh,

Hãy bắt mình luôn cẩn thận từ nay,

Vì không phải ai cũng đều tốt cả -

Tính dễ tin thường gây nên tai họa”.

17

Ônhêgin đã bảo nàng như thế.

Tanhia không đáp, chỉ cúi đầu.

Nàng nín thở, hai mắt mờ đẫm lệ

Đứng bên chàng cùng im lặng hồi lâu.

Chàng chìa tay, và thẫn thờ lúc ấy

(Nói cách khác – vô tình như chiếc máy)

Tanhia lơ đãng nắm tay chàng,

Vẫn cúi đầu, trăng vẫn sáng mênh mang.

Và sau đó hai người theo lối nhỏ

Bước bên nhau, im lặng trở về nhà.

Không một ai thấy ngạc nhiên điều đó,

Cũng không người khích lệ hoặc kêu ca.

Vì nông thôn cũng tự do tìm hiểu

Không kém phần Matxcơva kênh kiệu.

18

Chắc các bạn cũng như tôi, đang nghĩ

Ônhêgin xử sự đúng vô cùng

Với cô gái chàng không yêu – tế nhị,

Rất chân thành và cao thượng. Nói chung,

Đây không phải lần đầu tiên chàng tỏ

Cái hào hiệp, chân thành cao thượng đó

Dù lâu nay các thói xấu người đời

Đã bắt chàng phải đau khổ: Khắp nơi

Bạn và thù, cả hai đều nguy hiểm,

Đều như nhau, đối xử chẳng ra gì.

Trong đời chàng kẻ thù, ôi, không hiếm,

Và bạn bè phản bội cũng nhiều khi.

Nói chuyện bạn, ôi, ôi sao dễ sợ.

Bạn mà thế, suốt đời tôi mãi nhớ.

19

Chuyện gì vậy, ồ không, do quá mệt

Mà tôi vung cái khó chịu của mình.

Tôi chỉ muốn – trong ngoặc thôi – nhận xét:

Không điều nào, dù giả dối, đáng khinh

(Do một gã vô công ngồi bịa đặt,

Giới hóng chuyện cứ dần dần thêm thắt),

Không một câu châm biếm nhảm, rẻ tiền,

Không điều nào vô lý của thằng điên

Mà không được anh bạn anh đem kể

Rất say sưa, luôn lặp lại từ đầu

Trước đám đông những người ngay, tử tế,

Mà không hề ác ý hại ngầm nhau.

Mà bạn anh với anh đâu thù địch –

Rất yêu anh... như bà con thân thích.

20

Hừm, bạn đọc thân yêu, xin được hỏi:

Các bà con của bạn đọc thế nào?

Vẫn khỏe chứ? Về việc này, xin lỗi,

Cứ mời ngồi nghe họ nói xem sao.

Người bà con là những ai? Điều đó

Tôi sẽ nói – là những người cùng họ

Mà chúng ta phải cố nhịn, cố chiều,

Phải hết lòng luôn kính trọng, thương yêu,

Và vào dịp lễ Giáng Sinh phải tính

Việc viết thư thăm hỏi hoặc đến nhà

Đúng như luật cổ truyền xưa đã định,

Để sau này họ không trách chúng ta

Và cho yên suốt thời gian còn lại.

Ta chúc họ được sống lâu mãi mãi!

21

Nhưng bù lại, có tình yêu phụ nữ

Đáng tin hơn tình bạn lẫn người nhà,

Vì cả khi đời nổi cơn sóng dữ,

Quyền cuối cùng vẫn cứ thuộc về ta.

Vâng, hẳn thế, nhưng ác sao, còn mốt,

Còn bản chất hay đổi thay, bồng bột,

Còn bao nhiêu nhận xét của người đời,

Mà đàn bà thì nhẹ dạ, lả lơi.

Thêm vào đó, đối với người vợ quí

Thì luôn luôn ý kiến các ông nhà

Rất đáng kính, trang nghiêm và tế nhị,

Nên bạn đời chung thủy của chúng ta

Cứ đôi lúc yêu anh này, anh nọ –

Quỉ vẫn thích đem tình yêu cám dỗ!

22

Thế thì ai ta yêu, ta tin tưởng?

Ai với ta không phản bội bao giờ?

Ai chăm sóc, mong cho ta vui sướng?

Ai không làm ta chán nản, thờ ơ?

Ai sẽ lấy việc ta làm, ta nói

Làm mẫu mực cho người đời học hỏi?

Ai về ta không đơm đặt đủ điều?

Ai lỗi lầm ta phạm lại còn yêu?

Thưa bạn đọc của tôi, xin nói thật:

Đừng đuổi theo những cái bóng vô hình.

Công và sức tôi khuyên đừng để mất –

Hãy thực lòng yêu chính bản thân anh,

Một đối tượng đáng yêu, ai cũng rõ.

Không có gì tốt và hay hơn nó!

23

Không khó đoán gì xẩy ra sau đấy,

Sau đêm trăng họ gặp gỡ bên hồ.

Sau những phút đầy yêu thương nồng cháy

Là âm thầm những phút nghĩ, buồn lo.

Yêu mãnh liệt, không được người yêu lại,

Tanhia trong lòng đau tê tái,

Càng yêu thêm, càng vô vọng mong chờ,

Đêm chợp chờn không ngủ, nghĩ bâng quơ.

Nên dễ hiểu: cả niềm vui, sức khỏe,

Sự bình yên và thư thái trong lòng

Đều xáo trộn. Tuổi xuân nàng lặng lẽ

Tan dần dần như  mây trắng trên không.

Một ngày mới mặt trời chưa hé đỏ

Mà bị sớm dập vùi trong bão tố.

24

Ôi tội nghiệp, Tanhia tội nghiệp,

Nàng xanh xao, luôn im lặng, vật vờ

Luôn lãnh đạm như người đang ngủ thiếp,

Trái tim nàng như hóa đá, thờ ơ.

Các hàng xóm đã lắc đầu nghiêng ngó,

Rồi quan trọng ghé tai nhau nói nhỏ:

“Đấy, cô ta nên gả sớm, muộn rồi.

Phải lấy chồng, vâng, phải lấy...” Mà thôi,

Cho bạn đọc vui hơn thêm một tí,

Xin kể đây câu chuyện của em nàng:

Rất hạnh phúc và vô tư, tôi nghĩ,

Nhưng nhiều lần tôi bỗng thấy xốn xang

Và thương tiếc Tanhia... Xin lỗi,

Quả là tôi yêu nàng, tôi chẳng chối.

25

Trước sắc đẹp của Ônga tươi trẻ,

Lenxky thêm mê mẩn đêm ngày.

Bị cám dỗ, bị thôi miên, cứ thế

Chàng ngập dần trong khoái cảm mê say.

Như cái bóng, người yêu đâu chàng đó –

Trong phòng nàng, bên hiên, luôn một chỗ.

Tay nắm tay, từ sáng sớm hai người

Dạo trong vườn, quanh những khóm hoa tươi.

Cũng chẳng sao - đang tràn trề sung sướng,

Được Ônga luôn cười mỉm đồng tình,

Chàng chỉ dám (tất nhiên còn thoáng ngượng)

Chỗ vắng người, tay nghịch mớ tóc xinh

Của người yêu, hay cùng ra có lẽ

Cũng chỉ dám nâng áo nàng hôn nhẹ.

26

Cho Ônga không ít khi chàng đọc

Các sách xưa, loại giáo huấn rẻ tiền

Mà tác giả theo tôi là rất ngốc,

Chẳng biết gì về cuộc sống thiên nhiên.

Trong khi đọc, một vài trang, vài chỗ

Chàng bỏ qua, tuy phần nào xấu hổ

(Những trang kia quả nguy hiểm ít nhiều

Cho những nàng vừa mới lớn đang yêu).

Cũng có lúc tìm một nơi vắng vẻ

Dáng đăm chiêu, tư lự, họ chơi cờ,

Tay bóp trán, cả hai người lặng lẽ.

Những lúc này, vì suy nghĩ bâng quơ,

Lenxky vô tình đi nước tượng

Mà không biết là mình đang chiếu tướng.

27

Dù ở nhà hay đang đi đâu đó

Lenxky cũng chỉ nghĩ về nàng.

Chàng kiên nhẫn đem cuốn an-bom nhỏ

Của người tình, viết vẽ khá nhiều trang.

Lúc chàng vẽ cảnh đồng quê mờ mịt,

Bia mộ đá, hay lâu đài Kiprit,

Hay con chim đang mải hót... Tình cờ

Bằng bút màu hay bút mực đơn sơ,

Chàng nguệch ngoạc, rất vô tư, ý nhị –

Ngay dưới chân chữ ký của nhiều người –

Tặng Ônga vài câu thơ hoa mĩ

Và chân thành – một kỷ niệm vui tươi,

Một ý nghĩ lóe lên trong giây lát

Nhưng sống mãi, không bao giờ phai nhạt.

28

Chắc các bạn đã nhiều lần được thấy

Cuốn an-bom các cô gái hiền lành

Ở tỉnh lẻ. Và các cô trong đấy

Vẽ ngoằn ngoèo sau trước, bốn xung quanh.

Khinh cả luật như cố tình phạm lỗi,

Thơ được chép  trong an-bom, nghe nói

Chủ ý sao rất ngắn hoặc rất dài

Để tỏ tình yêu say đắm, bi ai.

Qu’ecrivez-vous sur ces tablettes?

Là câu ta sẽ thấy ở trang đầu

Và chữ ký t. à. v. Annette!

Trang cuối cùng hai câu kết như sau:

Nếu có ai yêu em hơn tha thiết,

Thì mời họ viết dài hơn anh viết!

29

Ta nhất định sẽ được nhìn trong đó

Hình trái tim, bó đuốc, mấy bông hồng

Và câu thề Yêu tới ngày xuống mộ,

Một câu thề nổi tiếng khắp tây đông.

Còn bên cạnh, một thi nhân quân đội

Viết rất tháu một câu thơ giận dỗi.

Bản thân tôi, thưa các bạn, bao giờ

Cũng sẵn sàng để lại mấy dòng thơ

Trong những cuốn an-bom kia, vì biết

Rằng nếu thơ có nhảm nhí, viết tồi,

Vẫn cứ được các cô khen nồng nhiệt,

Và sau này khi nhận xét thơ tôi,

Họ thân ái không kêu ca, khinh khỉnh,

Không bình luận phịa xoàng hay hỏm hỉnh.

30

Những tập sách khác nhau, da bọc gáy

Từ các kho thư viện bụi bám mờ,

Những tập lớn toàn thư in lộng lẫy –

Kết quả buồn của các loại nhà thơ -

Cả những tập có tranh, minh hoa đẹp

Bởi bút vẽ của Tônxtôi thần phép.

Cả tập thơ của Baratưnxky,

Hỡi sấm thần, cứ đốt hết, đốt đi!

Khi một bà hay một cô tươi tắn

Đưa cho tôi in-quarto của mình,

Thì thú thật tôi thấy buồn, tức giận

Và trong lòng - dù họ đúng rất xinh –

Tôi cũng muốn viết một bài cay đắng

Thay cho bài madrigal định tặng.

31

Madrigal thì Lenxky không viết

Vào an-bom Ônga trẻ yêu đời.

Ngòi bút chàng đầy tình yêu mãnh liệt

Không lạnh lùng mà cũng chẳng lả lơi.

Gì chàng thấy, chàng được nghe, suy nghĩ

Chàng đều viết về Ônga yêu quí.

Những dòng thơ chân chất đượm chút buồn

Từ bút chàng, như suối, cứ trào tuôn.

Anh  cũng thế, nhà thơ Yazưcôp,

Anh viết thơ có trời biết cái gì,

Nhất là lúc anh bốc lên hồi hộp.

Chắc sau này dòng suối ấy sầu bi

Sẽ có ngày làm nên thiên tiểu thuyết

Về số phận cuộc đời anh oanh liệt.

32

Khoan, hẵng gượm, nhà phê bình đang quát

Bắt chúng ta phải vứt bỏ bây giờ

Cái thể loại elegy ướt át

Và đang đòi tất cả các nhà thơ:

“Hãy thôi đi, im đi, xin đừng khóc,

Rên rỉ mãi chỉ một điều ngu ngốc!

Tiếc thời xưa như thế đủ lắm rồi.

Xin các ngài viết cái mới cho tôi!”

- Anh nói đúng, anh hô hào khôi phục

Mũi dao găm, chiếc mặt nạ, kèn đồng,

Cái vốn chết các suy tư đến lúc

Ta phải làm sống lại, đúng hay không?

Sao, có đúng hay không, anh ban quí?

“Xin mời viết tụng ca, thưa các vị!

33

Xin mời viết như những năm oanh liệt,

Như ngày xưa đã qui định thế rồi”.

- Chỉ những bài tụng ca là nên viết?

Suy cho cùng, cũng thế cả mà thôi...

Hãy nhớ lại lời một nhà châm biếm.

Không lẽ anh thích anh chàng nguy hiểm

Trong Tư duy của người khác hơn là

Thích các nhà thơ ủy mị chúng ta?

“Nhưng nội dung elegy buồn bã,

Quá nhỏ nhen và quá đỗi tầm thường,

Trong khi đó chỉ tụng ca cao cả,

Rất hào hùng, rất mãnh liệt yêu thương”.

Kể có cái đáng bàn, nhưng thiết nghĩ

Ta không nên đối đầu hai thế kỷ.

34

Là một người yêu tự do, hiếu thắng,

Lenxky trong say đắm kéo dài

Cũng có thể viết tụng ca đề tặng,

Khốn một điều - Ônga để ngoài tai.

Không đúng ư, các nhà thơ ủy mị

Vẫn đọc thơ cho người mình yêu quí?

Như người ta vẫn thường nói: điều này

Mới thật là phần thưởng lớn xưa nay.

Vâng, quả đúng, người đang yêu, hạnh phúc

Là những ai biết đem đọc thơ mình

Cho đối tượng của tình yêu, cảm xúc,

Cho những nàng buồn, tư lự và xinh...

Đúng, hạnh phúc, nhưng đôi khi thật ác,

Cái nàng đang quan tâm là chuyện khác.

35

Tôi, kết quả những ước mơ, suy nghĩ,

Những hòa âm, những nhịp điệu, câu từ,

Tôi chỉ đọc cho vú già yêu quí,

Người bạn già một thời nhỏ vô tư.

Hay đôi lúc sau bữa ăn, buồn chán,

May mắn tóm được một vài ông bạn,

Tôi đem thơ bi kịch đọc, bắt ngồi

Nghe chừng nào đến ngất xỉu mới thôi.

Hoặc nhiều khi (chuyện này không phải phịa)

Mải làm thơ, đang bức bối bí từ

Tôi vô ý làm vịt trời khiếp vía

Khi bên hồ thơ thẩn dạo, suy tư:

Nghe thấy tôi rất lâm ly, dịu ngọt,

Chúng vội vã bay lên không hoảng hốt.

36

Ônhêgin sao rồi? Xin các bạn

Nán nghe tôi kể tiếp ở chương này,

Về tâm trạng cùng cái vui, cái chán,

Việc chàng làm... xin kể hết ra đây.

Như ẩn sĩ rất cô đơn, chàng sống.

Sáng bảy giờ phong phanh trong áo mỏng

Tới con sông sau dãy núi xanh rờn,

Suốt mùa hè chàng bắt chước Bairơn

(Người đã vượt Hellespont gió bão)

Bơi rất lâu, xong lại trở về nhà,

Uống cà phê rồi ngồi yên đọc báo,

Loại báo tồi chàng ngán ngẩm lướt qua.

Rồi chuẩn bị thay áo quần .  .  .  .  ..  . .  .  .  .  .  .  .  .  ..  .  .   .  .  .  .  .

38

Bơi, đọc sách, rồi dạo chơi đâu đấy,

Giữa thiên nhiên, nói ít, ngủ, ăn nhiều,

Và thỉnh thoảng một cái hôn nồng cháy

Của các nàng thôn nữ trẻ đáng yêu.

Một chú ngựa biết phi nhanh, dễ bảo,

Một bữa ăn tinh tươm sau buổi dạo

Thêm rượu nho, loại trắng, một đôi bình,

Không bị người quấy nhiễu chuyện linh tinh –

Đấy, cuộc sống Ônhêgin chỉ thế.

Được chàng ưa và đang sống lúc này

Mà không biết rằng những gì đẹp đẽ

Đang trôi dần trong vô nghĩa lâu nay.

Chàng quên hết bạn bè, quên thành phố,

Quên tất cả những buồn vui lớn nhỏ.

39

Là dị dạng của mùa đông xứ nóng,

Ở nước Nga, miền giá lạnh, mùa hè

Ai cũng biết đến rồi đi rất chóng

Dù mọi người không muốn thế. Nhìn kia,

Trời đã thở hơi mùa thu mát ẩm,

Đã ít hơn những hôm trời nắng ấm

Ngày ngắn hơn, ngắn hơn mãi từng ngày.

Trong cánh rừng, rất huyền bí, lá cây

Đã buồn bã bắt đầu rơi lặng lẽ.

Sương mù trôi từng cuộn lớn trên đồng,

Một đàn vịt vỗ cánh bay nhè nhẹ,

Kêu gọi bầy đi trú rét mùa đông...

Thế là thêm một mùa buồn đến nữa.

Tháng mười một đã đứng chờ trước cửa.

41

Bình minh dậy trong sương mù giá lạnh,

Cả không gian, chao, yên tĩnh, hiền lành.

Bị cái đói luôn cồn cào, ranh mãnh

Bước ra đường, con sói đứng nhìn quanh.

Còn con ngựa, đánh hơi mùi cái chết

Khẽ hý lên – người đi đường sợ sệt –

Vội phóng nhanh lên núi, chẳng ngoái đầu.

Anh chăn bò, trời đã sáng từ lâu,

Vẫn không chịu xua bò ra bãi cỏ,

Đến giữa trưa cũng chẳng thổi tù và

Gọi chúng lại. Trong túp lều đâu đó

Một mình buồn, cô gái hát ê a,

Ngồi dệt vải bên ngọn đèn le lói,

Một người bạn nhiều đêm đông mệt mỏi.

42

Thế là băng đã bắt đầu xuất hiện,

Sáng long lanh như dát bạc ngoài đồng

(Chắc các bạn chờ tôi vần chữ biển?

Vâng, xin mời, nếu bạn muốn). Dòng sông

Được phủ kín một lớp băng ướt lạnh,

Bóng và phẳng hơn sàn nhà lấp lánh.

Bầy trẻ vui, đua nhau trượt nhì nhằng,

Cắt những đường sâu và mảnh trên băng.

Một chú vịt có hai chân màu đỏ

Tưởng dòng sông đang đầy nước, tìm đường,

Ì ạch bước lên mặt băng, và nó

Đã vụng về trượt ngã, nghĩ mà thương.

Trong khi đấy, tuyết đầu mùa lất phất

Từng cụm lớn  như sao rơi xuống đất.

43

Thời tiết vậy biết làm gì, các bạn?

Dạo chơi ư? Nhưng thôn xóm lúc này

Rất đơn điệu, nhìn đi đâu cũng chán,

Đâu cũng buồn, trơ trọi những thân cây.

Hay cưỡi ngựa phi ra đồng tuyết rộng?

Nhưng con ngựa cả bốn chân bịt móng

Dễ kẹt chân trong băng cứng, xem chừng

Có thể làm ông chủ ngã phơi lưng.

Hay tìm cách mà ngồi yên một chỗ?

Pratt đây, Walter Scott kia kìa!

Nếu không muốn thì thu chi tính sổ,

Hay ngồi buồn uống rượu đến đêm khuya,

Đến tận sáng, và hôm sau lặp lại

Đúng như thế suốt mùa đông thoải mái.

44

Không khác gì Child  Harold kiêu hãnh

Và vô công, mỗi sáng dậy hàng giờ

Ônhêgin ngâm người trong nước lạnh

Rồi một mình nằm suy nghĩ bâng quơ -

Về sổ sách, về tiền nong phức tạp...

Và vừa nghĩ, chàng tất nhiên vừa ngáp.

Chơi bi-a (cũng uể oải) suốt ngày,

Hai quả tròn, chiếc gậy nhỏ cầm tay.

Nhưng tối đến, bàn bi-a, chiếc gậy

Bị chàng quên, cơm đã dọn xong rồi.

Củi tí tách trong bếp lò rực cháy.

Đợi bạn mình, chàng tư lự... Mà thôi,

Lenxky trên cỗ xe tam mã

Đang đến kia. Nào dọn ăn! Muộn quá!

45

Và lập tức, cho nhà thơ, trước hết

Người ta mang rượu tốt đặt lên bàn

(Hiệu bà góa Klicô hay Môet)

Đựng trong bình băng còn bám chưa tan.

Cái thứ rượu long lanh màu hạnh phúc,

Ngon, sủi bọt, thực tình không ít lúc

Đã làm tôi, cách nọ hoặc cách này

Quên sự đời, bị quyến rũ mê say.

Và vì nó, nhiều khi như bạn thấy

Tôi đã tiêu tới xu nhỏ cuối cùng.

Cái thứ nước sủi tăm kỳ diệu ấy

Gây bao điều thật ngu ngốc, nói chung,

Nó cũng tạo nhiều trang thơ đẹp đẽ,

Nhiều tranh cãi, nhiều câu đùa vui vẻ.

46

Nhưng chính nó, vì sủi tăm, nhiều bọt

Mà làm tôi khốn khổ với dạ dày.

Nên Bordeau êm dịu hơn, và tốt

Được tôi dùng thay cho nó lâu nay.

Còn Au thì tôi xài không nổi.

Nó cũng giống một cô nàng nông nổi,

Đẹp, long lanh nhưng hơi gắt, bốc đồng,

Uống vào người là bất trị, lông bông.

Trong khi đó, Bordeau là người bạn

Mà không may ta gặp cảnh hiểm nghèo

Sẽ không bỏ rơi ta, không bội phản

Sẵn sàng chìa bàn tay giúp thương yêu,

Hoặc giúp ta trong những giờ vui nghỉ...

Muôn, muôn năm rượu Bordeau yêu quí!

47

Lửa đã tắt trong bêp lò, le lói

Sau lớp tro là những đốm than hồng,

Từng sợi mỏng như vô hình, mệt mỏi,

Khói uốn mình treo lơ lửng trên không.

Còn hơi ấm cứ bay ra nhè nhẹ

Như hơi thở của bếp lò rất khẽ.

Đêm đã buông, dày đặc đứng bên ngoài.

Trên mặt bàn bày sẵn cốc và chai.

(Tôi rất thích trong những khi nhàn rỗi

Cùng bạn vui uống rượu, chuyện tầm phào

Vào cái giờ như người ta vẫn gọi -

Giữa chó nhà và chó sói - Vì sao,

Vì sao thế thì tôi không được rõ).

Kia, đôi bạn đang chuyện trò to nhỏ.

48

“Nào, anh bạn, hãy kể đi, gì mới?

Về Ônga, về cô chị, thế nào?”

“Rót cốc nữa, in ít thôi. Hãy đợi.

Vâng, cả nhà mạnh khỏe, chẳng làm sao.

Người ta nhắc đến anh luôn cơ đấy.

Còn Ônga, lâu ngày anh chẳng thấy,

Chứ giờ đây quả xinh đẹp hơn nhiều –

ở người nàng tất cả thật đáng yêu.

Mà có lẽ ta nên thăm nhà họ.

Họ trách anh là chỉ được lúc đầu

Một vài lần còn đến chơi, sau đó

Cứ vắng dần rồi chẳng thấy anh đâu.

À mà quên, đầu óc tôi rõ chán,

Tuần tới đây họ bảo mời anh bạn...”

49

“Sao, mời tôi?” “Vâng, mời anh. Sắp tới

Tanhia làm lễ thánh, mẹ nàng

Và Ônga bảo thế nào cũng đợi.

Anh lần này không lẽ định không sang?”

“Nhưng ở đấy luôn đông người, tôi ghét,

Toàn những loại không đâu, ưa tán phét”.

“ồ không, không, tôi chắc chỉ người nhà

Thêm một vài ông khách nữa, và ta.

Anh đi chứ? Đi cùng tôi. Không lẽ

Anh không đi?” “Thôi cũng được, nhận lời!”

“Vâng, rất tốt. Tất nhiên là phải thế”.

Và nói rồi, chàng nốc cạn một hơi

Hết cốc rượu mừng Ônga xinh đẹp,

Rồi về nàng chàng say sưa kể tiếp.

50

Chàng đang vui – đến ngày sung sướng nhất

Chỉ còn hai tuần nữa, quả không nhiều.

Chàng sẽ biết đêm tân hôn bí mật,

Biết những gì khoái cảm của tình yêu.

Về cuộc sống gia đình đầy vất vả

Rất đơn điệu, khó khăn, buồn – tất cả

Lenxky chưa nghĩ đến bao giờ.

Chàng thấy đời đẹp tựa một giấc mơ.

Còn chúng ta, những con người tội lỗi,

Ghét Himen, nên chỉ thấy gia đình

Là một chuỗi các bức tranh mờ tối

Như những điều toàn nhảm nhí, linh tinh

Trong tiểu thuyết La Fontaine. Có thể

Lenxky sinh ra không phải thế.

51

Chàng được yêu, hay ít ra chàng tưởng

Là được yêu, nên hạnh phúc vô cùng.

Vâng, hạnh phúc và trăm lần sung sướng

Là những người biết sống đẹp, nói chung

Biết tin tưởng, biết lờ qua lý trí,

Về cảm xúc của tâm hồn chỉ nghĩ,

Như anh say đang ngủ gật bất cần

Đến cuộc đời; như bướm lượn mùa xuân.

Và bất hạnh là những ai thấy trước

Điều xẩy ra tốt hoặc xấu sau này,

Cân nhắc kỹ hết từng câu, từng bước,

Chẳng một lần để cám dỗ mê say.

Chính kinh nghiệm của cuộc đời làm họ

Tự giam mình trong lo âu khắc khổ.

Chương Năm

Mong em đừng biết, Xvetlana,

Những giấc mơ kinh hoàng như vậy.

                                                 Giucôpxki

1

Vào năm ấy mùa đông như đến chậm,

Vì mùa thu cứ nấn ná kéo dài.

Đã hết năm mà ngoài trời vẫn ấm.

Thiên nhiên chờ, nhưng mãi đến tháng Hai,

Đêm mồng ba tuyết mới rơi. Tỉnh dậy,

Qua cửa sổ Tanhia chợt thấy

Bốn xung quanh, cả ghế đá, mái nhà

Trắng một màu tuyết phủ kín gần xa.

Trên mặt kính nước thành băng rất mỏng.

Tiếng chim kêu nghe thanh thót ngoài đồng.

Tuyết rơi nhẹ lên núi xa, bãi trống,

Cây nặng nề trong chiếc áo mùa đông.

Và tất cả sau một đêm im lặng

Được tuyết choàng một chiếc khăn màu trắng.

2

Chao, mùa đông, người nông dân vui vẻ

Thắng xe đi, chiếc mũ ấm trên đầu,

Nhưng con ngựa của anh ta giở quẻ

Cứ rùng mình, không chịu bước hồi lâu.

Theo đường vắng, lăn trên làn tuyết mịn

Là những chiếc xe thư luôn bịt kín.

Người đánh xe ngồi phía trước, lưng còng,

Mặc áo dài, khăn đỏ quấn ngang hông.

Còn cậu bé, kia, trong sân đang nghịch,

Khoác lên vai dây trượt tuyết, suốt ngày

Giả làm ngựa rồi kêu to vui thích,

Không chịu về, tê cóng cả hai tay.

Nhưng cu cậu không quan tâm điều đó,

Mặc bà mẹ đe con bên cửa sổ.

3

Những bức tranh đơn sơ trên có thể

Bạn không ưa, vì cho chúng phần nhiều

Là những cảnh loại tầm thường, buồn tẻ,

Cái siêu phàm, lãng mạn chẳng bao nhiêu.

Tôi cũng biết có nhiều nhà thơ khác,

Quen được sống bên thần, nơi cực lạc,

Kể ta nghe băng tuyết đẹp thế nào

Bằng những lời rất tuyệt mỹ, thanh cao.

Tôi dám chắc bằng những câu thơ ấy,

Tả các đôi trai gái bỏ trốn nhà

Trong cảnh tuyết rơi đầu mùa lộng lẫy,

Họ sẽ làm đến ngây ngất lòng ta...

Nhưng tất nhiên tôi không lên án họ

Và thi sĩ đất Phần Lan điều đó.

4

Là một người rất Nga, thưa bạn đọc,

Tanhia không biết tự bao giờ

Đã say mê mùa đông Nga tàn khốc

Với âm thầm vẻ đẹp lạnh, nên thơ.

Yêu những sáng mặt trời lên lặng gió

Sương và tuyết xung quanh như nhuốm đỏ,

Yêu cỗ xe tam mã phóng trên đồng,

Yêu buổi chiều tĩnh mịch cảnh mùa đông

Và những tối khi trong nhà có lễ

Cổ truyền xưa – lễ rửa tội – người hầu

Ngồi xúm xít bên các cô gái trẻ

Con chủ nhà, cùng bói số rất lâu.

Họ tiên đoán là các cô sẽ lấy

Chồng sĩ quan, và năm nào cũng vậy.

5

Tanhia thường hay tin lời sấm

Mà dân gian đã đồn đại bao đời.

Tin mộng mị, tin trăng sao lẩm cẩm,

Tin con bài, tin đủ chuyện khắp nơi.

Các đồ vật rất bình thường, vô cớ

Cũng làm nàng đôi khi buồn, lo sợ,

Như chúng đang báo trước biết bao điều

Rất hãi hùng về cuộc sống, tình yêu.

Khi nàng thấy con mèo đen uể oải

Đang liếm lông, ngồi bên bếp gầm gừ,

Nàng tin chắc sẽ có người sắp lại...

Nhưng lúc này, đang thơ thẫn trầm tư

Nàng bỗng thấy vầng trăng non nhợt nhạt

Chếch sau nhà, trên trời cao bát ngát.

6

Nàng sợ hãi run lên như ớn lạnh

Khi ngôi sao bỗng đổi chỗ bất ngờ,

Một vệt sáng xuyên màn đêm lấp lánh

Rồi tan dần. Nàng vội vã ngây thơ

Đem hết cả những điều sâu kín nhất

Nói cùng sao khi sao còn chưa tắt.

Cũng có khi chợt đâu đó trên đường

Gặp bất ngờ một linh mục đáng thương

Mặc áo đen; hay giữa đồng chú thỏ

Vụt lao qua như tên bắn trước nàng,

Thì nhất định Tanhia lúc đó

Lại giật mình, lòng thảng thốt, hoang mang

Với linh cảm một điều gì sắp tới

Sẽ xẩy ra – nàng lo âu chờ đợi.

7

Vâng, thế đấy, biết được điều bí mật,

Chính chúng ta lại hoảng sợ nhường nào.

Thiên nhiên quả là diệu màu, thuần nhất,

Tạo con người như thế, biết làm sao.

Kia, ngày hội xvatxki đã tới,

Cánh trai gái đang đua nhau phấn khởi

Đoán vận may – họ không tiếc cái gì,

Và con đường mà sắp tới họ đi

Rất bằng phẳng, rất xa. Qua cặp kính,

Bên áo quan đang đợi sẵn, người già

Cũng đoán số, cũng cùng nhau bàn tính

Đủ bao điều đã vĩnh viễn trôi qua,

Nhưng hy vọng cũng ít nhiều, tuy thế,

Mơn trớn họ như bàn tay con trẻ.

8

Tanhia vừa tò mò suy nghĩ

Vừa đăm chiêu nhìn ngọn nến trên bàn.

Ngọn nến cháy thành những hình kỳ dị,

Gợi trong lòng bao nghĩ ngợi lan man.

Từ chén nước đổ đầy đang đặt sẵn,

Theo thứ tự mọi người cùng rút nhẫn.

Tanhia cũng rút nhẫn của nàng

Khi một bài hát cổ được hát vang:

Ở nơi ấy đàn ông đều giàu có,

Đem xẻng ra mà xúc bạc, xúc tiền.

Chúng tôi hát cho ai nghe, người đó

Sẽ được giàu, được phú quí, bình yên...

Nhưng bài hát này buồn, như báo họa.

Các cô thích bài Con mèo hơn cả.

9

Đêm khá lạnh nhưng bầu trời quang đãng.

Triệu vì sao đang nhấp nháy thầm thì

Như một đóa hoa tươi đang rực sáng,

Như êm đềm dòng nhạc chảy. Nhiều khi

Người chỉ mặc chiếc áo choàng rất mỏng,

Tanhia trong sân, không tiếng động,

Lấy gương soi rồi chiếu thẳng lên trời,

Trong gương nàng, trăng mệt mỏi, chơi vơi...

Nhưng hẵng gượm: Ai kia trong đêm tối?

Tanhia rón rén bước lại gần –

“Anh là ai? Tên là gì?” Nàng hỏi.

Và bóng người đang bước vội dừng chân.

Hắn nhìn thẳng Tanhia vào mắt:

“Ta là Agaphôn!”, rồi biến mất.

10

Tanhia theo lời khuyên bà vú

Định tối nay sẽ đoán thử đời mình.

Nàng lặng lẽ trước khi lên giường ngủ

Đặt lên bàn hai bộ ấm rất xinh.

Nhưng bất chợt, nàng bàng hoàng lo sợ,

(Tôi cũng vậy, và tất nhiên có cớ:

Xvétlana tôi nghĩ đến lần nào

Là thấy người ớn lạnh, lạ lùng sao)

Nên nàng thôi, chiếc thắt lưng lụa mỏng

Nàng cởi ra, thay áo ngủ, lên giường.

Dưới chiếc gối bằng lông mềm và rộng,

Trước khi nằm nàng giấu một chiếc gương,

Rồi đi ngủ. Xung quanh là im lặng.

Thần Lel thức bên nàng trong đêm vắng.

11

Nàng mơ thấy một giấc mơ rất lạ,

Như không may đang bị lạc một mình,

Nàng lê bước trên cánh đồng băng giá

Giữa não nùng tuyết ngập bốn xung quanh.

Phía trước mặt, giữa những gò tuyết trắng

Luôn gầm thét và phá tan im lặng,

Nước réo vang xám đục, cuốn thành dòng,

Không bị gò trong cái rét mùa đông.

Và lơ lửng vắt qua dòng nước ấy

Là một đôi sào nhỏ uốn thành cầu

Được băng dính, ép vào nhau, run rẩy.

Đứng ngỡ ngàng trong do dự hồi lâu,

Tanhia lòng buồn lo, hoảng hốt

Trước dòng nước đang điên cuồng sủi bọt.

12

Như một người sắp chia ly, đau khổ,

Nàng nhón chân khẽ bước, vượt cầu này.

Phía bên kia không người nào lúc đó

Trông thấy nàng để vội đến chìa tay.

Nhưng bên cạnh có cái gì động khẽ -

Ai từ tuyết bỗng chui lên như thế?

Một bóng đen, một con gấu lông xù!

Nàng rụng rời. Con gấu rống u u,

Chìa cho nàng một cẳng chân đầy vuốt.

Tanhia đành đỡ lấy, và nàng

Nén sợ hãi, đưa đôi chân lạnh buốt,

Vừa rùng mình vừa run rẩy bước sang

Và đi tiếp. Rồi sao? Như cái bóng,

Con gấu bước theo sau không tiếng động.

13

Dù một lần, không quay đầu ngoái lại,

Cố thật nhanh, nàng rảo bước cúi đầu,

Nhưng con vật xù lông kia kinh hãi

Không chịu rời, vẫn cứ  bám theo sau.

Nó ậm ự lăn mình trong tuyết trắng.

Trước mặt họ là rừng thông im lặng

Đang đứng yên trong vẻ đẹp của mình.

Tuyết rơi dày từng cụm lớn lung linh

Đè trĩu lá. Sau cành cây trơ trọi

Của bạch dương, trắc bá lẫn trần bì,

Sao nhấp nháy trên trời đêm mệt mỏi,

Không rõ đường. Còn đất cỏ, lối đi

Bị bão tuyết đang nhấn chìm tất cả,

Sâu và chết trong một màu trắng xóa.

14

Tanhia đi vào rừng, con gấu

Bám theo sau, tuyết ngập lút chân nàng.

Lúc bị vướng một cành cây xương xẩu,

Lúc bất ngờ một bụi rậm chắn ngang

Làm giật đứt khỏi tai đôi khuyên nhỏ;

Lúc bị tuyết ngập quá sâu đâu đó

Làm đôi chân đang tê cóng tuột giày;

Lúc khăn quàng bị gió cuốn tung bay,

Nhưng không dám dừng nhặt lên – nàng sợ.

Con gấu kia không buông lõng phút nào.

Cả chiếc váy dù vướng chân, mắc cỡ,

Nàng ngại ngùng không dám vén lên cao,

Mà chỉ chạy, - con gấu sau, nàng trước –

Đến kiệt sức không thể nào chạy được.

15

Nàng ngã xuống, con gấu kia vội vã

Bế nàng lên rồi chạy tiếp vào rừng.

Trong tay nó nàng nằm yên, lạnh giá,

Không cựa mình, hơi thở tưởng chừng ngưng.

Nó chạy thế, giữa rừng cây, không nghỉ,

Tới khi gặp một túp lều cũ kỹ

Bốn xung quanh đều vắng lặng, tuyết dày

Phủ một màu trắng xóa đó và đây.

Đèn rực sáng, có tiếng cười, tiếng rú,

Tiếng cãi nhau vang ầm ĩ trong nhà,

Con gấu nói: ''Đây là lều ông chủ,

Cô hãy ngồi sưởi tạm với ông ta''.

Rồi nó bước vào trong, không lần lữa,

Nàng được đặt nằm ngay bên bậc cửa.

16

Khi tỉnh lại, đưa mắt nhìn mọi phía,

Tanhia không thấy gấu, và nàng

Nghe sau cửa có tiếng kêu bát đĩa,

Tiếng ồn ào như những dịp có tang.

Không hiểu gì đang xẩy ra, lo sợ,

Nàng lặng lẽ trộm nhìn qua khe hở

Và than ôi, gì đã thấy?... Thành vòng

Quanh chiếc bàn là quái vật rất đông:

Đứa thì đội hai sừng như mõm chó,

Đứa nghênh nghênh láo xược cái đầu gà,

Có quỉ cái với chùm râu dê đỏ,

Có con rồng đuôi sặc sỡ như hoa,

Có bộ xương kiêu căng, và thật lạ,

Có con gì trông nửa chim nửa cá.

17

Nhưng chưa hết, đáng sợ hơn là cảnh

Con tôm đen cưỡi lưng con nhện vàng,

Cối xay gió thì vung vung đôi cánh

Bước vụng về, nhún nhảy, hát oang oang.

Chiếc sọ dừa thì cắm trên đầu vịt

Đội mũ đỏ, cứ như điên, xoay tít.

Rồi tíếng reo, tiếng hô hố kéo dài.

Tiếng ngựa, người, tiếng huýt sáo inh tai.

Nhưng bất chợt, nàng không tin vào mắt,

Khi thấy kia, giữa đám khách ma tà,

Cái con người nàng yêu và sợ nhất,

Là người hùng anh bạn của chúng ta -

Ônhêgin đang ngồi, mắt nẩy lửa,

Chốc giận dữ liếc nhìn sang phía cửa.

18

Chàng khẽ cười, mọi người cười như phá,

Nhưng lặng im khi chàng bỗng chau mày.

Chàng nâng cốc là cùng nâng tất cả,

Và hất đầu là tất cả vỗ tay.

Thế là rõ: chàng ở đây là chủ.

Tanhia không còn lo như cũ.

Tay run run, nàng hé cửa nhìn vào,

Vì tò mò muốn tìm hiểu xem sao...

Cửa hé mở, gió từ đâu bỗng thổi,

Lều lung lay làm tắt hết các đèn.

Lũ quái vật bỗng nháo nhào bối rối,

Rồi cả bầy cùng vội vã đứng lên.

Ônhêgin quắc mắt nhìn đáng sợ,

Đi về phía cửa lều đang hé mở.

19

Nàng kinh hãi muốn vùng lên bỏ chạy,

Mà không sao vùng đứng dậy; rã rời,

Nàng rất muốn thét to lên lúc ấy,

Nhưng cuối cùng đành lặng tiếng im hơi.

Trong khi đó, Ônhêgin xô cửa.

Bầy quái vật hau háu nhìn, mỗi đứa

Đều hăm he muốn nuốt chửng người nàng.

Một tràng cười man rợ bỗng rú vang,

Rồi tất cả cùng nhe nanh, trợn mắt,

Và co chân, thè lưỡi đỏ, cong vòi,

Và vểnh râu, và ghếch sừng, vênh mặt,

Và gầm gừ giơ móng nhọn, và ôi,

Tất cả chĩa về phía nàng lúc ấy,

Tất cả quát: Của riêng ta, để đấy!

20

''Không, của ta!” Ônhêgin bỗng thét.

Lũ kia nghe, vội trốn khỏi căn nhà.

Nên còn lại giữa đêm khuya trời rét

Chỉ mình nàng và nhân vật chúng ta.

Ônhêgin liền bế nàng, bước nhẹ

Vào góc tối, đặt nàng lên chiếc ghế

Yếu, lung lay. Chàng thận trọng cúi đầu

Xuống vai nàng... Nhưng bất chợt từ đâu

Bỗng xuất hiện Ônga, liền sau đấy

Lenxky đi tới. Lại sáng đèn.

Ônhêgin vung hai tay đứng dậy

Đưa mắt nhìn giận dữ suốt hai bên,

Rồi quát mắng, hai người kia sợ sệt -

Tanhia nằm yên như đã chết.

21

Tiếng cãi nhau to dần, thêm gay gắt,

Ônhêgin vụt tuốt kiếm, bất ngờ

Đâm chết bạn, và bóng đen quái vật

Lại hiện về bâu quanh xác nhà thơ.

Một tiếng hú vang lên... lều sụp gãy...

Tanhia rất hãi hùng, tỉnh dậy,

Nàng nhìn quanh, trời đã sáng ngoài thềm.

Qua kính mờ cửa sổ đẫm sương đêm,

Tia nắng sớm đã bắt đầu nhún nhẩy.

Rồi Ônga hé cửa bước lại gần.

Nàng xinh đẹp, luôn hồng tươi, lộng lẫy

Và nhẹ nhàng như con én mùa xuân.

'' Nào chị nói, nói đi, đừng giữ ý,

Chị thấy ai trong giấc mơ của chị?'

22

Nhưng lúc ấy Tanhia như thể

Không nhận ra, không đáp lại em nàng.

Cầm quyển sách nằm trên giường, cứ thế

Nàng thẫn thờ lơ đãng giở từng trang.

Cuốn sách này được nàng yêu thích nhất,

Dù trong đó nội dung, xin nói thật,

Không thơ ngây, không đa cảm, trữ tình,

Không họa đồ , không chân lý thông minh,

Không Virgin , không Bairơn, Scott,

Không chuyên san giới thiệu mốt các bà,

Không Xênec, không Raxin dịu ngọt,

Mà sách thần của Martưn Zađeca,

Thủ lĩnh lớn của các nhà thông thái,

Chuyên giải đoán các giấc mơ kinh hãi .

23

Cuốn sách này là vạn năng, vô giá

Do một ông buôn chuyến tậu, sau này

Trong một lần đến thăm và mặc cả,

Ông đã nhường, để nó lại nơi đây

Cùng với cuốn Malvina rách gáy

Cho cô bé Tanhia để lấy

Ba đồng chinh; thêm vào đó, ông còn

Đòi được bù một tập lớn ngụ ngôn,

Hai trường ca về Pie vĩ đại,

Marmontel tập sau rốt, thế là

Cuốn sách này của Martưn thông thái

Trở thành người bạn quý của Tanhia.

Niềm an ủi trong nỗi buồn cô chủ,

Bao giờ nó cũng bên nàng khi ngủ.

24

Giấc mơ kia đã làm nàng lo sợ

Và băn khuăn không biết hiểu thế nào

Thật kỳ dị, thật hãi hùng, vô cớ,

Nàng muốn tìm ý nghĩa nó ra sao.

Tra mục lục, nàng lần xem từng chữ,

Theo chữ cái A, B, C thứ tự,

Như bạch dương, bão tuyết, bóng, bắc cầu,

Hay gấu, gà, gặp gỡ, ghế, gần nhau.. .

Và vân vân.. . Nhưng Martưn, khốn nỗi,

Không làm sao giải hộ giấc mơ này.

Nàng cảm thấy như giấc mơ muốn nói:

Sẽ có nhiều tai họa lớn từ nay.

Và thấp thỏm suốt mấy ngày lo sợ,

Nàng luôn nghĩ về giấc mơ quái gở.

25

Trời hửng sáng, bình minh vừa hé dậy,

Với bàn tay luôn đỏ rực, chói lòa

Đang kéo nhẹ mặt trời lên lộng lẫy,

Kéo cả ngày lễ thánh Tanhia.

Suốt từ sáng cả nhà nàng tấp nập

Khách vào ra, xe và người tới tấp

Từ khắp nơi liên tiếp kéo nhau về -

Cả xe hòm, xe trượt tuyết, xe thuê.

Bên ngưỡng cửa, người chen nhau chật chội,

Khách làm quen rồi tán chuyện. Trong phòng

Là tiếng chó, tiếng người kêu, tiếng nói,

Tiếng các bà đang nhõng nhẹo các ông,

Tiếng trẻ khóc, tiếng chân lao vun vút,

Và cả tiếng hôn nhau nghe chùn chụt,

26

Puxchiacôp  béo tròn, kia, đến dự

Với phu nhân cũng to béo như chồng.

Rồi Gvôzdin, vốn nổi danh ông chủ

Của đám người ruộng đất ít, tiền không.

Rồi Xcôtinin cùng bà vợ

Và bầy con gồm gái trai đủ cỡ

Từ ba mươi đến tuổi rưỡi cuộc đời,

Rồi anh chàng Pêtuscôp ăn chơi,

Rồi anh họ của tôi, Buianôp,

Vẫn như xưa mũ nhựa, áo lông cừu -

Các bạn biết. Rồi cả ngài Phlianôp

Một lão giàu, quan tư vấn về hưu,

Một tay bợm, một thằng hề thô lỗ,

Rất phàm ăn và rất mê hối lộ.

27

Với gia đình Panphin Kharlicôp

Là T'rike, một người Pháp theo hầu,

Cũng có mặt, xưa ở vùng Tambôp,

Kính gọng vàng và tóc giả màu nâu.

Là người Pháp rất chính tông, ông lão

Mang một bài thơ con trong túi áo

Tặng Tanhia, cô gái trẻ nhu mì:

Réveillez vous, belle en dormie!

Bài thơ đó cách đây non thế kỷ

Đã được in trong một tập thơ dày,

Nhưng T'rike, một nhà thơ nhanh trí,

Chép làm quà cho buổi lễ hôm nay.

Và mạnh dạn belle Nina ông bỏ,

Thay bằng belle Tanhia cho hợp chỗ .

28

Và còn kia, một sĩ quan rất trẻ -

Một đám xôm cho các tiểu thư già,

Niềm mơ ước của những ai làm mẹ -

Đến kia rồi, từ chỗ đóng quân xa.

Anh ta báo một tin vui, mới lạ:

Là theo lệnh của chính ngài trung tá,

Để góp vui cho buổi lễ lần này,

Cả một đoàn quân nhạc sẽ tới đây.

Mọi người nghe, liền hò reo, nhún nhẩy.

Nhưng thức ăn đã được dọn kia rồi.

Không chậm trễ, tay cầm tay lúc ấy

Khách vội vàng lách qua ghế, từng đôi

Ngồi xuống chỗ - cánh đàn ông trước mặt

Cho các bà và các cô để mắt.

29

Cả gian phòng bỗng im trong phút chốc,

Rồi khách ăn nghiến ngấu,rất ngon lành.

Tiếng bát đĩa, tiếng dao và tiếng cốc

Lẫn tiếng người nhai nhóp nhép xung quanh.

Theo đúng lệ, chẳng bao lâu sau đó

Khách trò chuyện râm ran như pháo nổ,

Không một ai nghe ai nói lúc này -

Ai cũng cười, cũng tranh cãi gắt gay.

Bỗng cửa mở, Lenxky xuất hiện,

Ônhêgin theo sát gót. Chủ nhà

Liền đứng dậy: "A, các anh đã đến!''

Và mọi người bỏ dao, dĩa, xê ra

Để lấy chỗ. Rồi thức ăn, rồi ghế

Được mang đến cho hai anh bạn trẻ.

30

Họ được chủ xếp ngồi ngay trước mặt

Tanhia. Nàng lúc ấy cúi đầu,

Da tái nhợt như trăng tà sấp khuất,

Tim đập dồn trong sợ hãi, lo âu.

Bao cảm xúc lại trào lên dồn dập,

Nàng nghẹt thở, trái tim đang đập gấp,

Không còn nghe tiếng nói, tiếng chúc mừng,

Im lặng ngồi, để nước mắt rưng rưng,

Như sắp sửa chảy thành dòng trên má.

Tanhia trông thật tội lúc này

Đã suýt ngất, nhưng thông minh, phẩm giá

Kịp giữ nàng bình tĩnh lại, rất may.

Nàng lí nhí nói vài câu gì đấy

Rồi ngồi yên bên bàn, không động đậy.

31

Ônêghin xưa nay không chịu nổi

Tiếng khóc than, các bi kịch đàn bà -

Những cái ấy, đó đây chàng, phải nói,

Gặp khá nhiều, nên giữa cảnh phù hoa

Của buồi lễ hôm nay, chàng khó chịu

Liếc nhìn quanh, đôi lông mày khẽ nhíu.

Thấy Tanhia hồi hộp thế đang ngồi,

Chàng lắc đầu không châm chọc, đành thôi.

Và vừa nghĩ, vừa ngồi im, chàng trách

Lenxky gây nên cảnh thế này.

Chàng giận dữ và hồi lâu tìm cách

Trả thù chàng cho bõ tối hôm nay.

Rồi chàng vẽ trong óc chàng tất cả

Mỗi vị khách một bức tranh biếm họa.

32

Không chỉ riêng Ônhêgin lúc ấy

Biết Tanhia đang hồi hộp thế nào.

Nhưng chiếc bánh rất to và béo ngậy

(Tuy ít nhiều hơi mặn, biết làm sao)

Đã thu hút mọi người... Khoan, các bạn,

Giữa blanc-manger và thịt rán

Người ta mang trong những chiếc chai hồng,

Thứ rượu mùi đúng nhãn hiệu sông Đông.

Rồi tiếp đến, những cốc con cao cổ

Như eo hông em yếu, mảnh và gầy,

Hỡi Zizi, cội nguồn bao sướng khổ

Và bao dòng anh đã viết xưa nay,

Em là cốc rượu tình đầy quyến rũ,

Em là người làm anh say, mê ngủ.

33

Chai bật nút liền kêu to đánh bốp,

Rượu trào ra sùi bọt trắng tràn trề.

Cố lấy vẻ rất oai nghiêm, hồi hộp.

Tay đang cầm cuốn sổ cũ, T'rike

Đã nhấp nhỏm từ rất lâu trước đấy,

Giờ cương quyết ông hất đầu đứng dậy.

Mọi người nghe rất chăm chú, lúc này

Ông lão nhìn cô chủ, sổ cầm tay

Bắt đầu hát, và hát sai, tuy thế

Tiếng hoan hô tán thưởng vẫn vang nhà.

Tanhia phải đứng lên đáp lễ.

Còn ông này, tuy vĩ đại, tài ba,

Đã khiêm tốn chúc mừng nàng, nâng cốc

Rồi trao nàng bài thơ ông mới đọc.

34

Liền sau đó lời chào và tiếng chúc

Từ khắp nơi bay đến khá ồn ào.

Tanhia phải cảm ơn một lúc

Hết mọi người đang náo nhiệt, xôn xao.

Nhưng đến lượt Ônhêgin, quả thật,

Nàng xấu hổ nhìn quanh không ngước mắt.

Ônhêgin thấy vậy bỗng thương nàng,

Khẽ cúi đầu. Giữa bao tiếng oang oang

Chàng im lặng, nhưng mắt nhìn âu yếm.

Vì phải chăng đang xúc động chân thành,

Hay chàng định chơi một trò nguy hiểm,

Hay vô tình chỉ ánh mắt đưa nhanh?

Không ai biết, nhưng mắt chàng lúc đó

Làm sống lại trái tim nàng đau khổ.

35

Ghế bị đẩy, va vào nhau chan chát,

Khách ăn no đang đứng dậy, khề khà

Vào phòng lớn, như bầy ong hút mật

Bụng căng tròn từ tổ ấm chui ra.

Sau một bữa được ăn ngon, ông nọ

Rất thản nhiên trước ông kia kéo gỗ.

Các cô con trong bóng tối thì thầm,

Các bà già bên bếp chuyện tri âm.

Nhưng giờ điểm, các bàn xanh mở sẵn,

Báo khách chơi rằng có thể bắt đầu

Chơi boston, lombe như mọi bận,

Hay xin mời chơi whist đọ sức nhau.

Cả đám đông ồn ào mà đơn điệu,

Gì cũng có, chỉ cái vui là thiếu.

36

Khách chơi whist trong trò chơi đen đỏ

Tám rober vừa chơi hết, nghĩa là

Đã tám lần họ thay nhau đổi chỗ.

Bánh và trà được lần lượt bê ra.

Tôi rất thích các giờ ta vẫn gọi

Giờ ăn sáng, ăn trưa và ăn tối.

Ở nông thôn luôn yên tĩnh, dạ dày

Là đồng hồ rất chính xác xưa nay.

Mà nhân tiện tôi cũng xin nói thật,

Là trong thơ tôi nhắc đến khá nhiều

Về các món ngon lành cao quí nhất,

Về tiệc tùng, về rượu thịt, tình yêu.

Nghĩa là tôi về mặt này có thể

Sánh Home, người lừng danh đến thế.

39

Vâng, đầy tớ mang trà ra, phụ nữ

Khẽ nhón tay nâng chén, khẽ nghiêng đầu.

Rồi tiếng nhạc bỗng vang lên sau cửa

Sáo và đàn liền réo rắt thi nhau.

Rất sung sướng vì cuối cùng nhạc nổi,

Chén nước nóng mới cầm lên, đặt vội,

Trước Ônga, Pêtuscôp nghiêng mình,

Đúng như chàng Paris cổ thông minh.

Kharlicôva được nhà thơ Tambôp

Đến cầm tay, tuy cô ả hơi già.

Rồi bà vợ ông tròn Puxchiacôp

Cũng được chàng Buianôp dắt ra.

Lenxky, anh nhà thơ, cũng vậy,

Dẫn Tanhia cùng lao vào cuộc nhảy.

40

Khi bắt tay vào chương đầu tiểu thuyết

Của chúng ta, tôi đã có ý đồ

(Mời xem lại) theo Alban, sẽ viết

Về cảnh, người, vũ hội của thành đô.

Nhưng lúc ấy, do quá hăng, sôi nổi,

Tôi đã phí khá nhiều trang để nói

Về cặp chân các cô gái của mình.

Hỡi những bàn chân ấy nhỏ và xinh,

Lầm lạc thế, theo tôi là quá đủ.

Còn riêng tôi, không như trước dại khờ,

Đã đến lúc thành thông minh, chí thú

Trong việc đời, trong cả việc làm thơ.

Và cụ thể, chương này xin nói rõ:

Phần lạc đề sẽ hoàn toàn không có!

41

Như cơn lốc của cuộc đời ồn ĩ

Luôn cuồng điên và đơn điệu, suy đồi,

Giờ cơn lốc của bài vanx không nghỉ

Cứ quay tròn, các khách nhảy từng đôi

Vút lao qua. Giờ trả thù đã điểm!

Ônhêgin nhếch mép cười châm biếm,

Gặp Ônga trao đổi một đôi lời

Rồi dắt nàng cứ thế nhảy khắp nơi.

Khi nhạc tắt, chàng đưa nàng về chỗ,

Nói huyên thuyên hết điều nọ, điều này.

Và tiếp đến, vài phút thôi sau đó

Lại dắt nàng theo điệu nhảy mê say,

Làm tất cả ngạc nhiên, làm, thú thật,

Lenxky không còn tin vào mắt!

42

Nhạc chơi bài mazurca. Thời cổ

Mazurca được vui nhảy, nhiều lần

Căn phòng lớn như lung lay muốn đổ,

Còn sàn nhà như sắp sụp dưới chân.

Đèn và nến phải rung lên, chao nhẹ.

Nhưng bây giờ, than ôi, không phải thế,

Chúng ta lê những bước chậm, nặng nề.

May còn vài thành phố nhỏ, làng quê

Mazurca đáng yêu còn giữ được

Nét sơ khai tao nhã buổi ban đầu,

Nơi tất cả vẫn y nguyên như trước,

Từ đế giày, cách nhảy đến chòm râu.

Trước mốt mới - là kẻ thù tội lỗi

Của chúng ta - nó không hề thay đổi.

44

Buianôp, anh họ tôi, lúc ấy

Dẫn Ônga và cô chị lại gần.

Ônhêgin cũng chỉ mời ra nhảy

Một mình nàng. Rồi vui vẻ đưa chân,

Tay ôm chặt Ônga, chàng nói nhỏ

Vào tai nàng một chuyện vui nào đó.

Ônga nghe, bừng đỏ mặt mỉm cười –

Họ lúc này sao cớt nhả, lả lơi!

Nhưng tất cả những điều trên, khốn nỗi,

Lenxky nhìn thấy hết, thế là

Trong cơn giận và ghen tuông dữ dội,

Chàng nóng lòng chờ điệu mazurca

Mau kết thúc để mời nàng ra nhảy

Điệu cotilion của đêm vui hôm ấy.

45

Nhưng không được. Không ư? Sao lại thế?

Vì Ônga đã bận, trót nhận lời

Cùng nhảy với Ônhêgin! Không lẽ?

Nàng nói gì? Một cô gái lả lơi!

Một cô bé quen được chiều, nông nổi,

Vừa mới lớn đã tinh trò giả dối,

Vờ thơ ngây, vờ nhí nhảnh vụng về!

Khó tin điều đôi mắt thấy, tai nghe!

Không đủ sức chịu lâu thêm được nữa,

Lenxky vừa oán hận đàn bà,

Vừa giận dữ sai người hầu dắt ngựa,

Rồi một mình chàng bỏ cuộc đi ra.

Hai khẩu súng, hai viên chì bé nhỏ

Là tất cả cuộc đời chàng trong đó?